پیاز و گوجه روی دست کشاورزان ماند

خبرگزاری فارس: چند ماهی است که کشاورزان منطقه کرمان محصولات پیاز و گوجه فرنگی خود را به دلیل قیمت بسیار پایین برداشت نکرده و رها می‌کنند و یا در صورت فروش هم هیچ درآمدی نصیب آنها نمی‌شود.

وزارت جهاد کشاورزی در اظهار نظر جدید خود کشاورزان را مقصر دانسته است.

این در حالی است که کشاورزان این منطقه در تماس‌های مکرر با خبرنگاران از فروش نرفتن محصولات‌شان و رها کردن آنها در مزرعه خبر می‌دهند. آنها به طور مستند کلیپ‌هایی را ارسال کرده‌اند که محصول‌شان در مزرعه زیر آفتاب ۴۰ درجه کرمان از بین می‌رود.

مدیر کل دفتر محصولات علوفه‌های و جالیزی وزارت جهاد کشاورزی گفت: «افزایش تولید پیاز خارج از برنامه و عدم رعایت کشت به ویژه در منطقه جنوب استان کرمان عامل اصلی افت قیمت پیاز است و هیچ گونه دفن محصول در کشور صورت نگرفته است»

آنچه در اظهارات مدیر کل دفتر محصولات علوفه‌ای و جالیزی آمده، مربوط به محصول پیاز است، اما مشکلات محدود به این محصول نیست. آنها در محصولات گوجه فرنگی و خیار نیز چنین مشکلاتی را دارند.

قیمت محصول گوجه فرنگی بین ۲۰۰ تا ۷۰۰ تومان به فروش می‌رود و این قیمت آن قدر پایین است که کفاف پول کارگری را هم نمی‌کند.

علیرضا دژکامه، کشاورز کرمانی به خبرنگار فارس گفت: «دو کامیون محصول گوجه فرنگی را به تهران ارسال کردم که آنجا به فروش رسد، اما قیمت آن قدر پایین بود که مجبور شدم ۴ میلیون تومان پول کامیون را هم از جیب خودم بپردازم.

دژکامه گفت: ‌«بار کامیون هم که به کرج ارسال کرده بودم تنها با هزینه‌های سر به سر شد و شانس آوردم پول کرایه را از جیب خودم پرداخت نکردم».

کشاورزان این منطقه هم از پایین بودن قیمت محصولات کشاورزی گلایه مندند و هم از هزینه‌های بی‌حساب و کتاب حمل بار که باعث شده آنها هیچ سودی از تولیدشان نداشته باشند و بسیاری ترجیح بدهند که محصول خود را در مزرعه رها کرده و برداشت نکنند.

مشکل کشاورزان منطقه کرمان و بلکه کل کشور عدم اجرای طرح الگوی کشت است که ۱۰ سالی است روی میز دولت جا خوش کرده و اجرایی نمی‌شود. آنچه در اظهارات مدیرکل دفتر محصولات علوفه‌ای و جالیزی وزارت جهاد تحت عنوان «عدم رعایت الگوی کشت به ویژه در منطقه جنوب استان کرمان» آمده است هنوز در کشور اجرایی نشده است و اتفاقا کشاورزان سال‌هاست این مشکلات را تحمل می‌کنند و در اجرای «طرح الگوی کشت» هستند که شاید گره از مشکلات آنها باز شود.

طی سال‌های گذشته کشاورزان به ویژه صیفی‌کاران از ضرر و زیان غیر قابل پیش‌بینی شده رنج می‌برند و این محدود به امسال نیست. آنها با توجه به گرانی بازار محصول زیادی را تولید می‌کنند که سود بیشتری ببرند، اما ضرر می‌کند و سال دیگر نیز کمتر می‌کارند، اما این بار قیمت بالا می‌رود. این مشکل در اقتصاد کشاورزی کشور ما به اندازه‌ای رایج شده که به «منحنی تار عنکبوتی» معروف شده است.

الگوی کشت در کشور اجرایی نشده است و مسئولان وزارت جهاد کشاورزی بارها در پاسخ به سوال خبرنگار فارس گفته‌اند که در حال تکمیل آئین‌نامه‌های اجرایی آن هستند.

حدود دو ماه پیش علیمراد اکبری معاون وزیر جهاد کشاورزی در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس که طرح الگوی کشت بالاخره کی قرار است اجرا شود، گفت:‌آئین‌نامه اجرایی آن را تکمیل می‌کنیم و در حال تکمیل شدن است و قرار است پس از تصویب اجرایی شود.

جواد وفابخش معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی در اظهارات جدید از اجرای طرح الگوی کشت در آینده نزدیک خبر داده بود و همه اینها نشان می‌دهد که طرح الگوی کشت هنوز در کشور اجرایی نشده است.

طرح الگوی کشت یک فرایند تقریبا پیچیده‌ای است و بر اساس ظرفیت سنجی از استان‌ها و نیاز کشور و همچنین ظرفیت‌های صادراتی و در نهایت با لحاظ مناسب‌ترین راه برای تامین امنیت غذایی کشور باید نسخه‌ای به کشاورزان هر منطقه داده شود که آنها همان محصول را به میزان لازم کشت کنند اما در کنار آن باید از آنها حمایت جدی کند تا محصولی را که پیشنهاد داده‌اند، کشت شود.

این حمایت‌ها از تضمین قیمت آنها گرفته تا آماده سازی بسترهای صادراتی و نیز حمایت نهاده‌ای از تولید آنها را شامل می‌شود.

اظهارات مدیرکل دفتر محصولات علوفه‌ای و جالیزی وزارت جهاد کشاورزی تنها در مورد پیاز بوده اما مشکلات گوجه فرنگی‌کاران این منطقه کرمان امروز بسیار حادتر شده است.آنها حتی به افزایش درگیری‌های اجتماعی و فساد در منطقه اشاره می‌کنند که ریشه آنها را در فقر کشاورزان می‌دانند.

یحیی کمالی‌پور نماینده مردم جیرفت به خبرنگار فارس گفت که کشاورزان صیفی‌کار محصولات خود را برداشت نمی‌کنند و درگیری‌ها، زد و خوردها و فسادها در این منطقه بیشتر شده که ریشه آنها در فقر و نداری این منطقه است که بیش از ۸۰ درصد اقتصاد آنها وابسته به کشاورزی است.

مدیرکل دفتر محصولات علوفه‌ای و جالیزی وزارت جهاد به خرید تضمینی محصول پیاز در ۱۰سال گذشته به ویژه در سال‌های ۸۹ -۹۰ و ۹۴ اشاره کرده است اما کشاورزان این منطقه معتقدند که خریدهای تضمینی اگر هم باشد، آن قدر دیرهنگام است که به درد کشاورز نمی‌خورد.

علیرضا دژکامه کشاورز کرمانی که به شدت پیگیر خرید حمایتی گوجه فرنگی از سوی دولت است به خبرنگار فارس گفت: شنیده‌ام که ستاد تنظیم بازار و وزارت صمت کمیته‌ای را تشکیل داده تا خرید حمایتی گوجه فرنگی و آن هم توسط سازمان مرکزی تعاونی روستایی انجام شود، اما واقعیت آن است که اکنون خرید حمایتی هم نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت، چرا که اکثر محصولات زیر آفتاب داغ از بین رفته‌اند و اکنون نوشدارو پس از مرگ سهراب است در حالی که اگر خرید حمایتی به موقع انجام می‌شد بازار کنترل می‌شد و نیازی به هزینه سنگین خرید حمایتی از سوی دولت هم نبود.

حسین شیرزاد مدیرعامل سازمان مرکزی تعاونی روستایی کشور به خبرنگار فارس گفت: «هنوز خرید حمایتی گوجه فرنگی ابلاغ نشده است و سازمان برنامه و بودجه کشور هم اعتباری برای این کار در نظر نگرفته است».

بنابراین در حالی که کشاورزان از همه جا ناامید شده و محصول خود را رها کردند و یا از روی ناچاری به نازل‌ترین قیمت می‌فروشند که فقط محصول خود را برداشت کرده باشند دولت همچنان درگیر و دار تصمیم‌گیری است و همچنان به نتیجه‌ای نرسیده است.

بهتر است وزارت جهاد کشاورزی برای انداختن توپ به زمین کشاورزان زیرساخت‌های مناسب تولید را فراهم کند.

طرح الگوی کشت می‌تواند نجات دهنده کشاورزان صیفی کار از منحنی تار عنکبوتی باشد تا عین کلاف دور خود نپیچند و آنها بتوانند پیش‌بینی از تولید و درآمد خودشان داشته باشند.

کشاورزان به ویژه صیفی کاران امروزه بر اساس شانس و تصادف پیش می‌روند که اگر قیمت مناسب بود صعود می‌کنند و اگر نبود ضرر خواهند کرد.

اجرای برنامه الگوی کشت با حمایت‌های تشویقی و تنبیهی از کشاورزان قابل اجراست.کشاورزانی که با این طرح همراه شوند، حمایت‌های تشویقی صورت بگیرد و آنهایی که اجرا نمی‌کنند با عدم تخصیص نهاده دولتی تنبیه می‌شوند.

مسئله دوم ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی کافی با پراکنش مناسب برای محصولات است. گوجه فرنگی اکنون کیلویی ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رود، اما رب گوجه فرنگی کیلویی ۱۵ هزار تومان است. طبیعی است که تبدیل آن به رب هم ارزش افزوده برای کشاورزان خواهد داشت.

مسئله بعدی ایجاد بسترهای مناسب صادراتی و اصلاح سیاست‌های صادرات و واردات است که باید با همکاری مناسب وزارت صمت به نفع کشاورزان تمام شود.