۱۰ دیوار مرزی در جهان که کسی حرفی از آن‌ها نمی‌زند!

وبسایت روزیاتو-حسین علی پناهی : این روز‌ها بحث دیوار مرزی مکزیک از جنجالی‌ترین موضوعاتی است که تاریخ سیاست ایالات متحده را درگیر خود ساخته است. موضوع ساخت دیوار مکزیک چنان برای ایالات متحده دردسرساز شده که بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین تعطیلی تاریخ دولت این کشور را رقم زده است. موضوع از این قرار است که دونالد ترامپ برای ساخت دیوار مرزی با مکزیک از کنگره درخواست بودجه‌ای ۵ میلیارد دلاری کرده، اما مجلس نمایندگان آمریکا که نانسی پلوسی دموکرات و از مخالفان سیاست‌های دونالد ترامپ ریاست آن را بر عهده دارد با این درخواست مخالفت کرده و ساخت دیوار مکزیک با چنین بودجه‌ای هنگفت را غیرموجه می‌داند.

دونالد ترامپ نیز چند روز پیش از آغاز سال نو میلادی دستور تعطیلی دولتش را داده و اعلام کرد تا زمانی که دموکرات‌ها بودجه درخواستی او را در اختیارش قرار ندهند دولت او در تعطیلی باقی مانده و صد‌ها هزار نفر کارمند بدون حقوق خواهند ماند. اکنون این تعطیلی به یک ماهگی خود نزدیک شده و طولانی‌ترین تعطیلی دولت در تاریخ این کشور لقب گرفته است. اما این تنها دیوار مرزی جنجال آفرینی نیست که بین کشور‌ها ساخته می‌شود. وقتی که به دیوار مرزی فکر می‌کنیم اولین دیواری که به ذهنمان می‌آید دیوار معروف برلین است و بعد از آن دیوار بین کره شمالی و جنوبی. اما این‌ها تنها دیوار‌هایی نیستند که بین دو کشور همجوار کشیده می‌شوند.

۱۰- دیوار مراکشی

دیوار مراکشی یا «بِرم» یک دیوار طولانی ۲٫۶۰۰ کیلومتری در صحرای غربی آفریقاست. این دیوار از شنی به ارتفاع ۳ متر تشکیل شده و با استفاده از حصار متصل شده به جریان الکتریسیته، رادار، سیم خاردار، سربازان مراکشی و بیش از ۷ میلیون مین زمینی محافظت می‌شود. بدین ترتیب این دیوار بزرگ‌ترین میدان مین جهان و محافظت شده‌ترین دیوار مرزی جهان لقب می‌گیرد. صحرای غربی یک منطقه مورد مناقشه است. در حالی که بسیاری از ما آن را بخش جنوبی کشور مراکش می‌دانیم، مردمان این منطقه می‌گویند که آن‌ها بخشی از یک کشور به رسمیت شناخته نشده به نام جمهوری دموکراتیک عربی صحرا است.

جبهه پولیساریو که برای استقلال و به رسمیت شناخته شدن این کشور خودخوانده می‌جنگد، کنترل نیم دیگر صحرای غربی که در آن طرف این دیوار است را در اختیار دارد. البته این دیوار مرزی مانع از حملات جبهه پولیساریو به سربازان مراکشی مستقر در مرز نشده است. شبه نظامیان این گروه با کندن تونل از زیر این دیوار وارد منطقه تحت حاکمیت مراکش می‌شوند و بزرگ‌ترین بازنده در میان این جبهه درگیری ساکنان صحرای غربی بوده اند که در دو طرف دیوار گرفتار شده اند. بسیاری از این ساکنان در اثر برخورد با مین‌های مرزی جانشان را از دست داده و یا به شدت زخمی شده اند.

۹- دیوار بغداد

دیوار بغداد یک دیوار بتنی ۴ متری است که بخش شیعه نشین و سنی نشین شهر بغداد را از هم جدا می‌کند. قبل از استقرار این موانع بتنی، شبه نظامیان متعلق به دو طرف با هم درگیر می‌شدند و در مواردی نیز به نظامیان عراقی و آمریکایی حمله می‌شد. نیرو‌های ارتش ایالات متحده این دیوار را در اطراف منطقه غزالیه جنوبی، جایی که شبه نظامیان مخالف مستقر شده بودند ساختند. در حالی که این دیوار تعداد قتل‌ها و حملات شبه نظامیان را کاهش داد، اما باعث ایجاد نارضایتی در میان ساکنان دو بخش و به خصوص ساکنان سنی شهر شده که می‌گویند دیوار بغداد آن‌ها را از ارتباط با دیگر بخش‌های پایتخت محروم می‌کند و به نوعی تبعیضی است که علیه آن‌ها صورت می‌گیرد.

برخی دیگر نیز بر این باورند که دیوار بغداد برای محافظت از آن‌ها ساخته نشده بلکه هدف آن دور نگه داشتن آن‌ها و ایجاد ارتباط بین گروه‌ها شیعه و سنی دیگر است. برخی از امکانات و کسب و کار‌های متعلق به بخش سنی نشین شهر بغداد نیز در خارج از دیوار مرزی بغداد واقع شده اند که بر سختی رفت و آمد برای شهروندان سنی می‌افزاید. بلافاصله بعد از ساخته شدن دیوار بغداد، تلاش‌هایی از جانب شبه نظامیان مخالف برای نابود کردن آن با استفاده از بمب صورت گرفت، اما این تلاش‌ها ناکام مانده و تنها به بخش‌هایی از آن آسیب رسید که خیلی زود بازسازی شدند.

۸- حصار الکتریکی مرز بوتسوانا-زیمبابوه

کشور‌های بوتسوانا و زیمبابوه از طریق از یک حصار الکتریکی ۵۰۰ کیلومتری به ارتفاع ۲ متر که توسط دولت بوتسوانا ساخته شده، از هم جدا شده اند. مقامات کشور بوتسوانا ادعا می‌کنند که این حصار مرزی برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های مسری که از طریق حیوانات اهلی قاچاق شده از زیمبابوه منتقل می‌شوند ضروری است. اگر این ادعا واقعیت داشته باشد نگرانی بوتسوانایی‌ها قابل درک است، زیرا در زمانی که ساخت این حصار مرزی در سال ۲۰۰۳ پیشنهاد شد، کشور با بیماری‌های مسری مربوط به دهان و پای احشام مواجه بود که باعث شده بود مزرعه داران بوتسوانایی هزاران رأس از احشام خود را از بین ببرند. این موضوع تهدیدی بزرگ برای اقتصاد کشوری بود که پرورش احشام دومین منبع درآمدی آن شناخته می‌شد.

از طرف دیگر، زیمبابوه ادعا می‌کند که ساخت این حصار مرزی هیچ ارتباطی به بیماری مسری دهان و پای احشام نداشته و تلاشی از جانب دولت بوتسوانا برای دور نگه داشتن مردم زیمبابوه از مرز‌های خود است. زیمبابوه در دوران ساخت این حصار مرزی با تورم شدید و بیکاری بی سابقه روبرو بود که باعث شده بود بسیاری از مردم این کشور به صورت قاچاق خود را به کشور همسایه، بوتسوانا، برسانند. جالب این که علیرغم صرف هزینه قابل توجه و ساختن این حصار مرزی، دولت بوتسوانا هیچگاه برق متصل به حصار را وصل نکرده و برای جلوگیری از ورود افراد و احشام به صورت قاچاق به کشور اقدام به استقرار نیرو‌های مرزی ننموده است.

۷- حصار الکتریکی مرز آفریقای جنوبی- موزامبیک

آفریقای جنوبی سال‌ها پیش اقدام به ساخت یک حصار مرزی الکتریکی در مرز ود با موزامبیک و زیمبابوه کرد. در سال ۱۹۹۰، بخش موزامبیکی که در آن طرف این حصار قرار داشت و مردم محلی از آن با عنوان «مار آتش» یاد می‌کنند در اثر مرگ صد‌ها غیرنظامی که از جنگ داخلی موزامبیک فرار کرده بودند مورد توجه قرار گرفت. این حصار مرزی الکتریکی یک شوک الکتریکی مرگبار ۳٫۵۰۰ ولتی را به کسانی وارد می‌کرد که با آن تماس برقرار می‌کردند. حصار‌های الکتریکی معمولاً انواع مرگبار و غیرمرگبار دارند. نمونه‌های غیرمرگبار می‌توانند شوکی الکتریکی تا قدرت ۱۰٫۰۰۰ ولت را به مدت چندین میلی ثانیه به شخص وارد کنند. این مقدار شوک برای دور نگه داشتن افراد از حصار و جلوگیری از تلاش آن‌ها برای عبور از دیوار موثر است، اما به دلیل مدت زمان کم این شوک، نمی‌تواند باعث مرگ فرد شود.

نمونه‌های مرگبار، که حصار مرزی آفریقایی جنوبی-موزامبیک از آن دسته است، شوک الکتریکی خود را به صورت مداوم و بی وقفه وارد کرده که مرگ فرد را در پی دارد. کسانی نیز که با خوش شانسی زنده مانده اند با سوختگی‌های شدید و یا از دست دادن اعضای بدن مواجه می‌شوند. بر اساس ادعای انجمن کاتولیک آفریقای جنوبی در امور آوارگان، این حصار مرزی سالانه باعث مرگ بیش از ۲۰۰ نفر می‌شود. در مقابل، نیرو‌های نظامی آفریقای جنوبی ادعا کرده ند که در ۳ سال گذشته تنها ۸۹ نفر در اثر تماس با این حصار الکتریکی جانشان را از دست داده اند. هر کدام از این ادعا‌ها که درست باشد، حصار الکتریکی بین دو کشور باعث مرگ افراد بیشتری نسبت به دیوار برلین در طول ۲۸ سال استقرار شده است.

این دیوار باعث رونق کسب و کار قاچاقچیان شده که محل‌هایی خاص را در قبال دریافت پول به شهروندان موزامبیکی ارائه می‌کنند، مسیر‌هایی که عبور از آن‌ها با مرگ در اثر شوک الکتریکی روبرو نمی‌شود. یک مسیر جایگزین که مستقیماً به خاک آفریقای جنوبی منتهی می‌شود از طریق پارک ملی کروگر است که به خاطر تعداد زیاد شیر‌های خود شناخته می‌شود. عبور از این پارک ملی به طور متوسط ۲۴ ساعت طول می‌کشد که برای شکار شدن توسط شیر‌های گرسنه پارک کافی است.

نگهبانان این پارک بار‌ها بقایای انسان‌هایی که توسط شیر‌ها خورده شده اند را در این پارک ملی یافته اند. برخی از این شیر‌ها چنان به آدمخواری عادت کرده اند که دیگر تمایلی به خوردن گوشت حیوانات دیگر ندارند. این شیر‌ها چنان جسور شده اند که به نگهبانان پارک نیز حمله کرده و آن‌ها را مانند شکارهایشان کشته و می‌خورند. این حصار مرزی هنوز هم پابرجاست، اما دیگر به جریان الکتریسیته متصل نبوده و از آن محافظت نمی‌شود. این حصار از چندین نقطه بریده شده و تعمیر نشده به حال خود رها شده است.

۶- دیوار‌های صلح در ایرلند شمالی

دیوار‌های صلح یک دیوار تنها نیست بلکه مجموعه‌ای از بیش از ۶۰ دیوار مرزی متفاوت است که بلفاست در ایرلند شمالی را تقسیم کرده است. در برخی نقاط این دیوار تنها از یک حصار چوبی کوتاه تشکیل شده و در بخش‌هایی دیگر دیوار‌ها بتنی بلند را شامل می‌شود. این دیوار‌ها در دوران پر آشوب ایرلند و برای جدا نگه داشتن اتحادطلبان و ملی گراین ایرلندی که دیدگاه‌های سیاسی و مذهبی متفاوتی داشتند ایجاد شد.

پیش از ساخت این دیوارها، دو طرف حملاتی مرگبار را علیه یکدیگر راه انداخته بودند و ساخت این دیوار‌ها خیلی آرام در مناطقی که هسته اصلی این درگیری‌ها بود آغاز شد. در آن زمان این دیوار‌ها باعث شده بود که ساکنان منطقه احساس امنیت بیشتری داشته باشند. جالب این که بیشتر این دیوار‌ها پس از اتمام درگیری‌ها ساخته شدند. اما در سال‌های اخیر رفته رفته این دیوار‌ها برداشته شده و بر اساس برنامه ریزی‌ها تا سال ۲۰۲۳ دیوار‌های صلح در ایرلند شمالی به طول کلی برداشته خواهند شد.

۵- حصار مرزی اوکراین

دیوار اوکراین یک پروژه طراحی شده برای ساخت حصاری مرزی به طول ۲٫۰۰۰ کیلومتر و سیستم‌های خندقی در موازات آن است که اوکراین را از روسیه جدا می‌سازد. هزینه ساخت این دیوار توسط دولت اوکراین تأمین شده و با هدف جلوگیری از حمله نظامی دولت روسیه و یا شبه نظامیان طرفدار این کشور به خاک اوکراین ساخته خواهد شد. ساخت این حصار مرزی پس از الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه آغاز شد. این دیوار هنوز در مرحله ساخت قرار داشته و با توجه به مشکلات و بحران‌هایی که در کشور وجود دارد به نظر نمی‌رسد که به پایان خود برسد. دولت اوکراین بودجه کافی برای تکمیل این حصار مرزی را در اختیار ندارد و مقدار اندک بودجه‌ای که تاکنون به این امر اختصاص یافته توسط پیمانکاران و نگهبانان مرزی فاسد دزدیده شده است.

بخش زیادی از قسمت ساخته شده نیز بسیار بدتر از پیش بینی‌ها بوده و استاندارد‌هایی که قرار بود داشته باشد در ساخت آن لحاظ نشده است. تاکنون دولت اوکراین تنها موفق به کندن ۲۷۳ کیلومتر خندق و ۸۳ کیلومتر از حصار مرزی شده است. برخی از کارشناسان دفاعی نیز با شک و تردید به موثر بودن این حصار و خندق‌های مرزی می‌نگرند. هیچ گونه نگهبان مرزی در طول این حصار مرزی مستقر نشده و عرض و عمق خندق‌ها نیز به اندازه‌ای نیست که بتواند مانع از عبور تانک‌های غول پیکر و قدرتمند روسی شود. این حصار قرار بود در سال ۲۰۱۸ تکمیل شود، اما اخیراً تاریخ تکمیل آن به سال ۲۰۲۱ موکول شده است. دولت اوکراین اعلام کرده که توان تامین هزینه مالی ساخت این حصار را نداشته و از دیگر کشور‌های اروپایی در این زمینه درخواست کمک کرده است. دولت روسیه نیز در حال برپا کردن یک حصار مرزی برای جدا کردن منطقه کریمه از اوکراین است.

۴- دیوار بزرگ عربستان

دیوار بزرگ یک حصار مرزی ۹۶۶ کیلومتری همراه با سیستم خندقی است که عربستان سعودی را از عراق جدا می‌سازد. دولت عربستان برای اولین بار و از ترس عبور شبه نظامیان از مرز این کشور و ورود درگیری‌ها به خاک عربستان، در سال ۲۰۰۶ به فکر کشیدن این حصار مرزی افتاد. در سال ۲۰۱۴ و پس از این که داعش کنترل بخش بزرگی از خاک عراق را بدست گرفت، ساخت این حصار مرزی آغاز گردید، زیرا مقامات عربستان از این بیم داشتند که بعد از تسخیر احتمالی بخش‌های جنوبی عراق، شبه نظامیان داعش وارد خاک عربستان شوند.

این مانع مرزی از ۵ ردیف حصار موازی، برج‌های دیده بانی، تجهیزات مراقبتی الکترونیک و بیش از ۳۰٫۰۰۰ نگهبان تشکیل شده است. در زمانی که این حصار در حال ساخت بود، در سال ۲۰۱۵، نیرو‌های داعش با هدف توقف ساخت حصار به یکی از پست بازرسی‌های مرزی عربستان حمله کردند. ۳ نگهبان مرزی در اثر این حمله کشته شدند که یکی از آن‌ها یک ژنرال بلند پایه به نام اوداح البلاوی بود که رهبر عملیات‌های مرزی در شمال کشور را بر عهده داشت. علاوه بر دیوار بزرگ در مرز عراق، دولت عربستان سعودی در حال ساخت یک دیوار ۱٫۶۰۰ کیلومتری دیگر در طول مرز خود با یمن است. ۳- حصار‌های کوِتا و ملیلا

کوِتا و ملیلا دو شهر اسپانیایی در مرز این کشور با شمال آفریقا هستند. هر دو شهر بخشی از خاک اسپانیا به شمار می‌آیند هر چند با کشور مراکش هم مرز هستند. بین این دو شهر و خاک اصلی اسپانیا سیستم حمل و نقل دریایی معمول برقرار است. نزدیکی این شهر‌ها با شمال آفریقا باعث شده که مهاجران آفریقایی خود را به این دو شهر رسانده و از طریق کشتی‌ها و قایق‌های مسافربری خود را به خاک اسپانیا برسانند.

به همین دلیل دولت اسپانیا دست به ساخت حصار مرزی در مرز هر دو شهر با مراکش کرده تا از ورود مهاجران آفریقایی به کشور جلوگیری نماید. اتحادیه اروپا نیز میلیون‌ها یورو در اختیار دولت اسپانیا و مراکش قرار داده تا از ورود مهاجران از این منطقه به درون اتحادیه اروپا جلوگیری کنند. طول حصار مرزی در شهر ملیلا ۱۱ کیلومتر بوده و از ۳ ردیف حصار موازی که به تیغه‌های تیز، سیستم هشدار و گاز فلفل مجهز شده تشکیل شده است. التبه تاکنون سیستم پرتاب گاز فلفل در این حصار مرزی فعال نشده است.

۲- دیوار زیر زمینی مصر-غزه

برخلاف دیگر دیوار‌های مرزی که تاکنون به آن‌ها اشاره کردیم، دیوار مرزی بین مصر و غزه یک دیوار زیرزمینی است. این دیوار مرزی زیرزمینی به منظور جلوگیری از قاچاق اسلحه به غزه از طریق تونل‌های زیرزمینی احداث شده است. دولت اسراییل به شدت منطقه غزه را در محاصره قرار داده و ورود کالا به این منطقه از فلسطین را به شت تحت کنترل دارد که این موضوع حتی وارد شدن غذا به غزه را نیز با مشکل مواجه کرده است. برای دور زدن این کنترل ها، مردم غزه به قاچاق کالا‌های مورد نیاز خود از طریق تونل‌های زیرزمینی که در مرز با مصر حفر می‌کنند روی آورده اند.

اگر چه این دیوار مرزی زیرزمینی با هدف جلوگیری از قاچاق سلاح به درون غزه از طریق کانال‌های مخفی ساخته شده، اما مسیر تونل‌هایی که برای ورود غذا و اقلام ضروری برای غیرنظامیان مورد استفاده قرار می‌گیرند را نیز مسدود می‌کند. دولت مصر اعلام کرده که طول این دیوار مرزی ۱۰ کیلومتر بوده و امکان سوراخ کردن آن وجود نخواهد داشت. این دیوار با کمک اسرائیل و ایالات متحده ساخته شده است. اسرائیل نیز خود در حال ساخت یک دیوار روی سطح زمین و زیر آن در مرز ۶۴ کیلومتری اش با غزه است. هنوز در مورد عمق این دیوار زیرزمینی چیزی گفته نشده، اما قرار است در سال ۲۰۱۹ تکمیل شود.

۱- حصار مرزی هند-بنگلادش

هفتاد درصد از مرز ۴٫۱۰۰ کیلومتری هند و بنگلادش حصار کشی شده است. این حصار مرزی با ارتفاع ۲٫۴ متر با استفاده از سیم خاردار محافظت شده و در برخی نقاط از آن نیز از جریان الکتریسیته برای دور نگه داشتن بنگلادشی‌ها استفاده شده است. این حصار در دهه ۱۹۸۰ و بعد از وقوع درگیری در استان آسام هند به خاطر ورود مهاجران غیرقانونی بنگلادشی به این استان آغاز شد. اما این حصار مرزی نتوانسته به اهداف اولیه خود دست یابد، زیرا هنوز هم مهاجران بنگلادشی و در موارد متعددی نیز تروریست‌های بنیادگرا از این حصار رد شده اند. نگهبانان مرزی فاسد با گرفتن پول از مهاجران بنگلادشی به آن‌ها اجازه ورود به خاک کشور را می‌دهند. برخی از این مهاجران نیز با استفاده از مدارک جعلی از سیستم کنترل مرضی عبور می‌کنند.

برخی دیگر نیز از طریق رودخانه‌هایی که در مرز مشترک دو کشور وجود دارد، بدون حفاظ بوده و بیش از ۱٫۱۱۶ کیلومتر از مرز هند و بنگلادش را تشکیل می‌دهند خود را به هند می‌رسانند. دولت هند به خاطر سیاست‌های خشونت بار و سختگیرانه خود در قبال مهاجران غیرقانونی بنگلادشی نیز مورد انتقاد قرار گرفته است. بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰ بیش از ۹۰۰ مهاجر بنگلادشی که قصد ورود به خاک هند داشتند توسط نگهبانان مرزی این کشور به قتل رسیده اند. برخی از این قربانیان مهاجران غیرقانونی نبوده اند بلکه کشاورزان و مزرعه داران بنگلادشی بودند که محل زندگی آن‌ها در مجاورت مرز با هند قرار داشت. برخی دیگر نیز پس از تلاش برای دیدار با بستگانشان در خاک هند کشته شدند.