موافقان و مخالفان انتقال پایتخت
نمایندگان مجلس، برخی از اعضای کابینه، تعدادی از اعضای شورای شهر تهران درباره طرح انتقال پایتخت نظر داده اند. شورای شهر تهران در نظرسنجی خبرآنلاین موافق ساماندهی پایتخت به جای انتقال شده است.
از زمانی که تشکیل کارگروه برای بررسی کلیات طرح انتقال پایتخت در صحن علنی مجلس تصویب شد، تا همین لحظه ای که شما مشغول خواندن گزارش خبرآنلاین هستید، هر کسی در حوزه مدیریت شهری دستی داشته و یا موضوع برایش مهم بوده، درباره آن، اظهار نظر و موضع گیری کرده، از نمایندگان مجلس و اعضای هیئت دولت گرفته تا اعضای شورای شهر تهران و کارشناسان شهری.
البته موافق و مخالف این طرح می گویند همه چیز فعلا روی کاغذ است و مشکل اصلی در انتقال پایتخت همان است که "توپ درکن" سحرگاه ماه رمضان به کریم خان زند گفت: برای توپ در کردن، باروت نیست. برای انتقال پایتخت هم پول به جایی نیست.
شاید چهره های جدید درباره این طرح، اظهار نظر کنند، ولی همه می دانند که انتقال پایتخت از حدود نیم قرن پیش، دغدغه دولتمردان ایران بوده، حالا اسمش عوض شده و به جای شهرهای بزرگ و پرجمعیت، نامزدهای کوچکتری برای انتقال پایتخت مطرح شده: پرند در جنوب تهران، هشتگرد در غرب کرج و حتی "برخوار" از توابع شهرستان میمه در استان اصفهان که پیشنهاد یکی از کاربران خبرآنلاین بود.
موضع مجلس: تصویب کلیات انتقال، بدون تصویب بودجه
مجلس البته، توپ اول را به زمین دولت انداخته، با تصویب کلیاتی که مطالعه طرح انتقال پایتخت را قانونی کرده، صحن علنی قوه قانون گذاری موضع خود را برای روشن شدن وضعیت انتقال روشن کرده: همه چیز بررسی شود.
در این طرح که کلیات آن با ۱۱۰ رای موافق، ۶۷ رای مخالف و ۱۰ رای ممتنع از مجموع ۲۱۴ نماینده حاضر به تصویب رسید، یک شورا در بالاترین سطوح اجرایی از جمله رییس‌جمهور یا معاون اول و برخی وزرا پیش‌بینی شده که این شورا موظف است حداکثر ظرف دو سال مکان مناسب برای انتقال پایتخت سیاسی و اداری را انتخاب کند.
|
نام |
سمت/عنوان |
موضع |
خلاصه اظهارات |
|
علی لاریجانی |
رئیس مجلس |
مخالفت به دلیل عدم پیش بینی اعتبارات |
این طرح بار مالی دارد و بار مالی آن نیز یک قران و دوزار نیست و شورایی باید تشکیل شود تا این موضوع را بررسی کند. انتقال پایتخت بار مالی بالایی دارد و با توجه به اینکه این طرح از سوی دولت ارایه نشده و نوشته اید که دولت باید برای این طرح اعتباری در نظر بگیرد، شورای نگهبان به علت بار مالی آن به این طرح ایراد خواهد گرفت |
|
حسین طلا |
دبیر مجمع نمایندگان استان تهران |
موافق |
ما از این طرح استقبال می کنیم تا مشخص شود تا شهر بزرگی مثل تهران چقدر مشکلات دارد. موضوع انتقال پایتخت حدود 25 سال است که در کشور مطرح است اما هر بار با دو سوال اساسی رو به رو است؛ نخست اینکه پایتخت کجا برود و دوم اینکه با چه بودجه ای این کار صورت بگیرد. نمی توان مصلحت سنجی در موضوع انتقال پایتخت را نادیده گرفت، اگر انتقال به سمت شهرهای بزرگ انجام شود، مشکلات موجود در این شهرها دو چندان می شود. |
|
جواد جهانگیرزاده |
نماینده ارومیه |
مخالف به دلیل مغایرت با قانون اساسی |
این طرح با اصل ۷۵ قانون اساسی مغایرت دارد. چرا که طرح انتقال پایتخت بار مالی دارد و در طرح پیشنهادی نمایندگان بار مالی این موضوع در نظر نگرفته شده است. |
|
علیرضا خسروی |
عضوکمیسیون عمران |
موافق |
انتقال پایتخت یک سرمایه گذاری بلند مدت است، هم اکنون حدود 50 کشورمانند پاکستان، ترکیه، کره جنوبی و قزاقستان طرح انتقال پایتخت را اجرایی کرده اند و در اجرای این طرح موفق بودند. در شرایط کنونی انتقال پایتخت سیاسی به مکان دیگر بسیار ضروری است. |
|
غلام رضا نوری قزلچه |
نماینده بستان آباد |
مخالف |
چه جایی را می خواهند انتخاب کنند. کدام شهر می تواند امکانات و شرایطی را که در تهران وجود دارد، فراهم کند تا مرکز سیاسی و اداری کشور باشد؟ تهران در یک قرن اخیر بزرگ شده و تمام اقوام و اقشار ایرانی و مردم اقصی نقاط کشور در تهران زندگی می کنند و می توان گفت تهران چکیده ای از ایران است. همه مردم ایران تهران را از خود می دانند و در صورتی که پایتخت بخواهد منتقل شود این شبهه پیش می آید که چرا فلان شهر را انتخاب کرده اند. این کار مباحث سیاسی بسیاری به دنبال خواهد داشت و یکی از دلایل مخالفت من همین است. |
|
حامد قادرمرزی |
نماینده قروه |
موافق |
به تناسب جمعیت ساکن تهران، اگر سرانه متوسط اتلاف وقت شهروندان را یک ساعت در نظر بگیریم، روزانه 12 میلیون ساعت و ماهیانه 360 میلیون ساعت وقت مردم در ترافیک تهران تلف می شود. |
|
کمال علی پور |
نماینده قائمشهر |
مخالف |
طرح انتقال پایتخت، مشکل تهران را حل نمی کند، بلکه مشکلات را در شهر جدیدی که پایتخت می شود، تکثیر می کند. مانند پایتخت ترکیه که از استانبول به آنکارا منتقل شد ولی مشکلات استانبول حل نشد و مشکلات آنکارا بیشتر شد. مطالعات گذشته نشان داده باید راهکارهای دیگری از جمله بهسازی و ساماندهی تهران را برای رفع مشکلات این کلانشهر دنبال کرد. |
|
حسین نقوی حسینی |
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی |
موافق |
جمعیت تهران در سال 1210 حدود 30 هزار نفر بوده است. هم اکنون جمعیت پایتخت 13 میلیون نفر است و در آینده این میزان به 16 میلیون نفر افزایش می یابد. همه امکانات رفاهی و اقتصادی در پایتخت متمرکز شده است، متاسفانه حتی پزشکان و امکانات رفاهی در تهران وجود دارد، زیرا وقتی تهران مشمول امکانات نهادی و سازمانی است قطعاً امکانات رفاهی و حتی پزشکان در کل کشور توزیع نمی شوند. |
موضع دولت در این باره واضح نیست. انگار دولت نمی خواهد بین خودش و مجلس را شکر آب کند ولی خوب می داند که این طرح به جایی نمی رسد. برای همین، صداهای مختلفی از دولت شنیده می شود. یکی می گوید مخالفم و دیگری از قول رئیس جمهور گفته دولت با مجلس همکاری می کند.
نماینده قوه مجریه در پارلمان اما، در این بین، صراحتا موضع مخالف گرفته و حتی معاون رئیس جمهور اعلام کرده این کار، کاری نیست که شان قانون گذاری داشته باشد. مسئله ای اداری است و دولت هم مسئول امور اداری کشور است. مجید انصاری به عنوان مخالف دولتی این طرح، واکنش نشان داده و گفته: "پرسش اینجاست که آیا هزینه‌های انتقال پایتخت محاسبه مالی شده است؟ آیا همه قوا، صدا و سیما و نیروهای مسلح و دستگاه‌های گوناگون مانند نهاد مقام معظم رهبری، امکان انتقالشان در این مدت به نقطه دیگری وجود دارد؟ به لحاظ زیرساخت‌هایی مانند بازار، مراکز اقتصادی و راه‌آهن نیز آیا این موضوع امکان‌پذیر است؟"
او به تجربه دیگری اشاره کرده که در دولت قبلی، می خواست تهران را خلوت کند و کار مجلسیان را با کار دولت سابق مقایسه کرده: "آیا می‌شود همه کارکنان دولت و همه وزارتخانه‌ها را به اجبار به نقطه دیگری منتقل کنیم؟ آیا تجربه دنیا در انتقال پایتخت مانند کشور پاکستان موفق بوده است؟ مطلقا چنین چیزی نیست. هیچ یک از شهرهای کشور ظرفیت انتقال چنین جمعیتی را ندارد آیا واقعا در عمل، انتقال پایتخت از تهران به نقطه دیگر باعث توزیع عادلانه امکانات و منابع در سراسر کشور می شود؟"
انصاری پنبه طرح را از راه اعلام بی توجهی نمایندگان مجلس با سیاستهای کلی نظام هم زده است: "دولت هم بر تمرکززدایی و توزیع عادلانه امکانات در سراسر کشور تاکید دارد ولی انتقال پایتخت مسئله بسیار مهم و بزرگی است که از جنس سیاستهای کلی نظام است و امکان ندارد برای انتقال دستگاه‌هایی مانند نهاد مقام معظم رهبری بدون مشورت با ایشان تصمیم‌گیری کنیم."
ولی سایر مسئولان عالی رتبه دولت، اینطور با صراحت، مخالفت خود اعلام نکرده اند. بالاترین مقام وزارت کشور موضع دولت را اینطور اعلام کرده: رئیس‌جمهور به اصل طرح انتقال پایتخت سیاسی نگاه مثبتی دارد. عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور در این باره گفته : باید متولی این کار در دولت مشخص شود که به نظر می‌رسد وزارت راه، مسکن و شهرسازی متولی آن باشد. دولت قطعا با گروهی که مجلس برای این کار تعیین کرده، همکاری خواهد کرد.
در کنار این اظهار نظر، قائم مقام وزیر کشور و سخنگوی او گفته دولت با بی پولی دست و پنجه نرم می کند و این طرح، پول می خواهد، یعنی همانی که دولت ندارد، پس مخالفیم.
حسینعلی امیری که سابقه عضویت در شورای نگهبان به عنوان حقوقدان این شورا را دارد، درباره مخالفت خود می گوید: "انتقال پایتخت سیاسی اداری لزوما به معنی حل مشکلات دیگر این کلان شهر نیست، این طرح نیاز به کار کارشناسی عمیق تری دارد که خیلی در آن لحاظ نشده است. اگر ما مشکلات شهر تهران را حل کنیم این بسیار به صرفه تر بوده و به صلاح است تا اینکه ما بحث انتقال پایتخت را در شرایط موجود مطرح کنیم. لذا این طرح را مخالف اصل 75 قانون اساسی می دانیم و بار مالی آن قابل تامین نیست."
شورای شهر تهران: ساماندهی بهتر از انتقال
نظرسنجی خبرآنلاین از اعضای شورای شهر تهران نشان می دهد با وجودی که بیشتر اعضای شورا با انتقال پایتخت مخالفند، ولی باید بودجه این کار به ساماندهی مشکلات شهری در تهران اختصاص پیدا کند. آنها از ارائه این طرح به صحن علنی مجلس، بدون آنکه با شورای شهر مشورت شده باشد به عنوان بی احترامی یاد می کنند و به نمایندگان مجلس توصیه کرده اند حواسشان به قانون اساسی و نهادهایی مانند شورای شهر باشد، چون تصمیم گیری درباره مسایل شهر و روستا، باید با گرفتن نظرات اعضای شورا انجام شود. در جدول زیر، برخی از پاسخهای اعضای شورا به نظرسنجی خبرآنلاین را می خوانید:
|
نام |
سمت/عنوان |
موضع |
خلاصه اظهارات |
|
محمد سالاری |
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری |
مخالف |
اولین دلیل مخالفتم این است که اهداف تدوین کنندگان طرح انتقال پایتخت دارند، محقق نمی شود. طراحان، به دنبال ساماندهی مشکلات فعلی تهران هستند، در صورت انتقال پایتخت سیاسی و اداری، این مشکلات حل نمی شود، بلکه جای دیگری، تکثیر می شود. دومین دلیل مخالفتم این است که مجلس، پس از گذشت ادوار مختلف، هنوز جایگاه شوراها در مدیریت شهری و تصمیم سازیها را متوجه نشده و هیچ جایگاهی برای شورای شهر تهران با توجه به گذشت 3 دوره و بلوغ این نهاد، قائل نشده. در حالی که ما باید روز به روز شاهد مشارکت شهروندان و نهادهای مدنی مانند شورا باشیم، بی اعتنایی مجلس برای تصویب این طرح را بی احترامی به شورا می دانیم. |
|
ابوالفضل قناعتی |
عضو کمیسیون عمران |
موافق |
ظرفیت تهران محدود است و دولت نیز بار فعالیتهای شهری را در تهران افزایش داده و چشم انداز رفع مشکلات این شهر به خصوص آلاینده های هوا، در ابهام است. در دولت قبلی مطرح شد که افراد از تهران بروند ولی استقبال نشد، امیدواریم با انتقال پایتخت از تهران، باعث شود فعالیتهای دولتی در تهران، کمتر شود. خوب بود نمایندگان مجلس نظر کارشناسی شورای شهر تهران را هم می گرفتند. تصمیم گیری در باره سرنوشت شهر است و افرادی که در این باره تصمیم می گیرند، باید از بین شورای شهر تهران باشند. |
|
مرتضی طلایی |
نایب رئیس شورا |
ممتنع |
موضوع انتقال پایتخت از قبل از انقلاب مطرح بوده، ولی باید به جای طرح انتقال، طرح ساماندهی پایتخت را مورد بررسی قرار دهیم. در ساماندهی، الزام به انتقال پایتخت نداریم. با ساماندهی ادارات و نهادهای دولتی پایتخت و تجمیع آنها در یکی از مناطق شهر یا در شعاعی از تهران به راحتی می توانیم مراجعات دولتی را در تهران مدیریت کنیم. تامین هزینه انتقال پایتخت به هیچ یک از شهرهای موجود، امکان پذیر نیست. آنها نیز با بحرانهای مشابه تهران مواجهند. مخالفتم از این بابت نیست که اقدام نشود و همین وضع ادامه یابد، بلکه پیشنهادم این است که به جای طرح انتقال یا تداوم وضع موجود، پایتخت باید ساماندهی شود. |
|
محمدمهدی تندگویان |
عضو کمیسیون شهرسازی و معماری |
مخالف |
اگر همین بودجه و هزینه انتقال پایتخت را برای تجمیع اماکن دولتی در یک منطقه و حمل و نقل عمومی ساماندهی کنیم، با یک درصد بودجه این کار ممکن است. هر شهری که پایتخت شود دچار آسیبهای اجتماعی مشابه تهران خواهد شد و هزینه های مالی اجرای این طرح هم منطقی نیست. می شود به جای هزینه گزافی که بابت جابجایی باید بپردازیم، با کمتر از آن؛ ساماندهی تهران انجام شود. مخالف ریخت و پاش بی خود در انتقال پایتخت هستم ولی با ساماندهی تهران کاملا موافقم. شخصا معتقدم باید ادارات دولتی به یک منطقه مانند منطقه 22 تهران منتقل شوند و بی خود برای انتقال همه پایتخت هزینه نکنیم. البته تهرانیها نباید هزینه های حضور دولت را در این شهر بدهند، ولی نمی دانم چقدر این کار شدنی است. |
نظر کاربران
اگر به جای این خرج ها الکی به شهرستان ها امکانات بدین.
هر کسی میره شهر خودش.
جمعیت پایتخت و به تبع اون تعداد ماشین ها کم میشه.
تهران هم از آلودگی در میاد.
طرف ازدواج کرده رفته کرج میگه امکاناتش با تهران قابل مقایسه نیست.
خب کرج چسبیده به تهرانه اوضاعش اینه وای به حال شهرای دور افتاده.
مردم دوست دارن تو شهر خودشون زندگی کنن اگر امکاناتش باشه و اذیت نشن.
متاسفانه مخالفان وموافقان پیشنهاد انتقال پایتخت ، توجه چندانی به جوانب و ویژگیهای ساختاری ایکه مشکلات ومعضلات شهر تهران ر ا موجب شده ، ندارند. انچه میگویند بیشتر مبتنی بربرداشت های شخصی است . انچنان مبتنی بر پژوهشهای همه جانبه نیست که بتوان مبتنی بر انها تصمیم گرفت .
انتقال پایتخت در شرایط کنونی کشور غیرمنطقی وکاملا" همانند سایر سیاست گزاری های جاری در بخش شهری کشور مزید برعلت خواهد شد . مسئله افرینی ان واقعا" بیش از حد تصور است .
این مسئله را در مقاله مفصلی ، تحت عنوان: چرا انتقال پایتخت ، تصمیم نادرست ومشکل افرینی است ؟ درسایت «شهرسازی وتوسعه » مطرح نموده ایم . از نقد متقابل سپاسگزار خواهیم بود .