سریال «بحران در شش پرده»؛ شوخی دهه شصتی وودی آلن!

هفته نامه کرگدن - اسم نویسندگان، به متن رجوع شود: سریال «بحران در شش پرده» کافی بود تا نام وودی آلن دوباره سر زبان ها بیفتد. حالا هواداران دوآتشه وودی آلن احتمالا از شادترین مردمان جهان هستند.

وودی آلن در شش قسمت

رامین پیروزان: وقتی خبر آمد «وودی آلن» سریال درست کرده است و خبرهای تکمیلی این سریال در سایت های مختلف منتشر شد، دو نکته برای خوانندگان این اخبار جالب بود؛ یکی این که وودی آلنی که پِش از این یکی، دو بار در حرف هایش گفته بود سکه اش با سکه تلویزیون رخ نیست، سریال تلویزیونی درست کرده است و دوم این که «مایلی سایروس» پرحاشیه در این سریال بازی کرده است. وودی آلن از «مچ پوینت» به این طرف در بیشتر کارهایش از ستاره هایی استفاده کرد که جنس و جنم آن ها با جنس و جنم کارهایش سازگار نبود؛ ستاره هایی همچون «اسکارلت یوهانسون»، «پنه لوپه کروز»، «خاویر باردم»، «انتونیو باندارس»، «هیو جکمن» و...

هیچ کدام از این ستاره ها از کارهای آلن بیرون نزدند و در حال و هوای وودی آلنی خوش نشستند، اما در مورد مایلی سایروس به نظر می آمد وودی آلن بیشتر از این که اعتقادی به استفاده از او در سریال داشته باشد، به حاشیه های ناشی از وجود او در سریالش احتیاج دارد. از همین جا بود که شک کردم وودی آلن در این سریال چه در مقام کارگردان، چه در مقام نویسنده و چه در مقام بازیگر زیادی وودی آلن است.

در اولین صحنه او نشسته است زیردست استاد سلمانی. در همان دیالوگ های ابتدای می فهمیم مدت هاست مشتری همین آرایشگر است و این دو کم و بیش همدیگر را می شناسند. آرایشگر دیالوگ هایی از جنس مقدمه «مرگ در می زند» را به وودی آلن می گوید و او را متهم می کند به همان چیزی که وودی آلن در مقدمه کتاب به آن اعتراف کرده بود و بعد از آن وودی آلن بریده روزنامه ای را از جیبش در می آورد و از آرایشگر می خواهد موهایش را شبیه مرد توی عکس کوتاه کند و آرایشگر ما را مطلع می کند که مرد توی عکس جیمز دین است. (داستان سریال مربوط به اوایل دهه شصت میلادی است.)

در ادامه همین ماجرای مدل موی جیمز دینی را موتیف می کند و هر که به او می رسد، می گوید موهایش شبیه فلان بازیگر شده است؛ بازیگری که هیچ کس او را نمی شناسد. این که وودی آلن در اولین صحنه حضورش در سریال چنین شوخی با خودش بکند یا سریالش را با این شوخی شروع کند که می خواهد موهایش را شبیه جیمز دین آرایش کند، یعنی او در این سریال زیادی وودی آلن است.

دیدن این سریال شش قسمتی دلچسب است. هم موقعیتی که وودی آلن در درامش خلق می کند هوشمندانه است و هم شخصیت هایش را در کوتاه ترین زمان آن قدر خوب به ما می شناساند که فقط دو دقیقه بعد از حضور هر شخصیت با لایه های درونی شخصیت ها شوخی می کند و شما هم در پاسخ به شوخی های او لبخند می زنید و این یعنی شما می فهمید که نویسنده با این جمله یا با این کنش، کجای شخصیت را نشانه گرفته است. برای کسی که وودی آلن را نمی شناسد و ازاین و آن اسم و فامیل او را زیاد شنیده و کنجکاو آثار او شده است، این سریال مواجهه خوبی است تا بفهمد وقتی دیگران از وودی آلن حرف می زنند، از چه چیزی حرف می زنند؟

در همان صحنه های ابتدایی لحظه ای هست که دوستان زن شخصیتی که وودی آلن نقشش را بازی می کند، به خانه آن ها می آیند تا در یک جلسه ادبی خانگی شرکت کنند. لحظه ورود به خانه آن ها یک لظحه وودی آلنی ناب است؛ هم به جهت خوش ذوقی در کارگردانی و زاویه و قابی که برای نمایش این لحظه انتخاب کرده است، همبه خاطر شوخی ناب مستتری که در این صحنه وجود دارد و هم به خاطر خود جناب آلن که با حضورش در قاب، این مثلث را تکمیل می کند.

ماجرا از آن جا شروع می شود که مایلی سایروس به ماجرا وارد می شود و تضاد میان شخصیت بی پروای او با شخصیت محافظه کار وودی آلن درام را شکل می دهد و به این بهانه با دولت امریکا، ملت امریکا و رویای امریکایی هم شوخی می کند؛ از همان شیطنت هایی که همیشه شبیه فوت کوزه گری در آثار وودی آلن خودشان رانشان می دهند.

تماشای شش قسمت بیست و دو دقیقه ای با این داستان بانمک و تمپوی بالا سخت نیست. راستش را بخواهید آقای وودی آلن سریال نساخته است؛ یکی از فیلم هایش را به شش قسمت مساوی تقسیم کرده است. پس اگر اهل سریال هم نباشید می توانید به بهانه آقای آلن آن را تماشا کنید.

به تلویزیون باز خواهیم گشت!

سحر سرمست: تا قبل از دهه اخیر، هر که ادعایی داشت سراغ تلویزیون نمی رفت! هر بار در جمعی صحبت از سریال، تاک شو یا خلاصه هرجور برنامه دیگری می شد، عده ای بودند که بادی در غبغب می انداختند و عینک هایشان را روی تیغه بینی جابجا می کردند و جوری خود را با فیگورهای انتلکتوالی پشت نقابی از سکوت پنهان می کردند که خیال می کردی از ضایعه ای بزرگ حرف به میان آمده است!

من خودم جزو آن دسته از افرادی هستم که با این که هیچ گونه ادعایی در هیچ زمینه ای ندارم، اما سال هاست تلویزیون را با همه برنامه های خوب و بدش کنار گذاشته ام. مگر برنامه ای تخصصی را در جایی اعلام کنند و من هم ساعتی مشخص را به تماشای آن بنشینم که همین هم نقد و بحث های خاص خودش را به همراه دارد.

خلاصه سال هاست مانند بسیاری از شما تلویزیون را به چشم حقیری که فقط زیادی حرف می زند، می بینم، اما با برگشت یا ورود بسیاری از بزرگان سینما به مدیوم تلویزیون، همه چیز فرق کرده است و تلویزیون توانسته مقاوم ترین و حتی سرسخت ترین مخالفان را هم سرانجام پای خود بکشاند و با پوزخند محافظه کارانه بگوید: «کجای سینما این را به تو نشان می دهد؟!» تا جایی که اسکورسیزی بزرگ، در جایی گفته است: «به نظرم اتفاقی که در این نه، ده سال اخیر در تلویزیون افتاده خیلی جالب است و همان چیزی است که اواسط دهه شصت انتظارش را داشتیم، یعنی زمانی که فیلم ها برای تلویزیون ساخته می شدند.

این اتفاق در دهه هفتاد و هشتاد و حتی نود در تلویزیون رخ نداد، ولی حالا با سریال های درخشانی که ساخته می شود (عموما در شبکه اچ بی او) که اتفاقا چفت و بست خوبی نیز دارند، فرصت تازه ای برای قصه گویی پرمغز و هوشمندانه فراهم شده که به مراتب با وضعیت تلویزیون در گذشته فرق می کند. چرا که آن قدر داستان ها و شخصیت هایی در این برهه از تاریخ و میراث کشورمان وجوددارند که یک فیلم دو ساعته نمی تواند تمام و کمال به آن بپردازد.»

البته در کنار فیلمساز بزرگی چون مارتین اسکورسیزی، بسیاری از قدرهای سینمای هم در ستایش بیزنس یا هنر این روزهای تلویزیون نظری داده اند. انگار که همه شان متفق القول می گویند: «از تلویزیون آمدیم و به تلویزیون باز خواهیم گشت!» البته می دانم این جلمه آن قدر سنگین است که ممکن است بسیاری را عصبانی کند، اما اگر فارغ از فرم سینما و تلویزیون و تعصب های فسیل شده مان نگاه کنیم، در می یابیم هنرمند کاری به این کارها ندارد و فقط نیاز به فضا و بستری تمیز برای خلق یک اثر دارد.

امسال وودی آلن، این پیرمرد دوست داشتنی نیز با ساخت سریال «بحران در شش صحنه» اولین حضور خود در تلویزیون را رقم زد و خیلی ها را شوکه کرد. البته همان طور که گفتیم با جان گرفتن دوباره تلویزیون در چند سال اخیر، حضور کمدین محبوب و کاربلدی چون آلن امری بعید هم نبود. بسیاری معتقدند پول آلن را به تلویزیون کشاند و با همین صراحت آن را در رسانه هایشان تیتر می زنند! اما به نظر من این جمله همانقدر احمقانه است که بگوییم وودی آلن از نیویورک متنفر است.

خالق شاهکارهایی چون «آنی هال»، «نیمه شب در پاریس»، «هانا و خواهرانش» و بسیاری دیگر از سی ام سپتامبر پخش سریال شش قسمتی اش ار در شبکه آمازون شروع کرد. آلن که می گوید سریالش تنها یک فصل خواهدداشت، نه تنها با حضورش در مدیوم تلویزیون همه ما را شوکه کرد، بلکه با کستنیگ و انتخاب بازیگران نیز صدای بسیاری از منتقدان را درآورد. به غیر از خود وودی آلن به عنوان بازیگر، اِلین می، مایلی سایروس، ریچل برازناهان و جان ماگارو به ایفای نقش پرداخته اند. حضور هیچ کدام از این چهره ها به اندازه مایلی سایروس- خواننده جوان امریکایی که پیش تر سابقه بازی در سریال های طنز را نیز داشته- آن قدری سر و صدا به راه نینداخت.

توشات های وودی آلن و مایلی سایروس در صفحه ها و شبکه های اجتماعی از یک طرف و عنوان سریال که دقیقا به حضور و نقش پررنگ سایروس اشاره دارد (چرا که با ورود او به قصه بحران شروع می شود) از سوی دیگر، این روزها نقل هر مجلسی شده و خلاصه برای اهالی حاشیه و گاسیپ خبرهای داغی را آماده ساخته است.

وودی آلن که 81 سال سن دارد، تمام شش قسمت سریال را نوشته و کارگردانی کرده است. همه ما می دانیم کارنکردن برای آلن یعنی مرگ، چرا که این جمله را بارها در مصاحبه هایش گفته و هم جابجای فیلم هایش در خلال دیالوگ های شیرینش شنیده ایم.

امیدوارم این پیرمرد دوست داشتنی همیشه باشد و دست هایش را با آن آب و تاب همیشگی اش هنگام حرف زدن برایمان تکان دهد و با همان لهجه نیویورکی و لحن تندش دیالوگ های فیلسوف مابانه اش را پشت سر هم بگوید و ما نیز در مقابل تصویرش و در ستایش نبوغش بخندیم و بخندیم و کیف کنیم.

یک کمدی سبک با داستانی کند

بهاره خداوردی: وودی آلن در سه دهه فعالیت سینمایی اش بیشتر از چهل و پنج فیلم سینمایی ساخته است و به واسطه آن ها جوایز زیادی را در عالم سینما کسب کرده است که از مهم ترین آن ها چهار جایزه اسکار و دو جایزه گلدن گلوب است؛ دو جایزه بهترین کارگردانی و شش جایزه بهترین فیلمنامه نویسی از مراسم بفتا و خرس نقره ای برلین در سال 1975، جایزه فیپرشی از جشنواره کن، جوایز سزار فرانسه، گویای اسپانیا، شیر طلای افتخاری جایزه ونیز و...

او به تازگی فصل اور سریال «بحران در شش پرده» را برای کمپانی آمازون نوشت و کارگردانی کرد. در جریان جشنواره کن از روی شوخی یا جدی تجربه ساخت سریال را فاجعه دانست و گفت: «فکر می کردم ساخت شش قسمت سریال سی دقیقه ای کار آسانی باشد، اما این طور نیست و بسیار بسیار سخت است. دارم دست و پا می زنم و امیدوارم کمپانی آمازونی را مایوس نکنم.»

او پس از پایان مراحل ساخت این سریال و در مراسم نمایش این سریال در نیویورک گفت: «بسیار دشوارتر از آن بود که فکر می کردم، با خودم می گفتم من همیشه در حال ساخت فیلم هستم و ساخت شش قسمت سی دقیقه ای در تلویزیون برای من چیزی نیست، اما این گونه نبود. چرا که شما همواره مجبورید کار را به پایان برسانید و دوباره آغاز کنید.»

«جان ماگارو» بازیگر سریال بحران در شش پرده می گوید: «وودی آلن در همه پروژه هایش دست به خودانتقادی می زند و به هر پروژه ای که وارد می شود، فکر می کند که چرا دارد چنین کاری را انجام می دهد. با این حال این کار را خیلی دوست دارد و آلن هر سال یک فیلم می سازد. امسال هم این سریال را ساخته و ساخت یک فیلم را هم در دستور کار دارد.»

بازیگران اصلی این سریال خود آلن، «مایلی سایروس» و «آلن می» هستند. الین می و الین زوج پیری هستند که مهمان جوانی زندگی آن ها را دچار تغییر می کند. مایلی سایروس خواننده جنجالی و ستاره این روزهای موسیقی پاپ، نقش این مهمان جوان را بازی می کند؛ دختری سرکش و عاصی که از سیاست های جنگ طلبانه دولت امریکا خشمگین است و خواستار توقف جنگ امریکا در مقابل ویتنام است.

وقتی مشخص شد مایلی سایروس یکی از هنرپیشه های سریال وودی آلن است، منتقدان به وودی آلن خرده گرفتند که چرا انتخابی تجاری داشته است. حتی بعد از تماشای فصل اول این سریال هم از حجم این انتقادات کاسته نشد. با وجود موفقیت فیلم های اخیر آقای آلن منتقدان این سریال را یک کمدی سبک با داستانی کند معرفی کرده اند.

وودی آلن قبل از این در مصاحبه ای گفته بود امیدوارم سریالم از نظر مردم سرگرم کننده باشد. تنها چیزی که می توانم در رابطه با تم کمدی سریال عنوان کنم این است که قصد ندارم تجربه جدیدی از طنز را پی بگیرم. خواستم سریال بسازم تا از بقیه عقب نیفتم.

وودی سال ها پیش در برنامه ای تلویزیونی شرکت کرد و بعد از آن تا مدتها خودش را سرزنش کرد. او در مورد حضور در این برنامه تلویزیونی گفته بود: «در آن برنامه حس کردم تبدیل به تنقلات میان دو برنامه شده ام. این یعنی تلویزیون؟» اما حالا نظرش فرق می کند. حس می کنند نباید تا آخر عمر برای حضور در آن برنامه تلویزیونی پشیمان باشد. معتقد است این بار مانند پنجاه سال پیش وودی آلن را به تلویزیون نیاورده است.

در آن دوران هر چیز احمقانه ای را به تلویزیون راه می داده اند، اما در این سال ها تلویزیون دستخوش تغییر شده است و پیشرفت کرده است. با این وجود او سریال های موفق این سال ها را به ادعای خودش ندیده است و هنوز وقتی برای تماشای تلویزیون ندارد. او می خواهد ایده اش را به تلویزیون بیاورد، با این وجود هنوز هم وقتی صحبت از این سریال است، بیشتر آدم ها به جای این که بگویند سریال بحران در شش پرده، می گویند سریال وودی آلن.

مختصر و مفید درباره سریال «بحران در شش پرده»

تهیه و ترجمه: مستانه تابش

• باورتان بشود یا نه، وودی آلن گفته سریال «بحران در شش پرده» را فقط به این علت ساخته که آمازون پیشنهادی به او داده که نمی توانسته رد کند. او از ساخت این سریال لذتی نبرده و نمی داند که خوب از آب درآمده یا نه و حتی اهمیت نمی دهد که آیا مردم این سریال دوست خواهندداشت یا خیر!

• وودی آلن در یکی از مصاحبه هایش در مورد ساخت این سریال گفته: «با خودم فکر کردم دو، سه هفته که بیشتر طول نمی کشد، فقط تلویزیون است و من می توانم خیلی راحت تمامش کنم، اما بعد معلوم شد قضیه خیلی سخت تر از این حرف هاست. کار مدتی طول کشید. بنابراین، بله البته که ناامیدکننده بود»

• وودی آلن این سریال را در طول شش هفته از مارس تا آوریل فیلمبرداری کرده و بعضی از صحنه ها دوباره در ماه جولای گرفته شده است.

• تماشاگران سریال جدید وودی آلن قرار است این سریال را به صورت استریم دریافت کنند. جالب است تا قبل از بستن قرارداد با آمازون، این کلمه حتی به گوش وودی آلن هم نخورده بود.

• همه صحنه های سریال در نیویورک، شهر مورد علاقه وودی فیلمبرداری شده و داستان آن به دهه شصت میلادی باز می گردد.

• از سال ۲۰۱۳ تاکنون وودی آلن در هیچ فیلمی ظاهر نشده و این اولین بار بعد از سه سال است که در این سریال در کنار مایلی سایروس و الین می به ایفای نقش پرداخته است.

• وقتی که اولین خبرها در مورد ساخت این سریال منتشر شد، وودی آلن پیش بینی کرده بود روی پرایس، رییس بخش فیلمسازی آمازون بعد از ساخته شدن بحران در شش پرده از پیشنهادی که به او داده پشیمان شود. اگرچه پرایس در این زمینه اظهارنظری نکرده، ولی این سریال در یکی، دو هفته اول انتشار توجه منتقدان را به خود جلب نکرده است.

• هالیوود ریپورتر در نقدی بر این سریال نوشته است که کسی نیابد آمازون را به خاطر درخواست از وودی آلن برای ساخت سریال مقصر بداند، چون این ایده که این کارگردان سریالی را کارگردانی کند قطعا برای هر شبکه ای جذاب است. حتی به گفته هالیوود ریپورتر شبکه های دیگری هم در این رقابت بزرگ شرکت داشتند و الان مشخص شده برد آمازون آن قدرها هم باارزش نبوده است.

• ورایتی نیز در نقدی بر سریال جدید وودی آلن نوشته است که اگر بیننده این کارگردان کهنه کار را دوست داشته باشد، احتمالا سریال هم برایش جذاب است، در غیر این صورت ممکن است حتی به نظرش خنده دار هم نباشد.