کاندیدای آیت الله مصباح کیست؟

هفته نامه صدا - زینب نورانیان: آیت الله مصباح یزدی که از سال ۸۴ مستقیما به انتخابات ریاست جمهوری ورود کرده در هر دوره یک کاندیدای اصلح معرفی می کند.

سعید جلیلی، دیپلمات سرسخت و محبوب اصولگرایان در مذاکرات هسته ای با گروه ۱+۵ و گزینه اصلح محمدتقی مصباح یزدی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم به نفع دیگر کاندیدای مصباح یعنی سیدابراهیم رییسی کناره گیری کرد؛ هرچند این کناره گیری بالاجبار بود و جلیلی در بیانیه اش حرفی از حمایت از همشهری اش نزد و تنها در وحدت نیروهای انقلابی تاکید کرد.

تقی مصباح، مشهور به محمدتقی مصباح یزدی «علامه» و «فیلسوف» جناح راست سیاسی با 83 سال سن هر چند سابقه مبارزاتی شفاف علیه حکومت پهلوی در کارنامه سیاسی خود ندارد اما بعد از پیروزی انقلاب به ویژه بعد از تاسیس موسسه آموزشی و پژوهش امام خمینی در سال 74 (مجموعه ای آموزشی برای تحصیل طلاب) پایش به عرصه سیاسی باز شد و کم کم به یکی از بازیگران پشت پرده مناسبات سیاسی و انتخاباتی جناح راست و چهره ای بانفوذ بین اصولگرایان تبدیل شد.

بازیگردانی پشت صحنه او در دوازدهمین دور از انتخابات ریاست جمهوری و حمایتش از سیدابراهیم رییسی، تولیت آستان قدس رضوی هم منجر به کناره گیری دقیقه ۹۰ سعید جلیلی از رقابت های انتخاباتی شده است؛ همان که در سال ۹۲ به عنوان کاندیدای اصلح «علامه» اصولگرایان معرفی شده بود.

آیت الله مصباح یزدی برای اولین بار در سال 84 به انتخابات ریاست جمهوری ورود کرد. او در آن انتخابات صریحا از محمود احمدی نژاد حمایت کرد. حمایت او از احمدی نژاد تا سال 88 همچنان ادامه داشت و حتی در جمله ای اطاعت از رییس جمهور را اطاعت از خدا خوانده بود.

اما با پررنگ شدن حضور اسفندیار رحیم مشایی در کنار احمدی نژاد و ماجرای خانه نشینی ۱۱ روزه او، رفته رفته حمایت های مصباح یزدی رنگ باخت. او دیگر لباس منتقد بر تن کرده و یکی از مخالفان سرسخت احمدی نژاد شده بود. استاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی در سخنرانی ای در سال ۹۰ رفتارهای رییس دولت دهم را نقد کرد و ادعا کرد که احمدی نژاد از سوی مشایی سحر شده است: «یک وقتی به برخی از دوستان نزدیک گفتم که بیش از ۹۰ درصد معتقدم که او سحر شده است!

این وضعیت ابدا طبیعی نیست. هیچ آدم عاقلی چنین کارهایی نمی کند، مگر آنکه اختیار از او سلب شده باشد. این کارها هیچ توجیهی ندارند. یک وقت کسی اشتباهی می کند، آن وقت هرچه او اشتباه می کند، این فرد می آید و توجیه می کند! کسی که ۱۰ تا دوست دارد، ۹ تا دوستش را می گذارد کنار و کارهای دهمی را توجیه می کند! آیا این یک کار عاقلانه است که انسان دائما به آن ۹ نفر اعتراض کند و حتی یک بار هم به آن دهمی اعتراض نکند؟

چطور همه اشتباه می کنند و کنار زده می شوند، اما این یکی می شود مطلق و هرچه می گوید درست است؟ این قضیه اصلا توجیه ندارد، اما گفتن این حرف ها عوامانه است و کاری است که پیرزن ها می کنند. زن و شوهرها سر هر قضیه ای که دعوا می کنند می گویند جادو شده. حرف عامیانه ای بود که بگوییم لابد او را جادو کرده اند. حرفی نبود که بشود همه جا زد!»

مخالفت مصباح یزدی با رییس دولت دهم که روزگاری اطاعت از احمدی نژاد رییس جمهور را اطاعت از خدا می دانست، به جایی رسید که حمایت از احمدی نژاد که هنوز رییس دولت بود را حرام اعلام کرد. محمدنبی حبیبی، دبیر کل حزب موتلفه اسلامی ۲ اردیبهشت ماه سال ۹۱ (یعنی یک سال مانده به پایان دولت دهم) در اجلاس سراسری دبیران استان های حزب موتلفه به نقل از رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی گفت: «آیت الله مصباح درخصوص قهر رییس جمهوری در سال گذشته فرموده بودند که اگر حمایت از آقای احمدی نژاد مستلزم ترویج مشایی می شود، حمایت از احمدی نژاد حرام است.»

حمایت از سعید جلیلی

روزها در حالی به زمان ثبت نام از داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری یازدهم سپری می شد که محمدتقی مصباح یزدی دیگر پدر معنوی جبهه پایداری شده بود؛ جبهه ای که در سال 90 و در اثر اختلاف مصباح و احمدی نژاد بر سر اسفندیار رحیم مشایی شکل گرفته و شامل اصولگرایانی چون اخراجی های دولت نهم و دهم، برخی اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس هشتم و برخی اعضای قرارگاه عمار بود.

۲۴ اردیبهشت ماه سال ۹۰ در حالی که یک ماه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یازدهم مانده بود محمدتقی مصباح یزدی به اعضای شورای مرکزی جبهه پایداری که برای تعیین تکلیف نهایی به دیدار او در قم رفته بودند، کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت دولت نهم محمود احمدی نژاد را کاندیدای «اصلح» معرفی کرد.

سخنان مصباح در این دیدار خطاب به اعضای شورای مرکزی جبهه پایداری یادآور اظهارات «علامه» درباره محمود احمدی نژاد طی سال های 84 تا 90 بود. مصباح یزدی درباره اصلح بودن لنکرانی شهادت داد و گفت: «برخی از افرادی که کاندیدا شدند من به آنها ارادت دارم و آنها نور چشم من محسوب می شوند اما برای این کار مناسب نیستند. آقایان روی فردی توافق کرده اند که بنده از 7 سال پیش او را در نظر گرفته بودم ولی به کسی نگفته بودم. بینی و بین الله شهادت می دهم که روی زمین و زیر آن آسمان کسی اصلح از آقای لنکرانی نمی شناسم. امیدوارم که این شهادت برگ زرینی در نامه80 ساله ام باشد.»

در حالی پدر معنوی جبهه پایداری با حمایت قاطع از کامران باقری لنکرانی گفته بود «در پیشگاه الهی شهادت می دهم در بین کسانی که در یازدهمین دوره ریاست جمهوری کاندیدا شده اند جناب آقای دکتر لنکرانی اصلح هستند» که سعید جلیلی، دیپلمات محبوب جبهه پایداری هم به وزارت کشور رفته و داوطلب انتخابات ریاست جمهوری شده بود.

همه چیز برای حمایت تمام عیار پدر معنوی جبهه پایداری از وزیر بهداشت دولت نهم فراهم بود که به رییس موسسه آموزشی و پژوهش امام خمینی خبر رسید فقها و حقوقدانان شورای نگهبان باقری لنکرانی را رجل سیاسی محسوب نکردند. همین شد که قبل اعلام نتایج بررسی صلاحیت ها لنکرانی با انتشار بیانیه ای از حضور در رقابت های انتخاباتی انصراف داد. او در این بیانیه ضمن قدردانی ویژه از «حضرت علامه آیت الله مصباح یزدی دامت برکاته» اعلام کرد به نفع سعید جلیلی که «حضورش در صحنه انتخابات قطعی» شده است انصراف می دهد.

گرچه بعد از انصراف باقری لنکرانی، سعید جلیلی به عنوان نامزد این جبهه در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم معرفی شد اما پدر معنوی جبهه پایداری آنچنان که پشت محمود احمدی نژاد در سال ۸۸ و کامران باقری لنکرانی ایستاده بود، از سعید جلیلی حمایت نکرد.

مصباح یزدی تنها در سخنرانی ای که در جمع اعضای کانون طلوع داشت در حالی که همچنان از محاسن لنکرانی می گفت اشاره ای هم به سعید جلیلی داشت و به اکراه از او حمایت کرد: «من و جبهه پایداری پیشتر کامران باقری لنکرانی، وزیر پیشین بهداشت دولت احمدی نژاد را اصلح تشخیص داده و بدین خاطر از وی حمایت کرده بودم، اما با انصراف لنکرانی به نفع جلیلی شرایط عوض شده است... او وزیری بود که در طول مدت وزارتش، حتی یک مورد خلاف شرع و خلاف قانون از او مشاهده نشده بود چون قسم خورده بود که خلاف قانون عمل نکند. آیا اگر چنین کسی را شناختیم و او را معرفی نمی کردیم، نزد خدا حجتی داشتیم؟...

شرایط به گونه ای شد که آقای باقری لنکرانی علیرغم اصلح بودن، با توجه به شرایطی که پیش آمد کنار رفت و با توجه به اینکه آقای جلیلی به صورت جدی به میدان آمدند، ایشان تکلیف را از دوش خود، برداشته شده دیدند... ما شناخت بیشتری از لنکرانی نسبت به جلیلی داشتیم... ممکن است هر کسی در مسائل فرعی دارای ضعف هایی باشد. از این مقرر شد برای بحث در مسائل فرعی نیز برخی از دوستان با ایشان دیدار کنند تا جبهه پایداری ضمن بررسی بیشتر، نظر خود را درخصوص شخص ایشان ابراز کند... با توجه به تحقیق ها، بررسی ها و مشورت ها به نظر می رسد که ایشان (جلیلی) در اصول و مبانی ضعف ندارد و در مورادی مانند پایبندی به دین، عشق به ولایت، جدیت در اجرای احکام و اهتمام به ارزش های اسلامی بیش از حد نصاب را دارد.»

محتاط در حمایت از رییسی

گرچه سعید جلیلی از ۴ سال قبل برای حضور در کارزار انتخاباتی امسال آمادگی کسب کرده بود اما محمدتقی مصباح یزدی این بار حتی همان حمایت را هم نکرد و روی خوش به کاندیداتوری رییس تیم مذاکره کننده هسته ای دولت محمود احمدی نژاد نشان نداد. گزینه «علامه» جناح راست برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم گرچه امسال هم زاده مشهد است اما سعید جلیلی نبود. هیچکدام از گزینه های اصولگرایان برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم که قرار بود رقیب شیخ سحن روحانی شوند باب میل پدر معنوی جبهه پایداری و گزینه «اصلح» او نبودند.

از این رو شاگردانش را به مشهد فرستاد و رایزنی ها با تولیت آستان قدس رضوی آغاز شد. حسینعلی حاجی دلیگانی، یکی از اعضای جبهه پایداری در گفت و گویی از نظر «مساعد» مصباح یزدی به سیدابراهیم رییس خبر داده و اعلام کرده بود که «علامه» به آنان گفته است برای انتخابات به سراغ تولیت آستان قدرس رضوی بروند.

این عضو جبهه پایداری حتی تماس تلفنی مصباح یزدی با رییسی را برای دعوت او به حضور در انتخابات را هم تایید کرد و از جلسه ای که اعضای شورای مرکزی جبهه پایداری با مصباح درباره انتخابات داشتند گفت که رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی در آن جلسه «توصیه فرمودند که برای انتخابات ریاست جمهوری به سراغ آقای رییسی بروید و اگر شرایطی فراهم شد که به صحنه رقابت انتخاباتی ورود پیدا کرد از وی حمایت کنید.»

این جلسه آغازی بر تکاپوی شاگردان مصباح یزدی برای مجاب کردن ابراهیم رییسی به حضور در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم و رقابت با حسن روحانی شد. محمدجواد کریمی قدوسی، نماینده مشهد در مجلس دهم 13 اسفند که به عنوان سخنران پیش از خطبه در حرم امام رضا سخنرانی می کرد تلویحا از ابراهیمی رییسی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم دعوت کرد: «به برکت این شهر مقدس و ملجأ شریف امام رضا (ع) برای انتخابات سال آینده که نزدیک اربعین انقلاب است یکی از مردانی که دراین شهر پرورش پیدا کرده و مورد عنایت است و اقبال عمومی هم به سمت اوست، موجی شبیه اول انقلاب برای یک تحول در انتخابات 96 و انتخاب یک کابینه انقلابی رقم بخورد.» رفت و آمد و رایزنی های پشت پرده ادامه داشت تا اینکه تولیت آستان قدس رضوی به برگزارکنندگان دومین مجمع عمومی جبهه مردمی نیروهای انقلاب (جمنا) پیغام داد که نامزد انتخابات ریاست جمهوری می شود.

سپس سیدمهدی هاشیم، عضو جبهه پایداری را به عنوان رییس ستاد انتخاباتی خود در تهران برگزید. هفته پیش هم با همراهی برخی از اعضای جبهه پایداری از جمله مسعود میرکاظمی که اخبار غیررسمی حاکی از انتخاب او به عنوان رییس ستاد انتخابات دارد به وزارت کشور رفت و برای رقابت با حسن روحانی ثبت نام کرد.

گرچه اعضای جبهه پایداری به توصیه استادشان ابراهیم رییسی را برای حضور در انتخابات مجاب کردند و تاکنون در کنارش بودند اما هنوز مصباح یزدی حمایت صریحش از تولیت آستان قدرس رضوی را علنی بیان نکرده است.

تنها محمود رجبی، قائم مقام محمدتقی مصباح یزدی در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در حمایت از رییسی اظهاراتی گفته است: «در صورتی که آقای رییسی، رییس جمهور شوند، نه تنها در سطح کشور ایران، بلکه در سطح جهانی می توانند خدمت کنند و این قطعا بیشتر مورد عنایت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) است؛ چه خدمتی برتر از اعتلای کلمه توحید و آرمان های امام رضا (ع) در سطح ملی و بین المللی... ایشان ایثار کرده و عمل به وظیفه را بر خواست شخصی خود مقدم داشتند و در انتخابات شرکت کردند... در چنین شرایطی که تمامی زمینه ها برای انجام وظیفه در این سمت فراهم است؛ عدم حضور در انتخابات، اشتباه در شناخت یا کوتاهی در عمل به وظیفه است.»

پدر معنوی جبهه پایداری که بعد از پایان دولت دهم محمود احمدی نژاد گفته بود: «باید حمایت از افراد محتاطانه تر باشد» شاید از این رو هنوز در حمایت از سیدابراهیم رییسی سخنی نگفته است که می خواهد این دور محتاطانه تر عمل کند.