شکوه، سقف و دیگر هیچ (بخش اول)

zoomit.ir - مریم اصلانی:

وقتی برای نخستین بار قدم به یک ساختمان یا بنای تاریخی می‌گذارید، در وهله‌ی نخست چه چیزی توجه شما را به خود جلب می‌کند؟


نوع معماری، تزئینات، جنس مصالح یا شکل درب و پنجره‌ی آن ؟ آیا تا به حال نگاه خود را قدری بالاتر کشیده و به سقف بناهای مهم نگاهی انداخته‌اید؟ در شاتر این بار نگاه ما به شکوه سقف‌ خیره مانده است.

شاید همه کس به اوج دیوارها ننگرد، جایی که سقف همچون تاجی با شکوه بر دیوارها حکمفرمایی می‌کند. سقف اگرچه در معماری امروزی بیشتر حکم محافظت از ساختمان یا جدا کردن طبقات از یکدیگر را داشته و شاید تنها با تزئیناتی مختصر و به لطف نورپردازی جلوه پیدا کند، ولی در نگاهی به آثار معماری باستان، به چشم اندازی متفاوت از شکوه سازه تبدیل شده است.

جایی که تزئینات و رنگ و لعاب آن، چشم‌ها را به خود خیره کرده و نگاه را مجذوب خود می‌کند. شاید اثر بی‌بدیل میکل آنژ در نقاشی سقف نمازخانه‌ی سیستین به نوعی تبلور هنر در قالب این بخش از سازه لقب گیرد. جایی که داستان آفرینش به شکلی بی‌نظیر در قالب تصاویری درخشان و بی‌پرده به تصویر کشیده شده است.


در معماری ایرانی و ایرانی- اسلامی نیز به کرات شاهد درخشش هنر معماران برجسته‌ی ایرانی در نمایش شکوه و زیبایی هستیم، جایی که مساجد، زیارتگاه‌ها و حتی بازارهای محلی به لطف هنر استادکاران ماهر، هرکدام به سندی تاریخی و درخشان از پیشینه‌ی باشکوه معماری این کشور، تبدیل شده‌اند.

صحبت را کوتاه کرده و همراه با شما به تماشای گوشه‌ای از خلاقیت، هنر و معماری درخشان این بخش از سازه، در آثار معماری کهن و باشکوه جهان می‌نشینیم.

گنبد معبد چرچ (Temple Church)، در لندن که در قرن دوازدهم توسط شوالیه‌های معبد ساخته شده است.


سقف بخش نمازخانه‌ی کلیسای بزرگ یورک (York Minster)، در بریتانیا که یکی از بزرگ‌ترین کلیساهای جامع نوع خود در اروپای شمالی به شمار می‌رود.


کلیسای جامع ولز(Wells Cathedral): الگوهای هندسی پیچیده‌ی سقف در بخشی از صحن مریم مقدس (Lady Chapel)، در این کلیسا که طراحی و اجرای آنها در سال ۱۳۲۶ به اتمام رسید.


سقف بخشی از ساختمان کلیسای "خاندان مقدس" (Sagrada Familia)، در بارسلونا، اسپانیا. نکته‌ی جالب توجه در مورد این سازه‌ی عظیم، میزان ذوق و خلاقیت معمار آن گائودی (Gaudi)، در ایجاد و طراحی یک بنای مدرن با استفاده از عناصر طبیعی و معمول در معماری است. بنایی با سبک معماری مدرن و امروزی که در عین حال به سازه‌هایی است که صدها سال قبل ساخته شده‌اند، شباهتی شگرف دارد.


کلیسای مریم مقدس، بنایی در انگلستان که در فهرست میراث جهانی جای داشته و پارک سلطنتی استادلی (Studley Royal Park)، نیز بخشی از آن است. احداث این شاهکار معماری گوتیک عصر ویکتوریایی در سال ۱۸۷۵ به پایان رسید، درست چند سال پیش از آنکه عملیات ساخت کلیسای خاندان مقدس در بارسلونا، آغاز شود.


خلاقیت غیرقابل انکار عکاس در ثبت تصویری به یادماندنی از سقف چوبی کلیسای پروتستان سنت باووکرک (St. Bavokerk)، هارلم، هلند.


گنبد باشکوه معبد پانتئون، سازه‌ای که میراث دار تاریخی درخشان بوده و قدمت آن به ۱۲۶ سال بعد از میلاد مسیح می‌رسد.یکی از باشکوه‌ترین سازه‌هایی که تا کنون به دست بشر ساخته شده است.


میراثی ارزشمند که به بهترین شکل عظمت و شکوه دنیای باستان را نمایندگی می‌کند. این جا سقف بخشی از "Maison Carree" یا (Squere House)، در نیما (Nimes)، فرانسه است.


نه چندان وسیع ولی با قدمتی چند صد ساله، کلیسای نوتردام معروف در شهر مارسی فرانسه، کلیسایی مسحور کننده که با تزئینات معماری دوره‌ی نئوبیزانتین و آرابسک (Arabeseque) آراسته شده است.

آرابسک یا" اسلیمی"که از جمله طرح‌های اساسی و مهم در آثار هنری ایران است به نوعی از تزئینات همراه با الگوهای خطوط منحنی پرپیچ وخم، به همراه گل و بته گفته می‌شود که انواع گوناگونی دارد.


در بازگشتی به انگلستان دیگر بار به سراغ کلیسای جامع باشکوه دیگری می‌رویم که سقفی خیره کننده دارد، کلیسای جامع سنت ادموندز (St. Edmundes).


این الگوی باشکوه هشت وجهی که برفراز کلیسای اِلی (Ely Cathedral) قد برافراشته، بعد از فروریختن سقف قدیمی این کلیسا و در سال ۱۳۴۰ ساخته شد.


تنها چند مایل دورتر و در جنوب کلیسای جامع الی، کلیسای دیگری به نام کلیسای کینگ کالج (King s College Chapel) در کمبریج ساخته شده است. در این تصویر و به لطف عکاسی با تکنیک HDR، شکوه و درخشش زیبای سقف این کلیسا را شاهد هستیم.

گنبد باشکوه کلیسای سنت نیکولاس در آمستردام که در قرن نوزدهم ساخته شده است.


حالا در یک جهش بلند سری به ساختمان شهرداری سن فرنسیسکو می‌زنیم که بعد از زلزله‌ی سال ۱۹۰۶ مجدداً مرمت و بازگشایی شد.


کلیسای سن فرنسیکو در مجمع‌الجزایر چیلووِی (Chilloe) در شیلی. این کلیسا به طور کامل از چوب ساخته شده و در فهرست میراث جهانی یونسکو جای دارد.

کلیسای بارگوس (Bargos)، اسپانیا. سقف و گنبد این کلیسا درست بعد از ریزش آن در شبی در سال ۱۵۳۹ ، مجدداً طراحی و ساخته شد.


طاق‌های هلالی باشکوه کلیسای آویلا (Avila)، اسپانیا


کلیسای جامع سگوویا (Segovia)، اسپانیا


اسپانیا را ترک نکرده اما به سراغ سبک دیگری از معماری از مردمانی دیگر با فرهنگ و آداب و سننی متفاوت می‌رویم. اینجا کاخ الحمرا است و این تزئینات باشکوه سقف به شکل استالاکتیت، متعلق به مورها (عرب‌های مسلمان ساکن اسپانیا) است.


گنبد شگفت انگیز و تماشایی بازار یزد که معماری باشکوه و تحسین برانگیز ایرانی را به رخ می‌کشد.

گنبد آبی، باز هم یزد، ایران


سقف مقبره‌ی حافظ، شیراز، ایران


شاهچراغ، شیراز، ایران


به شرق آسیا سفرکرده و این بار به سراغ بنای باشکوه و ماندگار تاج محل، در هندوستان می‌رویم.


گنبد معبد آکشاردام (Akshardham) در دهلی، هند. این جا یکی از جدیدترین سازه‌های فهرست ما است که در سال ۲۰۰۵ احداث شده است.


حالا در چین هستیم و به گنبد باشکوه معبد آسمان (Temple Of Heaven) نگاه می‌کنیم، نماد شهر پکن در چین.

جشن رنگ و خطوط در سقف کاخ تابستانی باز هم در پکن، چین


اژدهای رنگارنگی که در سقف معبد لانگ‌شان (Lungshan) جا خوش کرده است. اینجا منطقه‌ای است که بسیاری از معابد باشکوه و دیدنی کشور تایوان را در خود جای داده است.

طاق پیروزی (Arc of Triomphe)، پاریس. یکی دیگر از سازه‌های مهم و تاریخی کشور فرانسه که شهرتی جهانی دارد.


Casa Batllo، بارسلونا، گنبدی که به شکلی مدرن و هنرمندانه طراحی و ساخته شده است.

سرسرای موزه‌ی گوگنهایم، نیویورک