دفاع آشنا از عملکرد روحانی در اعتراضاتِ آبانماه
ماهنامه اندیشه پویا با حسام الدین آشنا؛ مشاور رئیس جمهور گفتگو کرده که در بخشی از آن آشنا درباره وقایع اعتراضات آبان ماه ۹۸ صحبت کرده است.
وب سایت آفتاب نیوز: ماهنامه اندیشه پویا با حسام الدین آشنا؛ مشاور رئیس جمهور گفتگو کرده که در بخشی از آن آشنا درباره وقایع اعتراضات آبان ماه ۹۸ صحبت کرده است.
آشنا:
* زمانی که از رئیس جمهور در مورد قیمت بنزین سئوال شد و ایشان روایت خود را گفت، هیچ دروغی در آن روایت وجود نداشت. رئیس جمهور روایت میکند که مسئله افزایش قیمت بنزین از چهار سال پیش مطرح بوده، و ما دو سال پیش تصمیم گرفتیم قیمت بنزین را افزایش ندهیم. وقتی آثار اقتصادی گران شدن بنزین بررسی شد دولت دید که جامعه آمادگی این اقدام را ندارد. برای همین هم تصمیم گرفته نشد قیمت بنزین افزایش پیدا کند. تا اینکه که از خارج از دولت پیگیری شد که این موضوع چه شد؟ و بعد از آن افزایش قیمت بنزین در دستور کار دولت قرار گرفت. در رفت و برگشتی که انجام شد، در مورد قیمت، زمان انجام آن و نحوه پلکانی بودن افزایش قیمت بنزین، اختلاف نظرهایی وجود داشت.
* اما هرچه بود، به امضایی رسیدند و جمع بندی را خدمت مقام معظم رهبری ارائه کردند. از آن به بعد، مسئله، فقط زمان اجرای آن بود. حداقل سه بار زمان اجرا تغییر کرده بود، و بنابراین رئیسجمهور تصمیمگیری در این موضوع را به وزیر کشور و شورای امنیت کشور واگذار میکند و میگوید خودتان تصمیم بگیرید و تصمیمتان را هم به من نگویید. چون اگر به من بگویید، ممکن است نظرم با شما متفاوت باشد و کار روی زمین بماند. وزیر کشور هم میگوید یا این هفته اجرا میکنیم، یا هفته بعد. در نتیجه، زمانی که رئیس جمهور متوجه انجام آن میشود، به یک معنی از زمان دقیق اجرای آن از قبل مطلع نبوده. بنابراین میگوید من هم روز جمعه متوجه شدم، اما نه به این معنا که ناآگاه بودم، بلکه به این معنا که اختیار را به وزیر کشور داده بودم.
به هر حال رئیسجمهور مسئول تصمیماتی است که در زیر مجموعه دولت گرفته میشود، و در جایگاهی نشسته که نمیتواند خودش را ناآگاه جلوه دهد.
مسئولیت صفر تا صد اعلام و اعمال تغییر قیمت بنزین با وزیر کشور بوده است اما مسئله این است که رئیس جمهور میتوانست این جمله را با اخم بگوید، میتوانست با چهرهای بگوید که نتوانید تشخیص دهید ناراحت یا خوشحال است، و میتوانست با لبخند بگوید. من که کارم روانشناسی اجتماعی است، از لبخندی که ایشان زد، نه زهرخند میفهمم، نه ریشخند. لبخند ایشان، لبخند کسی است که میگوید من مقصر نیستم. ممکن است این هم غلط باشد اما به معنی ریشخند نیست. لبخند کسی است که از سوال تعجب میکند.
تعجب میکنم که چرا این توجیه را میکنید. وزیر کشور، وزیر همین رئیس جمهور است.
میخواهم بگویم که این بیشتر لبخند تعجب است تا لبخند تمسخر. اما رئیس جمهور این کار را هم نمیباید بکند. ایشان باید روی معنای لبخندش محاسبه داشته باشد و سخن بگوید. به نظرم این یکی از ضعفهای رفتاری رئیس جمهور است. اما میتوانم با اطمینان بگویم نیت رئیس جمهور، مسخره کردن مردم نبود. هر چند در کار رسانهای و افکار عمومی، نیت شما نسبت به معنایی که طرف مقابل متوجه میشود، آنقدر مهم نیست. البته این معنا هم چیزی است که برساخته میشود و چه بسا اگر آن صحبت کامل پخش میشد و روی آن، تفسیر گذاشته نمیشد، این بخش از صحبت ایشان خیلی به چشم نمیآمد. اما وقتی آن لبخند را معنا میکنند و با ده چیز دیگر ارتباطش میدهند، جامعه را حساس میکنند و این نارضایتی پیش میآید.
اما این اتفاق تکرار میشود، مثلا زمانی که از ایشان در مورد تعداد کشته شدگان آبان پرسیدند. ایشان با خنده از گفتن تعداد کشتهشدگان طفره رفتند، درحالیکه صحبت در مورد جان آدمها بود و خانوادههایی که پدر یا فرزند یا همسر خود را از دست داده بودند. رئیس جمهور میتوانست حداقل نشان بدهد که با درد مردم، درد میکشد. تصور کنید که شما در جایگاه بزرگ یک خانواده به یک مراسم ختم وارد شوید و قهقهه بزنید.
من ندیدم که ایشان بخندند، اما من هم از این مواجههها آزار دیدهام و متوجه هستم چه میگویید. در صدد توجیه هم نیستم و میخواهم توضیح دهم. تا آنجا که من میدانم ایشان تا امروز هم گزارش روشن قابل دفاعی از کشتهشدگان آبان دریافت نکردهاند.
آقای روحانی یکبار اعلام کردند که پزشکی قانونی تا هفته آینده این آمار را اعلام خواهد کرد. رئیس جمهور حتا در مورد این که راهپیمایی روز قدس با ماشین انجام شود -در حالی که روز بعدش فرمانده نیروی انتظامی آن را تکذیب میکند- هم صحبت میکند، اما در این مورد که یک پرسش جدی شکل گرفته، چرا میگوید پزشکی قانونی اعلام خواهد کرد. و چرا این را میگوید اما پزشک قانونی اعلام نمیکند؟
ما در ماجرای آبان یک بحث درباره تعداد داریم و یک بحث درباره منشا تیراندازی. یک بحث هم این است که کسانی که کشته شدند، معترض بودند یا اغتشاشگر یا مهاجمان مسلح یا عابران یا هواداران نظام؟ در مورد کشته شدگان، اعداد متفاوتی به رئیس جمهور اعلام میشود. نیروی انتظامی یک چیز میگوید، وزارت کشور چیز دیگری میگوید، وزارت بهداشت و درمان هم عدد دیگری را میگوید. حرف رئیسجمهور در نهایت این است که پزشکی قانونی باید اعلام کند چون همه این کشتهشدگان در آخر به آنجا رفتهاند. ممکن است در نگاه اول متوجه نشویم ایشان چه میگوید، اما پزشکی قانونی متعلق به قوه قضائیه است و زمانی که ایشان میگوید پزشکی قانونی تعداد را اعلام کند، منظورش این است که مسئولیت این کار با قوه قضائیه است.
در ثانی، نیروی انتظامی میگوید من به هیچ وجه در این تظاهرات، مسلح نبودم، و این را هم صریحا اعلام کرده. کسی که باید مقابله میکرده، میگوید شلیک نکردهام. پس چه اتفاقی افتاده؟ آیا منافقین بودند که شلیک کردند؟ پس ما یک پرونده هم داریم درباره تیراندازان ناشناس. چون هیچ نهادی مسئولیت مستقیم تیراندازی را نپذیرفته است. رئیس جمهور هم هیچ گزارشی از این ماجرا ندارد. قطعا رئیس جمهور کسی نیست که گفته باشد مردم را بکشید. ایشان همان رئیس جمهوری است که در جریان دی ماه سال ۹۶، اجازه نداد کسی غیر از نیروی انتظامی - آن هم به صورت غیر مسلح- وارد شود. توضیح اتفاقاتی که در آبان سال ۹۸ رخ داده است، هنوز به صورت کامل برای مردم بیان نشده است.
رئیس جمهور میگوید تغییر قیمت بنزین در شب جمعه، یعنی در ساعت دوازده شب اعلام و اعمال شده است. از ساعت ۱۲ شب روز جمعه تا صبح شنبه، یک بازه زمانی وجود دارد. ایشان میپرسد اولین اغتشاش چه زمانی شروع شد؟ ساعت پنج بعد از ظهر روز جمعه بیبیسی برنامه پخش میکند و از این که اغتشاش نشده تعجب میکند. آنقدر تعجب میکند که تصاویر اغتشاشهای قبلی را جابهجا پخش میکند. یعنی تا ساعت پنج بعد از ظهر روز جمعه، هنوز اتفاق جدی رخ نداده. اغتشاشات از حدود غروب روز جمعه شروع میشود و روز شنبه، روز بسیار پرمخاطرهای است. مقام معظم رهبری، یکشنبه صبح صحبت مهمی کردند و این ماجرا یکشنبه عصر، کلا تمام شد. بنابراین کل این موضوع به غروب جمعه تا تقریبا ظهر روز یکشنبه محدود میشود. برای رئیس جمهور، جای پرسش است که در این فاصله دقیقا چه اتفاقی افتاد؟
آیا این نشان نمیدهد که رئیسجمهور اراده محکمی برای پیگیری این موضوع ندارد؟
دستورات رئیس جمهور در این زمینه روشن است. ایشان دستورات مکتوب دارد. منتها کسی که باید گزارش دهد، همان کسی است که باید پاسخگو باشد و نیست.
بنابراین، توقع پاسخگویی از رئیسجمهور، بیمورد است.
رئیس جمهور حتما باید پاسخگو باشد و من نمیگویم رئیس جمهور، بهترین عملکرد را داشته است. تنها روشن کردم که محدودیتهایی که ایشان برای بیان صریح دارد، چیست.
به هر حال رئیسجمهور باید فهمی در مورد نسبت قدرت، مسئولیت و پاسخگویی داشته باشد، و نباید خود را مقامی فاقد قدرت بداند.
بسیاری از مقامهای حکومتی، خود را مقامهای فاقد قدرت متناسب با مسئولیت میدانند.
ارسال نظر