ستاد مبارزه با چرندیات (۶۰)

برترین ها: «ستاد مبارزه با چرندیات» عنوانِ یک جریان بود که با صفحه ای در فیسبوک شروع به کار کرد و بسیار قوی و حساب شده به جنگ دروغ های اینترنتی و شایعاتی که به عنوان واقعیت به خورد مردم داده می‌شد، رفت.

در این سری مطالب سعی داریم به کمک داده های این صفحه و سایت های مرتبط، به بررسی دروغ ها و شایعات مشهوری که در هر از چند گاهی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به راه می افتند بپردازیم و با مستندات آن ها را برای شما تحلیل کنیم تا شاید قدم کوچکی در مسیر آگاه سازی مخاطبان عزیز باشد و باعث شود مِن بعد هر چیزی را که در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی دیدیم، سریع باور نکنیم. جدا از این گونه موارد، سعی در معرفی تکنیک های مبارزه با شایعات و مغالطه ها را در این سری مطالب داریم. با ما همراه باشید.

******

سوژه اول؛ سه جمله آخر کوروش کبیر

انتساب این نقل قول به کوروش بنیانگذار سلسله هخامنشی، هیچ سندیت تاریخی نداشته و شایعه ای ساختگی می باشد.

متن شایعه

« سه جمله آخر کوروش کبیر: تابوتم را پزشکان حمل کنندتا همه بدانند هیچ طبیبی نمیتواند جلو مرگ را بگیرد …

تمام طلاهایم را در مسیر حرکتم بریزید تا مردم بدانند مال نتوانست نجاتم دهد.

دست هایم را از تابوت بیرون بگذارید تا بدانند که باید با دست خالی رفت. (بیهوده متاز که مقصد خاک است)»

پاسخ شایعه

انتساب این نقل قول به کوروش بنیانگذار سلسله هخامنشی، هیچ سندیت تاریخی نداشته و شایعه ای ساختگی می باشد. با جستاری در ارتباط با این سخنان در فضاهای مجازی متوجه خواهید شد که این نقل قول به وفور به پادشاهان مختلفی همچون الکساندر (پادشاه یونان) و کورش کبیر و دیگر پادشاهان نسبت داده شده است.

منابع موثق بسیار محدودی در ارتباط با گفتارهای کوروش کبیر به یادگار مانده است که در هیچ یک از آنها این عبارات و دیگر سخنان جعلی منتسب به این پادشاه بزرگ هخامنشی یافت نمی گردد. بسیاری از این سخنان،‌ نقل قول هایِ افراد دیگری هستند که به نام کوروش جعل گردیده اند .

اغراق‌گویی‌ها و داستان‌سرایی‌های این دست نویسندگان را شاید بتوان ناشی از علاقه و میل به برجسته نشان دادن صفات نیک و والای این شخصیت مهم تاریخی دانست، اما باید پذیرفت که این‌گونه سهل‌انگاری‌ها منجر و منتج به خدشه‌دار شدن چهره واقعی این شخصیت برجسته تاریخی شده و در نهایت نتیجه‌ای عکس حاصل خواهد شد .

سوژه دوم؛ ریشه عبارت پدر سوخته!

معنی و مفهوم ذکر شده برای این عبارت، ‌جعلی و ساختگی است و در هیچ مرجع و فرهنگی من جمله لغت نامه دهخدا درج نگردیده است.

متن شایعه

« گفتن پدر سوخته ممنوع - ریشه عبارت پدر سوخته: وقتی که در زمان یزدگرد عربها به ایران حمله کردند و ایران رو فتح کردند ، مردم ایران رو که دارای دین زرتشت بودند آتش پرست و … کافر نامیدند و اونها رو مجبور کردند که به دین اسلام روی بیاورند. در این میان گروهی خودشان به دین اسلام گرویدند و گروهی هم از ترس مسلمان شدند ، چون می دیدند که افرادی که مسلمان نشوند را میکشند. اعراب افرادی را که مسلمان نمی شدند ، مردها و سرپرست خانواده را در آتش میسوزاندند تا دیگران یاغی گری نکنند ، و براساس دستورات شریعت اسلام زنان آنها را به کنیزی و بچه ها را برای نوکری و کلفتی می بردند چراکه آنها راغنیمت. جنگی میدانستند. این بچه ها بزرگ شدند و در خانه اعراب کار میکردند و خود اعراب هم بچه هائی هم سن اونها داشته اند ، وقتی ازصاحب خانه میپرسیدند که این بچه تو است (کلفت و نوکرها)، میگفته : " نه ، این پدر سوخته است " یعنی بچه ما نیست ، نوکر و کلفتی است که پدرش در جریان فتح ایران سوزانده شده است و به این نوکر و کلفت ها میگفته اند : "پدر سوخته ".

منبع : لغت نامه دهخدا »


پاسخ شایعه

معنی و مفهوم ذکر شده برای این عبارت، ‌جعلی و ساختگی است و در هیچ مرجع و فرهنگی من جمله لغت نامه دهخدا درج نگردیده است. در لغتنامه دهخدا ذیل کلمه پدرسوخته این عبارت ذکر شده است:

"پدرسوخته دشنامی است و مجازاً در تداول عامیانه بمردم خبیث و بدسرشت گویند."

برای ریشه ی این اصطلاح روایات نامعتبر گوناگی ذکر شده است. ولیکن در صفحه ۳۸ کتاب "سیاست و اقتصاد عصر صفوی" نوشته ی دکتر باستانی پاریزی (۱۳۴۸) ریشه ی این دشنام را در خونخواری شاه اسماعیل صفوی دانسته و توصیف کرده: به دستور شاه اسماعیل صفوی، جسدِ پدر متوفای دشمنش را از گور درآورده و در برابر دیدگان فرزند، آتش زده و می سوزاندند… - بدین جهت، عبارات "پدرت را درمیآورم" و همچنین "پدرسوخته" تهدیداتی هستند که در یک برهه زمانی به وقوع می پیوسته است.

دو کلمه پدر و سوخته هر دو کلماتی فارسی هستند و مطمئنا عبارت "پدرسوخته" به این شکل در زبان عربی استفاده نمی شده است. در برگردان این عبارت به زبان عربی، پدر با لفظ "اب" و معادل عربی کلمه "سوخته" از کلمات "احتراق، اشتعال" مشتق می گردد که با جستجوی ترکیب این واژه ها متوجه خواهیم شد در زبان عربی چنین اصطلاحی مرسوم نیست و در هیچ منبعی به آن اشاره نشده و استفاده نگردیده است.

مطابق روایت نقل شده از پیامبر مسلمین، زرتشنیان اهل کتاب بودند و لذا همین روایت اساس عملکرد خلیفه دوم را در نوع برخورد با آنها تشکیل داد و زرتشتیان در انجام و اجرای فرایض دینی خود آزاد گذاشت.

ایرانیان تا ۳۰۰ سال پس از ورود اسلام همچنان در بسیاری از نقاط بر آیین خود بودند و آزادانه به مناسک دینی خود می پرداختند. در این میان می توان به استان فارس (در آن زمان) اشاره کرد که تا چهار قرن بعد از حمله اعراب به ایران، آتشکده های بسیاری در آن روشن بودند .

سوژه سوم؛ درفش کاویانی ایران در تاج ملکه انگلستان!

استفاده از درفش کاویانی در نیم تاج ملکه انگلیس، ادعایی واهی و یک شایعه ی بی اساس است. چرا که طبق تاریخ، درفش کاویانی در زمان یزدگرد سوم و پس از شکست ایران از اعراب در جنگ قادسیه، سوزانده شد.

متن شایعه

« آیا میدانستید آن مدال بالای تاج ملکه انگلیس همان درفش دزدیده از ایران (درفش کاویانی) است؟ »

پاسخ شایعه

استفاده از درفش کاویانی در نیم تاج ملکه انگلیس، ادعایی واهی و یک شایعه ی بی اساس است. چرا که طبق تاریخ، درفش کاویانی در زمان یزدگرد سوم و پس از شکست ایران از اعراب در جنگ قادسیه، سوزانده شد .

درفش کاویانی ، درفش اسطوره‌ای و تاریخی ایران از عهد قدیم تا پایان امپراتوری ساسانیان بود که به گفته تاریخ از پوست پلنگ یا شیر تهیه و سپس جواهر کاری شد. با توجه به ابعاد و اندازه درفش کاویانی (تقریباٌ پنج متر عرض و هفت متر طول)، این پرچم طبیعتا نمی تواند در تاج ملکه انگلیس وجود داشته باشد. به هنگام حمله اعراب به ایران، در جنگ قادسیه درفش کاویان به دست آنان افتاد و چون آن را نزد عمر بن خطاب، خلیفه مسلمانان، بردند، وی از بسیاری گوهرها، درها و جواهراتی که به درفش آویخته شده بود، دچار شگفتی شد و به نوشته تاریخ بلعمی عمر خلیفه مسلمین دستور داد تا گوهرهای آنرا بردارند و آنرا بسوزانند .

نیم تاج معروف ملکه الیزابت که طرحی شبیه درفش کاویانی دارد، در تاجگذاریِ سال ۱۹۵۳ توسط ملکه الیزابت دوم استفاده شد. این نیم تاج متعلق به جرج چهارم بوده است و در سال ۱۸۲۰ توسط شرکت راندل و بریج طراحی و ساخته شده است. این نیم تاج از ۴ عدد گل سرخ و ۴ عدد صلیب ساخته شده است. در این طراحی ها، نمادهایی مانند گل رز که نشان انگلستان ، بوته ی خار نشان اسکاتلند و شبدر ایرلندی نشان ایرلند وجود دارد.

استفاده از نشان صلیب در پرچم و تاج پادشاهان ملل مختلف، در گذشته مرسوم بوده و البته در بین کشورهای مسیحی بیشتر مشاهده گشته است. در نیم تاج ملکه انگلیس نیز از چهار صلیب استفاده شده و در ساخت این صلیب ها نیز از الماس برای تزیین استفاده شده است.

سوژه چهارم؛ خاصیت ضد سرطانی تخم هندوانه با ویتامین B۱۶

برخلاف ادعای متن شایعه، تخم هندوانه یا همان تخمه ژاپنی (جابانی، منسوب به روستای جابان از توابع شهرستان دماوند) چندان تفاوتی با تخم طالبی یا خربزه ندارد و هرسه نوع این تخمه ها منبعی مغذی از املاح معدنی و ویتامین ها هستند.

متن شایعه

«هندوانه دونه هاش توى تمام میوه پخش هستن،اما خربزه و طالبی و بقیه ی میوه های خانواده ی melon دونه هاشون وسط شون یه جا جمع هستن.میدونی چرا؟! … چون دانه یا همون تخم طالبی و خربزه و … خاصیتی نداره و لازم نیست همراه میوه خورده بشه؛ اما تخم هندوانه ویتامین B16 داره که در مابقی مواد غذایی یافت نمیشه و این ویتامین کمیاب، خاصیت اعجاب انگیز ضد سرطانی داره.خدا با قرار دادن تخم هندوانه بصورت نامنظم در داخل این میوه میخواسته ما این تخم ها رو با شیرینی و گوارایی هندوانه میل کنیم تا هم لذت میوه ای خوش طعم رو درک کنیم هم به سرطان مبتلا نشیم.اما از بچگی بهمون گفتن هرکسی تخم هندونه بخوره کچل میشه! این شایعه زمانی در کشورهای جهان سوم پخش شد که داروی ضد سرطان فوق العاده گرانقیمت اسرائیلی وارد بازار شد. جالبه بدونید یهودی های اسرائیل هندوانه رو با تخمش میخورن…دقیقا به همین خاطره که در اسرائیل کسی به سرطان مبتلا نمیشه و در کشورهای مسلمان نشین خاورمیانه، آمار مرگ و میر ناشی از سرطان روز بروز بالاتر میره. و در آخر واقعیتی تلخ…هیچ بیماری به نام سرطان وجود خارجی نداره…این چیزی نیست بجز: بیماری ناشی از کمبود ویتامین B16… و هر کس که فکر میکنه به سرطان! مبتلاست، مدت یک ماه هر روز ۲۰ عدد تخم هندوانه ی تازه (خشک و سفت نشده) بخوره و بعد بره آزمایش بده…هر نوع سرطانی در هر سنی و هر موقعیتی»

پاسخ شایعه

برخلاف ادعای متن شایعه، تخم هندوانه یا همان تخمه ژاپنی (جابانی، منسوب به روستای جابان از توابع شهرستان دماوند) چندان تفاوتی با تخم طالبی یا خربزه ندارد و هرسه نوع این تخمه ها منبعی مغذی از املاح معدنی و ویتامین ها هستند. البته این تخمه ها معمولا به شکل بوداده و به عنوان میان وعده مصرف می شوند؛ چرا که در صورت خام خواری، پوست سخت آن در سیستم گوارش جذب نشده و معمولا به همان صورت دفع خواهد شد.

هرچند در گروه ویتامین های ب، ویتامینی با نام ب۱۶ وجود ندارد، اما دی متیل گلیسین (DMG) یک ترکیب شیمیایی است که پس از کشف، ویتامین ب۱۶ نام گرفت. اما بر خلاف انواع دیگر ویتامین B، کمبود DMG در رژیم غذایی به اثرات جانبی همچون بیماری یا نارسایی منجر نمی شود. این ترکیب برای استفاده به عنوان یک مکمل غذایی برای ورزش قهرمانی همچنین برای بهبود سیستم ایمنی بدن و نیز برای درمان بیماری هایی چون اوتیسم، صرع یا بیماری میتوکندری پیشنهاد شده است.

برخلاف ادعای متن شایعه، دی متیل گلیسین یا همان ب ۱۶ در مواد غذایی متعددی از قبیل گوشت، لوبیا، دانه ها و غلات موجود است. هرچند ویتامین ب۱۶خواص مثبت بسیاری را دارا می باشد اما خاصیت ضدسرطانی بودن آن اثبات نگردیده . مطالعات تخصصی گوناگونی در مورد خاصیت ضدسرطانی این ترکیب انجام شده که بسیاری از آنها نشان از عدم تاثیر این ماده در درمان و یا پیشگیری از بیماری سرطان دارد. البته این دارو با ادعای بالا بردن سطح ایمنی بدن، برخی اوقات در کنار درمان های معمول بیماری هایی چون سرطان و برای پوشش عوارض جانبی آنها استفاده می گردد.

علاوه بر اینکه برخلاف ادعای شایعه، مصرف تخمه هندوانه تاثیری در درمان سرطان ندارد، خود میوه ی هندوانه بسیار بیشتر از تخمه ی های آن دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است و در بهترین حالت و در صورت مصرف مداوم این میوه ، نقشی پیشگیرانه در ابتلا به برخی از انواع سرطان خواهد داشت.

ادعای متن شایعه مبنی بر عدم ابتلا به سرطان در اسراییل، ادعایی واهی و بی اساس است. چرا که از سال ۱۹۹۹ شایع ترین علت مرگ در اسراییل سرطان بوده و علت ۴۰ درصد از آمار مرگ و میر، ابتلا به سرطان عنوان شده است.