علائم و روش‌های درمان «دیابت بی مزه»

وب‌سایت راستینه: دیابت بی مزه (DI) یک بیماری نادر است که زمانی اتفاق می افتد که کلیه های شما قادر به حفظ آب نیستند. دیابت بی مزه به بیماری قند که اغلب به عنوان دیابت از آن یاد می شود، مرتبط نیست. به عبارت دیگر می توانید بدون ابتلا به دیابت، به دیابت بی مزه مبتلا باشید. در واقع، این وضعیت می تواند در هر کسی رخ دهد.

دیابت بی مزه منجر به تشنگی شدید و تکرر ادرار رقیق و بدون بو می شود. چند نوع دیابت بی مزه وجود دارد و اغلب آنها می توانند با موفقیت درمان شوند. برای مطالعه بیشتر در مورد این بیماری، در ادامه با این مقاله همراه ما باشید.

علائم دیابت بی مزه چیست؟

علائم اصلی DI عبارتند از تشنگی بیش از حد، که می تواند اشتیاق غیرقابل کنترل برای آب و حجم ادرار بیش از حد ایجاد کند. یک فرد بالغ سالم به طور معمول کمتر از ۳ لیتر ادرار در روز تولید می کند. افراد مبتلا به دیابت بی مزه ممکن است تا ۱۶ لیتر در روز ادرار دفع کنند.

ممکن است لازم باشد در طول شب بخاطر تکرر ادرار از خواب بلند شوند و یا ممکن است دچار شب ادراری شوند.

علائم احتمالی در کودکان و نوزادان عبارتند از:

• نق نق کردن و کج خلقی
• خیس کردن غیر معمول پوشک یا شب ادراری، و یا خروجی ادرار بیش از حد
• تشنگی بیش از حد
• کم آبی (دهیدراته شدن)
• تب شدید
• پوست خشک
• تاخیر در رشد

بزرگسالان می توانند برخی از علائم بالا، به اضافه سردرگمی، سرگیجه و یا احساس کسالت را تجربه کنند. دیابت بی مزه همچنین می تواند منجر به کم شدن آب بدن شود، که کم آبی نیز می تواند به نوبه خود به تشنج، آسیب مغزی و حتی در صورت عدم درمان، به مرگ منتهی شود.

اگر کودکتان یا خود شما این علائم را تجربه میکنید، باید بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید.

تشنگی بیش از حد

برای درک بیماری دیابت بی مزه، فهمیدن اینکه چطور بدن شما به طور طبیعی از مایعات استفاده می کند و آنها را کنترل میکند، میتواند کمک کننده باشد.

مایعات به اندازه ۶۰ درصد از جرم کلی بدن شما را تشکیل میدهند. نگهداری مقدار مناسب مایعات در بدن کلیدی برای سلامت کلی شماست. خوردن آب و غذا در طول روز کمک می کند تا به بدن شما آب و مایعات برسد. ادرار کردن، تنفس و عرق کردن کمک می کند تا مایعات از بدن شما خارج شوند.

بدن شما از سیستمی از اندام ها و پیامهای هورمونی برای تنظیم مایعات بدن استفاده می کند. کلیه ها با حذف مایعات اضافی از جریان خون، در این تنظیم نقش مهمی ایفا می کنند. مثانه این مایعات اضافی را تا زمان خروج ادرار در خود ذخیره می کند. بدن شما با تولید ادرار کمتر، در زمان نیاز به جایگزینی مایعات از دست رفته با عرق، یا ادرار بیشتر زمانی که مایعات در بدن شما زیاد است میزان مایعات را تنظیم می کند.

مغز شما به چندین روش این روند را تنظیم می کند. هیپوتالاموس، بخشی از مغز، احساس تشنگی و نیاز به نوشیدن آب را تنظیم می کند. مغز نیز هورمون ضدادراری (ADH) تولید می کند که وازوپرسین نیز نامیده می شود و پس از تولید، در غده هیپوفیز ذخیره می شود.

هنگامی که بدن شما نیاز به حفظ آب دارد، غده هیپوفیز، وازوپرسین را به جریان خون آزاد می کند. هنگامی که شما نیاز دارید آب از دست بدهید، این هورمون یا به مقدار کمتری آزاد می شود یا اصلا آزاد نمی شود و شما بیشتر ادرار تولید می کنید.

هنگامی که هر بخشی از این سیستم تنظیم دچار مشکل شود، می تواند منجر به دیابت بی مزه شود.

تورم مغزی

چهار نوع دیابت بی مزه وجود دارد:

دیابت بی مزه مرکزی یا نوروژنیک

این نوع شایع ترین شکل دیابت بی مزه است و به علت آسیب به غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس ایجاد می شود. این آسیب به این معنی است که ADH نمیتواند به طور طبیعی تولید، ذخیره یا آزاد شود. بدون ADH، مقدار زیادی از مایعات به داخل ادرار آزاد می شود.

این نوع DI اغلب نتیجه موارد زیر است:

• ضربه به سر
• بیماری هایی که موجب تورم مغزی می شوند.
• عمل جراحي
• تومورها
• عدم تامین خون به غده هیپوفیز
• شرایط ژنتیکی نادر

دیابت بی مزه نفروژنیک

برخی از نقایص ژنتیکی می توانند به کلیه ها آسیب برسانند، و این مسئله باعث می شود که آنها قادر به واکنش به هورمون ADH نباشند.

دیابت بی مزه نفروژنیک نیز ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• داروهایی، همچون لیتیوم یا تتراسایکلین
• سطوح بالای کلسیم در بدن
• سطح پایین پتاسیم در بدن
• بیماری مزمن کلیوی
• انسداد مجاری ادراری

دیابت بی مزه دیپسوژنیک

این شکل از بیماری ناشی از اختلال در مکانیسم تشنگی در هیپوتالاموس است. این مسئله باعث می شود که شما احساس تشنگی بیش از حد داشته باشید و بیش از حد مایعات بنوشید. همان عواملی که منجر به دیابت بی مزه مرکزی یا نوروژنیک می شوند می توانند منجر به دیابت بی مزه دیسپوژنیک نیز شوند، همچنین این نوع با برخی بیماری های روحی و سایر داروها نیز مرتبط است.

دیابت بی مزه بارداری

این نوع دیابت بی مزه فقط در دوران بارداری رخ می دهد زمانی که یک آنزیم ساخته شده توسط جفت ADH مادر را از بین میبرد. همچنین ممکن است این مشکل به علت افزایش سطح مواد شیمیائی هورمون مانند باشد که موجب میشود کلیه ها نسبت به هورمون ضدادراری یا ADH کمتر حساس شوند. جفت نقش مهمی در تبادل مواد مغذی و مواد زائد بین جنین و مادر ایفا می کند. این وضعیت بعد از بارداری باید حل شود.

دیابت بی مزه چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک شما درباره علائم شما صحبت خواهد کرد و تعیین می کند که آزمایشات لازم است یا خیر. پزشک ممکن است از چندین آزمایش برای تشخیص این بیماری استفاده کند که شامل موارد زیر است:

آزمایش ادرار

پزشک نمونه ای از ادرار شما را برای آزمایش نمک و دیگر غلظت های مواد زائد به آزمایشگاه ارسال خواهد کرد.

اگر دیابت بی مزه یا DI داشته باشید، آزمایش ادرار شما دارای غلظت بالایی از آب و غلظت کمتری از سایر مواد زائد خواهد بود.

آزمایش محرومیت از آب از شما خواسته می شود قبل از آزمایش، مدت زمان مشخصی از مصرف آب آشامیدنی خودداری نمایید. سپس نمونه های خون و ادرار از شما دریافت خواهد شد و پزشک تغییرات در موارد زیر را اندازه گیری خواهد کرد:

• میزان سدیم خون و اسمولالیته (غلظت املاح در ۱۰۰۰ گرم آب)
• وزن بدن
• خروجی ادرار
• ترکیب ادرار
• سطح ADH خون

این آزمایش تحت نظارت دقیق انجام می شود و ممکن است در برخی افراد نیاز باشد در بیمارستان بستری شوند تا اطمینان حاصل شود که این کار با خیال راحت انجام شده است.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا ام آر آی

این آزمایش از دستگاهی استفاده می کند که تصویری از بافت مغزی شما با استفاده از آهنرباهای امواج رادیویی می گیرد. پزشک شما سپس به این تصاویر نگاه می کند تا ببیند آیا آسیب به بافت مغزی که موجب روز علائم شما میشوند، وجود دارد یا خیر.

پزشک شما همچنین به تصاویری از هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز شما برای هر گونه آسیب یا ناهنجاری نگاه می کند.

غربالگری ژنتیک

این غربالگری ممکن است برای بررسی شکل ارثی دیابت بی مزه بر اساس سابقه خانوادگی شما انجام شود.

دیابت بی مزه چگونه درمان میشود؟

درمان بسته به نوع دیابت بی مزه تشخیص داده شده و شدت بیماری شما متفاوت خواهد بود. در موارد خفیف دیابت بی مزه ممکن است پزشک شما میزان مصرف آب شما را به میزان خاصی در روز برساند.

هورمون درمانی

رایج ترین نوع درمان برای تمام انواع دیابت بی مزه، دسموپرسین (DDAVP) است. دسموپرسین هورمونی مصنوعی است که می تواند به صورت قرص، اسپری بینی یا تزریق استفاده شود.

دسموپرسین شکل مصنوعی هورمون وازوپرسین است. هنگام مصرف این دارو، مهم است که مصرف آب خود را تنظیم کنید و تنها زمانی که تشنه هستید، نوشیدنی مصرف کنید.

دسموپرسین برای درمان دیابت بی مزه مرکزی استفاده می شود و ممکن است برای دیابت بی مزه شدید بارداری نیز تجویز شود.

داروها در دیابت بی مزه نفروژنیک، درمان علت ممکن است بیماری را درمان کند. سایر روش ها عبارتند از مصرف دوزهای بالا دسموپرسین همراه با داروهای دیگر مانند دیورتیک ها، به تنهایی یا همراه با آسپیرین یا ایبوپروفن، و یا سایر انواع این دسته از دارو ها مانند اندومتاسین (TIVORBEX). هنگام مصرف این داروها، مهم است که فقط زمانی که تشنه هستید، آب بخورید. اگر بیماری به علت داروهایی که مصرف می کنید بروز کرده باشد، پزشک این داروها را جایگزین یا دستور میدهد مصرف آنها را متوقف کنید. اما بدون مشورت با پزشک خود، مصرف داروها را قطع نکنید.

درمان بیماری های زمینه ای

اگر دیابت بی مزه شما ناشی از وضعیتی دیگر مانند تومور یا مشکل غده هیپوفیز باشد، پزشک در ابتدا بیماری اصلی را درمان می کند و سپس تعیین می کند که آیا دیابت بی مزه نیاز به درمان دارد یا خیر.

درمان خاصی برای دیابت بی مزه دیپسوژنیک وجود ندارد، اما درمان علائم یا بیماری روانی اصلی می تواند علائم را تسکین دهد.

تغییرات در سبک زندگی و تغییرات در رژیم غذایی

تغییرات سبک زندگی در درمان دیابت بی مزه بسیار مهم است. مهمترین مسئله جلوگیری از کم آبی بدن (دهیدراته) است. شما می توانید این کار را با همراه داشتن آب هر کجا که میخواهید بروید، انجام دهید یا اگر فرزندتان دیابت بی مزه دارد، در طول ساعت چندبار، به فرزندتان آب بدهید. پزشک به شما کمک خواهد کرد تا تعیین کنید که چقدر باید هر روز مایعات مصرف کنید.

یک کارت هشدار پزشکی در کیف خود داشته باشید یا دستبند پزشکی ببندید تا در صورت بروز موارد اورژانسی دیگران از بیماری شما مطلع شوند. دهیدراته می تواند به سرعت اتفاق بیفتد، بنابراین اطرافیان شما باید از وضعیت شما مطلع باشند.

چشم انداز

چشم انداز شما بستگی به علت اصلی دیابت بی مزه دارد. این بیماری هنگامی که به درستی درمان می شود، به طور معمول هیچ عوارض شدید یا طولانی مدتی ایجاد نمی کند.