استراتژی احتمالی اصلاح طلبان برای ۱۴۰۰

فرارو: یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: «برای حضور در انتخابات سال ۱۴۰۰ ما باید ابتدا یک ارزیابی از رویکرد مردم نسبت به نظام سیاسی انجام دهیم. در این شرایط من معتقدم اصلاح‌طلبان نباید به این سمت و سو بروند که تحت هر شرایطی در انتخابات شرکت کنند.

ولی باید در نظر داشت چه اصلاح‌طلبان و چه اصولگرایان این بخش عملگرایی را در درون خود دارند و با توجه به موقعیت تصمیم و اقدام می‌کنند. یعنی درست است که من معتقدم ما نباید تحت هر شرایطی وارد انتخابات شویم، اما اگر قرار باشد که کاندیدایی از طیف تندرو یا از نزدیکان احمدی نژاد وارد رقابت با آقای لاریجانی شوند و ما هم کاندیدای جریانی نداشته باشیم، قطعا از آقای لاریجانی حمایت خواهیم کرد.»

تقریبا از سال آخر دولت یازدهم به وضوح مشخص بود که علی لاریجانی با وجود اینکه علاقه خاصی به ریاست جمهوری دارد، اما سعی دارد خود را برای سال ۱۴۰۰ امده کند و در شرایطی وارد عرصه رقابت شود که رقیب خاصی در میدان حضور نداشته باشد و تا حدود زیادی هم امیدوار است که اصلاح‌طلبان همانطور که در سال ۹۲ و ۹۶ از حسن روحانی حمایت کردند، او را در انتخابات همراهی کنند.

اما عملکرد حسن روحانی و بی‌توجهی‌های ممتد او به جریان اصلاحات که پیروزی خود تا حدود زیادی مدیون آن‌ها است، کار را برای علی لاریجانی در انتخابات ۱۴۰۰ با مشکل و ابهام مواجه کرده است. زیرا طی یک سال گذشته بار‌ها و بار‌ها بسیاری از فعالان جریان اصلاح‌طلب به خصوص سعید حجاریان تئوریسین این جریان عنوان کرده اند که لزوما نباید به هر شرایطی تن دهند و در انتخابات حاضر شوند. این اظهارات حاکی از آن است که آن‌ها سعی دارند در انتخابات ۱۴۰۰ کاندیدای جریانی معرفی کنند.

از سوی دیگر ائتلاف اصلاح‌طلبان با اصولگرایان میانه رو در انتخابات مجلس هم تاحدود زیادی نتیجه مطلوب به همراه نداشت و مجموع این‌ها موجب شده است که حداقل بخشی از جریان اصلاحات تمایلی به تکرار استراتژی پیشین نداشته باشند. با این حال همچنان افرادی در این جریان حضور دارند که معتقدند حمایت از علی لاریجانی در انتخابات ۱۴۰۰ می‌تواند زمینه پیروزی مجدد آن‌ها را فراهم کند و مانع از حضور طیف تندرو چه در مجلس و چه در ریاست جمهوری شود؛ بنابراین واضح است که حمایت جریان اصلاحات از علی لاریجانی کاملا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و به همان اندازه که حضور او در انتخابات قوت می‌گیرد، احتمال حمایت اصلاح‌طلبان رنگ می‌بازد.

البته هنوز زمان زیادی تا انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده است و برخی از فعالان این جریان معتقدند که استراتژی اصلاح‌طلبان بستگی به شرایط آن روز‌ها دارد. یعنی منتظر هستند تا ببیند آیا شورای نگهبان مانند دفعات قبل کاندیدای این جریان را ردصلاحیت می‌کند یا این امکان را فراهم می‌کند که هر دو جریان در یک فضای مناسب و مساوی با یکدیگر رقابت کنند. اما سوال مهم این است که آیا اصلاح‌طلبان با توجه به تجربیات تلخ طی سال‌های اخیر در خصوص ائتلاف با اصولگرایان میانه‌رو باز هم حاضر به تکرار همان استراتژی هستند یا خیر؟

در همین خصوص عبداالله ناصری عضو شورای مشورتی سیدمحمد خاتمی طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «ابتدا لازم است به این نکته اشاره کنم که اصلاح‌طلبان هنوز نه تنها وارد بحث انتخابات ریاست جمهوری بلکه درباره موضوع انتخابات مجلس هم شروع به برنامه ریزی و فعالیت نکرده اند. زیرا شرایط جامعه مدنی به گونه‌ای است که الان عمده نگرانی‌های ما وضعیت نامطلوب در افکار عمومی است و اگر هم به صحبت‌های شخصیت‌های برجسته مثل آقای نبوی و حجاریان هم توجه کنید می‌بینید، عمده دغدغه اصلاح‌طلبان الان وضعیت جامعه مدنی است و فعلا به دنبال استراتژی در مواجه با جامعه هستیم

وی افزود: «طبیعتا اصلاح‌طلبان هرگز در گفتمان تحریم وارد نخواهند شد، اما چگونگی ورود آن‌ها به صحنه انتخابات بسیار مهم است. در سال ۹۲ کاندیدای اصلاح‌طلبان اقای هاشمی رفسنجانی بودند، اما بعد از اینکه شورای نگهبان هزینه سنگینی بابت ردصلاحیت ایشان به کشور تحمیل کرد. بعد از آن جریان تندرو دیگر خیالش راحت بود که نامزد مورد نظر آن‌ها که ترجیحا آقای جلیلی بودند، پیروز انتخابات خواهد بود، اما اصلاح‌طلبان با تدبیرشان مانع از این مسئله شدند. منظور من این است که از الان نمی‌توان برای سال ۱۴۰۰ برنامه ریزی کرد. زیرا همه چیز بستگی به شرایط آن دوره دارد. یعنی باید ببینیم اصلا چه کسانی از فیلتر شورای نگهبان رد می‌شوند. قطعا خواست اصلاح‌طلبان این است که نامزد شاخص خودشان که قابلیت رای آوری دارد را معرفی کنند.»

او تصریح کرد: «زیرا مثلا اصلاح‌طلبان در سال ۹۲ بعد از نظرسنجی‌ها به این نتیجه رسیدند که آقای عارف درست است که کاندیدای جریان اصلاحات است، اما رای آوری ایشان کمتر از آقای روحانی است و این احتمال وجود داشت که با ادامه حضور ایشان در انتخابات شرایط را برای طیف تندرو و آقای سعید جلیلی بهتر کند. به همین دلیل تصمیم بر این شد که ایشان از انتخابات کنار بروند. الان هم ما ترجیح مان این است که نامزد اصلاح‎طلب در انتخابات داشته باشیم، اما این واقعا بستگی به شرایط دارد. با این حال اصلاح‌طلبان تاکید دارند که هرگز نباید دوباره تجربه احمدی نژاد در ریاست جمهوری تکرار نشود و مجددا تندرو‌ها اکثریت مجلس را هم به دست نیاورند؛ لذا استراتژی اصلاح‌طلبان بستگی به شرایط در آستانه انتخابات دارد.»

این فعال سیاسی ادامه داد: «پیش بینی من هم این است که اصولگرایان به خصوص اصولگرایان تشکیلاتی به سمت آقای لاریجانی متمایل خواهند شد. اما مطمئن باشید که در جبهه اصولگرایان میان دو طیف تندرو و میانه رو درگیری‌های بسیاری رخ خواهد داد. مگر اینکه شورای نگهبان بخواهد از ابزار نظارت استصوابی استفاده کند و کاندیدای طیف تندرو را ردصلاحیت کند. زیرا قطعا طیف تندرو حاضر به حمایت از آقای لاریجانی نیستند و الان هم که دقت کنید می‌بینید که به شدت با ایشان زاویه دارند و سعی می‌کنند در هر فرصتی ایشان را تضعیف و تخریب کنند.»

ناصری در پاسخ به این سوال اگر برفرض کاندیدای اصلاح‌طلبان رد صلاحیت شد، با توجه به تجربه تلخی که از حمایت از روحانی دارند آیا باز هم حاضر خواهند شد با اصولگرایان میانه‌رو ائتلاف کنند، گفت: «ببینید هر آنچه الان گفته می‌شود صرفا برگرفته از حدس و گمان است و هیچ مبنای واقعی ندارد. همانطور که عرض کردم اصلاح‌طلبان برنامه‌شان این است که برنامه‌ریزی انتخابات ریاست جمهوری را بعد از استقرار مجلس یازدهم یعنی در خرداد ۹۹ آغاز کنند و قبل از انتخابات مجلس اصلا وارد بحث انتخابات ریاست جمهوری نخواهند شد. اما اینکه برخی از رسانه‌ها یا دوستان اصولگرا چنین مسائلی را پیش از موعد مطرح می‌کنند خیلی موجه نیست. البته برداشت من این است که برخی از این‌ها کاملا به قصد چنین مسائلی را الان مطرح می‌کنند تا اصلاح‌طلبان را به واکنش و موضع گیری وا دارند.»

او تصریح کرد: «اما با اینحال تحلیل شخصی من این است که ما باید ابتدا یک ارزیابی از رویکرد مردم نسبت به نظام سیاسی انجام دهیم. در این شرایط من معتقدم اصلاح‌طلبان نباید به این سمت و سو بروند که تحت هر شرایطی در انتخابات شرکت کنند. ولی باید در نظر داشت چه اصلاح‌طلبان و چه اصولگرایان این بخش عملگرایی را در درون خود دارند و با توجه به موقعیت تصمیم و اقدام می‌کنند. یعنی درست است که من معتقدم ما نباید تحت هر شرایطی وارد انتخابات شویم، اما اگر قرار باشد که کاندیدایی از طیف تندرو یا از نزدیکان احمدی نژاد وارد رقابت با آقای لاریجانی شوند و ما هم کاندیدای جریانی نداشته باشیم، قطعا از آقای لاریجانی حمایت خواهیم کرد.»