پیرانه سرم مهر مامانی به سرافتاد!
زناني كه بعد از ۵۰ سالگي مادر ميشوند، فرزندشان را در معرض چه خطرات جسمي و رواني قرار مي‌دهند؟
مجله سیب سبز - نيلوفر جامه‌بزرگي: بعد از زايمان مادربزرگ ۶۲ ساله كاليفرنيايي و خانم اسپانيايي ۶۶ ساله در سال ۲۰۰۶ و ميت راجو لوهاند ۷۰ ساله در سال ۲۰۰۸، امسال هم زن ۶۰ سالهاي در بيمارستان تهران نوزادي سالم به دنيا آورد. تحقيقاتي كه در سال ۲۰۱۰ در پيو انجام شد نشان مي‌دهد كه زايمان زنان ۴۰ تا ۴۴ ساله، ۸۰درصد افزايش يافته است و روزنامه ديلي‌ميل هم نوشته است در انگلستان هر هفته سه كودك از مادراني كه در دهه ۵۰زندگی‌شان هستند، متولد مي‌شود.
درحالي‌كه گروهي از محققان و متخصصان بر اين باروند كه تخمك‌هاي پيري كه در اين سال‌ها بارور ميشوند، مي‌توانند تولد نوزادي بااستعداد ابتلا به بيماري‌هاي مختلف را موجب شوند در سالهاي اخير تعداد زناني كه بعد از ۴۰ سالگي به دنياي مادران پامي‌گذارند بيشتر از قبل شده است. اينكه بارداري در سالهاي ميانسالي چه خطراتي را براي مادر و فرزندش مي‌تواند همراه داشته باشد را از دكتر شيرين قاضي‌زاده، متخصص زنان و زايمان پرسيديم. در ادامه مطلب هم دكتر فاطمه رنجبر، فوق تخصص اعصاب و روان كودكان و نوجوانان و دكتر حسن عسگري‌فر، روانشناس به «سيب سبز» از آنچه در روان اين كودكان مي‌گذرد، توضيح مي‌دهند.
دكتر شيرين قاضي‌زاده: اولين قدم براي خانمي كه قصد بارداري در سنين حدود ۴۰ تا ۵۰ سالگی را دارد اين است كه بداند از لحاظ فيزيولوژي تحمل ۹ماه بارداري را دارد یا نه؟!
بارداري لب تيغ است
بارداري در سن بالا، احتمال افزايش فيبروم را در خانم‌ها ايجاد مي‌كند. ضخامت آندومتر كه فاكتور مهمي در بارداري است در خانم‌هاي با سن بالا افزايش مي‌يابد. كيفيت تخمك‌ها هم كاهش مي‌يابد. احتمال كيست تخمك و آندومتریوز هم بيشتر مي‌شود غير از كاهش كيفيت سلامت رحم، تغييراتي در فيزيولوژي مادران هم ايجاد مي‌شود، حجم خون حدود يك و نيم ليتر و ضربان قلب تا حدود صد تا بيشتر مي‌شود. اين خانم‌ها در زمان بارداري سلامت خانم‌هاي جوان را ندارند و ممكن است با مشكلات افزايش فشار خون، ديابت، خون‌رساني ناكافي به جنين و رشد نامناسب جنين روبه‌رو شوند.
هورمون‌ها را بررسي كنيد
اگر ازدواج شما به تاخير افتاده با انجام آزمايش‌ها و اطمينان از سلامت‌تان و نبود كيست و تخمك بهتر است هرچه زودتر اقدام به بارداري كنيد تا با مشكلات احتمالي كمتري مواجه شويد. اگر ۴۰ تا ۵۰ سال دارید در صورتی که ظرف مدت سه ماه باردار نشديد به پزشك مراجعه كنيد تا وضعيت رحم و اسپرم شوهرتان به‌طور كامل بررسي شود. در خانم‌هايي كه در معرض يائسگي هستند ميزان استراديول‌شان اندازه‌گيري مي‌شود تا بدانند زمان يائسگي‌شان رسيده يا نه. آزمايش آنتي‌مولرين هم كه لازم نيست حتما در دو تا چهار روز قاعدگي انجام شود براي بررسي ذخيره تخمداني صورت مي‌گيرد. اگر ذخيره تخمدان‌ها كم باشد در اين صورت ممكن است نياز به تخمك‌هاي اهدايي باشد.
IVF كارساز است
برای خانم‌هايي كه به علت سن بالا يا دلايل ديگر تخمك كافي نداشته باشند، از تخمك‌هاي اهدايي خانم‌های ديگر استفاده مي‌شود و بعد از لقاح در صورتي‌كه رحم‌شان آمادگي كافي داشته باشد، جنين را داخل رحم خودشان قرار مي‌دهند.
شانس بارداري در شيوه IVF براي خانم‌هاي جوان در صورتي‌كه جنين فريز نشده باشد حدود ۳۰ درصد است و براي جنين‌هاي فريز شده هم ۱۵ درصد شانس بارداري وجود دارد. به‌طور كلي با تكرار سيكل شانس بارداري به ۵۰ درصد مي‌رسد. در خانم‌هاي مسن‌تر در صورتي‌كه كيفيت تخمك‌هاي اهدايي خوب باشد و فرد هم از شرايط سلامت خوبي برخوردار باشد، شانس باروري به ۳۰ درصد مي‌رسد.
دكتر حسن عسگري‌فر: از سلامت جسمانی کودک که بگذریم، تازه مادر ۶۰ ساله نیاز به شیوه تربیتی شاید متفاوت برای آماده کردن کودکش برای زندگی مستقل دارد.
بچه لوس بار مي‌آيد؟
بچه‌دار شدن در سن بالا به‌طور ناخواسته با به تاخيرانداختن بچه‌دار شدن خودخواسته، متفاوت است. زوجي كه در سن بالا با حضور در مراكز ناباروري بعد از سال‌ها صاحب فرزند ميشوند، با زوجي كه خودشان تصميم گرفته‌اند فرزندآوري‌شان را به تاخير بيندازند متفاوت هستند. مادر و پدري كه بعد از سال‌ها تجربه بارداري‌هاي بي‌سرانجام، صاحب فرزندي ميشوند به‌طور طبيعي دچار اضطراب و نگراني ميشوند. ترس از دست دادن فرزند و دلشوره‌هاي گاه و بیگاه هميشگي فرصت تمركز روي شرايط و تربيت درست فرزندان را از آنان مي‌گيرد.
اين نگراني عملكرد مادر را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد، فرزند چنین مادرانی با مراقبت دائمي مادرش، در آينده استقلال كافي را به دست نمي‌آورد و به اصلاح لوس بار مي‌آيد. سهم مادر هم در اين شيوه تربيتي محبوس شدنش براي مراقبت از تنها فرزندش است كه بهتر است با درك درست از شرايط و مشورت با كارشناس شرايط مناسب براي فرزند و مادر فراهم شود.
در تنهايي بزرگ مي‌شود؟
شخصيت و ويژگي‌هاي خود والدين در تربيت و مشكلات احتمالي فرزندان تاثيرگذار است. به‌طور كلي انسان‌ها داراي شخصيت‌هاي درونگرا، برونگرا، وابسته يا مستقل هستند. در اين بين وضعيت فرزنداني كه والدين برونگرا و مستقل دارند بهتر است. والدين درونگرا و وابسته، زياد اهل رفت و آمد نيستند، كمتر در جمع حاضر ميشوند و انعطاف‌پذيري كمتري دارند.
در مقابل والدين برونگرا و مستقل ارتباطات بيشتري دارند و با گروه‌ها و اقوام بیشتر رفت‌و آمد می‌کنند. اين والدين خود، انعطاف‌پذيرترند و سازگاري بيشتري با محيط دارند كه بالطبع فرزندان‌شان هم دنباله‌روی والدين‌شان، زودتر در جمع حضور پيدا مي‌كنند. فرزندان با دايي، خاله، دخترخاله و دخترعمو و. . . دوست ميشوند و از آنان تاثير مثبت مي‌گيرند. با همين ديد و بازديدها آنان ارتباطات بيشتري پيدا مي‌كنند و دلواپسي‌ها و نگراني‌ها به‌طور خودكار كاهش مي‌يابد.
اگر اضطراب داريد. . .
همه والدين از بيماري فرزندشان، تب كردنش يا براي وضعيت رشدي او نگران ميشوند اما والديني كه در سن بالا با تحمل هزينه مالي و عاطفي بسيار صاحب فرزند شده‌اند، با يك بيماري عفوني ساده يا بيماري‌هاي معمول فرزندشان بسيار آشفته ميشوند؛ گويي دنيا به آخر رسيده و حسابي دستپاچه ميشوند. اين والدين نياز به مشاوره دارند تا راه‌هاي كنترل ترس‌هاي‌شان را بياموزند. گاهي اوقات هم آمدن فرزندي ديگر همه‌چيز را تغيير مي‌دهد و تمركز بيش از اندازه روي فرزند اول و نوع آموزش او را تعديل مي‌كند.
در هر حال لازم است براي والديني كه در سن بالاو با شيوه خاص صاحب فرزند ميشوند، احساس امنيت به وجود بياييد و ترس از دست دادن فرزند كاهش يابد. ريشه و نوع دلشوره والدين بسيار متفاوت است و براي از بين بردن اين حالات نياز به مشاوره تخصصي است. به‌طور كلي بايد انعطاف‌پذيري را به فرزندان و والديني كه تفاوت سني زياد دارند آموزش دهيم تا والدين و فرزندان بتوانند با تفاوت‌هايي كه بين نسل‌هاي‌شان وجود دارد با مهر و محبت در كنار هم زندگي شيرين و بدون تنشی را تجربه كنند.
دكتر فاطمه رنجبر: بارداری در سن بالا علاوه بر زمان کوتاه برای ایجاد ارتباط مادر وفرزندی ، شانس ابتلا به بیماری‌های روانی را هم افزایش می دهد.
آماده مادر شدن هستيد؟
بارداري تغيير در زندگي است و هر خانم و آقايي كه تصميم می‌گیرند بچه‌دار شوند بايد قبل از بچه‌دار شدن خودشان را براي اين تغيير آماده كنند. در روش‌هايي كه مادر نابارور به وسيله شيوه‌هاي باروري، صاحب فرزند شده است معمولا والدين با داشتن فرصت كافي آمادگي لازم را كسب كرده‌اند.
البته در بارداري در سن بالا اگر از عوارض جسماني كه امروزه شايد با دستگاه‌هاي پيشرفته قابل كنترل باشد، بگذريم عوارض روانشناختي خاص جاي خودش را دارد. بارداري در سن بالا با بحران‌هاي ميانسالي همراه مي‌شود.
به‌طور حتم مادران ۴۰ساله توانايي جسماني و رواني مادران جوان را ندارند، عموما كم‌حوصله‌ترند، طاقت كمتري دارند و اختلاف سني‌شان هم بار مشكلات را دوچندان مي‌كند.
زمان كافي براي مادري كردن هست؟
بايد باور كنيم كه كودكي كه در ۵۰سالگي مادر و پدرش متولد مي‌شود به احتمال زياد زودتر از بقيه همسن و سالانش، مادر و پدرش را از دست مي‌دهد. به‌طور حتم مادر ۵۰ساله با مادري ۲۰ساله كه شانس ديدن نوه‌هايش را هم دارد، متفاوت است. با باور اين تفاوت، والدين اين فرزندان نياز به شيوه تربيتي متفاوتي دارند. آنها باید تمام تلاش خود را كنند تا فرزنداني مستقل تربيت كنند. البته تحقيق علمي كه اثبات كند بيماري‌هاي رواني بيشتري در كودكاني با والدين مسن ديده شده است، وجود ندارد. شيوه فرزندپروري والدين، تاثير بيشتري از سن والدين در تربيت فرزندان دارد. مادران و پدران با حوصله با درك زياد فرزندشان و بازي مناسب سن او فرزندان سالم‌تري پرورش‌مي‌دهند.
فرزند سالم متولد مي‌شود؟
شانس متولد شدن كودكي با سندرم داون در مادران مسن بيشتر است. مادران در سنين بالا بيشتر صاحب كودكان مبتلا به اوتيسم ميشوند. تحقيقات نشان داده است پدران مسن، بيشتر صاحب فرزندان اسكيزوفرن ميشوند.
۵۰سالگي دير است؟
سن مناسب برای بارداری همیشه برای خیلی از خانم ها سوال برانگیز بوده است. بنا به نظر دکتر فاطمه رنجبربه‌طور كلي سن مناسب بارداري براي خانم‌ها بين ۲۳، ۲۴ تا حدود ۳۴، ۳۵ سال است. هرچه سن مادر بالاتر رود، كيفيت تخمك‌ها كاهش پيدا مي‌كند و احتمال سقط جنين و مشكلات بعدي هم افزايش مي‌يابد بنابراين براي حفظ سلامت مادر و جنين توصيه مي‌شود بارداري به سنين بعد از ۳۵ موكول نشود. اماهمیشه استثنا وجود دارد و هیچ‌گاه نمی توان یک نسخه را برای همه پیچید. در شرايط خاص براي برخي از خانم‌ها شرايط ازدواج در سنين بالا مهيا مي‌شود که گاه انکارناپذیر است كه با خطراتي به نسبت بيشتر از سايرين مواجه ميشوند.باید بدانیم تغییر در طبیعت با مشکلات خاصی همراه است.
مادران پير؛ كودكان تنها!
يكي از مشكلات دنياي امروز نسبت به زمان‌هاي قديم كه آدم‌ها بيشتر دور هم جمع بودند همين تنها ماندن بيشتر فرزندان است.
اگر والدين میانسال به جاي تنها ماندن در خانه با فرزندشان از شبكه‌هاي حمايتي ديگر مثل اقوام، دوستان و گروه‌هاي اجتماعي - مثل همكلاسي‌هاي مدرسه و خانواده‌هاي‌شان- كمك بگيرند، اين مشكل را كمرنگ‌تر مي‌كنند.
شايد مادر و پدر در سنين بالا حوصله كافي نداشته باشند و شايد هم تصور كنند با بچه‌دار شدن در دوره ميانسالي در حق كودك‌شان كوتاهي كرده‌اند.
اگر شما هم چنين احساسي داريد، با بيش از اندازه پر و بال دادن به خواسته‌هاي كودك‌تان ، كار تربيت او را سخت‌تر نكنيد. شما يك مادر معمولي هستيد و يك كودك معمولي داريد پس عجيب و غريب رفتار نكنيد.
يكي از مشكلات بچه‌دار شدن در سن بالا، تك‌فرزند ماندن كودكان است. شايد ترس از تنهايي فرزندان خيال بچه‌دار شدن در اين سن را از سر بسياري از افراد بيرون كند اما اگر شما در چنين شرايطي قرار داريد به جاي ترسيدن اين راه‌ها را امتحان كنيد:
هرچه دنيا كوچك‌تر باشد، تربيت وسواس‌گونه و دل‌نگراني بيشتر است و كودك از زمان شيرخوارگي تا زماني كه به مهد كودك برود تنها باقي مي‌ماند. اما شما مي‌توانيد با كمك امكانات اجتماعي، احتمال اين تنهايي را كمتر كنيد. كارگاه‌هاي والد و كودك، تفريح‌هاي جمعي و كارگاه‌هاي مهارت‌آموزي مي‌توانند به شما در كمتر كردن اين تنهايي كمك كنند.
مراقب سلامت‌تان باشيد! اين يكي از مهم‌ترين توصيه‌هايي است كه مي‌توانيم به شما بكنيم.
بسياري از بچه‌هايي كه در شرايط كودك شما قرار دارند، سپري شدن سالهاي عمر شما را با ترسي آزار‌دهنده احساس مي‌كنند. اگر مي‌خواهيد فرزند آرام‌تري داشته باشيد به سلامت‌تان اهميت دهيد تا زمان طولاني‌تری را با كودك‌تان وقت بگذرانيد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
من آرزوی بچه دوم در سن 45 سالگی را دارم آیا این آرزوی محالی است ؟ و من برای حاملگی هیچ شانسی ندارم؟ خواهشمندم منو راهنمایی فرمائید
ما که هنوز با40سال سن ازدواج نکردیم آرزوی مادر شدنو به گور میبریم
من ۴۲ سال سن دارم ودارای ۳فرزند ایا متوانم فرزند چهارم هم داشته باشم؟