کمترين تورم ماهانه در ۴۲ ماه گذشته

مدیرکل آمار اقتصادی بانک مرکزی گفت: شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در ۴۲ ماه گذشته کمترین درصد تغییر ماهانه را داشته است.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی: مدیرکل آمار اقتصادی بانک مرکزی گفت: شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در ۴۲ ماه گذشته کمترین درصد تغییر ماهانه را داشته است.

ایران علیرضا مقتدایی، در تشریح اجزای موثر در محاسبات شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی با تاکید بر ارقام ماه دی افزود: محاسبات شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی یک فرآیند بسیار پیچیده دارد.

فرض کنید ۳۸۵ قلم کالا به عنوان نماینده اقلام سبد مصرفی خانوارهای کشور در سال پایه تعیین شده است. ضریب اهمیت هرکدام از این اقلام در شاخص در سطح کل کشور از میانگین موزون ضرایب اهمیت در کل استان ها به دست می آید.

وی گفت: به عبارت دیگر، ما 31 سبد استانی داریم که با توجه به ملاحظات تکنیکی این 385 قلم کالا یا خدمت در همه استانها به عنوان اقلام سبد حضور دارند اما ضریب اهمیت آنها می تواند از عدد صفر تا 100 باشد. البته 100 که غیر ممکن است اما صفر نه. یعنی می تواند یک قلم خاص در یک استان ضریب نداشته باشد (ضریب آن صفر باشد) در کل برای کشور یک سبد ملی که مشخصات فنی سبد CPI را داشته باشد، انتخاب می کنیم.

مدیرکل آمار اقتصادی بانک مرکزی افزود: وزن هر قلم در سال پایه در هر شهر و استان مشخص است . پس با انجام قیمت گیری در هر شهر می‌توان شاخص قیمت را برای آن شهر هم محاسبه کرد اما از آن جا که تعداد نمونه های بودجه خانوار براساس استان بهینه شده است، ارجح آن است که شاخص را در استان محاسبه کنیم یعنی در ابتدا جمع موزون شاخص در هر قلم برای هر استان محاسبه می شود و پس از آن سرگروه مربوطه و در نهایت شاخص کل قیمت استان محاسبه خواهد شد.

وی گفت : اگر بخواهیم شاخص قیمت یک قلم کالا را محاسبه کنیم ابتدا همان قلم را در استان محاسبه می کنیم و با به دست آوردن جمع موزون در استان ها به جمع موزون کل کشور می رسیم.

مدیرکل آمار اقتصادی بانک مرکزی افزود: می توان گفت یک ماتریس چند بعدی است و درنهایت، به شاخص قیمت در یک ماه منجر خواهد شد.

وی گفت: چنانچه این شاخص قیمت کل را بر همین مقدار در ماه قبل تقسیم کنیم، درصد تغییر شاخص نسبت به ماه قبل به دست می آید یعنی درصد تغییر نسبت به ماه قبل برابر است با میانگین موزون ضریب اهمیت و تغییرات قیمت کل اقلام تقسیم بر مقدار مشابه در ماه قبل. مقتدایی افزود: چنانچه این عدد را بر عدد شاخص ماه مشابه سال قبل تقسیم کنیم درصد تغییر نسبت به ماه مشابه سال قبل یا همان درصد تغییر نقطه به نقطه به دست می آید.

وی گفت: در بعضی متون به آن تورم نقطه به نقطه هم گفته می شود که ما ترجیح می‌دهیم از این اصطلاح استفاده نکنیم و نباید با نرخ تورم اشتباه گرفته شود.

مدیرکل آمار اقتصادی بانک مرکزی افزود: چنانچه عدد شاخص را در دوازده ماه متوالی جمع کرده و بر مقدار مشابه آن در دوازده ماه متوالی قبل آن تقسیم کنیم، نرخ تورم بدست می آید.

البته فرآیند، به این سادگی نیست. یکی از مهم ترین کارها در این زمینه جمع‌آوری قیمت ها با پوشش زمانی مناسب در طول ماه است به طوری که مسیرهای قیمت گیری طوری انتخاب و اصلاح شوند که قیمت های مختلف در تمام روزهای سال و در پوشش جغرافیایی متناسب داشته باشیم .

وی گفت: از طرف دیگر،کارشناسان مجرب آمار موضوعی تلاش می‌کنند تا بتوانند اثر کیفیت را از داخل قیمت اقلام طوری احصاء کنند که قیمت اقلام با کیفیت های مشابه و همگن در دو دوره متوالی مقایسه شوند.

مقتدایی افزود: به عبارت دیگر، ابتدا باید اطمینان حاصل شود که این دو قیمت که قرار است با هم مقایسه شوند مربوط به یک کالا هستند و قیمت یک کالا را با قیمت کالایی که از لحاظ کیفی اختلاف معنی داری با کالای قبل دارد، مقایسه نکنیم. این فرآیند در حوزه محاسبات CPI از اهمیت ویژه ای برخوردار است و متون علمی مربوط همواره بر آن تاکید می کنند و این تذکر را می دهد که از اشتباه محاسباتی اجتناب شود.