بعد از غذا دور ميوه را خط بكش

مجله سیب سبز - سارا ميرشجاعي: هميشه مي‌گويند ميوه بخوريد و هر روز در شبكه‌هاي تلويزيوني و راديويي و روزنامه‌ها و مجله‌ها متخصصان تغذيه توصيه مي‌كنند براي داشتن بدني سالم و جوان بايد ميوه و سبزيحات مصرف کرد. تمام پيام‌هاي سلامتي شما را به سمت مصرف انواع ميوه‌ها هدايت مي‌كنند.

اما در اين ميان كمتر شنيده يا خوانده‌ايم كه براي خوردن ميوه به چه نكاتي بايد توجه كرد یا چه زماني بهترين موقع مصرف است. براي همين «سيب سبز» سراغ دو متخصص طب سنتي و مدرن رفته تا همه شك و شبهاتي را كه درباره ميوه خوردن وجود دارد براي هميشه برطرف كند. البته طب سنتي و مدرن درباره خوردن ميوه و بهترين زمان مصرف آن نظرات متفاوتي را ارائه مي‌دهند. در اين شماره سراغ دكتر نسرين بعيري، متخصص طب سنتي و دكتر محمدرضا وفا، متخصص تغذيه رفته‌ايم و درباره آداب صحیح مصرف میوه پرس و جو کرده ایم.

انتخاب میوه متناسب با مزاج

با توجه به متفاوت بودن افراد و ويژگي مزاجي متفاوت آنها مصرف ميوه در يك زمان خاص براي تمام افراد توصيه نمي‏شود. دكتر نسرين بعيري، متخصص طب سنتي در این باره می‌گوید: در هر فرد با توجه به ويژگي مزاجي و همچنين هدف از مصرف ميوه، زمان مصرف متفاوت است.


به‌طور كلي اكثر اطبا زمان مناسب مصرف را قبل از غذا ذكر مي‌كنند زيرا اعتقاد دارند كه سرعت هضم ميوه زياد است. اما از طرفي بايد توجه داشت مصرف ميوه‌هاي‌ تر از قبيل زردآلو، توت، خربزه، هلو و آلو قبل از غذا در تابستان مناسب نيست.

بعد از غذا دور ميوه را خط بكش

اگر ميوه پس از غذا خورده شود، با غذا مخلوط شده و زمان توقف آن در معده طولاني مي‌شود. در نتيجه ميوه فاسد مي‌شود و باعث فساد غذا نيز مي‌شود. به اين معني كه مصرف ميوه با غذا باعث ايجاد اختلال درهضم و توليد اخلاط فاسد مي‏شود.

در حقيقت ميوه‌هاي تازه بهتر است با فاصله زماني مناسب قبل از غذا مصرف شوند؛ به جز ميوه‌هاي ايجادكننده قبض در شكم مانند به، انار و سيب.

اين ميوه‌ها اگر قبل از غذا مصرف شوند ايجاد يبوست در فرد مي‌كنند، بنابراین بهتر است بعد از غذا مصرف شوند. روش مطلوب آن است كه فرد پس از مصرف ميوه كمي راه برود و سپس غذا بخورد.

درهم خوري ممنوع!

با توجه به متفاوت بودن افراد با يكديگر از سويي و تفاوت انواع ميوه از سوي ديگر مصرف هيچ دو ميوه‏اي با هم توصيه نمي‏شود و در هر بار مصرف ميوه بهتر است يك نوع ميوه صرف شود. همچنين بهتر است بين مصرف انواع غذاها و ميوه فاصله زماني رعايت شود تا هریک جداگانه هضم شده و در هضم يكديگر اختلال ايجاد نكنند.

بهترين انتخاب

به گفته دکتر بعیری بهترين ميوه از ديدگاه طب سنتي انجير و انگور است. به‌طوري‌كه گفته مي‌شود انگور و انجير بيشترين خاصيت غذايي را دارند. مصرف خرما نيز در مناطقي كه به خوردن آن عادت دارند، بسيار مفيد است.

انار، به، سيب و خربزه نيز از جمله ميوه‌هاي مغذي هستند. به علاوه تمام موارد گفته شده مصرف ميوه خشك كه در تمام سال قابل نگهداري است نيز مفيد است.

ميوه خوردي آب نخور

از ديد طب سنتي مصرف ميوه‌اي كه كاملا نرسيده، يا ميوه‏اي كه محل رويش آن با محل زندگي فرد متفاوت است مضر شناخته شده و چندان توصيه نمي‌شود.

به علاوه بايد توجه داشت بعد از مصرف ميوه تازه نبايد آب به ويژه آب يخ مصرف كرد. موضوع ديگر قابل توجه اين است كه از نظر طب سنتي شير هم يك غذا محسوب مي‌شود؛ بنابراين مصرف ميوه با آن ممنوع است. حتي مصرف شير موز كه در حال حاضر مرسوم شده به دليل اختلال در هضم توصيه نمي‏شود.

هر زمان دلت خواست ميوه بخور

دكتر محمدرضا وفا، متخصص تغذيه معتقد است: ميوه را در هر زماني از روز به عنوان ميان وعده مي‌توان مصرف كرد و هيچ محدوده زماني خاصي ندارد. بعضي‌ها معتقدند ميوه را قبل از غذا يا همراه غذا نبايد مصرف كرد. در حالي‌كه اين مطالب منبع علمي ندارد. هيچ ايرادي ندارد كه ميوه را قبل، همراه يا بعد از غذا مصرف كنيم.

متنوع و متناسب ميوه بخور

بهترين روش خوردن ميوه براي يك فرد عادي و سالم، استفاده از خود ميوه سالم و تازه، همراه پوست آن است. آبميوه، كمپوت، پوره يا اشكال ديگر ميوه‌ها، هيچكدام به اندازه خود ميوه نمي‌توانند مفيد باشند. اين را هم بايد گفت كه ويتامين‌ها و موادمغذي در گروه‌هاي مختلف غذايي پراكنده شده‌اند.

بنابراين بايد از تمام گروه‌هاي مواد غذايي مصرف كرد و خوراك متنوعي داشت. نكته مهم اين است كه تمام موادغذايي بايد به‌طور متناسب مصرف شود.

وعده‌هايت را زياد كن، مقدار را كم

توصيه ما اين است كه افراد تعداد دفعات مصرف ميوه را افزايش دهند؛ به‌طوري كه ميزان مصرف در چند وعده تقسيم شود. متاسفانه برخي افراد يك يا دوبار در روز اما با حجم خيلي زياد ميوه مصرف مي‌كنند كه اين‌كار صحيح نيست.

اگر حجم مواد دريافتي در يك وعده بيش از حجم دستگاه گوارش باشد، مسلما اين پرخوري مي‌تواند سبب اختلالات هضم و نهايتا اختلالات جذب شود. يعني مواد مغذي موجود در ميوه‌ها به دليل پرخوري، با كارايي كمتري هضم و جذب مي‌شود.

افراط و تفريط ممنوع!

برخي از افراد، خام‌گياهخوار هستند و بيش از يك فرد عادي ميوه و سبزيجات مصرف مي‌كنند. اين افراد ممكن است دچار مشكلات گوارشي شوند. حتي اگر كسي خام‌گياهخوار هم نباشد اما در مصرف ميوه و سبزيجات همراه غذاي اصلي افراط كند، ممكن است دچار مشكلات گوارشي شود.

بايد در نظر داشت مصرف متعادل ميوه و سبزيجات در هيچ زماني ممنوعيت ندارد. آنچه كه ممنوع است مصرف بيش از حد و افراطي هرنوع ماده غذايي است. ميوه‌ها اگر در حد متعادل مصرف شوند هيچ مشكل تداخلي براي جذب مواد غذايي به وجود نخواهد آمد.

توصيه جهاني: ۵ تا ۹ بار مصرف ميوه در روز

از نظر سازمان جهاني بهداشت يك فرد عادي سالم بايد حداقل ۵ نوبت ميوه و سبزيجات را در طول روز مصرف كند. دانشگاه هاروارد كه معتبرترين دانشگاه علوم پزشكي دنياست اين تعداد را ۹بار در روز اعلام كرده است.

شايد اين تعداد وعده‌هاي لازم براي مصرف ميوه و سبزيجات براي برخي افراد غيرواقعي و عجيب باشد اما اگر به الگوي غذاي سنتي خودمان هم دقت كنيم همين روند را مي‌بينيم. نسل‌هاي قديم ما هم همين تعداد وعده مصرف ميوه و سبزيجات را در طول روز داشته‌اند.

هر وعده، چقدر ميوه مصرف كنيم؟

ميوه‌هاي پاييز و زمستان كه حجيم‌ترند مثل سيب، پرتقال، نارنگي و. . . يك واحد ميوه؛ ميوه‌هاي تابستاني كه دانه‌اي هستند مثل توت، شاتوت، توت فرنگي، گيلاس و. . . ۴/۳ ليوان؛ هندوانه يك برش ۱۲۰ گرمي؛ سبزيجات برگي مثل سبزي خوردن، ۵۰ گرم و صيفي‌جات هر ۱۰۰ گرم به عنوان يك وعده محسوب مي‌شود. طبق اين معيارها بايد ميزان مصرف روزانه خود را كنترل كنيد.

هرترکیبی را امتحان نکنید

خوردن شير با ميوه معمولا مطابق ميل افراد نيست اما موز با شير يا خرما با شير اتفاقا تركيب خوبي براي تغذيه است كه بسياري از افراد آن را دوست دارند. به هرحال بهتر است تركيبات عجيب و غريب را كه تا به‌حال مصرف نشده كنار بگذاريم.

خوردن غذاهاي مشابه تداخلي ايجاد نمي‌كند

به‌طور كلي گروه‌هاي غذايي كه به هم شبيه هستند چندان تداخلي با هم ندارند و مي‌توان آنها را همزمان مصرف كرد. اتفاقا اصل اساسي تغذيه حفظ تنوع مواد غذايي است؛‌ مثلا توصيه مي‌كنيم كودكان را به يك نوع ميوه خاص عادت ندهيم. بهتر است كه تنوع رعايت شود و انواع ميوه‌هاي فصل را استفاده كنيم.


مثل معروف عسل و خربزه

از گذشته خوردن همزمان خربزه با عسل را منع مي‌كردند كه موضوع درستي بوده و بهتر است رعايت شود وگرنه فرد را دچار مشكلات جدي گوارشي در معده مي‌كند. به علاوه خوردن ميوه با ترشي يا سركه كار غلطي است. به‌طور كلي بهتر است گروه‌هاي مختلف غذايي خيلي با هم تركيب نشوند.

ميوه را با پوست بخور

به‌طور كلي خوردن ميوه با پوست بهتر است؛ البته اگر ميوه به مواد شيميايي مربوط به سم زدايي آلوده نباشد. ميوه‌هايي مثل هلو، گلابي و. . . اگر بحث بهداشت مواد غذايي را رعايت كرده باشند بهتر است با پوست خورده شوند. در برخي از باغ‌ها كه سموم دفع آفات نباتي استفاده مي‌شود، ممكن است باقيمانده اين مواد در ميوه‌ها وجود داشته باشد. تازه اگر سموم استاندارد باشند باز هم محدوديت زماني براي مصرف دارند؛ يعني مثلا بعد از استفاده از سم تا چند روز نبايد چيده شوند.

برخی از باغداران مسائل بهداشتی مربوط به سموم گیاهی را رعایت می کنند. اما برخی دیگر متاسفانه با ناآگاهی کاری می کنند که خوردن میوه به جای آنکه به سلامتی کمک کند، سبب بیماری می شود. روش ایده آل خوردن میوه، همراه با پوست است اما به دلیل برخی مسائل بهداشتی، گاهی لازم است پوست آن کنده شود.