جانی آیو؛ معمار زیبایی های اَپل

مجله موفقیت - شهریار نوبهار: چه ارتباطی می تواند بین تولید یک «آی مک» iMac و شیرینی پختن وجود داشته باشد؟ پاسخ جایی در سلول های خاکستری مغز «جانی آیو» نهفته است. زمانی به او ماموریت داده شد که «آی مک» را با رنگ های شاد و جذاب طراحی کند و ذهن خلاقش توجه او را به رنگ ها و تزئین درست یک محصول جلب کرد. شیرین پزی ها یکی از بهترین مکان ها برای مطالعه کاربرد رنگ ها و زینت بخشیدن به اجسام هستند.

جانی آیو مدت ها در شیرینی پزی های مختلف حضور پیدا کرد تا در نهایت رنگ های موردنیازش را پیدا کند؛ رنگ هایی که در اواخر دهه نود در آی مک ها استفاده شدند و فروشی بسیار عالی هم داشتند. شاید هرکس دیگری بود با ساده ترین و اولین راهی که به ذهنش می رسید، دست به انتخاب رنگ ها می زد.

اما ذهن خلاق جانی آیو در چنین موقعیت هایی خود را نشان می دهد. ذهنیت و نگرشی که او را از یک کارآموز طراحی در لندن به مقام رهبر طراحی صنعتی و هنری اپل ارتقا داده و باعث شده است که به طور روزمره بر زندگی میلیون ها نفر تاثیر داشته باشد. فقط کافی است نگاهی به نرم افزار و سخت افزار «آیفون» و «آی پد» خود بکنید.


«مک بوک»ها و «آی مک»ها و «آی پاد»ها را هم فراموش نکنید. اپل در دو دهه اخیر میلیون ها دستگاه هوشمند فروخته است؛ و چه کسی جز موفق ترین و خلاق ترین طراحی دنیای مدرن می تواند از پس این راضی کردن این سلیقه های مختلف بربیاید؟ و البته تمام این مسائل فقط بخش کوچکی از موفقیت های سر جانی آیو است.

اما چه چیزی جانی آیو را از سایر همکارانش متمایز می کند؟ چرا او توانسته است تا این حد در شرکت بزرگی مثل اپل موثر باشد و موفقیت های بی شماری به دست بیاورد؟ برای هر دستاوردی نیاز به تلاش و پیمودن مسیری است که گاهی اوقات اصلا هموار و آسان نیست؛ اما جانی آیو برای این کار هم روش های خاص خود را دارد.

روش هایی که ساخته و پرداخته ذهن خلاق او هستند. ذهن خلاقی که نزدیک به دو دهه حضور در اپل و با طراحی محصولاتی برای این شرکت، اپل را به ارزشمندترین برند تجاری دنیا تبدیل کرده است. گرچه سخت گیری های استیو جابز در طراحی محصولات اپل زبانزد بود، اما حتی استیور سخت گیر و مغرور هم اعتمادی راسخ به نگرش و ذهنیت های جانی آیو داشت. چیزی که نشان می دهد روش ها و راهکارهای جانی برای خلاقیت و پرورش ذهن تا چه حد درست و موفق بوده است.

یادگیری هیچ وقت متوقف نمی شود

جانی آیو از همان کودکی به طراحی چیزهای مختلف علاقه و توجه داشت؛ اما این فقط استعداد خالصش نبود که او را تبدیل به برترین و خلاق ترین طراح دنیای مدرن کرد. برای طراحی کوچک ترین اشیا هم موارد مختلفی وجود داشت که همیشه باید درنظر گرفته می شد و جانی از آن ها اطلاعی نداشت. برای همین بود که او به دانشگاه نیوکاسل رفت و طراحی صنعتی خواند. رشته ای که به او کمک کرد درک بهتری از فضا و موارد موردنیاز برای یک طراحی دقیق و زیبا را به دست بیاورد. او در دانشگاه هم دست از تلاش بر نمی داشت و همیشه یکی از برترین شاگردان کلاس هایش بود.

تلاش مداومش باعث شد تا دوره ها و بورس های مختلفی را بگیرد. خیلی زود هم مشغول به کار حرفه ای شود. همین مسیر بود که در نهایت او را به اپل رساند و برای سال ها او را در این شرکت ماندگار کرده است. نزدیک به دو دهه حضور جانی آیو در سمت های مختلف بخش طراحی اپل هم باعث نشده است که او از تلاش برای یادگیری منصرف شود. روند طراحی و تولید «اپل واچ» یکی از برترین مثال ها در این زمینه است.


جانی آیو خودش یکی از مجموعه دارهای ساعت بوده و کلکسیون ساعت های مچی او رشک برانگیز است؛ اما حتی طراح زبردستی مثل او هم در طراحی یک ساعت، خود را بی نیاز از مشورت با متخصص ها ندید و برای یادگیری و مطالعه روند طراحی یک ساعت مچی زیبا، مدت ها به سفر رفت. با طراحان معروف سوئیسی ملاقات کرد و زمان زیادی را برای آزمایش ایده هایش اختصاص داد. حاصل کار تبدیل به ساعت هوشمندی شده است که بسیاری آن را یکی از بهترین های بازار در این بخش می دانند.

«من هیچ وقت از یادگیری بی نیاز نبوده ام و به نظرم همیشه چیز جدیدی برای یادگرفتن وجود دارد، روند یادگیری و بهبود مهارت های ما را می توانید حتی در محصولاتی که می سازیم هم ببینیم. به نظرم لغت فارغ التحصیلی وجود ندارد و همیشه چیز جدیدی برای یادگرفتن هست.» ذهن های خلاق گاهی اوقات نیاز به منابع جدیدی برای چالش و تفکر دارند و هیچ چیز بهتر از آموزش مسائل و نکته های جدید نمی تواند دوباره باتری های مغز شما را شارژ کند.

کار گروهی همیشه اهمیت دارد

هنوز هم عده زیادی معتقدند که خلاقیت یک اتفاق و کار انفرادی است. گروه ها هیچ نقشی در آن ندارند و همه چیز فقط به یک نفر باز می گردد؛ اما جانی آیو عقیده دیگری دارد. «بسیاری از جذاب ترین محصولات اپل مدیون کار گروهی و تفکر خلاقانه تمام اعضای تیم طراحی ما هستند. هیچ وقت نمی توانم بگویم که فقط یک نفر در موفقیت های اپل سهیم بوده. ما یک گروه خلاق هستیم.» این فرهنگی است که در تمام شرکت «اپل» وجود دارد. اگر طراحی یک محصول زیبا و جذاب است، پاداش آن به کل گروه می رسد.

شاید جانی آیو بنابر سوابق و سمت سازمانی اش، توجه بیشتری را به خود جلب کند؛ اما خودش هم به خوبی می داند که دراختیار داشتن یک گروه منظم و متحد، ارزش و اهمیتی بسیار و غیرقابل توصیف دارد. درچنین گروه هایی افراد می توانند با آسودگی خیال تنها روی بهبود محصولات تمرکز کنند و بابت رقابت های شخصی و کودکانه نگرانی نداشته باشند. دیگر لازم نیست بیهوده نگران امنیت شغلی خود باشید. اگر به اندازه کافی خوب باشید و برای گروه ارزش افزوده ایجاد کنید، در کار خود باقی خواهیدماند.

ایجاد چنین اتمسفری در گروه ها اصلا آسان نیست و نیاز به توانایی های مدیریتی بالایی دارد؛ اما وقتی خلاقیت یک نفر می تواند نتایج مثبت زندگی داشته باشد، دیگر خودتان تصور کنید که یک گروه خلاق و متحد چه کارهای مهمی می توانند انجام دهند. جانی آیو، به عنوان ارشدترین طراح اپل، ساخاری را در این شرکت بنا کرده است که در آن کار گروهی نقش مهمی دارد. درحقیقت در شرکت اپل، هر طراح به دیگری کمک می کند و درنهایت این یک تیم است که محصولی را خلق کرده و به بازار عرضه می کند. اگر فکر می کنید چنین روشی کارآیی ندارد، فقط کافی است به آمار فروش و موفقیت های جهانی اپل نگاه کنید؛ شاید نظرتان عوض شود.

از چالش ها فرار نکنید

شما به یادگیری اهمیت می دهید و همیشه از تازه ترین آموزش ها استفاده می کنید. به کار گروهی هم علاقه دارید و دنبال جمع کردن تیمی قدرتمند و متحد هستید. بسیار خوب، اما تمام این کارها با چه هدفی انجام می گیرد؟ جز این است که باید یک مشکل را حل کنید یا کاری را به سرانجام برسانید؟ برای بسیاری از افراد این چالش ها و مسائل کاری، یک کابوس محسوب می شوند؛ اما برای جانی آیو و همکارانش در اپل وجود آن ها بسیار الهام بخش هم هست.

«بدون وجود این چالش ها و مسائلی که باید هر روز با آن ها مواجه شویم، هیچ پیشرفتی هم در کار نبود. طراحی صنعتی و به طور کلی بخش آی. تی به کمک همین چالش هاست که هر سال رشد می کند و بزرگ تر می شود.» وقتی جانی برای اولین بار به اپل آمد، این شرکت در حال مرگ بود، فروش محصولات روز به روز کمتر می شد، مدیران ارشد توجه چندانی به طراحی محصولات نشان نمی دادند و تمام تمرکزشان برای فرار از مشکلات و کمترکردن آن ها بود و این چنین بود که حتی آیو تصمیم به ترک اپل گرفت؛ تا اینکه سرانجام استیو جابز به اپل بازگشت و روند بهبود اوضاع شرکت آغاز شد.


جابز برخلاف مدیران قبلی، ارزش یک طراحی زیبا ودرست را می دانست. از مشکلات فرار نمی کرد و به دنبال بهبود فرایندهای تولید محصولات بود. او و جانی آیو برای مدت ها به طور خصوصی روی طراحی محصولات جدید کار کردند و با هم ایده هایشان را به اشتراک گذاشتند. چیزی که باعث شد نه تنها شرایط اپل تغییر کند، بلکه تحولی در صنعت آی. تی جهان رخ دهد. آن ها به کمک هم «آی پاد»، «آیفون»، «مک بوک ایر» و سایر محصولات موفق اپل را طراحی کردند و به بازار فرستادند.

بعد از فوت استیو جابز هم این روند متوقف نشد و جانی آیو با طراحی ۷iOS و «پل واچ» نشان داد که هنوز هم از مبارزه با چالش ها لذت می برد. مهم نیست که این چالش سفری ۱۴ ساعته به ژاپن و ملاقات با شمشیرسازان سامورایی باشد با دیدار به کهن سال ترین ساعت سازان سوئیسی. چیزی که اهمیت دارد، نتیجه نهایی و برطرف شدن یک مشکل است. کارهایی که یک ذهن خلاق هراسی بابت انجام دادن آن ها ندارد.

باید کارتان را دوست داشته باشید

نیازی به توضیح نیست؛ چون هرکسی خودش به خوبی درک می کند انجام دادن کارهای اجباری که علاقه ای هم به آن ها نداریم، چقدر می تواند کسل کننده باشد. در چنین شرایطی صحبت کردن از خلاقیت بی معنا می شود؛ پس تا زمانی که کارتان را دوست نداشته باشید، نسبت به آن هم احساس مسئولیت چندانی نخواهید کرد. این یعنی تلاشی برای پیشرفت هم نمی کنید و در نتیجه نیازی به یادگیری هم نخواهید داشت. فرایندی که در نهایت مانع دز ایجاد شرایطی می شود که می تواند شما را به خلاق ترشدن هدایت کند، البته این اصلا عجیب نیست. خلاق ترین طراح دنیای مدرن هم چنین عقیده ای دارد.

«من به راگبی علاقه داشتم و دارم. طراحی محصولاتی زیباتر و جذاب تر هم علاقه اصلی من بوده و هست؛ اما من نمی توانستم مثلا یک خلبان یا بازیگر باشم. من استعدادی در این کارها ندارم و البته از همه مهم تر علاقه ای هم به یادگیری آن ها نداشتم.» علاقه نداشتن به کارها و انجام دادن آن ها از سر اجبار، خیلی زود ذهن شما را فرسوده می کند. برای همین هیچ عجیب نیست که اغلب افراد، موفقیتی در زمینه های شغلی خود به دست نمی آورند؛ چرا که اساسا هیچ علاقه ای به آن موقعیت کاری ندارند.

«به نظرم شما نباید این طور فکر کنید که چون من دستمزد خوبی می گیرم و در اپل کار می کنم، پس باید مثل من بیایید و درس طراحی بخوانید. ابتدا علاقه واقعی و درونی خود را شناسایی کنید. مسیری را بروید که غریزه تان شما را در آن هدایت می کند و نگران هم نباشید. پول و موفقیت جایی در همان مسیر در انتظار شماست.» جانی آیو به خوبی می داند که پول و امنیت شغلی، دلایلی کافی برای انجام دادن کارهای اجباری نیستند.

فرصت ها و منابع ما در زندگی محدود هستند، اما می توان با انتخاب درست مسیر و انجام کارهایی که دیوانه وار دوستشان داریم، راه را برای موفقیت و بروز خلاقیت های ذهنی باز کنیم. چیزهایی که می توانند کیفیت زندگی ما و اطرافیانمان را بهتر کند؛ درست مثل «جانی آیو» و کاری که او با زندگی چندین میلیون نفر انجام می دهد.