کسی به فکر الاغ‌ های ایرانی نیست!

مجله مهر: «مرد متهم به الاغ آزاری دستگیر شد.» این خبری بود که یکی دو روز قبل، پلیس مونته‌نگرو اعلام کرد؛ مدت کوتاهی بعد از آن که دوربین‌های امنیتی منطقه مارزا، تصویر کامیونی را ثبت کردند که الاغی به پشت آن بسته شده بود و روی زمین کشیده می‌شد.

ردگیری پلاک کامیون، پلیس را به مردی ۶۸ ساله و روستایی رساند که حالا رسانه‌ها به او لقب «شکنجه‌گر مارزا» را داده‌اند و دادگستری مونته‌نگرو اعلام کرده که به دنبال تعیین مجازات این حیوان‌آزاری است.


پرونده‌های حیوان‌آزاری سال‌هاست که در مراجع قضایی اروپا و امریکا به رسمیت شناخته شده‌اند؛ پرونده‌هایی که شاید هیچ مرجع قانونی، برای رسیدگی به آنها سرفصلی با عنوان «حقوق حیوانات» در اختیار نداشته باشد اما در چهارچوب قوانین اجتماعی، به جرایم انسانی مرتبط با حیوانات در این پرونده‌ها رسیدگی می‌شود.

مشابه چنین پرونده‌ای، دو سال قبل در روسیه به جریان افتاد. در آن زمان گروهی از مردانی که در حال برگزاری یک جشن ساحلی در کراسنودار بودند، تصمیم گرفتند خوشی‌شان را با پرواز دادن یک الاغ تکمیل کنند!

آنها الاغی را به بالون بستند و او را به هوا فرستادند و این در حالی بود که جمعیت حاضر در صحنه، در حال تصویربرداری از الاغ بودند تا سریع‌تر این تصاویر را به روزنامه‌های محلی بفروشند. وقتی پلیس در صحنه حاضر شد، الاغ در ارتفاع ۳۰متری زمین از وحشت نعره می‌کشید. پلیس الاغ را نجات داد و برای مجرمانی که بعدا دستگیر شدند، دو سال زندان در نظر گرفته شد.



الاغ‌های ما، الاغ‌های آنها

پرونده‌های حیوان‌آزاری وقتی به ایران می‌رسند شکل و شمایل دیگری پیدا می‌کنند. در قاون جازت اسلامی، ۹ ماده در ارتباط با حقوق حیوانات وجود دارد که تمام آنها، به مسئولیت‌های صاحب حیوان در قبال آسیب‌هایی که از جانب حیوان به دیگران وارد می‌آید، می پردازند.

به همین دلیل بود که وقتی اردیبهشت ماه امسال فیلمی در موبایل‌ها دست به دست شد که در آن مردی روستایی با پتک به جان یک الاغ افتاده بود و تا لحظه مرگ الاغ، به او ضربه می‌زد، هیچ کس نتوانست ماجرا را در مراجع قضایی پیگیری کند.

در فیلمی که منتشر شده بود، مرد روستایی و همراهانش همزمان با ضربه‌هایی که به سر حیوان وارد می‌شد، قهقهه سر داده بودند و یک نفر از صحنه فیلم می‌گرفت. انجمن حمایت از حقوق حیوانات ایران که عضو جامعه جهانی حقوق حیوانات است این فیلم را منتشر کرد و به سرعت با ارسال نامه‌ای به دادستان شهرستان سمیرم که گفته می‌شد این اتفاق در آنجا افتاده است، از او خواست عامل کشتن الاغ را شناسایی و دستگیر کنند.

این ماجرا البته چندان ادامه پیدا نکرد چون غلامرضا قائدی‌ها، فرماندار سمیرم در گفت‌وگویی که با ایسنا داشت، اعلام کرد که فرمانداری سمیرم از هرشخص و یا رسانه‌ای که بخواهد بدون سند و دلیل به این موضوع دامن بزند، از طریق مراجع قضایی شکایت خواهد کرد.

احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل محیط زیست استان اصفهان هم در همان روزها گفت: «اصلا از این حادثه اطلاعی ندارم، اما انتشار این اخبار در رسانه‌ها و انعکاس آن در رسانه‌های خارجی چهره‌ای خشن از مردم ایران به نمایش می‌گذارد.»

به این ترتیب، پرونده مرگ الاغ در سمیرم ناتمام ماند. اما این تنها پرونده حیوان آزاری نیست که قربانیان آن الاغ‌ها هستند. به لطف گوشی‌های دوربین داری و شوقی که بعضی‌ها برای ثبت تصاویر کمیاب و جنجالی دارند، کلیپ‌های دیگری هم از آزار الاغ‌ها دست به دست می‌شود که معروف ترین آنها، پرتاب الاغ از روی پل به داخل رودخانه و کشتن الاغ‌ها با ضربه چوب در طویله است.

در فیلم دوم، گفته می‌شود که یکی از رستوران‌های کشور از گوشت الاغ در تهیه غذا استفاده می‌کند و در ادامه، تصاویری از کشتار الاغ‌ها در طویله‌ای نزدیک به این رستوران منتشر می‌شود که در آن، دو جوان خندان، چند ضربه به سر الاغ‌ها می‌زنند و آنها را یکی بعد از دیگری می‌کشند. تصاویری که البته هیچ گاه ضمیمه پرونده‌های قضایی نشدند و هیچ مجازاتی برای عاملان آنها در نظر گرفته نشد.


تنها حکم صادر شده برای حیوان آزارهای ایرانی

به جز پرونده کشتار خرس‌ها که هنوز در دست بررسی است، در سال‌های اخیر تنها یک پرونده قضایی مرتبط با حیوان آزاری بوده که به صدور حکم منجر شده است. در اسفندماه سال ۸۷ پرونده‌ای به شعبه ۱۰۲ دادگاه فسا ارائه شد که بر اساس آن یک مرد کشاورز الاغی را به‌خاطر بی‌اجازه وارد شدن به مزرعه‌اش، آتش زده بود. این کشاورز در اظهاراتش به پلیس گفته بود: «در مزرعه‌ام کاهو و صیفی‌جات کاشته بودم و هر روز برای سرکشی مزرعه، چند ساعتی به آن محل می‌رفتم.

روز حادثه متوجه الاغی شدم که داخل مزرعه شده و در حال خوردن کاهوست. عصبانی شدم و یک بطری حاوی ۲ لیتر بنزین را روی الاغ پاشیدم و او را سوزاندم و بعد این حیوان که در حال سوختن بود، پا به فرار گذاشت و سرانجام چند ساعت بعد متوجه شدم که الاغ در حال فرار سوخته و بعد جسدش در حاشیه یکی از مزرعه‌ها افتاده است.»

بعد از این اظهارات، قاضی دادگاه مرد کشاورز را به ۵۰ ضربه شلاق و حبس تعلیقی به مدت ۲ سال محکوم کرد که البته در مرحله تجدید نظر، این حکم به حفظ ۵۰ حدیث و روایت در خصوص حقوق حیوانات تغییر پیدا کرد!



توصیه دینی فراوان است؛ قانون نداریم

قوانین مربوط به حیوان آزاری در کشورهای دیگر، مجازات‌های سفت و سختی را برای مجرمان در پی دارند اما در ایران، تا به حال قانون و مجازاتی برای حمایت از حقوق حیوانات، تصویب نشده است.

شهرام امیری شریفی، فعال حقوق حیوانات و سردبیر سایت دیده‌بان حقوق حیوانات می‌گوید: «در هیچ جای دنیا، قانونی تحت عنوان حقوق حیوانات وجود ندارد اما قوانین اجتماعی به گونه‌ای اجرا می‌شود که افراد در صورت آزار دادن حیوانات یا رعایت نکردن شرایط رفاهی آنها مجرم محسوب ‌شوند.

در واقع، آزاردهندگان حیوانات، تهدیدی علیه امنیت جامعه به حساب می‌آید و مجازات سنگینی را در پی دارد. اما متاسفانه در کشور ما قانون مکتوبی برای حیوان آزاری وجود ندارد.»

او ادامه می‌دهد: «در مواردی که قانون مجازاتی را برای جرم صراحتا بیان نکرده است قاضی می‌تواند طبق رویه قضایی به احکام مشابه استناد کند. مثل حکمی که درباره کشاورز فسایی اجرا شد که یک الاغ را زنده سوزانده بود. در واقع با این تصمیم قاضی، مشخص می‌شود که جرم سوزاندن حیوان، معادل ۵۰ ضربه شلاق است و قضات دیگر در صورت مواجهه با پرونده‌های مشابه می‌توانند چنین حکمی برای مجرم در نظر بگیرند.»

شریفی می‌گوید: «با وجودی که مبنای قوانین ایران، دستورات اسلام است، اما در قوانین مکتوب هیچ نمونه‌ای از دستورات اسلامی در حمایت از حقوق حیوانات را نمی‌بینیم.»

اگر سری به احادیث و روایت‌های دینی بزنید، موارد زیادی را پیدا می‌کنید که به تکریم حیوانات و آزار ندادن آنها تاکید شده است. محمد نائینی در مقاله‌ای با عنوان حقوق حیوانات از دیدگاه قرآن و احادیث که سال ۷۸ در فصلنامه علمی پژوهشی دانشور منتشر شد، بخشی از این روایات را جمع‌آوری کرده و نوشته بود:

از پیامبر (ص)نقل شده که فرمودند: «در شبی که به معراج رفته بودم بر آتش جهنم گذری داشتم. زنی را در حال عذاب دیدم. از علت عذاب پرسیدم. گفته شد گربه‌ای را بسته بود و آب و غذایش نمی‌داد و اجازه استفاده از خس و ‌خاشاک زمین را هم به او نمی‌داد تا گربه به هلاکت رسید. پس خدا به واسطه آن عمل ناشایست عذابش می‌کند.»

سکونی هم از امام صادق(ع) نقل می‌کند که حضرت فرمود: «حیوان را بر صاحبش حق است (از جمله اینکه) بیش از طاقت بار نکند و پشت حیوان را کرسی گفتگو قرار ندهد.

و حماد لحام می‌گوید: قطار شتری بر امام صادق(س) گذشت. حضرت دید بار شتر کج شده است؛ فرمود: «ای غلام با این شتر به عدالت رفتار کن (یا بار را بر شتر استوار ساز) که خداوند عدل را دوست دارد».

همچنین از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است که به مأمور دریافت مالیات جانداران دستور دادند: «(مامور) آنقدر پشت حیوان سوار نشود که حیوان به مشقّت بیفتد؛ لذا باید برای سوار شدن از همه آن حیوانات با عدالت بهره‌برداری کند. اگر حیوانی خسته و درمانده باشد، باید برای آن حیوان آسایش بدهد. و در هر چند ساعت مناسب آنها را برای استراحت رها کند.» و همچنین فرمودند: «گوسفندی را نزد گوسفند دیگر ذبح نکنید».