۲۹ بهمن - ۱۸ فوریه؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۲۹ بهمن برابر با ۱۸ فوریه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:


1546 - سالروز درگذشت بانی پروتستان

18 فوريه سالروز فوت «مارتين لوتر» كشيش آلماني و بانی پروتستانیسم است كه در سال 1546 در 63 سالگي درگذشت . وي بسياري از تشريفات كليساي كاتوليك را زائد اعلام داشت و با اصلاحات خود پيروان فراوان يافت به گونه ای که پروتستان مذهبان (پیروان آموزشهای لوتر و کالون فرانسوی) در چند کشور و ازجمله در ایالات متحده اکثریت دارند. يكي از اصلاحات لوتر آزادكردن ازدواج كشيش ها و منع بخشودن گناهان افراد از سوي كليساها پس از اعتراف و احيانا با پرداخت پول و اعانه بود. لوتر می گفت که منع ازدواج یک مرد [کشیش] و نیز نامشروع خواندن طلاق و ازدواج مجدد عملی مغایر منطق، آزادی [حق انسان] و نظم طبیعت است. مگر می شود دو نفر (زن و شوهر)را که نمی خواهند باهم باشند مجبور به ادامه زندگی مشترک کرد، این اجبار نوعی مجازات بسیار شدید، بدون ارتکاب جرم است و همچنین چرا باید به یک مرد که کشیش شده است تا خدمت کند و راهنمای اخلاقی مردم باشد اکیدا گفت که با غرائز طبیعی اش دریک جنگ دائمی باشد و ازدواج نکند. غریزه زناشویی ودیعه خداوند است.


1600 - به حكم كليسا، فيلسوف را آتش زدند

17 فوريه سال 1600 ميلادي در شهر رم، «جيوردانو برنو» فيلسوف ايتاليائي پس از يك محاكمه طولاني، از سوي كليساي كاتوليك به اعدام محكوم و سوزانده شد. وي كه از رواقيون بود «افلاتونيسم نوين» را تبليغ مي كرد. اتهام او ترويج عقايد مذهبي غير قابل قبول و كفر بود كه چون توبه نكرد محكوم شد. اورا به تيري بستند و در ملاء عام آتش زدند.


۱۹۲۱ - روزی که تيپ قزاق به قصد كودتا رهسپار تهران شد

واحدهاي تيپ قزاق هجدهم فوریه۱۹۲۱ (۲۹ بهمن ۱۲۹۹ )، به قصد تصرف تهران و كودتا به سوي پايتخت به حركت درآمدند. تيپ قزاق که آموزش نظامي روسي داشت در آن وقت در قزوين مستقر بود. اين نيرو به فرماندهي رضاخان میرپنج (سرتیپ و بعدا رضاشاه پهلوی) پنج روز بعد تهران را متصرف و دولت را تغيير و سيدضياء طباطبايي يزدي را نخست وزير كرد. قرائنی در دست است که نشان می دهد اين كودتا به اشاره و حمايت دولت انگلستان انجام شد که پس از سوسیالیست شدن روسیه و خروج مسکو از رقابت های استعماری، براي ايران و کل آسياي غربي و جنوبي نقشه هاي تازه اي در سر داشت. ولی، رضاشاه از اواسط دهه ۱۹۳۰ متمایل به سران آلمان و ایتالیا شد زیرا که هر سه رهبر افکار ناسیونالیستی و وجوه مشترک متعدد داشتند. رضاشاه شیفته هدفهای موسولینی به احیاء امپراتوری روم باستان شده بود و با کمک او برای ایران یک نیروی دریایی بوجود آورد و با این نیرو انگلیسی ها از چند پایگاه خود در خلیج فارس ازجمله «باسعیدو» بیرون راند. رضاشاه با هدف بازآوردن دست کم بخشی از سرزمین های ازدست رفته، محرمانه با هیتلر به توافق رسیده بود و اگر خیانت چند نفر در آگست ۱۹۴۱ نبود، ارتش ایران از جنوب و ارتش آلمان از شمال، قفقازرا تصرف کرده بودند. رضاشاه نقشه پس گرفتن نقاط از دست رفته خراسان بزرگتر را هم در سر داشت. از آنجاکه رضاشاه ازمیان مردم برخاسته و از هیچ آغاز کرده بود دردها و دشواری ها را درک می کرد. وی احساسات نیرومند ناسیونالیستی ایرانیان را می دانست و در ملاقات با ناسیونالیست معروف آلمانی ـ دکتر شاخت این مطلب را با او درمیان نهاده بود و دکتر شاخت پس از جنگ جهانی دوم و در بازجویی هایی که از او بعمل آمد آن را بطور کامل بیان داشته بود.


۱۳۱۵ ش - اتصال راه ‏آهن شمال به جنوب ايران

احداث راه آهن از جمله آرزوهای مردم و بازرگانان ایرانی بود ولی بعللی نقشه و هدف آنها به نتیجه ای نمی رسید . زمانیکه رضا شاه حکومت را بدست گرفت برای اجرای این هدف و به منظور توسعه امور بازرگانی و اجرای سیاست استعماری مصمم شدند به وسیله یک رشته راه آهن سراسری از دریای مازندران تا خلیج فارس شهرهای بزرگ و مراکز پر جمعیت و نواحی کشاورزی ایران را به یکدیگر متصل می سازند و برای تأمین هزینه آن در تاریخ ۹ خرداد سال ۱۳۰۴ شمسی قانون انحصار قند و شکر و چای از تصویب مجلس گذشت که به موجب آن مقرر شد از هر سه کیلو قند و شکر که به ایران وارد می شد دو ریال و از هر سه کیلو چای شش ریال جهت هزینه ساختمان راه آهن سراسری دریافت گردد . پس از دو سال که مقدمات امر فراهم گردید عملیات ساختمانی از شمال و جنوب شروع و ۱۱ سال بعد یعنی در سال ۱۳۱۷ شمسی خط شمال و جنوب به یکدیگر اتصال یافت .


۱۹۵۵ - تاسيس پيمان بغداد

۱۸ فوريه ۱۹۵۵يك پيمان نظامي و دفاع مشترك ميان تركيه و عراق به امضاء رسيد كه بعدا انگلستان، پاكستان و ايران هم به آن پيوستند. پس از حذف سلطنت از عراق در سال ۱۹۵۸ و خروج عراق از آن پيمان، اين اتحاديه نظامي به سازمان پيمان مركزي «سنتو» تغيير نام داد. سازمان پيمان مركزي در راستاي استراتژي دولت آمريكا مبني بر ايجاد حلقه اي از اتحاديه هاي نظامي وابسته به غرب پيرامون شوروي و چين (و اصطلاحا: كانتينمنت) به وجود آمده بود. با همين هدف، در جنوب شرقي آسيا نيز «سيتو» كه ظاهرا يك اتحاديه دفاع مشترك بود به وجود آمده بود و پيش از همه آنها؛ ناتو ـ كه با وجود فروپاشي بلوك شرق و شوروي (و برخلاف تعهد دو جانبه) نه تنها باقي مانده است بلكه در حال گسترش است؟!. در آن زمان، پاکستان با عضویت در سنتو و سیتو و ترکیه در سنتو و ناتو حلقه های متصله این زجیر بودند.

چندي است که ولاديمير پوتين - مرد نيرومند روسيه فدراتيو تلويحا از طرح پنهاني «كانتينمنت» تازه غرب انتقاد و اشاره به انتقامگيري مي كند. در دوران حکومت جورج دبليو بوش هم برخي از سياسيون واشنگتن سخن از گسترش ناتو تا عراق و افغانستان و آن سوي اين دو كشور به ميان آورده بودند و .... مورخان معارضه تازه غرب با روسيه را که هنوز (جز مشاهده دو نمونه اش در اوکراين و گرجستان و نيز مقدمات استقرار شبکه ضد موشکي آمريکا در لهستان و جمهوري چک) علني نشده است از زماني مي دانند که کوزوو با کمک غرب از صربستان جدا شد.


18 فوريه 1959 و در چهارمين سالروز تاسیس پیمان بغداد نيكيتا خروشچف رهبر وقت شوروي شاه را با اشاره به عضويت ايران در پيمانهاي نظامي غرب و متحد شدن با آمريكا بر ضد شوروي، شديدا مورد حمله و نكوهش قرارداد و گفت كه شاه، ايران را به صورت ابزاري در دست آمريكا قرار داده و اين كشور را به پايگاه آمريكا مبدل ساخته كه شوروي نمي تواند در قبال چنين وضعيتي بي اعتنا بماند. وي ضمن انتقاد از شاه، مفاد قرارداد سال 1921 ايران و روسيه را به وي ياد آور شد و گفت كه از بيم همين قرارداد، انگلستان در طول سالهاي ملي شدن نفت ايران نتوانست دست به حمله نظامي بزند و مناطق نفتخيز ايران را تصرف كند. در پي اين انتقاد، جنگ راديويي دوكشور شدت يافت.

1971 - رویداد سیاهکل ـ تشکيل گروه چريکي به سبک "چه گوارا" در ايران

هفته آخر بهمن ماه 1349 (فوریه 1971) گزارشهای روزانه رویداد سیاهکل (گیلان) جای اخبار جنگ ویتنام را که در اوج شدت بود در رسانه های گوشه و کنار جهان گرفته بود. رویداد سیاهکل 19 بهمن آن سال با حمله چند فرد مسلح به پاسگاه ژاندارمری محل آغاز شده بود. این پاسگاه قبلا یک مرد مسلح را در جنگلهای منطقه دستگیر و در پاسگاه بازداشت کرده بود و حمله 19 بهمن به پاسگاه برای رهانیدن او بود. درحمله به پاسگاه، یک ژاندارم و یک غیر نظامی کشته و بقیه افراد پاسگاه مجبور به فرار، و مهاجمان همدست بازداشت شده خودرا آزاد و با سلاحهای موجود در پاسگاه از آنجا خارج و در جنگل پنهان شده بودند. بررسی های بعدی حکایت از تشکیل یک گروه چریکی به سبک «چه گوارا» و با هدف مبارزه با رژیم داشت. روز بعد از حمله به پاسگاه، چند واحد ژاندارم به محل اعزام و جنگلهای سیاهکل محاصره و در طول یک هفته یک رشته زد و خورد صورت گرفت که ضمن آن هفت مامور کشته، شماری زخمی و چند چریک دستگیر شده بودند.

رادیو تهران 29 بهمن به نقل از اعلامیه مشترک ژاندارمری و ساواک، شمار چریکهارا بیش از سی تن و عده دستگیر شدگان را 13 و مقتولان آنان را دو تن گزارش کرد و گفت که تلاش برای دستگیری بقیه ادامه دارد و عکس چند نفر از آنان که شناخته شده اند تکثیر و در نقاط مختلف شهر قرارداده خواهد شد تا مردم مخفیگاه آنان را به ماموران نشان دهند.

اسامی ماموران مقتول در زد و خوردهای سیاهکل به این شرح اعلام شده بود: ستوان تقی مهدی نژاد مظفری، استوار نریمان عبادی، استوار اسماعیل رحمت پور، گروهبان نصیری، گروهبان اسماعیل روشن و دو تن دیگر. دستگیرشدگان سیاهکل بعدا محاکمه و چند تن از آنان اعدام شدند.


در جریان تعقیب بقیه اعضای این گروه چریکی بود که در چند نقطه تهران چند خانه محاصره و زدوخورد روی داد. یک صحنه شدید این زدوخوردها پنجم خرداد 1350 در کوی نیروی هوایی (دوشان تپه) صورت گرفت که ضمن آن پرویز پویان کشته شد. افراد گروه نیز بیکار ننشسته بودند یک بار نگهبان کلانتری قلهک را کشتند و باردیگر سپهبد ضیاء فرسیو رئیس وقت دستگاه قضایی ارتش را. فرسیو از خانه اش در قلهک رهسپار محل کار بود که مورد حمله قرارگرفت. در لحظه تیراندازی، پسر فرسیو در اتومبیل بود که او هم مجروح شده بود. فرسیو در سر راه به اداره، فرزندش را به مدرسه می رسانید. عملیات چریکی و از این قبیل در تهران و حومه تا آستانه انقلاب به صورت پراکنده ادامه داشت. چریکها که عمدتا کمونیست و چپگرا بودند در موارد متعدد مستشاران آمریکایی را هدف قرارداده، کشته و یا مجروح ساخته بودند. شاه یک دسته از آنان را مارکسیست اسلامی خطاب می کرد.

1356 ش - قیام بزرگ مردم تبریز

مردم مسلمان تبريز به منظور بزرگداشت ياد شهداي 19 دي ماه مردم قم، به دعوت آيت‏اللَّه قاضي طباطبايي و ديگر علماي تبريز، در يكي از مساجد بزرگ شهر اجتماع كردند. اجتماع مردم بر اثر رفتار خشونت‏بار مأموران رژيم شاه به شورشي عمومي در سراسر شهر تبديل شد. پس از آن، هنگامي كه قيام بزرگ مردم مسلمان تبريز به اوج خود رسيده بود، نيروهاي نظامي، با تانك‏ها و نفربرهاي نظامي به مردم بي‏دفاع يورش برده و به سركوب و كشتار مردم پرداختند. تبريز در اين روز به صورت شهر جنگ زده درآمد. خيابان‏ها از خون جوانان، بازاريان، دانشجويان و مردان و زنان رنگين شد و بدين ترتيب، پس از فاجعه خونين نوزدهم دي ماهِ قم، جنايت ديگري بر جنايات رژيم پهلوي افزوده شد. در اين حركت مردمي حداقل 13 تن شهيد، بيش از 125 نفر زخمي و بيش از 550 نفر دستگير شدند. در اين قيام، مردم نيز 3 تانك، 2 سينما، 22 مغازه، 1 هتل، 37 اتومبيل و چندين مركز فساد از جمله حزب رستاخيز و كاخ جوانان را مورد حمله قرار داده و به آتش كشيدند. كشتار مردم تبريز، شاه را غافلگير كرد، چون او كه به نظرِ خود، توانسته بود پرده‏اي ضخيم بر روي فاجعه قم بكشد، حتي اقدام دبير كل سازمان ملل را به سود خود تمام كند و افكار خارجيان را از درك واقعيت فاجعه قم منحرف سازد، در قيام مردم تبريز، به كلي دست و پاي خود را گم كرد. گستردگي قيام مردم تبريز به حدي بود كه رژيم شاه به دروغ متوسل شده و مردم انقلابي تبريز را عوامل بيگانگان معرفي كردند. اين قيام‏ها، سراسر ايران را در ماتم فرو برد و مردم به تبعيت از رهبري نهضت، عيد را عزاي عمومي اعلام نمودند و اجتماعات را به بزرگداشت شهداي قم و تبريز اختصاص دادند.


۱۳۵۷ ش - تأسيس حزب جمهوري اسلامي

يك هفته پس از پيروزي انقلاب اسلامي، در ۲۹ بهمن ۱۳۵۷ ش، شماري از برجسته‏ ترين شخصيت‏هاي علمي، مذهبي و سياسي ايران كه در پيروزي انقلاب اسلامي نقش مهمي داشتند و از ياران نزديك حضرت امام خميني محسوب مي‏شدند حزب جمهوري اسلامي را تأسيس كردند. پس از اعلام تأسيس، پرسشنامه و برگه درخواست عضويت به همراه طرح اساسنامه و مرامنامه حزب درسطح وسيع و از طرق گوناگون پخش شد و حزب شروع به عضوگيري كرد. به گفته رهبران حزب، در روز اول ثبت نام، بيش از هشتاد هزار نفر براي عضويت، به مراكز حزب در سراسر كشور مراجعه كردند. دكتر باهنر، صد روز پس از تأسيس حزب، مواضع آن را در مسائل سياسي، اعتقادي، اقتصادي و فرهنگي بيان داشت و تعداد اعضاي حزب را تا آن روز، دو ميليون نفر ذكر كرد. هدف اين حزب، ايجاد يكپارچگي و همكاري هرچه بيشتر نيروهاي وفادار به انقلاب اسلامي، سامان‏بخشيدن به حكومت اسلامي و پايه‏گذاري دولت جمهوري اسلامي طبق قانون اساسي بود. در بين نخستين مُؤسِّسان حزب جمهوري اسلامي، حضرات آيات: شهيد سيد محمد حسيني بهشتي، سيد علي خامنه‏اي، اكبر هاشمي رفسنجاني، سيدعبدالكريم موسوي اردبيلي و محمدجواد باهنر حضور داشتند. آنان با همفكري و همكاري شماري ديگر از نيروهاي انقلابي توانستند در دوره‏اي حساس و سرنوشت‏ساز از تاريخ انقلاب اسلامي، در تدوين قانون اساسي و تشكيل اركان نظام اسلامي، دفاع از مباني فكري جمهوري اسلامي و تبيين انديشه‏ها و برنامه‏هاي مترقي اسلام براي رشد و كمال جامعه اسلامي و نظام مردم سالاري ديني در برابر انديشه‏هاي ماركسيستي، ليبرالي و ملي‏گرايي، نقشي مهم ايفا كنند. از همين رو، احزاب و گروه‏هاي منحرف و وابسته به بيگانگان و پشتيبانان خارجي آنان، با حزب جمهوري اسلامي و رهبران آن به مخالفت پرداخته و در دفعات متعدد، افراد مهم و مؤثر حزب و انقلاب را به شهادت رساندند. اين حزب در ۱۱ خرداد سال ۱۳۶۶ ش به درخواست اعضاي شوراي مركزي آن و موافقت امام خميني(ره)، فعاليت‏هاي خود را رسماً تعطيل كرد.


۱۳۸۲ - انفجار مهیب قطار نیشابور

فاجعه انفجار قطار نیشابور که بزرگترین سانحه راه آهن در ایران می‌باشد در روز ۲۹ بهمن سال ۱۳۸۲ در نزدیکی ایستگاه خیام در ۱۷ کیلومتری نیشابور رخ داد که در آن ۲۹۵ نفر کشته و ۴۶۰ نفر زخمی شدند. اکثر کشته شدگان از نیروهای امدادی و انتظامی و نیز مردمی بودند که برای تماشای تصادف دو قطار با هم آمده بودند. پس از حادثه به پیشنهاد شورای شهر مقرر شد آتش‌نشانان کشته شده در این حادثه شهید شمرده شوند.


شدت انفجار (که معادل ۱۸۰ تن TNT تخمین زده شده است) به حدی بود که چندین روستای اطراف آن تخریب گشت و حتی صدای مهیب آن در نیشابور هم شنیده شد همچنین مشهد. هیچگاه از سوی مقامات علت دقیق حادثه و محموله آن قطار باری که توانست این چنین انفجار و تخریبی ایجاد کند به درستی اعلام نشد.


۱۳۹۲ - خودسوزی کارمند بازنشسته وزارت نفت همزمان با دیدار حسن روحانی از آنجا

همزمان با حضور حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در ساختمان وزارت نفت در ۲۸ بهمن ۱۳۹۲ ـ پیش از ظهر، یک کارمند سابق و ۵۸ ساله صنعت نفت در همان ساختمان اقدام به خودسوزی کرد.

گویا این فرد قبلا در تاسیسات نفت در جنوب کشور سرگرم کار بود.

سخنگوی وزارت نفت با تائید خبر خودسوزی این مرد گفت: "امروز پس از بازدید و خروج رئیس جمهور از وزارت نفت یکی از کارکنان در محوطه خروجی ساختمان اقدام به خودسوزی کرد.".

این فرد که دچار سوختگی ۵۵ درصدی شده است در بیمارستان بستری است. هویت این فرد و انگیزه او از خودسوزی اعلام نشده است.

گفته شده است که با ادامه مشکلات اقتصادی، کارگران و کارمندان شرکت‌های مختلف در دو سال اخیر بارها دست به تجمع های اعتراضی زده‌اند. بازنشستگان پالایشگاه آبادان نیز در آذرماه ۱۳۹۲ در اعتراض به شرایط زندگانی، در مقابل وزارت نفت تجمع کرده بودند.

زادروزها

۱۷۴۵ - زادروز آلساندرو ولتا، دانشمند و مخترع ایتالیایی.
۱۹۵۴ - زادروز جان تراولتا ، خواننده و بازیگر آمریکایی.


۱۹۶۵ - زادروز دکتر دره، رپر، بازیگر و تهیه‌کننده آمریکایی.
۱۹۶۷ - زادروز روبرتو باجو، فوتبالیست ایتالیایی.


۱۳۲۸ - شهرام ناظری، خواننده و استاد آواز اهل ایران


درگذشت‌ها

۱۴۰۵ - درگذشت تیمور لنگ گورکانی، نخستین پادشاه گورکانی.
۱۵۴۶ - درگذشت مارتین لوتر، کشیش متجدد آلمانی؛ وی انجیل را به زبان آلمانی ترجمه کرد.


۱۵۶۴ - درگذشت میکل آنژ، نقاش، پیکرتراش، معمار و شاعر ایتالیایی.
۱۹۶۷ - درگذشت روبرت اوپنهایمر، فیزیکدان نظری آمریکایی؛ پدر بمب اتمی.


۱۹۹۹ - درگذشت نادر نادرپور شاعر نامدار ایرانی
۱۳۵۲ - خسرو گلسرخی، شاعر و فعال سیاسی.


۱۳۵۲ - کرامت‌الله دانشیان، از فعالان سیاسی در دوره پهلوی و همرزم خسرو گلسرخی


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون