ایتالیا، کشور خونگرم های بی نظم

روزنامه هفت صبح: ۳۰ هزار نفر ایرانی در ایتالیا زندگی می کنند. این آمار منابع رسمی کشور ایتالیاست که طبق آن بیشتر از ۱۴ هزار و ۴۰۰ نفر در رم و شهرهای جنوبی و ۱۵ هزار و ۶۰۰ نفر ایرانی هم در میلان و شهرهای شمالی ایتالیا ساکن هستند.

کشور رودهای خروشان و خیابان های تاریخی با غارها و کلیساهای قدیمی و مردم خونگرم، هر سال ایرانی های زیادی را ترغیب می کند تا برای اقامت به سمت این کشو رپرواز کنند.

مهاجران قدیمی اما می گویند این کشور برای زندگی و پیشرفت جای چندان مناسبی نیست و معتقدند ایتالیا تنها پله پشی است برای مهاجرت به کشورهای پیشرفته. مهاجرت به این کشور کار سختی نیست و داشتن نمره خوب زبان ایتالیایی کافی است تا سفارت ویزا بگیرید. البته اگر بورسیه نداشته باشی و خانواده ات هم حمایتت نمی کنند، با وجود شرایط اقتصادی ایتالیا باید مهاجرت به این کشور را فرموش کنی.

میمنت مژده دانشجوی روابط بین الملل است که پیش از این در ایران روزنامه نگار بوده و حالا در ردم زندگی می کند. او بعد از سه سال برای دیدن دوستان و خانواده و گذراندن تعطیلات عید در وطنش به ایران آمده است.


چه مراحلی را طی کردی تا به ایتالیا بروی؟

- ایرانی ها اغلب برای ادامه تحصیل به ایتالیا می روند. کمتر می بینیم که یک خانواده بخواهد مهاجرت کند. یکی از دلایلی که ایتالیا ایرانی زیاد دارد، سهولت اقامت است. بیشتر از ۱۵ سال است که سفارت ایتالیا، مدرسه ایتالیایی دارد که تو باید سه مرحله آن را بخوانی، امتحان می دهی و اگر نمره مورد نظرت را بگیری، خودشان برایت پذیرش می گیرند و ویزا می دهند. سه سال پیش قانون اینطوری بود که علاوه بر نمره خوب، باید چهار هزار یورو در حسابمان داشتیم. با وجود این فاکتورها می توانی به راحتی ویزا بگیری و بروی. خیلی از ایرانی ها هستند که در چند سال اخیر برای تحصیل وارد ایتالیا شده اند، برای کشورهای دیگر به راحتی ویزا می دهد. برای آلمان و دیگر کشورهای اروپایی.

چقدر برای تحصیل ات هزینه کردی؟

- بستگی به رشته و مقطع و درآمد پدر و مادر دارد اما برای رشته من معمولا بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ یورو پرداخت می کنند. دانشجوی ایتالیایی که کنار من نشسته، هزار تا ۱۲۰۰ پرداخت می کند. شرایط ما ایرانی ها تقریبا یکی است. مثلا هم همکلاسی ام، پدرش شغل خوبی دارد و ایتالیایی هستند که هشتصد یورو بیشتر می داد.

ایرانی ها و ایتالیایی ها چقدر با هم شباهت فرهنگی دارند؟

- وقتی به عنوان یک ایرانی خودت را معرفی می کنی برایت ارزش زیادی قائل می شوند. دانشجوهایی که آنجا می روند بیشتر از رشته های مهندسی یا پزشکی اند. علوم انسانی ها کم اند. کلا ایتالیایی ها در رشته مهندسی خیلی ضعیف اند و باهوش نیستن؛ برای همین دانشجویی که ایتالیا می رود اگر قصدش واقعا درس خواندن باشد، پیشرفت می کند. بچه های ایرانی زرنگی هستند که در دانشگاه جایگاه و چهره خوبی دارند.

البته بخشی از پذیرش ایتالیایی ها نسبت به ایرانی ها به این موضوع برمی گردد که ایران و ایتالیا همیشه رابطه سیاسی و اقتصادی خیلی خوبی با هم داشته اند. چه از دوران قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب. مردم ایتالیا، ایران و ایرانی را از نزدیک می شناسند و نه از روی اخبار. آنها فرهنگ ما را مطالعه می کنند. مخصوصا در دوره دبیرستان، تاریخ کوروش و داریوش و ... را می خوانند و شباهت های زیاد آن را با امپراتوری رم می دانند. مردم جنوب ایتالیا، فرهنگ شان بسیار شبیه به فرهنگ ایرانی هاست؛ از آداب معاشرت و نیکی به پدر و مادر گرفته تا روابط دوستانه و ...


در شهرهای شمالی چطور؟

- شهرهای جنوبی و شمالی ایتالیا انگار دو کشور متفاوت اند. دو ساعت راه است ولی در این دو ساعت یک تفاوت فرهنگی و شهری عجیبی می بینی. فکر می کنی به یک کشور دیگر رفته ای. شمالی ها اروپایی تر و با دیسیپلین تر و قانون مندترند. در روابطشان محتاط ترند، زود اعتماد و ارتباط برقرار نمی کنند اما مردم شهرهای جنوبی مثل رم و ناپولی اینطور نیستند.

ایرانی هایی که در ایتالیا زندگی می کنند وضعیت شان چطور است؟ در این سال ها نسبت به ایرانی های تازه وارد یا ایرانی های داخل کشور پیشرفت داشته اند؟ سطح زندگی و رفاه و درآمدشان چطور است؟

- وقتی دانشجوی ایرانی یورو را به ریال تبدیل می کند می بیند که زیر خط فقر است. البته براساس درآمد پدر و مادر به تو بورسیه تحصیلی می دهند اما مستلزم این است که تعداد واحدها را با آن نمره ای که آنها می خواهند حفظ کنی. دلیل اصلی مهاجرت دانشجوهای ایرانی به ایتالیا این است که علاوه بر اینکه راحت می توانند ویزا بگیرند این اطمینان را هم دارند که بورسیه تحصیلی می گیرند. خوابگاهی بهشان داده می شود و می توانند نیازهای روزمره شان را برطرف کنند. مالیات دانشگاه را نسبت به دانشجوهای ایتالیایی کمتر می دهند. همه اینها امکاناتی است که بخشی از رفاه دانشجویان را تامین می کند.

دو حالت دارد؛ عده ای از ایرانی ها واقعا برای درس خوانده مهاجرت می کنند و از این شرایط استفاده می کنند و پشتوانه مالی از ایران هم دارند ولی عده ای فقط برای اینکه پایشان را از خاک ایران بیرون بگذارند به ایتالیا می آیند. دل به درس و دانشگاه نمی دهند. باید کارهایی سطحی برای گذران زندگی پیدا کنند و همین موضوع باعث می شود زندگی خوبی نداشته باشند. شرایط برای این دسته روز به روز سخت تر می شود چون در حال حاضر ایتالیا، دچار بحران اقتصادی است.


با این وضعیت تعداد ایرانی ها کمتر نشده؟

- یک دانشجوی ایرانی را می بینی که خیلی سریع خودش را بالا کشیده و این دسته معمولا از ایتالیا رفته اند. بعد از اینکه درس شان را خوانده اند خودشان را یا به کانادا یا آلمان و آمریکا رسانده اند اما ایرانی هایی هستند که ۱۲ سال در ایتالیا مانده اند و تغییری در زندگی آنها نمی بینی. هنوز دانشجو هستند وکارهایی با درآمد کم دارند. امورات شان را می گذرانند وهمه هم و غم شان این است که به ایران برنگردند؛ تعداد زیادی هم هستند. خیلی ها سر پنج، شش ماه برمی گردند چون ایتالیا کشور پیشرفته ای نیست. ایتالیا مثل کشور خودمان به هم ریخته است. مثلا برای یک کار اداری ساعت ها دچار همان معضل بروکراسی یا کاغذبازی می شوی. گاهی وقت ها داستان همان آواز دهل شنیدن از دور خوش است می شود.

وضعیت دانشجوهایی که بورسیه ندارند یا از طرف خانواده حمایت نمی شوند، چطور است؟

- باید در رستوران و کافی شاپ، آشپزی یا گارسونی کنند یا فروشنده شوند. تازه اگر سه تا چهارتا زبان بلد باشند یا حداقل لیسانس داشته باشند. بچه هایی هم که در دانشکده هنرهای رم تحصیل می کنند یا به میدان «پیاتزاناوونا» رم می روند و نقاشی هایشان را می فروشند یا در گروه های موسیقی ایتالیا هستند. این میدان، یک محل توریستی و پر از ایرانی است که علاوه بر ایرانی ها، خود نقاشان ایتالیایی می نشینند و نقاشی می کشند و توریست ها می خرند.

درآمدها چطور است؟

- یک کار پارت تایم در رستوران، ۵۰۰ تا ۶۰۰ یورو درآمددارد. کار تمام وقت هم بین هزار تا ۱۳۰۰ تا. بستگی به این دارد که کجا کار می کنی. ایتالیا مملو از رستوران است ولی بستگی به منطقه هم دارد. مثلا کاپوچینویی که تو در یک محله توریستی می خوری یک یورو است و ممکن است دوتا خیابان بالاتر چهار یورو باشد. دستمزدها هم بسته به همین موضوع تغییر می کند.


در مورد شغل های دیگر چطور؟

- خود ایتالیایی ها اغلب بدون قرارداد کار می کنند. هم خود کارمندها تمایل به قرارداد ندارند و هم روسا، کارمندها چون نمی خواهند مالیات بدهند و روسا چون اگر قرارداد ببندند مجبورند به کارمندان یکسری تسهیلات بدهند.

کارمند یک شرکت چقدر درآمد دارد؟

- بین دو تا چهار هزارتا.

ایرانی هایی که مرفه هستند چه شغل هایی دارند و درآمدشان چقدر است؟

- از دو هزار یورو بیشتر نمی گیرند. ایرانی های پولدار آنجا بیشتر خانوادگی آمده اند و اغلب شان تاجر فرش اند. در کار واردات سنگ به ایران و صادرات فرش به ایتالیا هستند. ایران و ایتالیا رابطه خیلی خوبی با هم دارند. من وقتی به ایران آمدم شوکه شدم؛ با اینکه دردوران تحریم هستیم در این سه سال، کلی برند جدید در ایران نمایندگی زده. خب ایرانی هایی که در ایتالیا رابط بین ایران و شرکت ایتالیایی هستند، درآمدهای خوبی دارند.

هزینه های کلی زندگی چطور است؟ خورد و خوراک و رفت و آمد؟

- اگر خوابگاه نداشته باشی باید بیشترین هزینه را بابت خانه بدهی. اگر بخواهی راحت زندگی کنی - نه شاهانه - در حدی که بخوری، بپوشی و راحت رفت و آمد کنی و شهریه دانشگاه بدهی، ماهی ۵۰۰ تا ۷۰۰ یورو هزینه داری.

راحت می شود خانه خرید؟ اجاره به شرط تملیک دارند؟

- هزینه خانه ها سرسام آور است. به راحتی نمی توانی خانه بخری، مخصوصا رم یا میلان

با چه مبلغی میتوانی خانه بخری؟ مثلا مرکز شهر.

- مرکز شهر خیلی گران است چون معمولا مرکز تاریخی است. برای همین باید به حومه شهر بروی. مثلا برای یک خانه ۶۰، ۷۰ متری در یک محله نسبتا خوب که نه دور باشد نه نزدیک به مرکز شهر، باید حدود ۲۹۰ هزار یورو پرداخت کنی.

اجاره ها چطور است؟

- اگر بخواهی خانه بگیری معمولا باید با چهار نفر هم خانه شوی. یعنی خانه ای که سه تا اتاق خواب دارد که هر کدامش برای یک نفر است اما دستشویی و حمام و آشپزخانه مشترک است. یعنی یا «هوم میت» هستی با یک اتاق مستقل برای خودت یا «روم میت» که در هر اتاق دو نفر هستند.


هزینه هر کدام چقدر است؟

- در رم، اتاق تکنفره را می توانی بین ۳۵۰ یورو یا ۵۰۰ یورو پیدا کنی. اتاق های مشترک با مبلغ زیر ۲۵۰ یورو پیدا می شوند.

اجاره خانه کامل چطور؟

- اسم خانه های مجردی جمع و جور، استودیو است. یعنی یک اتاق کوچک، با آشپزخانه و حمام و دستشویی که بین ۲۰ تا ۳۰ متر است با پول برق و آب و گاز نزدیک به ۱۲۰۰ یورو برایت تمام می شود.

دولت ایتالیا چه امکاناتی به شهروندانش می دهد؟ چه تفاوت هایی با ایران می بینی؟

- تفاوتی وجود ندارد، ضمن اینکه به نظر من در ایران یکسری راحتی هایی وجود دارد که آنجا نیست. مثلا اصلا فکرش را نمی کردم گرمایش تبدیل به یک معضل اساسی ام شود. آنجا پول آب و برق و گاز فوق العاده گران است. سرما سه برابر ایران است و من عادت داشتم از مهر ماه شوفاژ اتاقم روشن باشد. از اواسط بهار هم کولر را روشن کنم اما آنجا اصلا چنین امکاناتی وجود ندارد. اگر بخواهی خودت هم پرداخت کنی هم خانه ای هایت بهت اجازه نمی دهند چون قبض ها تقسیم بر تعداد می شود. علاوه بر این اگر زیاد استفاده کنی باید مالیاتش را بدهی.

سطح رفاه مردم ایتالیا چقدر از ایرانی ها بالاتر است؟

- بستگی دارد. مردم شمال ایتالیا سطح رفاه شان بسیار بالاتر از جنوبی هاست. مردم شمال ایتالیا سطح رفاه بسیار بالاتری نسبت به ایران دارند ولی جنوب ایتالیا نه. همسطح ایران است.

خورد و خوراک شان چطوری است؟

- مثل اینجا. الان که قیمت های ایران را می بینم و معادل سازی می کنم انگار دارم یورو پرداخت می کنم. بعداز سه سال که آمده ام وقتی اینجا ساندویچ می خورم حساب می کنم قیمتش به اندازه ساندویچی است که در ایتالیا می خوردم. تن ماهی آنجا یک یورو است و اینجا شش هزار تومان. با وضعیت اقتصادی فعلی ما قیمت ها یکی است. یعنی شهروندان ایرانی به تومان پول به دست می آورند و به یورو خرج می کنند. مثلا اگر کسی حقوق اش یک میلیون تومان است وقتی می رود غذا بخورد یا لباس بخرد می بیند که معادل یک ایتالیایی پرداخت می کند که به یورو درآمد دارد در حالی که یک یوروی او برای ما نزدیک به چهار هزار تومان است.

چه نکته های منفی دارد؟

- ایتالیا کشور پیشرفته ای نیست. مهاجرت به این کشور فقط تغییر مکان است. جایی برای پله ترقی. کسی که می خواهد به ایتالیا مهاجرت کند یا باید آنقدر قوی باشد و وابسته نشود که ایتالیا، پله پرشش به کشورهای پیشرفته تر شود یا اگر می خواهد بماند و درس بخواند باید بگردد رشته ای را که آینده داشته باشد پیدا کند. فارغ از هزینه مالی، هزینه روانی مهاجرت سنگین است. کوچکترین اشتباه باعث می شود نه تنها پیشرفت نکنی بلکه روح و روانت نابود شود.

کارها اینترنتی نشده؟

- هنوز کارها اینترنتی نشده. جوان ها بیکارند و کارمندهای بسیار پیری سر کار هستند. مثلا به بانک می روی و خانم پیری نشسته که تا بخواهد اسم و فامیل تو را وارد سیستم کند کلی طول می کشد. بی نظمی ها و علافی های احمقانه ای دارد اما باز هم باید تاکید کنم کسی که در میلان زندگی می کند شاید مشکلات من را که در رم زندگی می کنم نداشته باشد.

اولین چیزی که در ایتالیا جذبت کرد چه بود؟

- اول خونگرمی مردم و بعد جذابیت خود شهرها از نظر قدمت تاریخی و زیبایی شهر. خیابان ها بافت قدیمی اش را حفظ کرده و هر روز هم به آن می رسند. مردم با روحیه و شادی هستند. با وجود تمام مشکلات ولخرج اند و خوش می گذرانند.

وضعیت خدمات درمانی و رفتار پزشکان چطور است؟

- ما موئظفیم هر سال که می خواهیم اقامت بگیریم خودمان را بیمه کنیم. یک بیمه دانشجویی است که صرفا برای تمدید اقامت است و چندان فایده ای برایت ندارد چون یک یورو هم بابت اش پرداخت نمی کنی. یک بیمه دیگر هم دارد که نزدیک ۱۰۰ یورو است که آن هم ارزش زیادی ندارد. بیمه دیگری داریم که ۱۵۰ یورو است که خوب است. برای بیماری های خاص خیلی به درد می خورد.

پزشکان سریع ویزیت می کنند یا نه، برایت وقت زیادی می گذارند؟

- وقت زیادی می گذارند؛ مخصوصا با خارجی ها که مشکل زبان دارند آنقدر درباره بیماری حرف می زنند که راضی از مطب بیرون برود. مخصوصا در رم کلینیکی است که بیشتر دانشجوهای پزشکی دوره می گذرانند یا اورژانس ها. من ندیده ام که بیماری از رفتار پرسنل و پزشکان ناراضی باشد و بگوید به من رسیدگی نکردند. دلسوزند.