دانش اروپایی‌ها برای پیگیری آلاینده‌های نفتی

ایرنا: احمدرضا لاهیجان زاده، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست عصر شنبه در جلسه کارگروه مقابله با آلودگی هوای خوزستان با حضور هیات اعزامی اتحادیه اروپا در سالن اجتماعات استانداری، اظهار داشت: سفر این هیات اروپایی بر اساس تفاهم نامه ۲ سال پیش میان ایران و اتحادیه اروپا است.

وی افزود: این هیات برای بررسی همکاری با ایران درباره تبادل دانش و اطلاعات در زمینه محیط زیست در حوزه های آلودگی هوا و پسماند به خوزستان سفر کرده است.

مدیرکل سابق حفاظت محیط زیست خوزستان اضافه کرد: در این مرحله از همکاری ها بیشتر انتقال دانش و تکنولوژی روز اروپا مورد نظر است، به این ترتیب اعزام کارشناسان ایرانی و یا سفر کارشناسان مجرب اروپایی برای آموزش و آشنایی با راهکارهای مقابله با آلودگی هوا و پسماند از راه های همکاری های دو طرف این تفاهم نامه خواهند بود.

وی فعالیت های صنعت به ویژه صنعت نفت، آتش زدن مزارع نیشکر، حمل و نقل و برخی آلودگی های بی کانون مانند آتش زدن زباله را از عوامل آلودگی هوا در خوزستان برشمرد.

لاهیجان زاده با اشاره به آلودگی های صنعتی در خوزستان اظهار داشت: ۴۳ درصد صنایع کشور در این استان مستقر هستند و خوزستان با داشتن ۲۳ واحد پتروشیمی رتبه نخست در تولید این محصولات را در کشور دارد که این مساله باعث تمرکز آلودگی به ویژه در کلانشهر اهواز شده است.

وی تاکید کرد: یک میلیارد فوت مکعب گاز همراه نفت در شبانه روز در خوزستان سوزانده می شود که یکی از عوامل اصلی آلودگی هوای استان است و این هیات امروز بازدیدی از آلودگی فلرهای نفتی (مشعل) نیز داشته است.

لاهیجان زاده با بیان اینکه بخشی از آلودگی هوای استان نیز ناشی از کشاورزی است ادامه داد: برداشت نیشکر در خوزستان به دلیل آتش زدن مزارع، توام با آلودگی هواست.

وی با اشاره به طرح جامع آلودگی هوای اهواز گفت: بر اساس این طرح که آلودگی هوا را به تفکیک بخش های صنعت، حمل و نقل و واحدهای تجاری بررسی کرده، ۷۸ درصد آلودگی هوا سهم صنایع، ۲۱ درصد سهم حمل و نقل و یک درصد سهم تاسیسات خانگی و تجاری است.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست همچنین با بیان اینکه خوزستان بیش از ۱۰ سال با پدیده گرد و غبار مواجه بوده، گفت: هفت کانون گرد و غبار با وسعت ۳۵۰ هزار هکتار در خوزستان شناسایی شده و با توجه به بادهای غالب در منطقه، خوزستان هم متاثر از کانون های خارجی در کشور عراق و هم کانون های داخلی است؛ از سوی دیگر شهر اهواز در مرکز کریدور عبور این بادها قرار دارد که باعث می شود در طول سال تحت تاثیر گرد و غبار با منشاء داخلی و خارجی باشد.

وی افزود: در اهواز طوفان های گرد و غبار با ۱۰ هزار میکروگرم بر مترمکعب نیز رخ داده، البته با توجه به اینکه این رقم آخرین امکان دستگاه های پایش هواست، ممکن است آلودگی غبار بیش از این میزان باشد.

لاهیجان زاده تقویت ظرفیت ملی و منطقه ای و انتقال تکنولوژی و تخصیص کمک های مالی برای نظارت و پایش کیفیت هوا از پیشنهادات همکاری ایران و هیات اعزامی اتحادیه اروپا دانست و افزود: نیاز به استفاده از روش های نوین پیشرفته برای جمع آوری، تضمین کیفیت و کنترل تجربه و تحلیل، پردازش، گزارش دهی و برقراری ارتباط اطلاعات مورد نیاز برای بهبود سیستم های اندازه گیری و پایش کیفیت هوا همچنین توانمندسازی کارشناسان محیط زیست برای نظارت، پایش و پیگیری حقوقی آلودگی های صنایع نفت، گاز و پتروشیمی از دیگر راه های همکاری است.

وی اضافه کرد: انتقال دانش فنی برای اصلاح فرآیند تولید دوستدار محیط زیست در صنایع بزرگ استان و اجرای طرح های جامع آموزش و تنویر افکار زیست محیطی برای بکارگیری و ارتقای مشارکت های مردمی از دیگر پیشنهادات برای ادامه همکاری است.

توافق برای نجات آب و محیط زیست

سرگروه هیات اعزامی اتحادیه اروپا به خوزستان نیز در این نشست هدف از سفر هیات اروپایی به خوزستان را همکاری مشترک با ایران در زمینه محیط زیست عنوان کرد و افزود: تامین مالی این پروژه توسط کشورهای اروپایی خواهد بود.

«آنیتا ریچ» افزود: همکاری ها با وزارت نیرو در زمینه مدیریت منابع آب (آلودگی های دریایی و ضایعات) و سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه آلودگی هوا و پسماند است که خوزستان به عنوان استان پایلوت در زمینه مقابله با آلودگی هوا و پسماند خواهد بود.

وی همچنین از حاضران در جلسه به دلیل شرکت در این کارگروه در روز تعطیل تشکر کرد و آن را نشانه علاقه به حل مشکلات و همکاری مشترک دانست.

پولی برای تجهیزات نیست

مدیر خدمات کارشناسی در سازمان هواشناسی کشور فنلاند نیز در ادامه این نشست گفت: در این پروژه سرمایه و بودجه ای برای خرید تجهیزات نداریم و بیشتر کمک ها در زمینه فنی و هدایت و توصیه خواهد بود.

«هری پیه تاری لا» با بیان اینکه در بخش حقوقی نیز می توان پروژه هایی را در اهواز و تهران تعریف کرد افزود: پیشنهاداتی که در این نشست مطرح شده را نمی توان در یک پروژه واحد دنبال کرد.

وی اضافه کرد: از پیشنهادات درباره پژوهش استقبال می کنیم، فنلاند بخصوص در زمینه هواشناسی فعال است و این می تواند قدم اول برای همکاری های بیشتر باشد.

این عضو هیات اعزامی اروپایی اظهار داشت: برنامه ای که برای تبادل دانش و همکاری با ایران داریم در جلسه ای در روز دوشنبه در تهران نهایی می شود.

خوزستان پایلوت توافق اروپایی

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان در این نشست گفت: خوزستان به عنوان استان پایلوت برای همکاری ایران و اتحادیه اروپا در زمینه مقابله با آلودگی هوا و پسماند انتخاب شده است.

محمدجواد اشرفی افزود: این هیات اروپایی بر اساس توافقنامه ایران و اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷، به خوزستان سفر کرده و امروز از کانون شماره ۴ گرد و غبار در شرق اهواز دیدن کرده اند.

وی آلودگی فلرهای نفتی (مشعل) و آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست را از دیگر مکان های بازدید امروز هیات اروپایی عنوان کرد.

شفاف سازی همکاری های اتحادیه اروپا

معاون عمرانی استاندار خوزستان همچنین در این نشست گفت: نحوه همکاری و نوع رهیافت های اتحادیه اروپا در زمینه مقابله با گرد و غبار و پسماند در خوزستان باید روشن و شفاف شود.

فاضل عبیات آلودگی محیط زیست را از دغدغه های جهانی نامید و افزود: تبادل دانش و انتقال تکنولوژی شرط اساسی برخورد با تاثیرات آلودگی محیط زیست است.

وی ضمن تشکر از انتخاب خوزستان به عنوان پایلوت همکاری های ایران و اتحادیه اروپا اظهار داشت: استراتژی های متفاوتی برای مقابله با پدیده گرد و غبار در خوزستان انتخاب و مطالعاتی نیز پیش از این انجام شده است.

ادامه بحران در۶ کانون ریزگرد

مدیرکل هواشناسی خوزستان در ادامه این نشست با اشاره به آخرین تصاویر ماهواره ای از وضعیت رطوبت کانون های گرد و غبار استان، گفت: ۶ نقطه در استان شناسایی شده که به دلیل رطوبت پایین به شدت مستعد تولید گرد و غبار هستند.

محمد سبزه زاری افزود: این نقاط در شمال غرب و شرق اهواز قرار دارند که با کمترین باد مستعد تولید گرد و غبار هستند، به گونه ای که وزش باد ۶ تا ۴ متربرثانیه نیز باعث برخاستن گرد وغبار از این مناطق می شود و این مساله شدت حساسیت خاک را در این کانون ها نشان می دهد.

وی اضافه کرد: در شمال غرب اهواز وضعیت خاک به صورتی است که اگر یک ماه باران نبارد زمین دوباره به شدت خشک می شود و کانون شماره ۴ (شرق اهواز) که بارندگی بسیار خوب بوده، ظرف مدت ۱۵ روز رطوبت خود را کاملاً از دست می دهد.

محدودیت آب در طرح مهار ریزگردها

مشاور استاندار خوزستان در طرح مقابله با گرد و غبار نیز در این جلسه گفت: با توجه به محدودیت منابع آب به دنبال تکنیک هایی برای تثبیت خاک و جلوگیری از طوفان های گرد و غبار در اهواز هستیم.

احمد لندی افزود: مشاوران و کارشناسان، کشت نهال در کانون های گرد و غبار را برای مقابله با این پدیده پیشنهاد کرده اند اما برای عملی شدن این راهکار با محدودیت منابع آب مواجه هستیم.

این عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اضافه کرد: استفاده از مواد معدنی و یا شیمیایی برای تثبیت خاک در کانون های گرد و غبار که تبعات زیست محیطی نداشته باشد، همچنین اشتغال روستائیان برای محدود کردن چرای دام در مراتع، از مواردی است که نیاز داریم از تجربیات کشورهای اروپایی در آنها استفاده کنیم.

اول ارزیابی سلامتی

عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز همچنین، ارزیابی اثرات آلودگی هوا و گرد و غبار بر سلامتی و محیط زیست خوزستان را مهمترین مساله در این زمینه دانست.

نعمت الله جعفرزاده افزود: مطالعاتی در زمینه تاثیر آلودگی هوا انجام شده اما ارزیابی اثرات سلامتی آن می تواند یکی از بخش های همکاری ایران و اتحادیه اروپا باشد.

وی گفت: طرح جامع آلودگی هوای شهرهای اهواز (به عنوان مرکز استان)، ماهشهر (به عنوان قطب پتروشیمی) و آبادان (به عنوان قدیمی ترین شهر صنعتی کشور) تدوین و تصویب شده است که در صورت مجوز محیط زیست می توانیم این مطالعات را به عنوان گام نخست همکاری ها با هیات اروپایی به اشتراک بگذاریم.

جعفرزاده مدیریت و تعامل برای حفظ اراضی تالابی را از مسائل مهم استان دانست و افزود: نقش کاربری های اراضی و الگوی اقتصادی خوزستان بر فرسایش پذیری خاک و تبدیل اراضی تالابی به کانون های فرسایش باید بررسی شود بنابراین در زمینه راهکارهای اقتصادی و اجتماعی و الگوی معیشتی روستائیان با هدف پایداری توسعه و حفظ اراضی تالابی می توان همکاری هایی بین دو طرف برقرار کرد.

وی یکی دیگر از مسائل را عدم تعامل و همکاری بین ذینفعان و آلوده کنندگان محیط زیست عنوان کرد و افزود: مطالعه و تبادل علمی در زمینه تجارت آلودگی، تجارت کربن و همکاری اجتماعی می تواند یکی از راه های همکاری باشد.

هیات پنج نفره اتحادیه اروپا در حوزه محیط زیست، روز شنبه به منظور بررسی روش های مقابله با آلودگی هوا و پسماند به خوزستان سفر کرده است. این هیات امروز از کانون های گرد و غبار شرق اهواز و آزمایشگاه های کنترل کیفی هوای اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان دیدن کردند. فردا نیز قرار است جلسه ای در زمینه پسماند با حضور این هیات برگزار شود.

خوزستان از اوایل دهه ۸۰ با پدیده گرد و غبار درگیر است. به دنبال وقوع طوفان های شدید گرد و غبار در سال ۹۵ طرح اضطراری مهار کانون های خوزستان از کانون بحرانی در شرق و جنوب شرق اهواز آغاز شد.

خوزستان در حدود ۳۵۰ هزار هکتار کانون گرد و غبار با منشاء رسی دارد و کانون های فرسایش بادی این استان نیز ۳۵۰ هزار هکتار مساحت دارد.

در پی تصویب قطعنامه مقابله با پدیده گرد و غبار در هفتاد و یکمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، اولین اجلاس سازمان ملل در زمینه گرد و غبار تیر ماه ۱۳۹۶ در تهران برگزار شد.