پرداخت یارانه رفتار مردم را عوض کرده است؟
روزنامه اعتماد با سعيد معيدفر، جامعه‌شناس در تحليل مصرف‌زدگي جامعه ايران گفتگو کرده است.
روزنامه اعتماد با سعيد معيدفر، جامعه‌شناس در تحليل مصرف‌زدگي جامعه ايران گفتگو کرده است.
بخشی از این گفتگو را بخوانید:
آقاي دكتر همان‌طور كه مي‌دانيد در كشور ما بر اساس آمار و ارقام موجود سرانه مصرف در بسياري از موارد بالاتر از حد نرمال جهاني است. مثلا در روزهاي سرد دي امسال، مصرف گاز ما در كل كشور به بيش از ۶۰۰ ميليون مترمكعب در روز رسيده است يا مصرف بنزين‌مان از خيلي از كشورهاي همسطح مثل تركيه، هند، روسيه و برزيل هم بيشتر است. از اين دست مثال‌ها فراوان است. ما فقط در تهران روزانه بين ۷ تا ۹ ميليون تن زباله توليد مي‌كنيم كه خودش دليلي است بر مصرف‌گرايي ايرانيان. با اين حساب به نظر مي‌رسد شكي باقي نمي‌ماند براي اينكه ايراني‌ها مصرف‌گرا هستند. شما هم قبول داريد كه شهروندان ايراني در مجموع مصرف‌گرا هستند؟
بستگي دارد به اينكه «مصرف‌گرايي» را با چه متر و معياري يا با كدام كشورها مقايسه كنيم؟ اگر بخواهيم خودمان را با خودمان مقايسه كنيم، واقعيت اين است كه وضعيت‌مان چندان هم بد نيست. ولي اگر بخواهيم خودمان را با ساير كشورها مقايسه كنيم بايد اول بررسي كنيم كه چه پارامترهايي در اين كشورها و ما تغيير كرده كه ما را به مصرف‌گرايي رسانده است؟ اگر خودمان را با كشورهايي كه نفت ندارند يا از ثروت‌هاي طبيعي مثل انرژي محرومند، مقايسه كنيم، خواهيم ديد كه اين كشورها به خاطر كمبود منابعي كه دارند خودشان را با شرايط موجود وفق داده‌اند. اما در مقابل از آنجايي كه ما كشوري هستيم كه از ذخاير خوبي در بخش انرژي برخورداريم، همين مساله باعث شده تا سطح زندگي و مصرف ما تحت تاثير قرار گيرد. اما اگر كشورمان را با كشورهاي توسعه يافته مقايسه كنيم، مي‌بينيم كه در بسياري از موارد سرانه‌هاي مصرف ما از آنها بسيار پايين‌تر است؛ مثل مصرف بسياري از اقلام خوراكي يا دارويي. البته در بسياري ديگر از موارد هم شايد مصرف‌مان بيشتر از آنها باشد؛ مثل مصرف آب، گاز و بنزين.
خب چرا ؟ سوال اصلي ما هم همين است.
به نظرم بايد دليل آن را در مناسبات اداري كشور جست‌وجو كرد. چون اصولا براي بعضي مديران حفظ ميزهاي مديران، حاضرند به مردم «باج» بدهند. دليل آن هم واضح است، چون اداره جامعه و بقاي عمر مديران آن، مبتني بر يك پديده اجتماعي پايدار نيست. براي همين مديران براي آنكه اداره جامعه از دست‌شان در نرود، به طرق مختلف مثل يارانه و... به شهروندان باج مي‌دهند و اين باج دادن باعث مي‌شود تا سبك زندگي و مصرف جامعه تغيير كند و عرضه و تقاضا معناي علمي خود را از دست بدهد.
نتيجه اين شيوه مديريت هم اين مي‌شود كه مثلا ما با بحران آب مواجهيم ولي در عوض سرانه مصرف آب شهروندان‌مان به شدت بالاست. در حقيقت اين برهم زدن تعادل باعث مي‌شود تا فاصله بين جامعه و محيط زيست، با حاكميت و حتي خود شهروندان روز به روز بيشتر و بيشتر شود و شاهد جامعه‌اي پر از تبعيض باشيم. اينها همه باعث ايجاد يك نوع ناهنجاري در تمامي اركان زندگي و مصرف‌پذيري جامعه مي‌شود.
چه جالب يعني شما معتقديد كه سيستم مديريتي كشور باعث بروز اين مصرف‌گرايي شده است؟
بله، دقيقا شما به سابقه تاريخي كشورمان نگاه كنيد، در گذشته مردم ما ياد مي‌گرفتند كه چطور با وجود محدوديت‌هاي طبيعي به زندگي خود ادامه دهند. مثلا در شهرهاي كم‌آب و كويري مثل يزد كه آب آشاميدني در آنها به شدت كم بود، يك سبك زندگي خاص و دقيق و با مصرف بسيار بهينه آب وجود داشت. اما ما چه كرديم؟ ما با مديريت و حكمراني بدي كه داشتيم آب را از سرچشمه زاگرس به يزد برديم يا آب را از جايي ديگر به قم منتقل كرديم.
نتيجه اين بي‌تدبيري افزايش جمعيت و تغيير سبك زندگي مردم اين شهرها بود و اينكه ما شاهد افزايش تراكم در اين شهرها هستيم. از سويي آب اين شهرها را از طريق آب‌هاي پشت سدها تامين مي‌كنيم. در واقع شهروندان بدون اينكه بدانند براي تامين اين آب چه زحمات و سختي‌هايي كشيده شده، آن را در اختيارشان قرار مي‌دهيم. در حالي كه در گذشته مردم خودشان در بطن طبيعت زندگي مي‌كردند و از نزديك شاهد بودند كه چقدر آب كم و ناياب است و براي همين سبك زندگي‌شان را با آن تغيير مي‌دادند.
يعني چقدر به نقش فرهنگ در موضوع مصرف‌گرايي اعتقادي داريد؟
من برخلاف همه كه مي‌خواهند تمامي مسائل را به فرهنگ ربط دهند، معتقد نيستم كه اين موضوع به فرهنگ ارتباطي دارد. اصلا مگر غير از اين است كه فرهنگ در بستر جامعه شكل مي‌گيرد؟ فرهنگ در حقيقت «معلول» است، نه «علت». برخي معتقدند كه بايد «فرهنگ» را با آموزش ارتقا داد؛ بايد از اين دوستان پرسيد كه در طول اين سال‌ها، چقدر در اين امر و ارتقاي فرهنگ جامعه موفق بوده‌اند؟! به جاي اين كارها بايد كاري كنيم كه يك رابطه منطقي بين شهروندان و دنياي اطراف‌شان برقرار كنيم. الان بيشتر مردم نسبت به هم بيگانه‌اند.
يعني فردگرايي در جامعه موج مي‌زند. در چنين جامعه‌اي آدم‌ها همواره با هم در رقابت هستند و حس اجتماعي و سرنوشت مشتركي ندارند. به جاي آن، دايما در حال سبقت گرفتن از هم هستند. درست مثل وقتي كه مي‌خواهند با ماشين و در خيابان از هم سبقت بگيرند، در بخش‌هاي مصرف‌گرايي هم مي‌گويند: چرا من نه؟! يعني خودشان اولويت بر همه دارند. مسلم است كه توضيح صرفه‌جويي و مصرف بهينه براي چنين جامعه‌اي اصلا راه به جايي نمي‌برد.
خب، چه بايد كرد؟ يعني بايد دست روي دست بگذاريم تا همه چيز خود به خود درست شود؟
به شخصه معتقدم كه ما نتوانسته‌ايم در دنياي مدرن، باورهاي‌مان را به‌روز و متناسب با وضعيت كنوني كنيم. براي همين در چرخه‌اي گرفتار شده‌ايم كه همه چيز را به هم ريخته است. به نظرم فقط در يك صورت مي‌توان به بهبود الگوي مصرف اميدوار بود. اينكه واقعا در يك شرايط خاصي قرار بگيريم... آن وقت شايد به خاطر فشارها و مصيبت‌هايي كه به ما وارد مي‌شود، بخواهيم تغييري كنيم. وگرنه با اين سيستم مديريتي و اين شيوه زندگي تقريبا نمي‌توان به بهبود روند مصرف‌گرايي اميدوار بود.
نظر کاربران
اول خانه ساختن را یاد بدین بعد از ملت ایراد بگیرید کل خانه را باد میبره یا سرما از دیوارها نفوذ میکنه خودت باشی بخاری را زیاد می کنی
آدمهای سیر درباره ادمهای گشنه نظر میدن جالبهههه،یه مدت حقوق ندن بیکار باشی اونوقت میتونی نظر بدین
خودروهای پر مصرف
اتلاف انرژی تو مسیر انتقال
لوازم غیر استاندارد و پر مصرف
در مورد تولید زباله هم بیشترش مربوط به نحوه تولید محصول و بازیافت نشدن یا قابل بازیافت نشدن زباله
پس قطع کنید بدید آقای دکتر پس انداز کنند. هی......
عالی است دیدگاه ایشان.
مثلاً میخواییدبگیدمردم ازتون راضی هستن با40هزارتومان دهن مردموبستید
پاسخ ها
مگه مال باباش حق مردم ایران خیلی خیلی بیشترازاینهاس حیف که به جاهای دیگه خرج میشه
مردم رازی نیستن یهومنفجرمیشن
توواقعا بیسواری انتظارداریدمردم مانندهفتادسال قبل زندگی کنند.کشوری بااین وسعت راباکشورهایی که اندازه یک استان ماهستندمقایسه میکنید
.
پاسخ ها
فکر میکنه مردم نمی فهمن.خودش عقل کل میدونه
انشاالا اقای دکتر کرونا بگیره
انشاالا اقای دکتر کرونا بگیره
برید خجالت بکشید یک روز نمیشه بخاطر این چندرغاز حرفی از یارانه ها نزنید قرآن به کمرتون بزنه که مردم بیچاره کردین
پاسخ ها
الهی امین
تو ایران خونه ها استاندارد نیست و هدر رفت انرژی توشون زیاده برا همینم هست که مصرف انرژی بالاست وگرنه مردم مریض نیستن بیخودی گاز بسوزونن
من بیسواد کشور را بهتر از این وضع اداره می کنم
از روزی که یارانه اومد رو کار مردم بدبختر شدن ویه عده بیسواد بچه هاشون اضافه کردن که یارانه بیشتری بگیرند وچندین برابر اجناس وتورم کلا بالا گرفت ای کاش یارانه را بردارند وزندگی به روال قبل برمیگشت کجایند این بی تدبیران مدیر که اتش به زندگی مردم زدند برای حفظ مقام خود
کارهای شما مردم عوض کرده به جای پرداخت سال آینده یارانه و کمک معیشتی نفری یکصد هزارتومان میشه اومدین یکجاش کردین برای پرداخت بعد اطلاع دادین نفری ۷۵ هزارتومان درصورتیکه باید بشه یکصد هزار تومان کمشن کردین
خب اینایی که گفتی رو خودت میتونی عمل کنی نسخه واسه مردم میپیچی ،اره تو منطقه های عیان نشین ریختو پاش زیاده نه تو جنوب شهر تو همه مردمو با دورو اطراف خودت مقایسه نکن
آقا چرا نمیفهمید؟ یا خودتان را به نفهمی زده اید! علت مصرف بالای گاز و بنزین خودروهای بیکیفیت هست ساختمانهای بدون مهندسی و قدیمی بالای سی سال ساخت ووسایل پرمصرف ساخت داخل مثل یخچال و ماشین لباسشویی و... لابد اینها مطرح نیست و ملت باید خودشان انرژی تولید کنند. در ثانی ملت به نان شب محتاج شده اند در آمد دو ماه خودرا پیش خورد کرده اند و نرخ تورم کذایی دولت کمرشان را شکسته آنوقت تو قارون دم از رفتار ملت میزنی!!!
این چرت پرتا چی هست میزنید کدوم مصرف گرایی نکنه خودتون نگاه میکنید که از سیری زیاد زده زیر دلتان ما که نون خوردنم به زور گیرنون میاد کدوم مصرف گرایی
ترکیه برق مصرفی 110 دارد ما 220 یعنی یک لانپ ما دو عدد لامپ انها ماشینهای انها مصرف 100 درصد 3 الی5 لتیر هست یعنی چهار تا ماشین انها یک ماشین ما چطور تحقیق می گنید واینها رامیگوید
ترکیه برق مصرفی 110 دارد ما 220 یعنی یک لانپ ما دو عدد لامپ انها ماشینهای انها مصرف 100 درصد 3 الی5 لتیر هست یعنی چهار تا ماشین انها یک ماشین ما چطور تحقیق می گنید واینها رامیگوید
چه فایده به من کارگر با یک بچه و اجاره خونه ندادند چرا که میگن شما ده سال پیش تراکنش بانکی بالا بوده چه ربطی داره الان هیچی ندارم ورشکست شدم غیر از یک پراید مدل ۸۹ چیزه دیگری ندارم به کی اخه باید بگیم چطوری ثابت کنیم تنها چیزی که میتونم بگم اینه که خدا لعنتتون کنه اونم حسابی
معلوم نیست برخی چطور دکتری گرفتن!
یارانه 45500 تومانی که یک آدامس با زور میدن چطور می تونه سبک زندگی رو عوض کنه و اونو لاکچری کنه! یا چی شده که ایرانیا تو چیزایی که بنفع دولته پرمصرفند و تو چیزیایی که بضرر دولته کم مصرف!
این حرف فقط از یک مغز معیوب می تونه خارج میاد!
وقتی.تلاش.میکنیم.بهرشکلی.بی.نظمی.
خرافات.قانون.گریزی.هرج.مرج.رابصورت
خزنده
وارد زندگی.مردم.کنیم.دیگه.چه.توقعی
دارید.
یعنی چه. باج چیه. پول خودمونه. این همه اجناس رو یک دفعه ای بردین بالا. اب برق گاز همه چی ده ها برابر شده اگه نمی تونین بزارین برین. در خونه تون شام نفرستادیم که بیایین. تو مملکت رو خراب کنین ومنت سرمون بزارین. با پول ماها خودتون رو به اینجا کشوندین. حالا منت هم میزارین
متاسفم برای دولت محترم که موقع گرون کردن بنزین قول دادن و تو رسانه ملی توبوق و کرنا کردن که ابن یارانه معیشتی تاپایان دولت ما برقرار خواهد بود ولی الان زدن زیر قولشون ...بخدا من یه کارمند ساده ام که ۳۱۵۰۰۰۰با اضافه کار میگیرم و باید از رو همین دومیلیون وششصد قسط بدم وهزینه کنم...این انصاف نیس.چرا زدین زیر قولتون ویارانه معیشتی رو قطع کردین درحالی که روز بروز جنسا و قبضا میره بالا