تکرار قهرمانی ماموریتی غیرممکن؟

خبرآنلاین: تا همین ۲ سال پیش یکی از بزرگترین دلایل جذابیت لیگ قهرمانان اروپا؛ نه تیم‌ها بود، نه بازیکنان، نه مربیان و نه استادیوم‌ها، بلکه درگیرانه بودن و رقابت سخت موجود در این تورنمنت آن را نسبت به سایر رقابت‌ها متمایز و بسیار جذاب می‌ساخت.

در حقیقت در فرمت امروزی این تورنمنت تا ۲ سال پیش هیچ تیمی موفق به دفاع از تاج‌و‌تخت پادشاهی‌اش نشده بود و جالب اینکه همین این اتفاق، افزایش شهرت و جذابیت خاص این رقابت‌ها را در پی داشت. با این حال این رکورد نیز به دست رئال‌مادرید نابود شد و باشگاه اسپانیایی نه فقط یکبار، بلکه دو بار از عنوان قهرمانی‌اش دفاع کرد.

حالا لیگ قهرمانان نیز الگویی مانند اکثر لیگ‌های کشورهای اروپایی دارد؛ یوونتوس قهرمان هفت سال اخیر سری‌آ، بایرن مونیخ قهرمان شش سال اخیر بوندسلیگا و پاری‌سن‌ژرمن نیز قهرمان پنج سال لیگ یک فرانسه!

واقعیت اینکه در ۹ سال اخیر و در طی برگزاری ۵۵ لیگ تحت نظارت یوفا، ۵۴ لیگ حداقل یکبار شاهد دفاع مدافع عنوان قهرمانی از تاج‌وتخت خود بوده و تنها در یک لیگ هیچ تیمی نتوانسته از عنوان خود دفاع کند؛ لیگ برتر انگلیس!

تکرار قهرمانی در لیگ برتر انگلیس، همچنان غیر ممکن به نظر می‌رسد و آخرین مرتبه‌ای که یک تیم توانست از قهرمانی خود در این لیگ دفاع کند، به سال ۲۰۰۸ برمی‌گردد؛ جایی که منچستریونایتد با کمک کریستیانو رونالدو توانست از فصل ۰۷-۲۰۰۶ تا فصل ۰۹-۲۰۰۸، سه فصل پیاپی لیگ جزیره را فتح کند.

طبق این آمار اگر پپ گواردیولا و منچسترسیتی در فصل پیش رو نتوانند از قهرمانی خود دفاع کنند، تلاش ناموفق قهرمانان لیگ جزیره در دفاع از عنوان قهرمانی‌شان، به یک دهه خواهد رسید که این آمار به طور قطع در فوتبال مدرن اروپا یک موضوع استثنایی محسوب خواهد شد.

فراموش نکنید که در سال‌های نخست این روند، تیم‌های قهرمان گاهی به دفاع از عنوان خود بسیار نزدیک شدند اما طی ۳ سال اخیر، مدافعان عنوان قهرمانی نه تنها در دفاع از عنوان خود ناکام بودند بلکه در رقابت با حریفان دچار چالش‌های جدی شدند و گاهاً جتی در TOP ۴ هم جای نگرفته‌اند.

در ۳ سال اخیر؛ چلسی، لستر و مجددا چلسی به ترتیب، مدافعین عنوان قهرمانی بودند اما هر سه در پایان فصل، حداقل ده برد با تیم قهرمان اختلاف داشتند، کار به جایی کشید در دو مورد اول، مورینیو و رانیری در میانه فصل از سمت خود اخراج شدند و کونته نیز تنها تا پایان فصل دوام آورد و سپس از مربیگری چلسی اخراج شد.

شاید برخی اختلاف میان بازیکنان و مربی مانند داستان مورینیو در سال ۲۰۱۵ را یکی از دلایل این اتفاق بدانند اما واقعیت این‌ست که مسائل تاکتیکی نقشی مهم در این ناکامی داشته‌اند. وقتی در فصل ۱۶-۲۰۱۵؛ چلسی، مدافع عنوان قهرمانی، در بحران قرار داشت، لسترسیتی با بهره‌گیری از ضد حملات دو نفره واردی و محرز، توانست جهان فوتبال را شوکه و لیگ جزیره را فتح کند.

حملات این تیم بر پایه توپ‌گیری از حریف، حرکات تکنیکی محرز و ارسال پاس‌های بلند برای واردی، طراحی شده بود اما این تاکتیک کارآمد در آن سال، فصل بعد به تاکتیکی نخ‌نما تبدیل شد و به همین دلیل دیگر تیمی به راحتی برابر روباه‌ها شکست نمی‌خورد.

مربیان برجسته و تازه وارد به لیگ برتر یعنی کونته و گواردیولا، بر روی سیستم دفاعی مشخصی تاکید داشتند و معمولا از سیستم ۵-۳-۲ شناور استفاده می‌کردند، این سیستم به این شک کار می‌کرد که بعد از لو دادن توپ، دفاع تیم برابر ضدحملات رقیب، باز و آسیب‌پذیر نبود. با رواج یافتن این سبک دفاع، لسترسیتی در پیاده کردن تاکتیک خود به مشکل خورد و نتوانست هیچ برنامه جدیدی برای نزدیک شدن به دروازه حریفان پیدا کند و نتیجه همان چیزی شد که دیدید.

کونته با چلسی پس از تغییر سیستم بازی تیم به ۳-۴-۳، از میانه جدول جدا شد و به قهرمانی رسید. آبی‌های لندن تا فصل بهار، مقتدرانه بازی‌هایشان را با پیروزی پشت سر می‌گذاشتند اما پس از آنکه رقیبان با سیستم بازی‌شان آشنا شدند، دست برتر را از دست دادند.

حتی آرسن ونگر که بیش از هزار بازی، تیم‌اش را با دفاع ۴ نفره روانه میدان کرده بود نیز سیستم بازی تیم‌اش را به ۳-۴-۳ تغییر داد و در آخر توانست در فینال جام حذفی با برتری برابر چلسی، قهرمان شود. سرمربی ایتالیایی در فصل بعد از سیستم ۲-۵-۳ بهره گرفت اما به دلیل عدم بازی در عرض مناسب، این ترکیب نسبت به ۳-۴-۳ کارایی لازم را نداشت و آبی‌های لندن راه به جایی نبردند و حتی موفق به کسب سهمیه لیگ قهرمانان اروپا نیز نشدند.

چالش گواردیولا اکنون آماده نگاه داشتن تیم‌اش است. پپ اینکار را در تیم‌های سابق‌اش به نوعی با خرید مهاجم پس از فتح اولین قهرمانی‌اش در لیگ انجام داد؛ در بارسلونا ابراهیموویچ را خرید و در بایرن مونیخ، لواندوفسکی را.

در سیتی نیز پپ همین شیوه را به کار گرفت و ریاض محرز را جذب کرد، ستاره‌ای که البته به نظر گزینه کاملاً مناسبی برای سیستم ۳-۳-۴ نیست و از این رو احتمال می‌رود سرمربی اسپانیایی به دنبال تغییر پست برخی بازیکنان‌اش باشد و شاید از استرلینگ در پست شماره ۹ه کاذب استفاده کند.

در این بین، تصور اینکه منچسترسیتی مانند چلسی و لستر در فصل جدید عملکرد ضعیفی از خود به جای بگذارد دور از ذهن به نظر می‌رسد. ذکر این نکته برای درک بهتر این موضوع ضروری‌ست که در بررسی ناکامی مدافعان عنوان قهرمانی، فراز و نشیب‌های فراوان و عملکردهای سینوسی یکی از دلایل کتمان‌ناپذیر است، دقیقاً مشکلی که چلسی نیز با آن دست به گریبان شد.

آبی‌های لندن در چهار فصل اخیر به ترتیب ۸۷، ۵۰، ۹۳ و ۷۰ امتیاز کسب کرده‌اند که نشان از عملکرد بدون ثبات آنها در مقایسه با هر باشگاه اروپایی دیگر محسوب می‌شود که یکی از علت‌های اینکه در چهار سال اخیر چلسی ۲ بار در دفاع از عنوان قهرمانی‌اش شکست خورده، می‌تواند به عدم آمادگی بالای بازیکنان برای حضور در یک ماراتن طاقت‌فرسا باشد.

عملکرد آقای خاص با چلسی در آغاز فصل ۱۶-۲۰۱۵ به حدی بد بود که او ۴ ماه پس از تمدید قراردادش، از باشگاه اخراج شد و چلسی حتی نتوانست سهمیه لیگ اروپا را کسب کند. این اتفاق شاید در ابتدا منفی به نظر می‌رسید و بر وجهه باشگاه اثر داشت اما اتفاق مثبتی بود و به چلسی این ضمانت را داد که در فصل آینده می‌توانند تنها روی رقابت‌های داخلی تمرکز کنند.

همین اتفاق باعث شد چلسی و کونته با ۹۳ امتیاز، ضمن قهرمانی در لیگ برتر انگلیس، به فینال جام حذفی انگلیس نیز راه یابند. در واقع عدم حضور در رقابت‌های سخت و نفس‌گیر اروپایی، باعث شد بازیکنان چلسی نسبت به سایر مدعیان قهرمانی، استراحت و ریکاوری بیشتر و بهتری داشته باشند.

قهرمانی لسترسیتی در فصل ۱۶-۲۰۱۵ نیز به نوعی مدیون عدم درگیری در رقابت‌های اروپایی بود. همانطور که دو فصل قبل از قهرمانی لسترسیتی، لیورپول که تحت هدایت برندان راجرز درگیر هیچ رقابت اروپایی نبود، تا آستانه کسب عنوان قهرمانی پیش رفت.

بجز آمادگی فیزیکی، مربیان نیز از زمان بیشتری در تمرین برخوردار بودند و به همین جهت بیشتر و بیشتر به مسائل تاکتیکی معطوف شدند. به همین دلایل، هیچکدام از این تیم‌ها‌ در فصل بعد با درگیری در رقابت‌های اروپایی، موفق به تکرار نمایش درخشان فصل قبل‌شان نشدند.

برای درک بهتر و بیشتر با ارزش بودن چالش دفاع از عنوان قهرمانی، بد نیست یادآور شویم که از بعد از جنگ جهانی دوم، دفاع از عنوان قهرمانی در لیگ برتر انگلیس، به کاری تقریباً غیر ممکن تبدیل شده بود.

تیم رویایی لیورپول در دهه ۷۰ و ۸۰، ۴ بار توانست از عنوانش دفاع کند و فرگوسن بعد از حضورش روی نیمکت شیاطین‌سرخ، موفق شد خیلی سریع با لیورپول برابری کند و حتی از سرخ‌پوشان مرسی‌ساید پیشی بگیرد. در حقیقت باید گفت از دهه ۶۰ میلادی به بعد و از ۱۲ دفاع موفق مدافع عنوان قهرمانی، فرگوسن با منچستریونایتد توانسته نیمی از این تعداد یعنی ۶ مرتبه را بنام خود ثبت کند.

با تمام این تفاسیر، سوال اصلی و مهم اینجاست که «آیا در پایان فصل پیش رو، منچسترسیتی مجدداً جشن قهرمانی را برگزار می کند؟»

پپ دو بار در لالیگا و ۲ بار در آلمان توانسته از قهرمانی‌اش دفاع کند و اکنون تیم تحت هدایت‌اش به جرات بخت اول قهرمانی در لیگ جزیره محسوب می‌شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، سیتیزن‌ها برای اولین بار در تاریخ‌شان دو سال پیاپی قهرمان انگلیس خواهند شد، تیمی که پس از قهرمانی با مانچینی و پیگیرینی، در فصول بعد نمایش موفقی را از خود به جای نگذاشت و حالا پپ این فرصت را دارد تا در تاریخ آبی‌های شهر منچستر نام خود را با حروف طلایی ثبت کند.

بازیکنان تحت امر گواردیولا، همانند او، انگیزه بالایی برای رقابت دارند و با توجه به کیفیت بالایشان، دست پپ را در تنوع تاکتیکی باز می‌گذارند و به همین دلیل است که معتقدیم در یک دهه اخیر، هیچ تیمی به اندازه سیتی شانس دفاع از قهرمانی خود را نداشته است.

لیگ جزیره سال‌ها به رقابتی بودنش شهرت داشته، به اینکه هر تیمی می‌تواند برابر هر تیم دیگر پیروز شود اما اینکه سیتی با ۱۰۰ امتیاز و اختلاف ۱۹ امتیازی با تیم دوم، جام قهرمانی را بالای سر برد تا نشان دهد در رقابتی‌ترین لیگ دنیا هم می‌توان چنین مقتدرانه قهرمان شد.

از سال ۲۰۰۹ تاکنون، تمام لیگ‌های اروپایی توسط قهرمان خود حداقل یک بار فتح شده‌اند، لیگ اروپا و لیگ قهرمانان اروپا نیز دو مرتبه شاهد تکرار قهرمانی بوده‌اند، حتی قهرمانی جام ملت های اروپا نیز به دست اسپانیا تکرار شد؛ اما لیگ انگلیس کماکان برای مدافعان عنوان قهرمانی دست نیافتنی بوده.

اینجاست که جمله‌ای شاید کلیشه‌ای عینیت پیدا می‌کند: « قهرمانی سخت است اما حفظ قهرمانی سخت‌تر از آن.»