جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا

برترین ها: چند ماه مانده به جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل ( بیستمین دوره این رقابت ها)، قصد داریم در مطالبی مفصل به مرور تمام ادوار جام جهانی، حاشیه های آن ها، آمار و ارقام و گروه بندی ها و مراحل حذفی و تصاویر به جای مانده از آن دوران بپردازیم. در این مطلب پانزدهمین دوره جام جهانی را در سال ۱۹۹۴ به میزبانی آمریکا بررسی نموده ایم.



مروری بر جام‌های جهانی گذشته: جام جهانی 1994

اولین جام در آمریکای شمالی…برزیل برای چهارمین بار قهرمان شد


پیش‌زمینه

بسیاری از این نگران بودند که آمریکا در اولین تجربه میزبانی جام جهانی‌اش تورنمنت خوبی برگزار نکند چون ورزش در این کشور اولویتی اصلی به شمار نمی‌رود. اما آمریکایی‌ها با ورزشگاه‌های خوب خود توانستند رکورد بیشترین حضور تماشاگران در جام جهانی را از آن خود کنند، رکوردی که هنوز هم پابرجاست. بلغارستان پدیده خوش‌آیند این مسابقات بود و ایتالیا و برزیل، دو غول فوتبال دنیا در فینالی که به ضربات پنالتی انجامید رودرروی هم قرار گرفتند.

دور اول

مشکلات از همان ابتدای مسابقات آغاز شد، زمانی که دیه‌گو مارادونا ستاره آرژانتینی به دلیل تست مثبت مصرف افدرین از حضور در این رقابت‌ها محروم شد.

در گروه A، آمریکا توانست تیم کلمبیا که مدعی قهرمانی به شمار می‌رفت را شکست دهد، آنچه که می‌توان از آن به عنوان یک شوک یاد کرد. این برد به کمک گل به خودی آندرس اسکوبار، مدافع کلمبیا به دست آمد. این بازیکن پس از برگشت به خانه در یک رویداد تراژیک مورد حمله قرار گرفت و کشته شد.

رومانی صدرنشین گروه A شد و سوییس دوم شد. آمریکا به عنوان یکی از تیم‌های سوم برتر به مرحله بعدی رسید و کلمبیا هم حذف شد.

در گروه B، روسیه برای اولین بار پس از فروپاشی شوروی در جام جهانی شرکت می‌کرد. آنها به هیچ وجه در حد و اندازه‌های برزیل و سوئد، دو تیم صعودکننده از این گروه نبودند. کامرون با وجود آن که روژه میلای پیرنشدنی یک گل برایشان زد، اما قادر به صعود نشد.

آلمان و اسپانیا حکمرانان گروه Cبودند، و آلمانی‌ها اسپانیا را کنار زدند تا صدرنشین گروه باشند. کره جنوبی مقابل اسپانیا بازگشتی شجاعانه داشت، اما آنها نتوانستند در بازی بسیار حساس مقابل بولیوی گل بزنند و آنها هم حذف شدند.

در گروه D، از دست دادن مارادونا به دلیل مصرف دارو پس از دو بازی، روی آرژانتینی‌ها تاثیر گذاشت و باعث شد آنها در بازی آخر مقابل بلغارستان شکست بخورند. آنها البته به عنوان یکی از تیم‌های سوم برتر صعود کردند. از این گروه نیجریه صدرنشین و بلغارستان تازه به دوران رسیده هم به دور بعد راه یافتند و یونان در اولین تجربه‌اش در جام جهانی حذف شد.

گروه Eدر رقابت‌های جام جهانی تاریخ‌ساز شد. این گروه تنها گروهی در تاریخ این رقابت‌ها بود که در آن تمام تیم‌ها در نهایت امتیازاتی برابر کسب کردند. مکزیک، نروژ، ایتالیا و ایرلند همگی یک برد، یک تساوی و یک باخت به دست آوردند و تنها گل‌های زده باعث تفاوت بین تیم‌ها شد. نروژ با افسوس حذف شد و بقیه تیم‌ها به دور بعد رسیدند.


اما گل برتر جام در گروه F به ثمر رسید، جایی که سعید العویران از عربستان سعودی با فراری بسیار سریع از زمین خودی، نیمی از بازیکنان بلژیکی را پشت سر گذاشت و گل پیروزی تیمش را زد. بلژیک البته به همراه هلند صعود کردند، هر چند که هلندی‌ها مقابل مراکش به مشکل برخوردند و با گل دیرهنگام برایان روی به پیروزی رسیدند و به مرحله بعد گام نهادند.

دور حذفی

در دور حذفی به نظر می‌رسید بلژیک نتواند مقابل کشور همسایه‌اش آلمان کاری از پیش ببرد، اما گل زودهنگام آلمانی‌ها با گل ژرژس گرون پاسخ داده شد. سه دقیقه بعد، یورگن کلینزمن ستاره آلمان برتری را به تیمش برگرداند و رودی فولر گل سوم را هم در همان نیمه اول زد. گل دقیقه ۹۰ بلژیکی‌ها باعث شد آنها با غرور جام را ترک کنند.

اسپانیا کار بسیار آسان‌تری مقابل سوییس داشت و سه بر صفر پیروز شد.

در دیگر بازی دور یک‌هشتم نهایی آمریکا متهورانه به مصاف برزیل رفت اما در نهایت تلاش آنها راه به جایی نبرد. نکته برجسته این بازی ضربه آرنجی بود که لئوناردو، مدافع برزیل به تاب راموس آمریکایی زد. راموس دچار شکستگی از ناحیه استخوان‌های صورت شد و لئوناردو با کارت قرمز روبرو شد و چهار جلسه هم محروم گشت. با این حال، برزیلی‌ها یک بر صفر پیروز شدند.

سوئد هم مقابل عربستان سعودی کار دشواری نداشت و سه بر یک پیروز شد. رومانی پرجرأت به رهبری گئورگی هاجی بی‌رقیب آرژانتین را حذف کرد، تیمی که بارقه‌های الهام‌بخش مارادونا را کم داشت.

هلندی‌ها با گل زودهنگام دنیس برکمپ، مهاجم بی‌نقصشان توانستند ایرلند را دو بر صفر ببرند. ایتالیا هم نیاز به درخشش روبرتو باجو داشت تا با دو گل دیرهنگام نیجریه را ببرد.


اما پررقابت‌ترین بازی دور اول حذفی بین مکزیک و بلغارستان رقم خورد. هیچ یک از دو تیم پا پس نکشیدند و گل زودهنگام هریستو استویچکوف با پنالتی آلبرتو گارسیا آسپه به سرعت پاسخ داده شد. در نهایت بازی به ضربات پنالتی کشید و مکزیکی‌ها باختند.

یک‌چهارم نهایی

در این مرحله یک ضربه دیگر با آرنج زده شد که به بدنامی ضربه لئوناردو بود. البته این بار این ضربه با جریمه داور روبرو نشد. مائورو تاسوتی، بازیکن ایتالیا در جریان پیروزی دو بر یک تیمش مقابل اسپانیا با آرنج به لوییس انریکه ضربه زد تا بینی او دچار خون‌ریزی شدید شود. مقامات فیفا جریمه بی‌سابقه هشت جلسه محرومیت را برای تاسوتی در نظر گرفتند، هر چند که به هر حال ایتالیا برد و به مرحله بعد رسید.

هلندی‌ها و برزیلی‌ها هم در یک بازی تهاجمی به مصاف هم رفتند و با آن که روماریو و به‌به‌تو برای برزیل گل زدند، اما این ضربه آزاد سرکش برانکو، مدافع برزیل بود که گل پیروزی را برای آنها در آخرین دقایق دیدار به ارمغان آورد.

بازی‌های جادویی بلغارها ادامه یافت و آنها این بار آلمان را بردند. استویچکوف در نیمه دوم گل تساوی را برای بلغارستان زد و یوردان لچکوف هم گل برتری را به ثمر رساند.

سوئد و رومانی در ۹۰ دقیقه به تساوی یک بر یک و در وقت اضافی به تساوی دو بر دو رسیدند. در ضربات پنالتی با آن که هاکان میلد ضربه‌اش را از دست داد، اما توماس راولی دروازه‌بان سوئد دو پنالتی رومانیایی‌ها را مهار کرد تا سوئد به مرحله بعد برسد.

نیمه‌نهایی

ایتالیا سرانجام پایان درخشش بلغارها را رقم زد و دو بر یک مقابل آنها پیروز شد. این دیدار را می‌توان بهترین بازی روبرتو باجو در جام جهانی دانست. او هر دو گل را زد و لیدر بی چون و چرای آتزوری در این بازی بود.

دیگر دیدار نیمه‌نهایی بین تیم‌هایی برگزار شد که پیش از این هم‌گروه بودند. برزیل و سوئد در مرحله مقدماتی با هم به تساوی رسیدند، اما این بازی تنها می‌توانست یک پیروز داشته باشد و برزیل با گل روماریو به این هدف دست یافت. البته سوئدی‌ها پس از اخراج یوناس ترن، کاپیتان و هافبک خود در دقیقه ۶۰ به این نتیجه رسیده بودند که باختشان قطعی است.


فینال

فینال در برابر دیدگان ۹۴ هزار تماشاگر در ورزشگاه رز بال در پاسادنا برگزار شد. این دیداری کلاسیک بین دو استیل کاملا متفاوت فوتبال بود. خلاقیت برزیلی‌ها مرتبا با مانع بزرگ دفاع ایتالیا روبرو می‌شد. بن‌بست دو تیم در وقت‌های قانونی و اضافی شکسته نشد و هیچ کدام نتوانستند به گل برسند. بازی به ضربات پنالتی کشید و تمام دنیا، هنگامی که روبرتو باجو پنالتی‌اش را از دست داد بهت‌زده شدند. به این ترتیب برزیلی‌ها توانستند برای چهارمین بار به قهرمانی برسند، رکوردی که هیچ تیمی به آن نرسیده بود.

قهرمانان و ضدقهرمانان

برزیل انتخاب اصلی جام بود و آنها با چهار قهرمانی رکوردشکن شده بودند. روماریو مهاجم برزیل بی تردید بزرگ‌ترین ستاره‌شان بود و البته نمایش‌های عالی دونگا و برانکو هم مورد توجه قرار گرفت. هریستو استویچکوف به دلیل تلاش‌های فوق بشری‌اش برای رساندن بلغارستان به ارتفاع‌های نو به جایگاه اسطوره رسید.

آمریکا هم به دلیل تلاش قابل ستایشش در این جام مورد تشویق قرار گرفت.

نام باجو در تاریخ هم در سیاهه قهرمانان و هم در بین ضدقهرمانان ثبت شد. بازی او تا فینال مورد ستایش بود ولی همه او را به دلیل گل نکردن پنالتی مورد نکوهش قرار دادند. بسیاری گمان می‌برند که یک مصدومیت باعث شد او ضربه‌اش را از دست بدهد و گفتند او باید جایش را در لیست پنالتی‌زن‌های تیم به یک نفر دیگر می‌داد.

لئوناردو و تاسوتی هم به دلیل ضربه با آرنج و مصدوم کردن حریفان مورد انتقاد شدید قرار گرفتند.

اما بزرگ‌ترین ضدقهرمان جام بی‌تردید اومبرتو مونیوس کاسترو بود؛ قاتل آندرس اسکوبار. اسکوبار پس از حذف کلمبیا به کشورش بازگشته بود و هنوز جام تمام نشده بود که خبر قتل او دنیا را تکان داد. این یکی از بزرگ‌ترین تراژدی‌های دنیای ورزش بود، چرا که در آن یک نفر به دلیل اشتباه در یک دیدار جان خود را از دست داد.


بازی‌های به‌یادماندنی

جام ۱۹۹۴ بر خلاف بسیاری دیگر از جام‌های جهانی در اروپا برگزار نشد و شاید به همین دلیل بود که کشورهایی که سابقه کمتری داشتند اما شور و اشتیاق بیشتری داشتند در آن درخشیدند.

برخی گل سعید العویران مقابل بلژیک را بهترین گل تاریخ جام‌های جهانی می‌دانند و به همین یک دلیل این مسابقه فراموش‌نشدنی است.

برخی دیگر نوستالژی آخرین بازی مارادونا در جام جهانی را در نظر می‌گیرند. در آخرین دیدار مارادونا، آرژانتین و نیجریه دیداری جذاب را مقابل هم برگزار کردند.

اما شگفتی بزرگ جام پیروزی بلغارستان مقابل آلمان بود. آلمانی‌ها که پس از برداشتن دیوار برلین برای اولین بار به عنوان تیمی واحد در جام شرکت می‌کردند قدرتمندتر از همیشه به نظر می‌رسیدند.

آنها با یک پنالتی داشتند به یک پیروزی اقتصادی می‌رسیدند اما جنگجوی دمدمی‌مزاج بارسلونا، یعنی هریستو استویچکوف با یک ضربه ایستگاهی غیر قابل مهار گل تساوی را زد و به کلی روند بازی را تغییر داد. لچکوف با یک ضربه سر زیبا گل پیروزی را به ثمر رساند. اما در هر حال، استویچگوف بود که بازگشت را آغاز کرد.


اما دیدار فینال با وجود آن که گلی نداشت برای بسیاری به عنوان نبردی حماسی ثبت شد. لحظات بسیاری در این دیدار بود که بازی زیرکانه هر دو تیم منجر به خلق موقعیت شد، اما دفاع عالی هر دو تیم مانع آن شد که گلی به ثمر برسد.

با آن که ایتالیا همیشه به دفاع عالی شهرت داشت، اما دونگا که بعدها مربی تیم ملی برزیل می‌شد نشان داد که برزیلی‌ها نیز در دفاع هیچ ایرادی ندارند. فینال ۱۹۹۴ اولین فینالی بود که به ضربات پنالتی کشید و باعث شد تمام بینندگان سرتاسر دنیا نفس‌های خود را در هنگام زدن ضربه بازیکنان حبس کنند.



گل‌زنان برتر

6 - هریستو استویچکوف

6 - اولگ سالنکو

5 - روماریو

5 - یورگن کلینزمن

5 - روبرتو باجو

5 - کنت آندرسون

4 - گابریل باتیستوتا

4 - فلورین رادوچیوئو

4 - مارتین داهلین