خواندنی ها با برترین ها (۳۶)

برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره از خواندنی ها با کتابی جدید درباره کودتای 28 مرداد، زندگی نامه ی فردریش هولدرین به قلم اشتفان سوایگ، مجموعه مقالاتی از دکتر مرتضی مردیها و... آشنا شوید.

ایران و سازمان سیا (بازنگری در سقوط دولت مصدق)

• داریوش بایندر
• ترجمه ی بهمن سراحیان
• نشر کتاب پارسه
• چاپ اول: 94

این کتاب کوششی است برای به تصویر کشیدن دوران نخست وزیری ۲۷ ماهه ی دکتر محمد مصدق تا بتوانیم با روشنگری بیش تر درباره ی حوادثی که در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به سقوط وی انجامید، بی طرفانه قضاوت کنیم. حادثه ای که بی شک سرنوشت ایران را عوض کرد و شاید در مقیاسی وسیع تر بر صحنه ی جهانی نیز تأثیر گذاشت.

به یقین این رخداد گسلی بود که ایرانیان را به مدت چندین نسل از یکدیگر جدا کرد و به دلایلی که در پیش گفتار به تفضیل آورده ام، تأثیرهای آن هنوز باقی است. به علاوه، با جمع بندی بررسی های مکرر این واقعه در رسانه ها و حجم زیاد انتشار آکادمیک و شبه آکادمیک، هنوز این واقعه جاذبه ی ذهنی و اهمیت سیاسی خود را حفظ کرده است. در حقیقت، در تاریخ معاصر خاورمیانه، حوادثی که چنین نفوذ تاریخی دارند، بسیار اندکند. به هر حال، اولین پرسش این است: چرا باید این فصل از تاریخ را دوباره بنویسیم؟

پیکار با دیو (زندگی نامه ی فردریش هولدرین)

• اشتفان سوایگ
• ترجمه ی محمود حدادی
• انتشارات نیلوفر
• چاپ اول: ۹۴

فردریش هولدرین(۱۷۷۰-۱۸۴۳) شاعر آلمانی که امروز آوازه ای اسطوره ای دارد، در روزگار خود انسانی شکست خورده بود. در جوانی، و پس از تحصیل در دیر توبینگن، به رغم آن چه برایش تقریر کرده بودند، از پوشیدن رخت روحانیت سرباز زد و در رد این آرزوی مادر، در نامه ای به او اعتراف کرد بلند پروازی ادبی اش هرگز نخواهد گذاشت در آرامش صومعه و زندگی خانوادگی احساس خوشبختی کند. وانگهی اعتقاد فقیهان سنتی را هم ندارد....

اشتفان سوایگ در این زندگی نامه ی سرشار از شور همدردی، با قلمی درون کاو به ترسیم فراز و فرودهای زندگی، نیز تحلیل آثار این شاعر آرمان خواه می پردازد که با اندیشه و زبان بدیع اش بیش از دو نسل تمام در وطن خود ناشناخته ماند، تا آن که سرانجام از زیر غبار سالیان به درآمد و درخور جایگاه بلند کلام و شعر خود، درخشش گرفت.

فلسفه های روانگردان

• مرتضی مردیها
• نشر نی
• چاپ اول: ۹۴

فلسفه های روانگردان نه نام فقط یک فصل یا یک مقاله که نام و نیت تمام کتاب است؛ از آن که در تمامی این موضوعات و مسائل و مصائب، رد پای جریان فکری- سیاسی چپ تحت عناوین مختلف، از ریشه های مارکسیسم ارتدوکس تا شاخه های چپ نو، و از این تا ساختارگرایی و ساختارشکنی و نیز روایاتی از مطالعات فرهنگی و محیط زیست گرایی کاملاً آشکار است و نقش اصلی و عمده دارد.

خلاصه ی ماجرا هم از نگاه من، بسیار بیش از آن که با فکر و استدلال قابل توضیح باشد، در رهن شناخت علل روانی است. عموم یا اغلب روشنفکران، خصوصاً واژه پردازان و نقش پردازان، از وضع انسان در این جهان (که رسم است در واژه ی بی عدالتی تلخیص شود) راضی نیستند؛ تا این جای ماجرا البته استعبادی ندارد، و این احساس عام عموم فرهیختگان بوده است؛ مسئله از جایی حاد می شود که گرچه عقل تجربی می توان به ماهیت تراژیک این ناکامی پی برد و برای آن چاره ی نیم بندی در همدلی و خیرخواهی و اصلاح بیابد، اما این برای بسیاری رضایت بخش نیست؛ آنان دوست تر دارند عرصه ی جهان را حماسی ببینند و مشکلات را از بنیاد چاره ناپذیر......

بازیچه دست دیگران نشوید

• ژاک ریگارد
• ترجمه ی پیمان حسینی
• انتشارات ققنوس
• چاپ اول: ۹۴

هیچ راننده ی عاقلی اجازه نمی دهد یکی از مسافرینش به جای او فرمان اتومبیل را به دست گیرد و او را هر جا دلش خواست ببرد. با این حال، ما هر بار که کنترل می شویم یا تحت فشار قرار می گیریم این اتفاق روی می دهد. شخص با توسل به خشونت یا نیرنگ ما را وادار می کند آن طور که او می خواهد یا زندگی می کند یا دوست دارد عمل کنیم.

کنترل کننده با استفاده از روش های فلج کننده و گمراه کننده از واکنش ما جلوگیری می کند و سهم کم و بیش مهمی از زندگی ما را به تاراج می برد. هم روزی که شاد و سرحال و آسوده خاطر هستیم و هم روزی که آشفته نگران یا بی انرژی هستیم، می توانیم تسلیم این تصور شویم که زندگی همین است. همچنین می توانیم از سرنوشتمان شکایت کنیم یا برای خود دل بسوزانیم یا نگران و تنها در گوشه ای در خود فرو برویم؛ اما این کار آن چیزی را که ما را دل نگران و دچار دردسر کرده تغییر نمی دهد...

مخاطب این کتاب تمام کسانی هستند که از کنترل شدن از جانب دیگران، از بیش از حد خوب و مهربان بودن، از بدبخت بودن و این که نمی توانند اختیار زندگی خودشان را در دست داشته باشند خسته شده اند. در یک کلام این کتاب خطاب به تمام کسانی است که از کنترل شدن به ستوه آمده اند.

میان دو سکوت (گفت و گو با پیتر بروک)

• ویل مافیت
• ترجمه ی علی منصوری
• نشر افراز
• چاپ اول: ۹۴

سفر پیتر بروک در تئاتر معاصر همواره با باز آفرینی های شگفت انگیزی همراه بوده است: چه در مقام مفسر شکسپیر، چه در کار اپرا، کمدی های موزیکال برادوی، تئاتر پیشتاز و این اوخر به عنوان رئیس مرکز پژوهش تئاتر در پاریس- که کارش کاوش در فرهنگ های گوناگون و اسطوره های مدرن و باستان است- او همچنان به پرسیدن روابط میان تئاتر و جامعه می پردازد.

علاوه بر این، او منبع الهامی برای دو نسل جدید از هنرمندان تئاتر و نیز الگویی برای حرفه ی کارگردانی تئاتر بوده است...

این کتاب، که در قالب گفت و گو تنظیم شده، دریچه ای است به سوی حیرت برای ما که تئاتر کار می کنیم، درس می دهیم یا به آن فکر می کنیم. درست است که بینش هایی در مورد شاهکارهای گذشته ی او داریم، اما ذوق و شوق او برای شیوه های جدید کار کردن - فارغ از هرگونه قاعده و فلسفه بافی فردی- این کتاب را یکی از مفیدترین کتاب های بروک کرده است.