«مرد مورچه ای»، ریزنقش ترین ابرقهرمان سینما

مجله همشهری دانستنیها - کسری کریمی طار: برعکس تمام ابرقهرمانانی که می شناسیم، «اَنت- من» (Ant- Man) نه زره آهنی به تن دارد نه می تواند یک تنه لشکری از دشمنان را تن به تن از پا درآورد. حکایت آفرینش این ابرقهرمان ریزنقش مارول، شباهت فراوانی به هم قطارانش دارد؛ هرچند او به خاطر تفاوت هایش زبانزد خاص و عام است. انت- من یا «مرد مورچه ای»، آخرین شخصیت مشهور انتشارات مارول است که سر از پرده نقره ای درآورده.

شخصیتی که کمتر کسی فکرش رامی کرد با چنین استقبال خوبی مواجه شود، آن هم در روزگاری که ابرقهرمانانی همچون «فِلَش» از انتشارات «دیسی» با توانایی هایی به مراتب جذاب تر پشت خط پیش تولید باقی مانده اند. انت-من ثابت کرد که مارول قدرتمندترین و در عین حال پول سازترین استودیوی فیلم سازی فعلی جهان سینماست. طوری که حتی می تواند از تاریخ مصرف گذشته ترین و عجیب ترین قهرمانش نیز شخصیتی محبوب خلق کند.


مرد مورچه ای آغاز می کند.

مانند بسیاری از آثار مشهور مارول، مرد مورچه ای هم زاده ذهن «استن لی» است و قدمتی نیم قرنی دارد. سر و کله این شخصیت عجیب و غریب، نخستین بار در سری داستان های «Tales to Astonish» پیدا شد؛ مجموعه ای که انتشارش به سال ها ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۸ میلادی بر می گردد. مرد مورچه ای در شماره بیست و هفتم این مجموعه رونمایی شد و طی این سال ها، به محبوبیت قابل توجهی دست یافت؛ هرچند بعدها که شرکت های سینمایی دست روی ابرقهرمانان مارول گذاشتند، مرد مورچه ای پشت خط ماند.

با حضور «مرد عنکبوتی»، «آیرونمن»، «هالک»، «ثور» و امثالهم، دیگر کسی به مرد مورچه ای و قدرت هایش توجهی نمی کرد. مخاطبان ترجیح می دادند یک ابرقهرمان به معنای واقعی کلمه را ببینند؛ شخصیتی که قادر به انجام تمامی غیرممکن ها از منظر فیزیکی باشد. در چنین شرایطی، مرد مورچه ای بیش از آن که ابرقهرمان باشد، به شخصیت های فیلم های علمی تخیلی شباهت داشت. این در حالی بود که کاراکتر مرد مورچه ای نقش مهمی را در سری «اونجرز» (Avengers) ایفا می کرد و برعکس و «مردان ایکس»، امتیازش هم چنان در دستان مارول بود.

دانشمند باهوش و خلافکار فداکار

مثل بسیاری دیگر از ابرقهرمانان، تاکنون چندین شخصیت در قالب مرد مورچه ای فرو رفته اند. هرچند برعکس بیشتر نمونه های داستانی، نسخه دوم کتاب مصور مرد مورچه ای از محبوبیت بیشتری نسبت به نمونه اصلی اش برخوردار شد. طوری که حتی شخصیت اصلی فیلم سینمایی آن هم از روی قهرمان نسخه دوم (و نه اول) کتاب مارول اقتباس شده.

در قسمت اول داستان مارول، دکتر «هنری پیم» (یا همان «هنک پیم») دانشمندی بزرگ است که پس از آزمایش های فراوان به فرمولی دست یافته که اندازه بدن را تغییر داده و به او این قدرت را می دهد که خودش را به اندازه یک مورچه، کوچک کند. به لطف چنین تحولی، پی تصمیم می گیرد به یک ابرقهرمان تبدیل شود. او هم چنین از کلاهی استفاده می کند که به او قدرت هدایت مورچه ها را می دهد.

پیم خیلی سریع، مشهور و به یکی از اعضای اصلی انتقام جویان مبدل می شود.در سال ۱۹۷۹، دومین مرد مورچه ای به نام «اسکات لنگ» (Scott Lang) متولد شد. لنگ برعکس پیم، یک خلافکار خرده پاست که برای نجات دخترش، لباس مرد مورچه ای را می دزدد.

او بعدها با همکاری پیم که حالا پا به سن گذاشته، یکی از قدرتمندترین ابرقهرمانان دنیای مارول لقب می گیرد. رابطه مرشد و شاگردی بین پیم و لنگ، باعث می شود تا برعکس دیگر شخصیت ها، نمونه دوم این ابرقهرمان به محبوبیت فوق العاده ای دست پیدا کند، طوری که نویسندگان فیلمنامه هم ترجیح دادند تمرکز اصلی خود را روی اسکات لنگ بگذارند.÷


استن لی و ایده ای که هیچ گاه شکل نگرفت

ایده ساخت فیلمی براساس مرد مورچه ای نخستین بار در اوایل دهه ۸۰ مطرح شد، هنگامی که «استن لی» نقطه نظرات خود را با چندین تهیه کننده هالیوودی برای ساخت فیلم در میان گذاشت، به مانند بسیاری از آثار اقتباسی، مرد مورچه ای هم در نخستین گام برای تبدیل شدن به یک شخصیت سینمایی شکست خورد و ساخت فیلم به تعویق افتاد. در سال ۲۰۰۳، زوج «ادگار رایت» و «جو کورنیش» که هر دو از طرفداران پر و پا قرص مرد مورچه ای بودند، ایده خود را با «آریستان» (مالک حقوق سینمایی مرد مورچه ای) مطرح کردند، اما تهیه کنندگان آریستان در آن زمان حواس خود را به موقعیت یکی دیگر از ابرقهرمانان مارول، یعنی «پانیشر» (Punisher) معطوف کرده بودند.

در نتیجه این دو نفر سال بعد همین ایده را با «کوین فیلگ» تهیه کننده ارشد فیلم های مارول در میان گذاشتند. فیگ که از ایده خوشش آمده بود، این زوج را در سال ۲۰۰۶ هم زمان با پا گرفتن استودیوی مستقل فیلم سازی مارول استخدام کرد. دو سال بعد، «مرد آهنی» به عنوان نخستین فیلمی که مارول مستقلا آن را تهیه کرده بود، اکران و با استقبال بی نظیر دوست داران داستان های مصور همراه شد. همین یک فیلم کافی بود تا مارول سراغ دیگر ابرقهرمانانی برود که هم چنان امتیاز ساخت فیلم سینمایی شان را در اختیار داشت؛ گرچه مرد مورچه ای به دلیل تفاوت هایش، در اولویت نخست قرار نگرفت.

ادگار رایت در همان سال ۲۰۰۶ اعلام کرده بود که هدف اصلی اش، ساخت یک اکشن ماجراجویی جذاب همراه با تعدادی سکانس بامزه است و نمی خواهد یک کمدی احمقانه تهیه کند. مشکل در همین نکته خلاصه می شد: چرا مردم باید بابت شخصیتی که قدرتش کوچک شدن به اندازه یک مورچه است و می خواهد جدی هم باشد، پول پرداخت کنند؟


رستگاری مورچه

ادگار رایت و کوین فیگ اختلافات فراوانی بر سر ساخت فیلم داشتند. موضوعی که سبب شد کارگردان انگلیسی فیلم پیش از شروع مراحل ساخت مرد مورچه ای، سه فیلم دیگر بسازد و چندین عنوان هم تهیه کند. در این مدت، او بارها فیلمنامه را با کمک کورنیش بازنویسی کرد تا این که در نهایت یک سال پیش (پس از پنج بار بازنویسی فیلمنامه) از پروژه کناره گرفت. در شرایطی که «مایکل داگلاس» و «پل راد» به ترتیب برای نقش آفرینی به جای هنک پیم و اسکات لنگ انتخاب شده بودند.

فیگ به دنبال کارگردانی بود که با جهان سینمایی مارول هماهنگ باشد؛ هرچند که با جهت دهی و روند داستانی رایت نیز موافق بود. این گونه بود که «پیتون رید» به عنوان کارگردان جدید اثر معرفی شد و «آدام مک کی» هم برای افزودن بخش هایی که عموما به جهان سینمایی مارول ارتباط داشتند، در ترکیب تیم سازنده قرار گرفت. فیگ بعدها اعلام کرد که ایده اصلی فیلم هیچ گاه دستخوش تغییر و تحول نشد و تنها یک سری اختلافات، جدایی زوج رایت و کورنیش را از تیم سازندگان مارول رقم زد.

نکاتی جالب درباره مرد مورچه ای

در دنیای مارول، هنک پیم بزرگ ترین دانشمندی است که جهان با چشمان خود دیده و از این منظر، اهمیت فراوانی در پیش برد بسیاری از داستان های مارول دارد. این در حالی است که در جهان سینمایی، «تونی استارک» (آیرونمن) و خانواده اش به عنوان بزرگ ترین دانشمندان جهان معرفی می شوند. جالب است بدانید که پیم، تنها شخصیت موجود در سری مارول است که تاکنون با پنج نام مستعار گوناگون در کتاب ها ظاهر شده و در حقیقت به جای پنج ابرقهرمان مختلف، ایفای نقش کرده است.

استارک نسخه سینمایی، علاوه بر اینکه دانشمندتر از پیم لقب گرفته، بزرگ ترین ساخته او را هم به نام خود زده است. «اولتران» که بدمن اصلی نسخه دوم انتقام جویان است، درواقع نه زاده ذهن استارک، بلکه ماحصل تلاش های فراوان هنک پیم محسوب می شود. اولتران در کتاب های مصور همان اهمیتی را برای مرد مورچه ای دارد که جوکر برای بتمن داشت!

عدم استفاده از اولتران، با رضایت کامل ادگار رایت انجام شد. او گفته بود علاقه ای ندارد دشمن اصلی ابرقهرمان فیلمش را در نسخه اول به نمایش بگذارد. از طرفی موکول شدن ساخت مرد مورچه ای به فاز دوم فیلم های سینمایی مارول، سبب شد تا «جاس ویدون» کارگردان انتقام جویان، تونی استارک را به عنوان خالق این شخصیت منفی معرفی کند.


مرد مورچه ای دوازدهمین فیلمی است که مارول در نقش سازنده و تهیه کننده آن ظاهر می شود و هم چنین آخرین فیلم از فاز دوم آثار این استودیو فیلمسازی به شمار می آید. این شخصیت در نسخه بعدی «کاپیتان آمریکا» به نام «جنگ داخلی» هم حضور خواهدداشت. فیلمی که در آن شاهد جداشدن ابرقهرمانان از یکدیگر و شکل گرفتن دو تیم کاملا متفاوت خواهیم بود.

تاکنون چهار شخصیت در جلد مرد مورچه ای فرو رفته اند که در بین آنها تنها دو نمونه نخست محبوبیت دارند و بعید است سازندگان سینمایی هیچ گاه هوس کنند به سراغ دو شخصیت دیگر بروند. جالب است بدانید که «کریس مک کارتی» و «اریک اوگرادی» (به ترتیب سومین و چهارمین مرد مورچه ای) دو دوست صمیمی بودند که هر دو به عنوان مامور سطح پایین آژانس امنیتی «شیلد» کار می کردند. در ابتدا مک کارتی لباس مرد مورچه ای را به تن می کند و پس از کشته شدنش، این ماموریت به اوگرادی محول می شود.

معرفی شخصیت ها

اسکات لانگ/ مرد مورچه ای

بازیگر: پل راد


مهندس اسبق شرکت «ویستا» و خلافکاری خرده پا که به دلیل سابقه قضایی قادر به پیدا کردن شغل نیست. لانگ در نهایت تصمیم می گیرد به یک گروه خلافکار بپیوندد، اما روزی وارد داروخانه ای ناشناس شده و لباس مرد مورچه ای را پیدا می کند. در حالی که هیچ ایده ای از کارش ندارد، لباسش را پوشیده و خود را در نقش یک ابرقهرمان می بیند.

پل راد با توجه به سابقه بازی در تعدادی از کمدی های موفق برای اجرای این نقش به تهیه کنندگان به توافق رسید. کارگردان فیلم در وصفش می گوید: «او پیش از این قهرمان نبوده و بیشتر به شخصیت جورج کلونی در یازده یار اوشن شباهت دارد.» راد برای بازی در سه گانه و حضور در دیگر فیلم های مارول قرارداد امضا کرده است.

هنک پیم/ مرد مورچه ای قدیمی

بازیگر: مایکل داگلاس


بزرگ ترین دانشمند دنیای مرد مورچه ای و مامور اسبق شیلد که نخستین بار در سال ۱۹۴۶ در این نقش ظاهر می شود. با توجه به دانشش، لباسی طراحی کرده که به او اجازه می دهد به اندازه یک مورچه کوچک شود . پیم پس از پی بردن به پتانسیل بالای لانگ، در نقش استاد او ظاهر شده و ریزه کاری های ابرقهرمان بودن را به او تعلیم می دهد.

پیم شخصیتی است که پس از خروج اجباری از شرکت خود، در آزمایشگاهش مشغول به کار می شود. او از آینده خطرناکی که پیش روش قرار دارد، می ترسد و به همین دلیل لانگ را به عنوان جانشین خود تعیین می کند. پیم در سال ۱۹۸۹ میلادی و پس از این که متوجه می شود، شیلد قصد ساخت لباس مرد مورچه ای را دارد، از این مرکز استعفا می دهد.

دارن کراس/ زنبور زرد

بازیگری: کوری استول


نخستین دشمن مرد مورچه ای و همکار و شاگرد اسبق هنک پیم در شرکتش با استفاده از تکنولوژی که پیم فراهم کرده، قصد تولید لباسی شبیه به مرد مورچه ای را دارد و می خواهد آن را به تشکیلات سری هایدار که دشمن شماره یک او نیز به شمار می آید، بفروشد. کراس همان کسی است که پیم را مجبور می کند تا از کمپانی خودش استعفا دهد.

لباس زنبور زرد قدرتی عظیم را در اختیارش قرار داده که به موجب آن قادر است تمامی کارهای مرد مورچه ای را انجام دهد با این تفاوت که او یک دشمن بی رحم است نه قهرمانی خوش قلب. کوری استول که با بازی در سریال «خانه پوشالی» نامزدی گلدن گلوب را برای خود به ارمغان آورد، بازی در غالب نقش منفی را هم به کارنامه خود اضافه کرده است.