جاباما
۷۵۴۹۹۴
۱۹ نظر
۵۲۴۹
۱۹ نظر
۵۲۴۹
پ

پس از گذشت ۱۱۲ سال

نقش و تاثیر ستارخان و مردم تبریز در انقلاب مشروطیت

ستارخان با نام کامل «ستارخان قراچه‌داغی» و باقرخان با آغاز انقلاب مشروطه در تهران و سپس سراسر کشور رهبری آزادی‌خواهان آذربایجان و منطقه قفقاز را برعهده گرفتند. هنگامی که شهر تبریز به مدت ۱۱ ماه توسط قشون دولتی محمدعلی‌شاه قاجار محاصره شد، ستارخان و باقرخان به حمایت از مشروطیت تهران قیام کردند و در مقابل هزاران قشون اعزامی شاه قاجار ایستادند تا جایی که از تسلط ماموران حکومتی بر شهر ممانعت کردند.

روزنامه قانون - مهرشاد ایمانی: «این بنده عاصی ستار، برای اجرای احکام شریعت غراي احمدی(ص) مطابق احکام صادره علماي اسلام، از جان و مال و اولاد و هستی خود، صرف‌نظر کرده تا دولت جابره تبدیل به دولت عادله و قوانین حضرت سیدالمرسلین رویه و مسلک اهل اسلام شود» (ستارخان قراچه‌داغی).

نقش و تاثیر ستارخان و مردم تبریز در انقلاب مشروطیت

  • ستارخان می‌دانست که موجودیت ایران از هر منفعتی بالاتر است.
  • ستارخانی که مبنای مبارزه‌اش را در راه اعتلای ایران گذاشته بود، نمی‌خواست که بازیچه امیال دولت‌های بیگانه از جمله روسیه شود.
  • ستارخان در وهله نخست از ایران سخن می‌گوید و در وهله دوم در اندیشه مبارزه با استبداد است.
  • ستارخان خود را وقف اتحاد کشور کرد و تنها هدف خود را حفظ کیان و سرافرازی ایران دانست.
  • ستارخان نه‌تنها موافق چنین خوانشی است، بلکه برای دفاع از آن به عنوان یک سردار اسلحه به‌دست می‌گیرد.
  • ستارخان را می‌توان به عنوان نماد همگرایی ملت ایران دانست که تک‌تک اعضا و جوارحش برای ایران جانفشانی می‌کرد.
  • مردم تبریز می‌توانند نشان عدالت‌جویانه خود را در افکار ستارخان جست‌وجو کنند.
  • ذره‌ای و لحظه‌ای از تمامیت ارضی خود کوتاه نمی‌آیند و با هر زبان، گویش یا فرهنگی خود را ایرانی می‌دانند.
  • مشروطه می‌خواست که با عنصر استقلال حضور دولت‌های بیگانه را به پایان رساند و با عنصر وحدت ملی به یک دولت منسجم و متمرکز دست یابد.
  • دفاع ستارخان از این چنین اندیشه‌هایی، خط بطلانی بر تفکرات قومی است.

نقش و تاثیر ستارخان و مردم تبریز در انقلاب مشروطیت

آن ‌بنده عاصی، پای حقیقت ایستاد و در آن راه از هرآنچه داشت، گذشت. از ستاخان این سردار ملی سخن می‌گویم، فردی که در تاریخ ایران جایگاهی رفیع و متعالی دارد، سرداری که هیچ‌گاه و در هیچ شرایطی تعدی بیگانگان به ایران را برنتافت و فرای بحث‌های قومی، قبیله‌ای و عشیره‌ای در مقابل مزدور داخلی و متجاوز خارجی ایستاد.

ستارخان با نام کامل «ستارخان قراچه‌داغی» و باقرخان با آغاز انقلاب مشروطه در تهران و سپس سراسر کشور رهبری آزادی‌خواهان آذربایجان و منطقه قفقاز را برعهده گرفتند. هنگامی که شهر تبریز به مدت ۱۱ ‌ماه توسط قشون دولتی محمدعلی‌شاه قاجار محاصره شد، ستارخان و باقرخان به حمایت از مشروطیت تهران قیام کردند و در مقابل هزاران قشون اعزامی شاه قاجار ایستادند تا جایی که از تسلط ماموران حکومتی بر شهر ممانعت کردند.

پس از ماه‌ها محاصره تبریز، قوای روسیه با موافقت دولت انگلستان و محمدعلی شاه از مرز گذشت و به‌سوی تبریز حرکت کرد و راه جلفا را باز کرد. در نتیجه این اقدام محاصره شهر به‌پایان رسید و سربازان دولتی‌شاه و خوانین محلی مخالف مشروطیت از اطراف تبریز دور شدند. گرچه این اقدام روس‌ها باعث رفع محاصره تبریز شد اما ستارخان و دیگران مجاهدان تبریز در تلگرافی به محمدعلی شاه گفتند که شاه به‌جای پدر و توده به‌جای فرزندان است.

اگر رنجشی میان پدر و فرزندان رخ دهد، نباید همسایگان پا به میان بگذارند. ما هرچه می‌خواستیم، از آن درمی‌گذریم و شهر را به اعلی‌حضرت می‌سپاریم. هر رفتاری که با ما می‌خواهند بکنند و اعلی‌حضرت بی‌درنگ دستور دهند که راه خواربار باز شود و جایی برای گذشتن سپاهیان روس به ایران بازنماند».

نقش و تاثیر ستارخان و مردم تبریز در انقلاب مشروطیت

چنین تلگرافی در شرایطی که درگیری‌های آزادی‌خواهان تبریز و حکومت مرکزی بالاگرفته بود، معنای مشخصی داشت و آن مشخص‌کردن خط‌مشی مبارزان با خارجی‌هاست زیرا ستارخان می‌دانست که موجودیت ایران از هر منفعتی بالاتر است و او که مبارزه‌اش را در راه اعتلای ایران بنیان گذاشته بود، نمی‌خواست که بازیچه امیال دولت‌های بیگانه ازجمله روسیه شود.

ستارخان بر موضع خود چنان اصرار داشت که حتی وقتی روس‌ها به نشانه حمایت خود از ستارخان خواستند که پرچم‌شان را بر سردر خانه‌ او قرار دهند، ستارخان گفت: «جناب کنسول! من می‌خواهم هفت دولت زیر سایه بیرق ایران باشد، شما می‌خواهید من زیر بیرق روس بروم؟ هرگز چنین کاری نخواهد شد!». این سخن از ستارخان علاوه بر آنکه در آن برهه رویکرد قیام تبریز را به روشنی آشکار کرد، برای نسل‌های آینده نیز ابهام زدایی کرد زیرا ستارخان در وهله نخست از ایران سخن می‌گوید و در وهله دوم در اندیشه مبارزه با استبداد است. با چنین تفکری او خود را وقف اتحاد کشور کرد و تنها هدف خود را حفظ کیان و سرافرازی ایران دانست.

نقش و تاثیر ستارخان و مردم تبریز در انقلاب مشروطیت

ستارخان و مفهوم ملی‌گرایی

تفاوت قیام ستارخان با دیگر شورش‌ها یا آشوب‌های تاریخ معاصر همین نکته ایران‌گرایی او است. می‌دانیم که شخصی چون پیشه‌وری نیز به بهانه واهی عدالت، مترصد جدایی مناطق آذربایجان از ایران و پیوست آن‌ به شوروی بود که البته در نهایت با مقابله مردم تبریز مواجهه شد. در حقیقت مردم تبریز می‌توانند نشان عدالت‌جویانه خود را در افکار ستارخان جست‌وجو کنند زیرا آن‌ها سال‌ها بعد و در غائله پیشه‌وری نشان دادند که ذره‌ای و لحظه‌ای از تمامیت ارضی خود کوتاه نمی‌آیند و با هر زبان، گویش یا فرهنگی خود را ایرانی می‌دانند. هنگامی که ستارخان به دفاع از انقلاب مشروطه برخاست، می‌دانست که در انگیزه‌های مشروطه اهدافی چون استقلال، وحدت ملی و آگاهی ملی وجود دارد.

به‌معنای آنکه مشروطه می‌خواست که با عنصر استقلال حضور فیزیکی یا اندیشه‌ای دولت‌های بیگانه را به پایان رساند و با عنصر وحدت ملی به یک دولت منسجم و متمرکز دست یابد. هنگامی که اندیشه مشروطیت بر چنین خاستگاه‌هایی استوار بود، دفاع ستارخان از این چنین اندیشه‌هایی خط بطلانی بر تفکرات قومی است. از سوی دیگر همان‌طور که گفته شد، ملی‌گرایی یکی از عناصر جدانشدنی از انقلاب مشروطیت است و ستارخان نیز به‌عنوان یکی از افراد مهم و موثر در این انقلاب پرچم‌دار چنین گفتمانی است.

همچنین تفکر ایرانشهری که ایران را یک کل واحد و مناطق مختلف آن را جزیی از آن می‌داند، بی‌تردید در انقلاب مشروطه نیز وجود داشته است؛ به‌نحوی که رهبران آن به‌انحای مختلف و تحت تعابیر گوناگون از چنین اندیشه‌ای حمایت کرده‌اند. حال باید تصور کرد که ستارخان نه‌تنها موافق چنین خوانشی است، بلکه برای دفاع از آن به عنوان یک سردار اسلحه به‌دست می‌گیرد و در مقابل هرگرنه خطر ملی می‌ایستد. بنابراین ستارخان را می‌توان به عنوان نماد همگرایی ملت ایران دانست که تک‌تک اعضا و جوارحش برای ایران جان‌فشانی می‌کرد.

نقش و تاثیر ستارخان و مردم تبریز در انقلاب مشروطیت

درگذشت ستارخان

سال ۱۳۲۸قمری جمعیت زیادی از مردم و رجال شهر برای وداع با ستارخان و باقرخان جمع شدند و آنان درمیان هلهله جمعیت از منزل خود بیرون آمدند و به سوی تهران حرکت کردند. هدف دولت مشروطه به بهانه تجلیل از ستارخان و باقرخان درواقع کنترل آذربایجان و خلع سلاح مجاهدان تبریز بود. محل باغ اتابک (محل فعلی سفارت روسیه) را به اسکان ستارخان و یارانش و محل عشرت آباد را به باقرخان و یارانش اختصاص داد.

پس از چند روز که نیروهای هر دوطرف در محل‌های تعیین شده اسکان یافتند، مجلس طرحی را تصویب کرد که به‌موجب آن تمامی مجاهدان و مبارزان غیرنظامی از جمله افراد ستارخان و خود او باید سلاح‌های خود را تحویل می‌دادند. این تصمیم به‌دلیل بروز حوادث ناگوار و ترور سید عبدا... بهبهانی و میرزا علی‌محمدخان تربیت از سران مشروطه گرفته شده بود.

یاران ستارخان از پذیرفتن این امر خودداری کردند. به تدریج مجاهدین دیگری که با این طرح مخالف بودند به ستارخان و یارانش پیوستند و این امر موجب هراس دولت مرکزی شد. سردار اسعد به ستارخان پیغام داد که «به سوگندی که در مجلس خوردید وفادار باشید و از عواقب وخیم عدم خلع سلاح عمومی بپرهیزید» اما باز یاران ستارخان راضی به تحویل سلاح نشدند. بعدازظهر اول شعبان ۱۳۲۸قمری قوای دولتی که در مجموع سه‌هزار نفر ‌شدند و باغ اتابک را محاصره کردند و پس از چندبار پیغام، هجوم نظامیان به باغ صورت گرفت و جنگ بین قوای دولتی و آزادی‌خواهان شروع شد.

در این جنگ قوای دولتی از چند عراده توپ و تعدادی مسلسل ۶۰ تیر استفاده کردند و به فاصله چهار ساعت ۳۰۰نفر از افراد حاضر در باغ کشته شدند. در این میان تیری به پای ستارخان اصابت کرد و مجروح شد و قادر به حرکت نبود. اندکی بعد قوای دولتی او را دستگیر کردند و به منزل صمصام‌السلطنه بردند و خود و اتباعش ناچار به خلع سلاح شدند.

بعد از این وقایع، ستارخان خانه‌نشین شد و پزشکان حاذق برای مداوای پای او تمام تلاش خود را کردند، اما معالجات به جایی نرسید و در تاریخ ۲۸ ذی الحجه ۱۳۳۲هـ. ق (۲۵ آبان ۱۲۹۳ش/ ۱۶ نوامبر ۱۹۱۴م) در تهران دار فانی را وداع گفت.

نقش و تاثیر ستارخان و مردم تبریز در انقلاب مشروطیت

گفتنی است که ستارخان در خاطرات خود گفته است که من هیچ‌وقت گریه نمی‌کنم چون اگر اشک می ریختم، آذربایجان شکست می‌خورَد و اگر آذربایجان شکست بخورد، ایران زمین می‌خورَد اما در مشروطه دوبار آن هم در یک روز اشک ریختم. حدود ۹ماه بود که تحت فشار بودی؛ بدون غذا، بدون لباس. از قرارگاه آمدم بیرون؛ چشمم به یک‌زن افتاد با یک‌بچه در بغلش. دیدم که بچه از بغل مادرش آمد پایین و چهاردست‌وپا رفت به طرف بوته و علف.

غلف را از ریشه درآورد و از شدت گرسنگی شروع کرد خاک ریشه‌ها را خوردن. با خودم گفتم الان مادر آن بچه به من فحش می‌دهد و می‌گوید که لعنت به ستارخان که ما را به این روز انداخته. اما مادر کودک آمد طرفش و بچه‌اش رو بغل کرد و گفت: عیبی ندارد فرزندم. خاک می‌خوریم اما خاک نمی‌دهیم. آن‌جا بود که اشکم دراومد». ستارخان این نماد هویت ایرانی، به‌واقع هم خاک خورد و رنچج دوران کشید اما خاک ایران را نداد.

پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن برترین ها را نصب کنید.
درآمد ماهیانه 5-20 میلیون از توی خونه با موبایل

آموزش رایگان کسب درآمد 5-20 میلیون ماهیانه از خونه و فقط با یه موبایل ساده رو در یک وبینار رایگان آموزشی یاد بگیر

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

سایر رسانه ها

    نظر کاربران

    • بدون نام

      ایا می دانستید که بخاطر همین متن اخر برخی افراد به ظاهر بزرگ و نسبتا با شخصیت به ترک های عزیز ترک خ ... میگویند اون افراد اصلا نمیدونن که این حرف ان ها باعث میشه ترک ها دیگه از ان ها حمایت نکنند

      پاسخ ها

      • بدون نام

        خب ترک ها کلا چه کردند برای ما ، که در آینده بتونن حمایت کنند . و واقعا این اسم و لقب برازنده ترک ها هست قربان

      • مینا

        کسی که می خواهد اختلاف بین اقوام ایرانی باشد مطمینا مزدور و خیانتکار است.انگار یه گروهی در محیط مجازی به همین خاطر پول می گیرند که نفرت را در بین اقوام زیاد کنند!وگرنه این متن به خوبی نشان دهنده خدمتشون به کشورشون بوده است.

      • سپیده

        ببخشید جناب برترین ها...شما که قوانین ارسال نظرتون این هست
        »لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
        از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
        لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
        در غیر این صورت، «برترین ها» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.«
        چرا کامنت بدون نام 16:08 رو تایید فرمودید؟

    • بدون نام

      نقش و تاثير سردار اسد و مردم چهارمحالم بزاريد

      پاسخ ها

      • بدون نام

        چی میگی بابا ، مسخره

      • حمید

        مسخره تویی که اینقدر تاریخمونو تحریف کردنکه آدم بزرگی مثل سردار اسعد و بی بی مریم بختیاری رو چون این حکومت باهاشون مشکل داره و ثدا سیما اصلا براش مهم نیس
        واقعا جای تاسف داره
        واقعا جای تاسف داره که نقش اول مشروطه روخیلیا نمیشناسن

      • بدون نام

        بله . از بقیه شخصیت های بزرگ لر وبختیاری وکرد وعرب و ترکمن وفارس و بلوچ وزابلی و .... هم مقاله یزارین

      • سپیده

        بله جناب بدون نام با پرچم یونان تاریخ 15 مرداد 97 ساعت 16:07 این کامنت رو گذاشتن و بعد رفتن بالاتر ساعت 16:08 کامنت بالا رو گذاشتن و فرمودن لقب خ... برازنده ترکهاست
        یعنی ایشون هم با ترک و هم با لر مشکل دارند و یا اینکه بیمارند و یا به قول خانم مینا پول گرفتن و مزدور و خیانتکارن

    • محمود جاملو

      با سلام
      به نظر بنده نویسنده این مطلب,که بسیار هم زیبا نوشته اند,مرتکب یک اشتباه وخطای دیدی قابل تاملی شده اند وآن اینکه افراد ملت تشکیل دهنده قومیت های مختلف ایران عزیزمان شکی یا مشکلی در ایرانی بودن خودشان نداشته وندارند,وهر قومیتی بسته به تاریخ کهن خود این کشور عزیز را ساخته وبه آن افتخار می کنند,ولی برعکس,این سیاست ودید ومنش داخلی ومرکزی است که در همه برهه های تاریخی این کشور سعی داشته ودارد که کشور راکشور پارس ومردمان آن را پارسی گوید,وباا این تفکر در همه زمینه ها,فرهنگی سیاسی اقتصادی وغیره قانون گذاری واعمال قانون کند

      پاسخ ها

      • بدون نام

        افرین

    • بدون نام

      گریه ام گرفت ... چرا دیگه از این قهرمانان نداریم؟

    • بدون نام

      کاربر ۱۶:۰۸ ما مشروطه رو تو دوران ایران آوردیم شما بفرمایید چه...کردین؟
      الانم که التماس تبریز و تبریزی رو دارین میکنید!!!
      افتاد دوهزاری!!!

      پاسخ ها

      • بدون نام

        اتفاقا تبریزیها فقط در فکر منافع خودشون هستند ...خخخ

    • بدون نام

      راهزنی بیش نبود همه هم میدانند ولی افسوس که تاریخ تحریف شده او خود تجزیه طلب بود

      پاسخ ها

      • بدون نام

        سلام ما رو برای اربابت نتانیاهو بفرست

      • بدون نام

        کلا تبریزی ها خیرشون به همسایشون نمیرسه چه یرسه به هموطن ...خخخخ

      • سپیده

        راهزن بود؟
        دقیقا بفرمایید کجا راهزنی میکرده؟
        ما شنیده بودیم بزاز بود و البته اگه راهزن بود که واسه حرج و مخارج مجاهدین نیاز به جاج مهدی کوزه‌کنانی نداشت
        دقیقا چطوری تجزیه طلب بود؟
        به کدام نیروی خارجی وابسته بود؟
        روس یا عثمانی یا انگلیس؟
        خجالت بکشید

    • ali

      ستارخان می‌دانست که موجودیت ایران از هر منفعتی بالاتر است و او که مبارزه‌اش را در راه اعتلای ایران بنیان گذاشته بود، نمی‌خواست که بازیچه امیال دولت‌های بیگانه ازجمله روسیه شود.
      الان خیلی ها هستند ک میخان ب اسم مخالفت با نظام امریکا ب ایران حمله نظامی کنه.

    ارسال نظر

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «برترین ها» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

    بانک اطلاعات مشاغل تهران و کرج