نظام‌دوست: پای پایان «گرگ بازی» ایستاده‌ام

روزنامه آرمان: عباس نظام‌دوست در سابقه کاری خود همکاری‌های متعددی با فیلمسازانی همچون محمدعلی نجفی، علیرضا رئیسیان، امید بنکدار، کیوان علی‌محمدی، امیرشهاب رضویان، نیکی کریمی و نیز رخشان بنی‌اعتماد داشته و سال گذشته اولین فیلم سینمایی خود را با نام «گرگ بازی» کارگردانی کرد؛ فیلمی که شاید اگر در جشنواره ملی فجر به نمایش درمی‌آمد اتفاقات دیگری برایش رقم می‌خورد.

با این حال الان هم که حدود دو هفته است این فیلم روانه اکران شده توانسته فروش نسبتا مناسبی در سینماها به‌دست آورد.علی مصفا، نگار جواهریان، هانیه توسلی، سعید چنگیزیان، سهیلا گلستانی، مهسا علافر، فهیمه امن‌زاده، احسان گودرزی، امیرحسین قدسی و حمید پورآذری جمعی از بازیگرانی هستند که در «گرگ بازی» این کارگردان فیلم اولی حضور داشتند و او بابت این اعتماد قدردان گروهش است.

نظام‌دوست در گفت‌وگویی با ایسنا از چگونگی شکل گرفتن ایده ساخت فیلمی که ژانر نسبتا متفاوتی دارد با آنچه در سینمای فعلی ایران اکران می‌شود و نیز پروژه احتمالی بعدی‌اش گفت و به برخی انتقادها درباره پایان‌بندی فیلمش هم پاسخ داد.

سینما برایم یک رویاست

او ابتدا در پاسخ به اینکه چه شد پس از همکاری با کارگردانان مختلف برای ساخت اولین فیلمش فضایی داستانی و متفاوت را دنبال کرد؟ گفت: سلیقه است. سینما برای من رویاست و دوست دارم اگر فیلمی بسازم، همین باشد؛ فیلمی که ذهنی‌ است و پیچیده، پر از رمز و راز که احتیاج به کندوکاو دارد؛ چیزی بین واقعیت و رویا یا مرزشان.

وی درباره ایده اولیه «گرگ بازی» که براساس یک بازی دسته‌جمعی با نام «مافیا» است و اینکه چگونه منجر به ساخت این فیلم شد؟ بیان کرد: سه، چهار سال قبل با تعدادی از دوستانم مشغول یک بازی به همین شکل بودیم و البته نام آن را به گرگ بازی تغییر دادیم که یک بازی فرانسوی است و به نوعی از روی بازی مافیا که روسی است، سال‌ها پیش در فرانسه کپی‌برداری شده است.

به‌نظر من بازی فرانسوی رمز و راز بیشتری دارد و برای فیلم هم فضای متفات و جذاب‌تری به‌وجود می‌آورد. به این ترتیب در همان شبی که با دوستانم مشغول این بازی بودیم به‌نظرمان رسید با تنش‌هایی که دارد، موضوع خوبی برای یک فیلم می‌تواند باشد.

این کارگردان تاکید کرد: به‌جز بازی فیلم، بقیه نتیجه رویاپردازی است و البته تنش‌هایی که در حین انجام بازی میان بازیگران هست هم واقعی است که بر اساس ۸۰ ساعت ضبط صدا از چندین بازی واقعی به‌دست آمده است.نظام‌دوست درباره نظر شخصی خودش از «گرگ بازی» به‌ویژه پس از بازخوردهایی که گرفته است، گفت: به‌عنوان اولین اثر سینمایی‌ام خودم از نتیجه این فیلم راضی هستم و برایم به شدت جذاب است، یعنی هم من و هم گروهی که در این فیلم بازی کردند رابطه خوبی را با آن برقرار کردیم.

وی با اشاره به برخی اظهارنظرها درباره پایان «گرگ بازی» که عده‌ای فیلمنامه «گرگ بازی» را با وجود ساختار خوب بلاتکلیف در پایان می‌دانند، بیان کرد: البته شنیدم یکسری از تماشاگران با پایان فیلم نتوانستند ارتباط برقرار کنند و این پایان دقیقا چیزی است که ما پای آن ایستاده‌ایم، چون یک استراتژی برای فیلم است. «گرگ بازی» تلفیقی از چند ژانر است که یکی از مهم‌ترین آنها ژانر معمایی‌ است که در این ژانر، گره‌ها یکی یکی باز می‌شوند و هر چه به پایان نزدیک‌تر می‌شویم به جواب پرسش‌ها نزدیک‌تر می‌شویم.

ما تصمیم گرفتیم بر خلاف این قانون ژانر عمل کنیم تا تماشاچی را با انبوهی از سوالات روبه‌رو کنیم و در واقع از ژانر معمایی آشنایی‌زدایی کنیم. هر چه به پایان فیلم نزدیک‌تر می‌شویم دنیا پیچیده‌تر و آدم‌های فیلم و مخاطبان سردرگم‌ترند. همه عین هم در یک گرداب گیر افتاده‌ایم. کارکرد این استراتژی این است که فیلم به تحلیل نیاز پیدا می‌کند و همراه مخاطب از سالن سینما بیرون می‌آید و یقه‌اش را چسبیده که « چه شد؟» و این همان چیزی ا‌ست که ما در جامعه کم داریم؛ تحلیل.

اینکه بگردی دنبال جواب سوال‌ها نه که با جواب‌های آماده فرصت فکرکردن نداشته باشی. همین سوال «چه شد؟» گرچه ممکن است برای عده‌ای باعث ناراحتی یا عدم موفقیت فیلم تلقی شود ولی برای ما کاملا طراحی شده بود و اگر باعث شود مخاطب با تحلیل خودش به جواب‌های احتمالی برسد، بسیار خوشایند است.نظام‌دوست ادامه داد: برخلاف اینکه خیلی‌ها می‌گویند پایان فیلم باز است، من می‌گویم پایان فیلم قطعی است، اما سوال ایجاد می‌کند و این احتیاج به تحلیل مخاطب دارد.

اصلا همین درگیر شدن ذهن مخاطب روی دیگر سکه است که سبب شده بعضی‌ها فیلم را جور دیگری دنبال کنند. همین‌ها برای من سینما است نه اینکه فیلمی بسازم که تماشاچی فقط بخندد یا حتی گریه کند. آنچه در این فیلم طراحی شد استراتژی‌ای نبوده که گروه ما آن را اختراع کرده باشد چرا که در تاریخ سینما و در فیلم‌های مهمی این روش به کار گرفته شده است.

او در بخشی دیگر به بازیگران فیلمش هم اشاره کرد که بیشترشان سرشناس و حتی از چهره‌های قدیمی و مطرح تئاتر هستند و گفت: با تمام این دوستان رفاقت صمیمانه داشتم و به من لطف کردند که در این فیلم بازی کردند. چون بودجه بالایی در اختیار نداشتم و اگر اعتماد و لطف‌شان نبود، شاید نمی‌توانستم آن‌گونه که می‌خواهم کار را پیش ببرم.

کارگردان «گرگ بازی» همچنین درباره راه‌نیافتن فیلمش به جشنواره فجر سال 96 و رونمایی آن در جشنواره جهانی فجر و تاثیر آنها بیان کرد: ‌اطمینان دارم اگر فیلم سال قبل در جشنواره ملی فجر دیده می‌شد قطعا خیلی سر و صدا می‌کرد، چون به لحاظ پرداخت و بازی‌ها فیلم خوبی داشتیم و کار عوامل هم می‌توانست دیده شود، اما این شانس از ما گرفته شد و در واقع از بدشانسی بود که فقط سه فیلم اولی انتخاب شدند و از آنجایی که از حمایت‌های وزارت ارشاد هم برخوردار نبودیم، نمی‌شد زیاد بجنگیم.

عباس نظام‌دوست در این باره ادامه داد: نکته مهم در این اتفاق این بود که بیشتر، آثار کمدی انتخاب شدند و در واقع جوانان به نوعی به ساخت این گونه سینمایی ترغیب داده شدند و اگرچه به‌شخصه مخالف این نوع فیلم‌ها(کمدی) نیستم، معتقدم اینکه فیلمسازان فقط به سمت ساخت کمدی سوق داده شوند سبب فقر سینما و از بین رفتن نبوغ می‌شود و سینمایی که الان روی پرده می‌بینیم هم از نتایج سیاستگذاری جشنواره فجر است. خوشبختانه در فجر جهانی بازخورد خیلی خوبی داشتیم و جزو پر مخاطب‌ترین فیلم‌ها بودیم و نظرات خوبی گرفتیم.

«گرگ بازی ۲» ساخته می‌شود؟

او در پایان درباره وضعیت اکران «گرگ بازی» و برنامه‌ریزی‌اش برای ساخت فیلم دوم گفت: فیلم تقریبا دو هفته است که روی پرده سینماها رفته و از شروع اکران 6 روز خوب را در آخر هفته و نیم‌بهای اول هفته به‌دلیل تعطیلات و بازی پرسپولیس از دست دادیم.

با این حال در همین دو هفته حدود 600 میلیون تومان فروش داشته‌ایم و اگر همین طور ادامه پیدا کند می‌توان گفت اکران نسبتا موفقی را در این فصل از سال داشته‌ایم. همچنین اگر فیلم با همین روند مخاطب داشته باشد، همانطور که از قبل هم درنظر داشتم و گپ‌ و گفت‌هایی که صورت گرفته ‌بود، با مشورت تیم تولید و تهیه‌کننده، امیدواریم که «گرگ بازی 2» را ‌بسازیم که ترکیبی ا‌ست از اتفاقات همین فیلم با یک فضای جدید معمایی در خانه‌ای جدید.