مخالفت عیاری با اکران فیلمش در گروه هنر و تجربه

موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران: «برای رفع مشکل فیلم «خانه پدری» راه اول این است که با تهیه‌کننده گفت‌وگو کنیم تا آن سکانسی که بحث ایجاد کرده (ضربه زدن به سر دختر و کشتن او) حذف شود ولی اگر اصرار داشته باشند که آن صحنه در فیلم باشد پس باید رده سنی برای تماشاگران فیلم تعیین کنیم.» این عبارت ها نخستین صحبت‌های ابراهیم داروغه‌ زاده درباره سرنوشت اکران فیلم کیانوش عیاری بود. او یک ماه پس از تکیه زدن بر مسند ریاست شورای نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در گفت‌وگویی با ایسنا، درباره خروجی کمیته‌ای که به منظور تعیین تکلیف فیلم‌های توقیفی تشکیل شده بود صحبت کرد و درباره «خانه پدری» دو راه را برای نمایش این فیلم جلوی پای فیلمساز آن قرار داد: تن دادن به سانسور یا لحاظ رده سنی. از همان ابتدا پیشنهاد اول فرضیه‌ای رد شده به نظر می‌رسید چرا که این کارگردان اگر می‌خواست به حذف صحنه اشاره شده تن بدهد پیش از این‌ها فیلمش رنگ پرده اکران را دیده بود. درهمان سال‌های اول علیرضا سجادپور مدیر ارزشیابی وقت سازمان سینمایی نیز شرط اکران را حذف صحنه‌های اول فیلم عنوان کرده بود اما پاسخ عیاری همانی بود که امروز هم بر آن ایستاده است: «حذف صحنه‌هایی از «خانه پدری» هستی این فیلم را زیر سؤال می‌برد.» راهکار دوم اما گزینه‌ای محتمل‌تر برای توافق با سازنده این فیلم بود. همان‌طور که انتظار می‌رفت این فیلمساز اگر چه با اکراه اما در نهایت به شرط لحاظ محدودیت سنی رضایت داد تا شاید بالاخره فیلمش رنگ پرده اکران را ببیند. اگر چه این فیلم پیش از این نیز در سال ۹۳ اکران محدود در گروه هنر و تجربه را تجربه کرده بود؛ اکرانی که البته فقط یکی دو روز دوام آورد و در نهایت از پرده‌ پایین کشیده شد.

حالا با گذشت چند ماه از اخبار امیدوارکننده و دلخوشی‌ها به رفع توقیف‌ها؛ نه از گزینه‌های روی میز خبری است و نه جلب رضایت سازنده فیلم و توافق بر سر اکران با شرط سنی. نسخه‌ای که سازمان سینمایی برای فیلم عیاری پیچیده است همانی است که قبلاً تجربه شده بود یعنی اکران محدود فیلم در گروه هنر و تجربه. در چند ماه گذشته متولیان این گروه سینمایی تلاش کردند تا رضایت این فیلمساز که همواره از حامیان این گروه اکران بود را برای نمایش فیلمش در گروه «هنر و تجربه» جلب کنند اما کیانوش عیاری معتقد است اکران «خانه پدری» در گروه سینمایی «هنر و تجربه» نوعی توقیف است. کارگردان فیلم «خانه پدری» روز گذشته در گفت‌وگویی با مهر، بالاخره نظر خود را در این باره رسانه‌ای کرد و گفت: اکرانی که برای فیلم «خانه پدری» در گروه سینمایی «هنر و تجربه» در نظر گرفته‌اند نوعی توقیف کردن است. این فیلم را از سر خود باز کرده‌اند و اکران در این شرایط با توقیف تفاوت چندانی ندارد.

ترویج خشونت یکی از اتهام‌هایی است که گریبانگیر فیلم‌های کیانوش عیاری در اکران شده و این اتهام‌ها درست در زمانه‌ای مطرح می‌شود که جامعه امروز ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند. فیلم «بیدار شو آرزو» یکی از همین متهمان خشونت و توقیف است که پس از زلزله کرمانشاه بالاخره ماه گذشته مجوز نمایش در گروه هنر و تجربه را دریافت کرد. نطفه قصه «خانه پدری» هم همان‌طور که خود عیاری پیش از این گفته بود در سال ۵۵ و از یک ماجرای واقعی در ذهن این کارگردان شکل گرفته است؛ ماجرایی که نمونه‌های آن را در صفحه حوادث سال‌های اخیر هم می‌توان جست‌وجو کرد. اما روایت کارگردان درباره اتفاقی که ۳۵ سال ذهن او را درگیر خود کرده بدین گونه است: «ابتدای دهه ۵۰، بین سال‌های ۵۳ و ۵۵ در اهواز جنایتی رخ داد، داستان ازاین‌ قرار بود دختری که به دلایلی در زندان بود در آستانه آزادی‌اش، از رئیس زندان درخواست کرد که او را آزاد نکنند و گفت خانواده من اینجا هستند به‌محض آزادی، مرا خواهند کشت. رئیس زندان چند ساعتی به لطایف‌الحیل او را نگه داشت اما آخرالامر، چاره‌ای بجز آزادی او نداشت، اگرچه رئیس زندان با خانواده دختر صحبت کرد اما پس از تحویل دختر به خانواده، در همان ابتدای راه در ماشین با گونی سر و پای دختر را پوشانده و پشت کشتارگاه اهواز که منتهی به رودخانه کارون می‌شد و به خاطر ریخته شدن خونابه در این رودخانه، کوسه‌ها در آنجا جمع می‌شدند، انداختند.»