فاصله هزينه ثروتمندترين و فقيرترين دهک

روزنامه خراسان: احتمالا شما هم از اختلاف طبقاتي بيزاريد و از ديدن صحنه هاي فقر کودکان و زنان رنج مي بريد. احتمالا شما هم با ديدن مستندهاي اختلاف طبقاتي در آمريکا ناراحت مي شويد و از شنيدن برابري ثروت يک درصد مرفه جامعه آمريکا با ۹۹ درصد بقيه جامعه خشمگين مي شويد.

با اين حال نگاه به آمار هاي داخلي نيز تلنگر هاي جدي را در پي دارد . نمودار بالا اين موضوع را به روشني نشان مي دهد. ميزان هزينه سالانه خانوار ثروتمند ايراني تقريبا ۱۵ برابر مشابه فقيرش است.

آمارهاي بانک مرکزي نشان مي دهد که دهک اول در سال ۹۲ تنها ۶ ميليون تومان در سال هزينه کرده اند. يعني ماهانه کمتر از ۵۰۰ هزار تومان. در مقابل دهک دهم يا همان جامعه ثروتمند ايراني بيشتر از ۷ ميليون تومان در سال هزينه کرده اند، يعني ۱۴ برابر بيشتر. چه بخواهيم و چه نخواهيم، اين آمارها نشان مي دهد اختلاف طبقاتي شديد، بار ديگر شدت گرفته است. البته اين تمام واقعيت نيست و برخي از کارشناسان معتقدند، در نمونه بانک مرکزي ثروتمندان واقعي جايي ندارند که اگر آن ها را هم اضافه کنيم وضع بدتر هم مي شود.

نکته جالب توجه اين که انتظار مي رفت با هدفمندي يارانه ها وضعيت اختلاف طبقاتي بهتر شود اما همانطور که در نمودار مشخص است، وضعيت بدتر شده است. علت آن هم مشخص است: تورم.تورم پول دارها را ثروتمند مي کند و فقرا را بيچاره و زماني که صحبت از تورم ۳۰ درصد باشد، يارانه نقدي ۴۵ هزار و ۵۰۰ توماني هم خلع سلاح مي گردد.

ثروتمندان چگونه هزينه مي کنند؟

اگر بخواهيم بر مبناي آمارهاي موجود در زندگي دهک هاي ثروتمند دقيق شويم، بد نيست به هزينه هاي سالانه اين افراد در سال ۹۲ نگاهي بيندازيم. يک خانوار نمونه ثروتمند در سال ۹۲ بالغ بر ۸۷ ميليون تومان در سال هزينه کرده است. اين رقم جدا از سرمايه گذاري ها و خريد مسکن اين دست خانوارهاست. در ميان مخارج ثروتمندان، مسکن بيشترين سهم را در مخارج سالانه داشته است. به طور متوسط، يک خانوار ثروتمند در اين سال ۳۳ ميليون تومان خرج محل زندگي خود نموده است.

يعني ۵.۵ برابر کل هزينه هاي زندگي يک خانوار دهک اولي. نگاهي که به اعداد مي اندازيم، يک حقيقت ديگر برايمان مسجل مي شود و آن هزينه ۱۶ ميليون توماني خوراک و پوشاک اين قشر مرفه است. ۱۶ ميليون توماني که با آن مي توان يک خانوار ۳ نفره در طبقه متوسط جامعه را اداره نمود. هزينه ۴ ميليون و ۲۰۰ هزار توماني پوشاک و کفش يک خانوار متوسط دهک ۱۰ نشان از اين دارد که اين خانوارها مي توانستند با اين مبلغ زندگي يک خانوار فقير را اداره کنند.

کاري به ثروت اين افراد نداريم، اما اگر بخواهيم منصفانه نگاه کنيم، پرداخت يارانه به اين افراد کاري عبث است. چرا که اين يارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ توماني سهم بسيار اندکي از مخارج اين خانوارها را دربرمي گيرد. شايد کمتر از يک درصد. اگر چه اين عدد کمتر از يک درصد هزينه اين خانوارها را در برمي گيرد اما مجموع يارانه پرداختي، هزينه اي بالا براي دولت به بار مي آورد؛ چيزي حدود ۱۵ درصد کل مخارج دولت. مخارجي که بخشي از آن از طريق سرمايه بين نسلي نفت تامين مي گردد.

فاصله زياد دهک دهم با سايرين

براي اينکه وضعيت دهک دهم هزينه اي را بهتر درک کنيم، بد نيست که آن را با دهک هاي بالاي ديگر مقايسه کنيم. دهک هاي ششم، هفتم و هشتم اگر چه ثروتمند هستند اما تفاوت بسياري با دهک بالانشين دارند. براي ديدن اين موضوع، به نمودار بالا نگاهي بيندازيد. نمودار بالا هزينه مسکن خانوارهاي دهک ۱۰ را با کل هزينه خانوارهاي دهک هفتم مقايسه مي کند. جالب اين جاست که اگر چه در سال هاي ۸۸ و ۸۹ هزينه مسکن خانوارهاي دهک ۱۰ از کل هزينه هاي خانوار ثروتمند دهک ۷ بيشتر بوده است اما با مرور زمان و با گذر از سال هاي ۹۰ و ۹۱ ، تنها هزينه مسکن اين خانوارها از کل هزينه هاي خانوارهاي دهک هفت پيشي گرفته است.

اگر چه برخي از کارشناسان معتقدند در سال هاي قبل وضعيت توزيع درآمد بهبود يافته است و سخن خود را بر آمارهاي ضريب جيني مستدل مي کنند اما اتفاقي که در سالهاي اخير افتاده است، نوعي توزيع عادلانه فقر است. يعني اين خانوارهاي فقير نبوده اند که ثروتمند شده اند بلکه خانوارهاي متوسط بوده اند که وضعيت مالي شان صدمه ديده است. با اين حال چه بخواهيم و چه نخواهيم، بايد اين آمارها را زنگ خطري جدي بدانيم. چرا که اختلاف درآمدي شديد سبب بروز معضلات اجتماعي فراواني مي شود و امنيت جامعه را به خطر مي اندازد. همانطور که رهبر انقلاب گفتند:«جولان دادن برخي جوان‌هاي سرمست غرور ثروت با خودروهاي گران‌قيمت درخيابان‌ها از مظاهر ايجاد ناامني رواني در جامعه است».