۳۱ اردیبهشت - ۲۱ مِی؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۳۱ اردیبهشت برابر با ۲۱ مِی تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۴۲۷ پ م - زادروز افلاطون ،عالم بزرگ یونان باستان

افلاطون، اندیشمند بزرگ یونان باستان در چنین روزی از ‌سال ۴۲۷ پیش از میلاد متولد شد.

اندیشه ‏های افلاطون به‏ویژه در زمینه‏ دمکراسی، بیش از هر فیلسوف عهد باستان در شکل گرفتن افکار اندیشمندان قرون جدید و معاصر نفوذ داشته است. گرچه نتیجه‏ انتخابات چند دهه‏ اخیر در کشورهای مختلف، اندیشمندان معاصر را بر آن داشته است که بگویند مشارکت و شناخت، اراده و آزادی عمل رأی‏دهندگان در تمرین دمکراسی اصیل (حکومت مردم) و درنتیجه تحقق آن به‏معنای واقعی کلمه، حتی در کشورهای بسیار پیشرفته هم آن‏طور که باید عملی نشده است.

افلاطون، شاگرد سقراط و معلم ارسطو و بنیادگذار آکادمی - مدرسه‏ علوم، فلسفه و ادبیات - بود. آثار او به‏صورت گفت و شنود (مناظره) می‏باشند که از میان معروف‏ترینشان به‏ترتیب می‏توان به «جمهوری»، «پوزش» و هم‏چنین «ذات عدالت» اشاره کرد.


افلاطون در سال ۳۹۹ق.م شاهد خودکشی آموزگارش سقراط به حکم دادگاه آتن - محکمه‏ خلق - بود و در این باره نوشته است: «سقراط پیشنهاد فرار از آتن را رد کرد و به حکم دادگاه که می‌‏دانست درست نبوده، تسلیم شد و جام زهر را نوشید تا احترام به قوه‏ قضایی که حفظ حقوق مردم و امنیت و آرامش آنان بر عهده‏ آن است، محفوظ بماند.»

این نظر افلاطون که سران دولت‏‌ها باید فیلسوف باشند و یا فلسفه بدانند و نیز نخبگان باید دارای یکی از این سه خصلت؛ هوشمندی (آگاه)، دلیری (شجاع) و زور بازو (نیروی جسمانی، هدف: آگاه از فنون رزمی) باشند تاکنون در هیچ تفسیری رد نشده‏ است. وی برجستگان یک ملت را دو گروه کرده است: مردان (افراد) عمل و مردان فکر، که جامعه باید از هر فرد در جای خود استفاده کند و اگر هر دو شرط در یک و یا چندین فرد یک جامعه جمع باشد، که خوشا به حال آن جامعه.

افلاطون روی مدیریت شایسته و استفاده‏ بهینه‏ یک جامعه از دانش، استعداد، لیاقت و مهارت اعضای خود تأکید و سفارش بسیار کرده است. مرگ افلاطون، سرانجام در سال ۳۴۷ پیش از میلاد، در سن هفتاد و چهار سالگی به وقوع پیوست.

216 پ م - پيروزي بزرگ هانيبال بر روميان

21ماه مي سال ۲۱۶ پيش از ميلاد نيروهاي كارتاژ Carthage (بخشي از شمال آفريقا به مرکزيت تونس) به فرماندهي هانيبالHannibal كه وارد شمال ايتاليا شده بود، در اين منطقه ارتش روم را شكست دادند. در اين جنگ که در آن هانيبال فيل جنگي هم بکار برده بود و اين فيلها را از کوههاي آلپ عبور داده بود بيش از 45 هزار نظامي رومي كشته شدند. هانيبال قبلا اسپانيا و قسمتي از فرانسه را گرفته بود. لشکرکشي هانيبال به انتقام تعرض روميان به کاتاژ و نيز پيشگيري از ابرقدرت شدن آنان بود. کارتاژي ها مخلوطي از نژاد فنيقي (لبناني ـ سوري) و بِربِر Beber بودند و پونيک Punic خوانده مي شدند. لشکرکشي هانيبال به ايتاليا که 15 سال طول کشيد و شامل چند نبرد بود مورد خرسندي دولت سلوکيان ايران و نيز يونانيان بود زيراکه بمانند کارتاژي ها نمي خواستند روميان ابرقدرت شوند. در آن زمان، روم هنوز يک قدرت بزرگ نشده بود. پيش از هانيبال، پدر او «هاميلکار بارکا» با روميان جنگ کرده بود و لشکرکشي هانيبال، دومين جنگ پونيک ها با روميان بود و سومين جنگ را برادر هانيبال فرماندهي کرد.


جنگهاي هانيبال کشور اورا دچار مشکلات مالي کرد و وي براي حل اين مسائل دست به اصلاح ضوابط مالياتي زد که باعث ناخرسندي ارباب ملک و بازرگانان شد و کناره گيري کرد، به دربار سلوکيان آمد و مشاور نظامي آنان شد. سپس به ارمنستان رفت و آنگاه خودکشي کرد.


۶۳۰ - سالروز شاه شدن «پوراندخت»، به روايت رويدادنگاران کليساي قسطنطنيه

رويدادنگاران كليسايي قسطنطنيه ۲۱ ماه مي سال ۶۳۰ ميلادي را روزي نوشته اند که درجريان زوال حكومت ساسانيان، پوراندخت دختر خسروپرويز، شاه ايران شد. حال آنکه ساير مورخان نوشته اند که پوراندخت در سال ۶۳۰ و چند هفته پس از قتل سپهبد شهربراز بر تخت شاهي ايران تکيه زده بود. شهربراز نهم ژوئن سال ۶۳۰ ميلادي در تيسفون به قتل رسيده بود. دوران سلطنت پوراندخت بيش از ۱۶ ماه طول نكشيد.

پس از بركناري خسروپرويز و سپس قتل او، ظرف چند سال ده پادشاه بر ايران حكومت كردند. با قتل يزدگرد سوم دهمين شاه اين دوران بحراني، حكومت دودمان ساساني و همچنين عمر امپراتوري ايران باستان که در معرض حملات نظامي اعراب مسلمان قرار گرفته بود به پايان رسيد. بحراني كه به پايان امپراتوري ايران در سده هفتم ميلادي انجاميد، نتيجه نابخردي هاي خسروپرويز بود كه ژنرالها، سياستمداران و مردان فكر ايران را كشت، فراري داد و يا رنجانيد و خانه نشين ساخت و دست به يك رشته جنگها و كشورگشايي هاي غير ضروري و بي حاصل زد، و با اين كار ارتش را فرسوده و خزانه را تهي كرد و با اشتباهات داخلي باعث زورگويي هرچه بيشتر ارباب به كشاورز شد و فاصله طبقاتي افزايش يافت و بر نارضايي هاي مردم افزود.


پوراندخت كه بانويي لايق و با تدبير بود، با اينكه ديگر خيلي دير شده بود سياست خارجي و داخلي تازه اي در پيش گرفته بود تا امپراتوري ايران را نجات دهد. وي در دسامبر سال 631 ميلادي با دولت روم شرقي قرارداد صلح امضاء كرد تا فرصت يابد دست به اصلاحات داخلي بزند. پوراندخت مي دانست كه ايرانيان از جامعه طبقاتي كه به آنان تحميل شده بود شديدا ناراضي هستند، قضات از عدالت و انصاف دور شده اند و سران ايالات براي خود اختيارات تازه اي خلق كرده و حتي سكه ضرب كرده اند. براي حل اين مسائل بود كه پوراندخت با روم (بيزانس) قرارداد صلح امضاء كرد و دستور رعايت عدالت، بخشودن ماليات عقب افتاده، لغو برتري هاي طبقاتي و اختيارات اضافي فرمانداران را داده و سكه ملي واحد ضرب كرده بود. پوراندخت حمله اعراب مسلمان از عربستان را به قلمرو ايران پيش بيني كرده و به فرماندهان ارتش اندرز داده بود كه اختلافات خود و جنگ قدرت را كنار بگذارند و آماده مقابله باشند. مسلمانان تا آن زمان بر سراسر جزيرة العرب مسلط شده بودند. با وجود تصميمات اصلاحي متعدد، حكومت پوراندخت هم، مانند ساير جانشينان خسرو پرويز دولتي مستعجل بود و اختلافات داخلي و نزاع بر سر قدرت در تيسفون ادامه يافت و .... پس از پوراندخت، خواهر آذرميدخت (آزرمي دخت ـ آزرمين دخت) دختر ديگر خسروپرويز شاه شده بود که عمر پادشاهي او نيز کوتاه بود.

1952 - پيشنهاد تقسيم ايران از سوي داماد چرچيل

21 ماه مي 1952 (ارديبهشت 1331و 14 ماه پس از ملي شدن نفت ايران) Duncan Sandys دانكن سندز (ساندز) سياستمدار، دولتمرد انگليسي و داماد وينستون چرچيل نخست وزير وقت پيشنهاد كرد كه آسانترين راه حل مسئله اي به نام «ايران» كه به وجود آمده است اين است كه ايران بارديگر ميان دولتهاي لندن و مسكو قسمت شود!. وي كه در پارلمان انگلستان سخن مي گفت، اضافه كرده بود: "محاصره اقتصادي ايران موثر واقع نخواهد شد. مروري بر تاريخ ايران نشان مي دهد كه چگونه ايرانيان ياد گرفته اند كه در جريان سختي ها خودرا با هر وضعيت روز تطبيق و بدون خم آوردن به ابرو به زندگاني عادي ادامه دهند. آنان بدون صادرات و واردات هم مي توانند دوام يابند؛ به همان گونه كه در يك سال اخير (سال 1951) زندگاني عادي خودرا ادامه دادند و به گزارش روزنامه نگاراني كه از ايران ديدار كرده اند سرزنده و مبارزطلب هم شده اند. بنابراين، به زانو در آمدن دولت ايران از راه محاصره اقتصادي و انزواي سياسي، تصورّي بيهوده است. تبليغ رسانه اي بر ضد دولت ايران (دولت مصدق)، با هدف تغيير تفكر مردم نسبت به آن نيز سودي ندارد، زيرا كه اولا اين تبليغات به گوش عوام الناس ايران كه شيفته سخنان دكتر مصدق شده است نمي رسد و ثانيا، طبقه متوسط ايران كه تبليغات ما را مي شنود و يا مي خواند ذاتا متمايل به ناسيوناليسم ايراني است و سخني جز به سود وطن به گوشش فرو نمي رود.".


سندز افزوده بود: "مشاهده درهم شكسته شدن ناسيوناليسم ايراني؛ آرزوي مشترك ما (لندن) و مسکو (شوروي) است و آسانترين راه وصول به آن، مذاكره با کرملين براي تقسيم مجدد ايران، ميان ما دو دولت به دو منطقه نفوذ است، تقريبا با همان فرمول 1907(قرارداد سن پترز بورگ) و يا هر شكلي ديگر و ....".

وي تاكيد كرده بود كه اگر به ناسيوناليسم ايراني فرصت ادامه حيات داده شود، فردا از يك سوي در صدد احياء ايرانزمين بر خواهد آمد و به استناد اطلس جغرافياي تاريخي ادعاي ارضي نسبت به چندين كشور خواهد كرد و از سوي ديگر به حمايت شيعيان در كشورهاي عربي برخواهد خاست كه براي ما و شوروي، هردو، درد سري بزرگ و پايان ناپذير خواهد بود. همين حالا ايرانيان دم از ايجاد يک کنفدراسيون بزرگ در محدوده امپراتوري ايران باستان مي زنند.

دانكن سندز گفته بود كه بايد از فرصت جنگ كره (گرفتاري آمريكا - آمريكا در آن زمان رقابت با انگلستان بر سر نفوذ در خاور ميانه را آغاز كرده بود) براي رسيدن به آن هدف استفاده كنيم و ....

دانكن سندز (سنديز - ساندز) شوهر ديانا دختر چرچيل سالها نماينده پارلمان و وزير وزارتخانه هايي از جمله دفاع، مستعمرات، ساپلاي (تداركات) و خانه سازي بود. وي بود كه اعلام كرد عصر هواپيماهاي شكاري و بمب افكن به پايان رسيده و بايد روي موشك سازي تمركز كرد و چون «قدرت» از اين پس ناشي از تسليحات اتمي است، بايد پا به پاي آمريكا و شوروي بمب اتمي ساخت كه دست كم سلاحي بازدارنده است و هر دو انديشه خودرا به اجراء گذارد.

دانكن در عين حال از حاميان اصلي تشكيل اتحاديه اي از اروپاييان غير اسلاو (روسيه، لهستان، يوگوسلاوي و ...) بود تا قدرتي در برابر مسكو و واشنگتن باشد و به علاوه ممالك اروپايي وارد جنگ ديگري با خود نشوند.

برخي مطبوعات وقت تهران بعدا به اين پيشنهاد داماد چرچيل اعتراض و از آن انتقاد كردند و نوشتند كه محافظه كاران انگلستان هنوز در رؤياهاي قرون 18 و 19 هستند و تحولات تازه جهان را درك نكرده اند. روزنامه هاي آمريكا نيز تفسيرهاي انتقاد آميز بر پيشنهاد «سندز» منتشر ساختند كه همين سر و صدا، توجه مورخان را جلب و متن اظهارات داماد چرچيل را در تاريخ ضبط كرده اند. اين مورخان اظهار نظر كرده اند كه اين پيشنهاد که به صورت «يک نظر و راه حل داده شده بود» مآلا فشار ديگري به دولت واشنگتن بود تا تسليم خواست لندن مبني بر براندازي دولت دكتر مصدق شود.

1954 - آزمايش اولين بمب هيدروژني امريكا در جزيره بي‏كيني

پس از دست‏يابي ايالات متحده امريكا به بمب هسته‏اي و به كارگيري آن در شهرهاي هيروشيما و ناكازاكيِ ژاپن در جريان جنگ جهاني دوم و قتل عام صدها هزار نفر توسط آن، اين بار در اوايل دهه 1950م دانشمندان امريكايى براي ساختن بمب هيدروژني تلاش مي‏كردند. قدرت انهدامي اين بمب، به درجاتْ بيشتر از بمب هسته‏اي بود. آزمايش‏هاي اوليه اين بمب در سال 1952م صورت گرفت. اما در 21 مه 1956، اولين بمب هيدروژني امريكا در جزيره بي‏كيني واقع در اقيانوس اطلس آزمايش شد. قدرت اين بمب برابر با ده ميليون تن ماده منفجره تي.ان.تي بود و انفجار آن، انهدام وسيع و غيرقابل باوري ايجاد كرد. با افشاي خبر آزمايش اين بمب هيدروژني، مردم در سراسر عالم به اعتراض عليه آن برخاستند و خواهان جلوگيري از ادامه اين آزمايش‏ها گرديدند. در اين ميان حتي دانشمنداني نظير آلبرت انيشتين نيز جهانيان را عليه خطرات مرگبار سلاح‏هاي هسته‏اي آگاه كرد. هرچند در سالهاي بعد مبارزه براي خلع سلاح هسته‏اي در جهان آغاز شد و قراردادهايي نيز در اين زمينه منعقد گرديد، با اين حال، توليد اين سلاح‏ها متوقف نشد و قدرت‏هاي بزرگ، بدون توجه به تهديدات اين سلاح‏ها براي جامعه بشري، به ساخت آن ادامه دادند.


۱۹۶۶ - سوهارتوی خونخوار با کودتا روی کار آمد

ژنرال سوهارتو ۲۱ ماه مي ۱۹۶۶ با كودتا در اندونزي قدرت را به دست گرفت. وي ظرف سه ماه بيش از يكصد هزار كمونيست را در آن كشور نابود كرد.

سورهارتو ۳۲ سال بعد در همين روز بر اثر فشار مخالفان كه اورا متهم به فسادمالي و ديكتاتوري كرده بودند و نيز تظاهرات پي گير مردم مجبور به كناره گيري شد و بعدا نيز تحت تعقيب قضايي قرار گرفت.



در پي اين رويداد به تدريج گروهي از همان دسته اي كه توسط سوهارتو و همدستانش بر كنار شده بودند به قدرت باز گشتند و دختر سوكارنو براي يک دوره بر جاي پدرش كه سوهارتو او را بر كنار كرده بود نشست. دكتر احمد سوكارنو بنياد گذار جمهوري اندونزي بود كه سوهارتو قدرت حكومتي را از او گرفت. سوهارتو و همدستانش به خواست و حمايت غرب سوکارنو را از کار برکنار کردند تا نه تنها به نفوذ چين و شوروي در اندونزي پايان داده شود، بلکه جنبش عدم تعهد که سوکارنو يکي از بنيادگذاران آن بود تضعيف و بي دندان شود و هر دو هدف با برکناري سوکارنو تامين شد.

1368 - بستري شدن حضرت امام (ره) در بيمارستان

با آشكار شدن علائم خونريزي در دستگاه گوارش امام خميني(ره) در بيست و هشتم ارديبهشت 1368، بيماري ايشان كه به تازگي عود كرده بود، حادتر شد. در اين زمان فعاليت‏هاي شبانه‏ روزي تيم پزشكي ويژه آغاز گرديد و معظم له در 31 ارديبهشت، جهت انجام عمل جراحي، به بيمارستان انتقال يافتند. پس از انجام عمل جراحي بر روي دستگاه گوارش ايشان مجالس نيايش در مساجد سراسر كشور براي شفاي ايشان برگزار شد و مردم براي سلامتي ايشان، دعا كردند. در نهايت، در حالي كه پزشكان، تمام تلاش خود را براي بهبود وضعيت جسماني حضرت امام به كار بسته بودند، روح بلند و ملكوتي ايشان در شامگاه 13 خرداد 68 به ملكوت اعلي پيوست و عاشقانش را به سوگ نشاند.


۱۹۹۱ - راجيو گاندي کشته شد

۲۱ ماه مي سال ۱۹۹۱ راجيو گاندي ۴۷ ساله نخست وزير پيشين هند كه از جانب پدرش فيروز، يك پارسي بود درجريان تبليغات انتخاباتي در منطقه تاميل نادو (نزديک مدرس) توسط يك زن در يك انفجار انتحاري كشته شد. اين زن که بمب را بر شکم بسته بود از هواداران ببرهاي تاميل (جدايي طلبان سريلانکا) بود. راجيو در زمان نخست وزيري خود، واحد نظامي به سريلانکا فرستاده بود تا به برقراري صلح کمک کنند که تاميلي ها اين عمل را اقدامي برضد خود که خواهان استقلال بوده اند تلقي کرده بودند. راجيو درجريان تيليغ براي يک نامزد محلي از حزب کنگره به «تاميل نادو» رفته بود تا در اجتماع مردم سخنراني کند.


راجيو پسر اينديرا که قبلا خلبان هواپيماي مسافربر در خطوط «ايراينديا» بود پس از مرگ برادرش «سنجاي» وارد سياست شد و بعد از قتل مادرش، نخست وزيري هند را پذيرفت ولي هنوز دوره اش به پايان نرسيده بود که کناره گيري کرد. سونيا همسر ايتاليايي تبار راجيو، اينک بالا ترين مقام حزب کنگره را که نهرو پدر بزرگ راجيو از موسسان آن بود برعهده دارد.

2003 - در الجزاير در يك زمين لرزه شديد بيش از 2 هزار تن كشته شدند.


زادروزها

۱۴۷۱ - زادروز آلبرشت دورر نقاش معروف دوران اصلاحات پروتستانی در آلمان
۱۵۲۷ - زادروز فیلیپ دوم (اسپانیا) پادشاه اسپانیا


۱۶۸۸ - زادروز الکساندر پوپ شاعر و منتقد انگلیسی
۱۸۴۴ - زادروز هانری روسو نقاش پسادریافتگر خودآموختهٔ فرانسوی


۱۹۱۶ - زادروز هارولد رابینز نویسنده آمریکایی
۱۹۲۱ - زادروز آندره ساخاروف فیزیکدان هسته‌ای شوروی، برنده جایزه صلح نوبل


۱۹۷۵ - زادروز همایون شجریان خواننده موسیقی سنتی ایرانی و نوازنده تنبک و کمانچه
۱۹۶۷ - زادروز کریس بنوا، کشتی کج کار کانادایی


درگذشت‌ها

۱۴۷۱ - درگذشت هنری ششم پادشاه انگلستان بین سال‌های ۱۴۲۲ تا ۱۴۶۱ و مجدداً از ۱۴۷۰ تا ۱۴۷۱ و پادشاه فرانسه از ۱۴۲۲ تا ۱۴۵۳
۱۷۸۶ - درگذشت کارل ویلهلم شیله داروساز آلمانی-سوئدی ، کاشف چند عنصر


۱۹۴۹ - درگذشت کلاوس مان نویسنده آلمانی و پسر توماس مان
۱۹۶۴ - درگذشت جیمز فرانک فیزیکدان آلمانی ، برنده جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۲۵


۲۰۰۰ - درگذشت جان گیلگد بازیگر، خواننده و کارگردان انگلیسی، برنده جایزه اسکار
۲۰۱۴ - درگذشت علی‌رضا سلیمانی کشتی‌گیر آزادکار ایرانی در دسته سنگین‌وزن و دارنده مدال طلای جهانی کشتی