با تک دارو نمی‌توان اقتصاد ایران را درمان کرد؟

فرارو: یک تحلیلگر مسائل اقتصادی گفت: «برخی معتقدند که حدود ۲۰ هزارمیلیارد تومان عملا فساد و رانت ارزی به اقتصاد تحمیل شده است. حدود ۱۱ میلیارد دلار واردات ارزی انجام شده است، اما اگر نصف همین عدد که ثبت سفارش شده بود و دلار ۴۲۰۰ تومان دریافت کرده بودند، در بازار به صورت آزاد فروخته شود، یا انبار شده باشد.

حدود ۲۰ هزارمیلیارد تومان رانت و فساد ایجاد کرده و هیچگونه هم نتوانست مانع از افزایش قیمت ارز شود؛ بنابراین به عقیده من طی این مدت یا سیاست‌های دولت اشتباه بوده یا حتی اگر سیاست خوبی بوده است؛ ناقص بودند. یعنی همان تک سیاست و تک‌دارو بودند که طبیعتا نمی‌توانست اثربخشی لازم را داشته باشد.» وحید شقاقی اقتصاددان در گفتگو با فرارو در خصوص بازار ثانویه که این روز‌ها صحبت درباره آن بسیار داغ است، عنوان کرد: «متاسفانه طی چند ماه اخیر مداوم سیاست‌هایمان اشتباه بوده یا همه جانبه و منسجم نبوده است.

برخی مواقع ما با تک سیاست یا تک اقدام نمی‌توانیم مشکلات را حل کنیم. یک مثال ساده برایتان می‌آورم. فرض کنید شما برای معاینه به مطب یک پزشک می‌روید. او بعد از آزمایش و معاینه وقتی درد را تشخیص می‌دهد، برای شما چند قلم دارو می‌نویسد و تاکید می‌کند که این‌ها را طبق ساعت باید با هم مصرف کنید.

یعنی اینگونه نیست که یک دارو را استفاده کنید و به باقی دارو‌ها بی‌اعتنا باشید و انتظار داشته باشید که بیماری‌تان رفع شود.» وی ادامه داد: «با این مثال می‌خواهم بگویم که سیاست‌های دولت در شش ماه گذشته یا مثل افزایش نرخ سود در قالب جمع‌آوری سپرده از ۱۵ درصد به ۲۰ درصد یا نرخ ۴۲۰۰ تومانی ارز اشتباه بوده یا ناقص بوده است.

من همان زمانی که مسئله نرخ ارز مطرح شد با سایت شما مصاحبه کردم و گفتم که این کار بسیار اشتباه است و حتی گزارش‌هایی تهیه کردم و برای دوستان حاضر در دولت هم فرستادم، اما هیچ کس توجه نکرد. حالا می‌بینید که چه سیاست اشتباهی بود چه رانت و فساد عظیم ارزی به اقتصاد ایران تحمیل کرد.»

او تاکید کرد: «برخی معتقدند که حدود ۲۰ هزارمیلیارد تومان عملا فساد و رانت ارزی به اقتصاد تحمیل شد. حدود ۱۱ میلیارد دلار واردات ارزی انجام شد، اما اگر نصف همین عدد که ثبت سفارش شده بود و دلار ۴۲۰۰ تومان دریافت کرده بودند، در بازار به صورت آزاد فروخته شود، یا انبار شده باشد، حدود ۲۰ هزارمیلیارد تومان رانت و فساد ایجاد کرده و هیچگونه هم نتوانسته است مانع افزایش قیمت ارز شود.

بنابراین به عقیده من طی این مدت یا سیاست‌های دولت اشتباه بوده یا حتی اگر سیاست خوبی بوده است؛ ناقص بودند. یعنی همان تک سیاست و تک‌دارو بودند که طبیعتا نمی‌توانست اثربخشی لازم را داشته باشد.» وی با اشاره به ایده بازار ثانویه گفت: «دغدغه من به عنوان یک اقتصاددان همیشه کار کارشناسی و تحقیق بوده، به این نتیجه رسیدم که آزاد سازی ارز یک اصل بسیار مهم است.

اما این آزاد سازی ارز نه در بازار ثانویه که باید توسط صرافی‌ها صورت می‌گرفت و واردکنندگان و صادرکنندگان از طریق پیمان‌سپاری خرید و فروش انجام می‌دادند و اینگونه بخش عمده مشکلات به طور قطع رفع می‌شد. علاوه بر این من این را همه بگویم که با توجه به بازار ایران، افزایش بی‌رویه نرخ ارز در کشور وجود ندارد.» این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: «یعنی نهایتا در یک قیمتی این نوسانات متوقف می‌شود.

حالا ممکن از هشت هزارتومان باشد یا ۱۰ هزار تومان، اما نهایتا متوقف می‌شود. منظورم این است که حتی اگر آزادسازی ارز صورت می‌گرفت قطعا در یک نرخی متوقف می‌شد؛ بنابراین آزادسازی ارز نه در بازار ثانویه و سرمایه بلکه باید از طریق صرافی‌ها انجام شود. اگر این را برعهده صرافی‌ها قرار می‌دادند در سامانه نظارتی بانک مرکزی هم ثبت و رصد می‌شد؛ بنابراین ماجرای آزادسازی ارز هم یک تک سیاست است و باید مکمل‌هایی داشته باشد تا بتواند تاثیرگذار باشد.»