از ظروف یکبار مصرف استفاده کنیم یا نه؟

برترین ها - علی اکبر کمالی اردکانی * : اين روزها تب استفاده از ظروف يكبار مصرف به قدري فراگير و گسترده شده كه برخي از مردم حتي در مهماني‌هاي دوستانه خود ترجيح مي‌دهند براي صرفه‌جويي در وقت و انرژي خود از اين ظروف استفاده كنند و در سال‌هاي اخير شاهد افزايش روزافزون مغازه‌ها و فروشگاه‌هاي ظروف يكبار مصرف هستيم.

در صورت استفاده ناصحيح از ظروف يكبار مصرف خطر ابتلا به سرطان افزايش پیدا می کند. اين ظروف علاوه بر سمي بودن به دليل آزاد كردن «منومر استايرن» باعث ايجاد سرطان كبد مي‌شوند. ظروف يكبار مصرف بايد براي مواد غذايي سرد استفاده شوند و تحت هيچ شرايطي نبايد براي توزيع مواد غذايي داغ از آنها استفاده كرد، چون مواد غذايي داغ در ظروف يكبار مصرف موجب آزادشدن مونومر مي‌شود و اين مونومرها چون شيميايي هستند سلامت انسان‌ها را به مخاطره مي‌اندازند و سرطان‌زا هستند.

زماني كه براي اولين بار ظروف يكبار مصرف وارد بازارها شدند، همه نفس راحتي كشيدند و به خود وعده زندگي سالم‌تر و البته راحت‌تري دادند. در حال حاضر سا‌ل‌هاست كه اين ظروف حتي در نذري‌ها و سفره‌هاي ما جاي خود را باز كرده‌اند و از زماني كه نذري در سيني‌ها و ظروف فلزي در بين مردم پخش مي‌شد زمان زيادي گذشته ‌است. كساني كه حداقل يك وعده غذاي خود را در ادارات و سازمان‌ها مي‌خورند از جمله كساني هستند كه هر روز در معرض خطرات اين ظروف قرار دارند، اما به راستي اين صرفه‌جويي‌ها در زمان و البته هزينه به چه بهايي انجام مي‌شود؟ سلامتي مصرف كنندگان؟


استفاده مكرر و نادرست از اين ظروف خطرات جدي به دنبال خواهد داشت. استفاده از ظروف پلي اتيلني كه با علامت اختصاري (PE) و پروپيلني(PP) و پلي استايرني فوم‌دار (EPS) و (HIPS) نشان داده‌مي‌شوند و سفيد رنگ هستند براي بسته بندي و نگهداري محصولات لبني، روغن و سركه و مواد غذايي گرم و مرطوب بلامانع است اما براي نگهداري غذاهاي داغ مثل آش و غيره مناسب نيستند. در ضمن ظروف پلي استايرني شفاف (‌GPPS) براي نوشيدني‌هاي سرد ساخته مي‌شوند و ريختن مواد داغ مثل چاي در آنها خطرناك است. اين در حالي است كه اغلب مردم از خطرات و موارد استفاده هر كدام از اين ظرف‌ها بي‌اطلاع هستند.

مراقب ظروف فاقد پروانه بهداشتی ساخت از وزارت بهداشت و درمان باشيد.

اصولا ظروف يكبار مصرف براي يك بار استفاده ساخته شده‌اند زيرا در صورت تكرار شيارهاي بسيار كوچكي كه قابل رويت هم نيستند در آنها به وجود مي‌آيد كه علاوه بر مستعد كردن شخص به عفونت‌هاي دستگاه گوارش به علت آزاد كردن مولكول‌هاي آلي و صنعتي به داخل آب يا غذا، انسان را در معرض انواع سرطان قرار مي‌دهند.

در فصل تابستان خيلي‌ها از بطري‌هاي يكبار مصرف آب براي تهيه آب خنك از طريق يخ بستن آب استفاده مي‌كنند، وقتي يخ درون ظروف يكبار مصرف آب مي‌شود از جداره بطري مواد سرطانزا به درون آب آزاد مي‌شود. فلاسك يا قمقمه براي حفظ خنكي آب وسيله‌اي مناسب‌تر و مطمئن‌تر است.

خطر استفاده از ظروف فاقد پروانه بهداشتی ساخت هميشه در كمين مصرف‌كنندگان است. با توجه به سبك و محكم بودن و فراواني نايلون كه دليل اصلي گرايش زياد مردم به ظروف و به تبع آن توليد انبوهشان است، درصد قابل ملاحظه‌اي از كارگاه‌هاي توليدكننده اين محصولات داراي مجوز مورد تاييد نيستند و به شكل غير قانوني از ضايعات بهره‌برداري کرده و بازيافت مي کنند؛ بنابراين از ظروفي استفاده كنيد كه داراي پروانه بهداشتی ساخت از وزارت بهداشت و درمان باشند.

يكي ديگر از موارد استفاده فراوان از ظروف يكبار مصرف بسته‌بندي آب‌هاي معدني در آنهاست. استفاده از بطري‌ها آلودگي زيست‌محيطي را تشديد مي‌كند، بنابراین استفاده از آب لوله‌كشي شهري بسيار بهتر و مقرون به صرفه‌تر است. بازيافت و نكات بهداشتي زباله‌ها نيز مساله حائز اهميتي است، بطري‌ها و به طور كلي ظروف و بسته‌بندي‌هاي پلاستيكي درصد بالايي از زباله‌ها تشكيل مي‌‌دهند.

* کارشناس مواد غذائی، آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و دارو یزد