دیابت از نوع چاق دخترانه

نوشابه، شكلات، آب‌نبات، شيريني و... با اين‌كه ممكن است خوردن همه اين خوراكي‌ها براي‌تان لذت‌بخش باشد اما به عوارض خطرناكي كه ايجاد مي‌‌كنند و مهم‌ترين آن چاقي و در پي آن بيماري ديابت است توجه كنيد. به‌خصوص اگر دچار اضافه وزن هستيد يا مي‌‌خواهيد براي دوره بارداري آماده شويد حتما براي بررسي قند خون خود به پزشك مراجعه كنيد تا درصورت لزوم شما را قبل از بروز بيماري بررسي و كنترل كند تا در آينده دچار عوارض آن نشويد.



«ديابت»، «بيماري قند»، «قند خون»؛ احتمالا اين كلمه‌ها را زياد شنيده‌ايد و مي‌دانيد كه همه آن‌ها اشاره به بيماري مزمن اما آزاردهنده‌اي دارند كه مشكلات بسياري را براي فرد بيمار رقم مي‌زند اما واقعا چقدر راجع به اين بيماري مي‌دانيد؟ اطلاعات شما در مورد علت‌هاي مساعد‌كننده ابتلا به بيماري، عوامل ايجاد خطر، عوارض و درمان اين بيماري كه گاه به‌عنوان «ام‌المرائض» (مادر بيماري‌ها) از آن نام برده مي‌شود، در چه حد است؟ قطعا دانستن نكات كافي در مورد اين بيماري به كار شما مي‌آيد. پس حتما مصاحبه اصلي اين شماره بخش زنان را از دست ندهيد، زيرا در اين مصاحبه شما مي‌توانيد نكات متعددي را در مورد اين بيماري دريابيد. مطلب ديگري هم كه به تمام خانم‌ها توصيه مي‌كنم كه مطالعه كنند برنامه تغذيه هفتگي است كه براي شادابي و زيبايي پوست و موي آن‌ها تهيه شده است. اين برنامه غذايي به تفكيك تمام مواد‌غذايي لازم براي داشتن پوستي شاداب و پرطراوت و خاصيت‌هاي هر ماده غذايي را براي شما توصيه كرده است. اين جدول توسط گروهي از بهترين متخصصان پزشكي و تغذيه تهيه شده است و آن‌ها مدعي شده‌اند كه با چند هفته استفاده از اين برنامه‌ غذايي مي‌توانيد تاثيرات شگفت‌انگيز آن را در پوست خود ببينيد. مطلب سومي هم كه مطالعه آن را به شما پيشنهاد مي‌كنم، بيماري‌شناسي لب‌هاست. عضو مهمي در بدن انسان كه هم در عملكرد بدن و هم در زيبايي نقش دارد اما اغلب از ياد مي‌بريم كه مي‌تواند بيمار شود يا اين‌كه نشانه‌هايي در آن ظاهر شود كه نشانگر و علامت بيماري‌هاي كلي در بدن باشد. حرف آخر هم اين‌كه به روزهاي بي‌ثباتي آب و هوا نزديك شده‌ايم، زماني كه هوا طي يك روز ميان گرما و سرما فرق مي‌كند و در لحظاتي ممكن است عرق بريزيد و در لحظاتي برعكس ممكن است سردتان شود. در چنين هواي متغيري بايد بيشتر از قبل مراقب سلامت خود باشيد. مسئله لباس پوشيدن مناسب، داشتن تغذيه مناسب و درصورت لزوم مصرف مكمل‌هاي لازم و رعايت‌ نكته‌ها و توصيه‌هاي بهداشتي باعث مي‌شود تا در اين روزها بيمار نشويد و از روزهاي‌تان لذت كافي را ببريد.



به گروهي از اختلالات سوخت‌و‌ساز قند در بدن بيماري ديابت مي‌‌گويند كه در نهايت موجب افزايش قندخون افراد مبتلا به اين بيماري مي‌‌شود. به‌طور كلي بيماري ديابت را به ۲ نوع اصلي تقسيم مي‌‌كنيم؛ نوع يك و ۲. ديابت نوع يك معمولا در سن پايين ديده مي‌‌شود كه در اين حالت بيماران عموما وابسته به انسولين هستند. علت ديابت نوع يك اختلال سيستم ايمني در كنار عواملي مانند مسائل ژنتيك و محيطي است كه همه اين عوامل با كمك يكديگر مي‌‌توانند بيماري ديابت از نوع اول را ايجاد كنند. در ديابت نوع اول مقدار انسولين در بدن كم است يعني لوزالمعده آسيب مي‌‌بيند و نمي‌تواند انسولين ترشح كند و در نتيجه قند بيمار افزايش پيدا مي‌‌كند. بايد بدانيد كه اگر در بدن انسان انسولين وجود نداشته باشد با افزايش قابل توجه و گاها خطرناك قندخون روبه‌رو مي‌‌شويم. انسولين قندخون را به سلول‌ها منتقل مي‌‌كند و فقدان آن موجب بالا رفتن قندخون مي‌‌شود اما در ديابت نوع دوم آغاز بيماري در ۳۰ الي ۴۰ سالگي شايع‌تر است و عامل اصلي آن مقاومت بدن نسبت به مقدار انسولين موجود است. در ديابت نوع دوم مقداري انسولين در بدن وجود دارد اما بدن نسبت به آن مقاوم است. افراد مبتلا به اين نوع ديابت ۸۰ تا ۹۰ درصد چاق هستند بر خلاف افراد مبتلا به ديابت نوع اول كه معمولا لاغر هستند.

بنابراين وزن زياد عامل اصلي به وجود آمدن اين نوع ديابت است. البته جز ديابت نوع اول و دوم انواع ديگري مثل ديابت ژنتيك كه بسيار نادر است و ديابت بارداري نيز وجود دارد. مطالعات در ايران نشان مي‌‌دهد، ۵ درصد خانم‌هاي باردار طي دوران بارداري به ديابت بارداري دچار مي‌‌شوند و بعد از گذراندن اين دوره ممكن است در طول زندگي بين ۳۰ تا ۶۰ درصد به ديابت نوع دوم دچار شوند.



به‌طور كلي شيوع ديابت در خانم‌ها و آقايان چه ديابت نوع اول و چه نوع دوم يكسان است. خطر ابتلاي افراد زير 20 سال حدود 2/0 درصد است و در افراد بالاي 20 سال نيز با افزايش ميزان خطر ابتلا روبه‌رو هستيم. اگر بخواهيم آمار كلي را از ابتلاي كل افراد جامعه بيان كنيم 8 تا 10درصد افراد به اين بيماري مبتلا هستند. البته شايع‌ترين نوع ديابت در ميان خانم‌ها ديابت دوره بارداري است. خانم‌هايي كه زمينه ابتلا به ديابت را دارند و تا به حال دچار ديابت نشده‌‌اند، ممكن است به دو دليل عمده دچار ديابت بارداري شوند؛ اول اين‌كه طي بارداري بدن‌ نسبت به انسولين مقاومت نشان مي‌‌دهد كه اين خود با افزايش وزن غير معمول در طي بارداري تشديد مي‌شود. دوم اين‌كه در دوره بارداري لوزالمعده آن‌ها ذخيره كافي از انسولين ندارد كه مي‌تواند زمينه ژنتيك نيز داشته باشد. بنابراين به‌دليل مقاومت ايجاد شده نسبت به انسولين به همراه كمبود نسبي انسولين فرد دچار ديابت بارداري مي‌‌شود. اگرچه در اكثر موارد، ديابت بار‌داري پس از زايمان رفع مي‌شود ولي در آينده به‌خصوص در فردي كه به وزن طبيعي برنگردد تا 60 درصد ديابت ايجاد خواهد شد. بنابراين باز هم وزن عامل قابل كنترل اصلي خواهد بود.


گاهي اوقات شما ورزش مي‌‌كنيد يا در محيط گرمي قرار مي‌گيريد كه نياز پيدا مي‌‌كنيد آب بيشتري بنوشيد اما اگر شخصي بدون علت و نسبت به گذشته آب بيشتري مي‌‌نوشد يعني مصرف آب به‌صورت غيرمعمول باشد يا شب‌ها در اثر تشنگي بيدار شود يا بيش از ۲بار براي رفع ادرار بلند مي‌‌شود پيشنهاد مي‌‌كنيم كه حتما به پزشك مراجعه كند چون ممكن است به ديابت دچار شده باشد. بنابراين افزايش حجم ادرار و تشنگي بي‌مورد، مواردي هستند كه احتمال ابتلا به ديابت را مطرح مي‌كنند.


بيماري ديابت مي‌‌تواند به‌طور ارثي نيز منتقل شود اما بايد به اين نكته اشاره كنم كه ديابت بيماري تك‌ژني نيست يعني تنها يك ژن موجب بروز ديابت نمي‌شود. اگر هر دوي والدين به ديابت مبتلا باشند احتمال اين‌كه كودك دچار اين بيماري شود كمتر از ۴۰ درصد است. چندژن به همراه فاكتورهاي محيطي براي ابتلا به ديابت دخيل هستند بنابراين اين بيماري را چند ژني مي‌‌ناميم. اگر همه ژن‌هايي كه عامل بيماري ديابت هستند به ارث برسند احتمال ابتلاي فرد به اين بيماري افزايش پيدا مي‌‌كند. البته ديابت يك و دو هردو داراي جزئي ژنتيك به علاوه عوامل محيطي هستند ولي عامل اصلي در افزايش شيوع ديابت، يك عامل محيطي اصلي است و آن چاقي است.



متاسفانه 50 درصد از افرادي كه در جامعه ما دچار ديابت نوع دوم هستند از اين موضوع بي‌خبرند و دليل آن نبود علامت بارز براي اين بيماري است. يعني ممكن است اين بيماران قند بالا داشته باشند ولي از آنجايي كه ميزان آن خيلي زياد نيست بيمار علائم واضح ديابت را ندارد بنابراين يا از روي تصادف در آزمايشات متوجه اين موضوع مي‌‌شوند يا متاسفانه پس از مدت طولاني با عوارض ديابت مثل ضعف بينايي چشم، مشكلات كليوي، قلبي، مغزي، عوارض در پاها و علائم پوستي مراجعه مي‌كنند و در اين حالت مي‌‌فهمند كه دچار ديابت شده‌اند. بنابراين از آنجايي كه تا 50درصد اين بيماري هيچ علائمي بروز نمي‌دهد بنابراين هرگز نبايد به صرف نداشتن علامت نتيجه بگيريم كه ديابت نداريم. ولي آن دسته از افراد كه علامت دارند، با شكاياتي مثل افزايش تشنگي، افزايش حجم ادرار و افزايش گرسنگي، كاهش وزن و خستگي مراجعه مي‌كنند.

اين بيماران معمولا قند خون بالاي 200 دارند و در هر 2 دسته اگر كنترل مناسب قند خون صورت نگيرد در طولاني مدت ارگان‌هاي ديگر بدن نيز درگير مي‌‌شود، مانند قلب و عروق، كليه‌ها، پا و حتي پوست بنابراين فرد ممكن است دچار مشكلاتي مانند سكته قلبي، سكته مغزي، نارسايي كليه، كاهش ديد و زخم پا شود كه در اصل همگي از عوارض اصلي و مشكل ساز بيماري ديابت هستند.



زماني كه فرد به پزشك مراجعه مي‌‌كند و طبق آزمايش‌ها بيش از ۲بار دچار قند ناشتاي مساوي يا بالاي ۱۲۶ يا قند بعد از غذا مساوي يا بالاي ۲۰۰ شده باشد به بيماري ديابت مبتلا شده است. براي پيشگيري و درمان ديابت ۳ روش مرسوم شامل تغذيه مناسب و ورزش، داروهاي خوراكي و انسولين وجود دارد. همانطور كه اشاره كرديم ۹۰درصد بيماران ديابتي به نوع دوم اين بيماري دچار مي‌‌شوند كه با چاقي افراد نيز ارتباط دارد. از طرفي متاسفانه ۶۰درصد افراد جامعه با افزايش وزن و مشكل چاقي مواجه هستند، پس سعي مي‌‌كنيم بيشتر به اين موضوع بپردازيم. ابتداي درمان از آنجايي كه ديابت (نوع دو) هنوز خفيف است معمولا پزشكان روي تغذيه صحيح و انجام ورزشي تاكيد كرده و بدين‌وسيله قند بيمار را كنترل مي‌كنند. به بيماران ديابتي توصيه مي‌‌كنيم كه ۳بار در هفته بين ۳۰ تا ۴۵دقيقه ورزش كنند مانند راه رفتن سريع، چون ورزش باعث مي‌‌شود انرژي مصرف كنند و در نتيجه سوخت‌و‌ساز بدن افزايش پيدا مي‌‌كند بنابراين مصرف قند در ارگان‌ها افزايش يافته و قند خون كاهش مي‌يابد. به همراه آن دستورهاي تغذيه‌اي را به بيمار مي‌‌دهيم مثل كاهش و تقريبا حذف مصرف قندهاي ساده مانند شيريني، شكلات، بستني و نوشابه.... مصرف مواد فيبردار مثل سالاد و سبزي‌ها در كنار غذا و جايگزين كردن گوشت سفيد مثل ماهي و مرغ به جاي مصرف گوشت قرمز، مصرف نان‌هاي تيره همچون سنگك، نان جو و نان‌هاي سبوس‌دار.


براي خانم‌هايي كه مبتلا به ديابت قبل از بارداري هستند و مي‌‌خواهند باردار شوند چند توصيه اصلي وجود دارد؛ اگر قند و عوارض ديابت تحت كنترل باشد عموما از لحاظ باردار شدن ممنوعيتي ندارد. توصيه مي‌شود خانمي كه ديابت دارد قبل از باردار‌شدن فشار خونش را كنترل كند و از داروهايي استفاده كند كه طي دوره بارداري برايش ممنوع نباشد. با چشم پزشك براي كنترل مشاوره انجام دهد تا درصورت لزوم قبل از بارداري درمان شود. همچنين در صورتي كه مدت ابتلا به ديابت طولاني باشد يا فرد سابقه مشكلات قلبي داشته باشد با متخصص قلب و عروق نيز مشورت كند و علاوه بر اين‌ها بايد از نظر كليوي نيز تحت بررسي قرار گيرد. بنابراين لازم است از نظر ارگان‌هايي كه تحت تاثير ديابت طولاني قرار مي‌گيرند تحت نظر باشد. همچنين بهتر است آموزش لازم را براي كنترل قند از پزشك مربوطه دريافت ‌كنند و ۳ ماه قبل از بارداري قندخون‌شان را ترجيحا با مصرف انسولين به‌خوبي كنترل كنند. البته اگر خانمي فشارخون شديد كنترل نشده، مشكلات چشمي يا قلبي پيشرفته و نارسايي كليوي دارد عموما اجازه بارداري ندارد، البته خوشبختانه اين موارد به‌ندرت اتفاق مي‌‌افتد. اين مراقبت‌ها مربوط به فردي است كه قبل از بارداري ديابت داشته است. براي كساني كه طي بارداري دچار ديابت مي‌شوند، مراقبت‌ها عمدتا مربوط به دوران بارداري و پس از زايمان است. اگرچه در اين گروه پس از زايمان معمولا قند به حالت طبيعي برمي‌گردد ولي بعد از زايمان بايد بررسي مرتب و مراجعات مكرر صورت بگيرد تا درصورت افزايش ميزان قند درمان مناسب انجام گيرد.


بهتر است بيماران ديابتي از خوردن آبميوه پرهيز كنند ولي مي‌‌توانند ۲ يا ۳ وعده ميوه در طول روز مصرف كنند. به‌طور كلي ورزش ورود قند به سلول را آسان مي‌‌كند و بايد بدانيد كساني كه ورزش و تمرين بدني انجام مي‌‌دهند، ممكن است تا ۲۴ ساعت قندخون‌شان پايين بماند يعني اثر ورزشي كه فرد انجام مي‌‌دهد مي‌‌تواند تا ۲۴ ساعت و گاهي بيشتر از اين زمان در بدنش ديده شود حتي اگر با كاهش وزن همراه نباشد. ولي بيماران ديابتي را به انجام حركات ورزشي و تمرين بدني تشويق مي‌‌كنيم چون ورزش موجب كاهش وزن آن‌ها نيز مي‌‌شود و از آنجا كه طبق آمار ۹۰درصد ديابتي‌ها از نوع دوم دچار اضافه وزن زياد هستند، در مورد اين بيماران اگر بتوانند وزن خود را با تغذيه مناسب و ورزش به‌خصوص ابتداي ابتلا به ديابت كنترل كنند مطالعات نشان مي‌دهد در بيش از نيمي از موارد ديابت به‌خوبي كنترل شده و نيازي به تجويز دارو حتي تا چند سال نخواهد بود.



ديابت عموما روي شيردهي خانم‌ها تاثيري نمي‌گذارد. اگر قند بيمار طي بارداري كنترل شده باشد، مي‌‌توان تا حد زيادي مطمئن بود كه مشكلي براي نوزاد به‌وجود نمي‌آيد ولي اگر قند بيمار در اين دوره به‌خصوص 3 ماهه اول كنترل نشده باشد ممكن است عوارضي را به‌دنبال داشته باشد مثل ناهنجاري‌هاي جنيني و تاثيراتي كه روي اعصاب و سيستم اسكلتي و قلب مي‌‌گذارد. اين 3 قسمت بدن بخش‌هايي هستند كه اگر كسي ديابت قبل از بارداري داشته باشد و به آن توجه نكند، مشكلاتي براي نوزاد به همراه دارد كه خوشبختانه اين اتفاق به ندرت پيش مي‌‌آيد. درصورتي كه نوزاد از مادر مبتلا خطر ابتلا به ديابت را به ارث برده باشد معمولا در دوره نوزادي بروز نمي‌كند ولي مشكل شايع‌تر اضافه وزن جنين در ديابتي است كه در حين بارداري كنترل مناسبي ندارد كه اين خود چاقي آينده را در پي داشته و در زندگي آينده فرد را مستعد ديابت مي‌‌كند. همان‌طور كه گفته شد فرزندان، مستعد ابتلا به ديابت هستند. اگر يكي از والدين دچار ديابت باشد كمتر از 10 درصد احتمال ابتلاي كودك به اين بيماري وجود دارد و اگر هردوي والدين مبتلا به ديابت باشند30تا40 درصد فرزندشان در خطر ابتلاي به ديابت است. البته درصورت ابتلاي پدر، احتمال انتقال بيشتر خواهد بود. البته همانطور كه اشاره كرديم بيماري در فرزندان ممكن است در سنين نوجواني و قبل از بلوغ خود را نشان دهد كه بيشتر ديابت نوع اول است يا فرد در سنين بالاي 30 سال عمدتا به‌علت افزايش وزن مبتلا به ديابت نوع دوم مي‌‌شود كه اين نوع شايع‌تر است. بنابراين مي‌توان گفت، با جلوگيري از چاق‌شدن فرزندان عمدتا مي‌توان از ابتلاي آن‌ها به ديابت جلوگيري كرد.



تغذيه از اركان اصلي كنترل قند در ديابت نوع يك و دو است. در ديابت نوع اول چون در بدن انسولين وجود ندارد و بدن نيازمند اين ماده است تنها با رژيم غذايي نمي‌توان آن را كنترل كرد. افراد مبتلا به ديابت نوع دوم اكثرا دچار اضافه وزن و رژيم نامناسب هستند. در اين مورد شايد بتوان ابتدا به رژيم غذايي مناسب و ورزش بسنده كرد. به‌عنوان رژيم، توصيه اصلي كاهش وزن است. به همراه آن توصيه مي‌‌شود افراد قندهاي ساده مصرف نكرده و خوردن مواد فيبردار را بيشتر كنند زيرا باعث مي‌‌شود جذب قند و مواد غذايي كه مصرف مي‌‌شود كند شود و غذا آرام جذب بدن شود. اين بيماران مي‌‌توانند ۲ بار در روز به اندازه يك واحد ميوه بخورند. معمولا شيريني ميوه‌ها به‌ دليل اين‌كه قند ميوه است كمتر نگران‌كننده است و با نوع قندهاي ساده فرق مي‌‌كند. جذب قند ميوه نيز كندتر است و مشكلات كمتري را به‌وجود مي‌‌آورد. البته بيماران بايد توجه داشته باشند كه ميوه‌ها را بيش از حد مجاز نخورند.

مشكل اصلي كه در مورد بيماري ديابت وجود دارد اين است كه متاسفانه شيوع اين بيماري در جامعه ما به‌صورت پيشرونده در حال افزايش است و تا ۱۰سال آينده احتمالا شيوع آن در افراد بالاي ۶۰ سال ۲ ‌برابر يعني تا ۲۰ درصد خواهد شد كه خود يك مشكل اساسي بهداشتي است و مهم‌ترين علت آن چاقي و اضافه وزن افراد است. در حال حاضر بهترين راه‌حل كاهش ميزان شيوع ديابت، كنترل وزن است كه عمدتا از ۲ طريق خواهد بود، تغذيه مناسب و انجام ورزش به‌خصوص از سنين پايين نيز كه يكي از اين راه‌حل‌هاست تا به‌صورت يك رفتار ثابت در جامعه نهادينه شود.

اختصاصی مجله اینترنتی برترین ها Bartarinha.ir