یک تجربه برای ادغام بانکی
دکتر فرهاد تقی‌زاده حصاری در روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: رئیس‌کل بانک مرکزی در اظهارنظری از احتمال ادغام بانک‌ها خبر داده است. به گفته وی، ادغام یکی از روش‌های نزدیک شدن صورت‌های مالی بانک‌ها به استاندارد‌های روز دنیاست.
در این سرمقاله تلاش می‌شود نکاتی درخصوص الزامات، محاسن و چالش‌های ادغام و تجربیات ژاپن به‌عنوان یکی از موفق‌ترین الگو‌های ادغام بانکی تشریح شود.
ادغام بانك‌هاي ايران براساس تجربه جهاني گريز‌ناپذير است، اما اگر دو بانک یا موسسه اعتباری که از نظر اعتباری وضعیت ناسالمی دارند با هم ادغام شوند، مشکل دوچندان می‌شود. ادغام بانک‌ها و موسسات اعتباری با وضعیت ناسالم و خطرناک، بد روی بد گذاشتن است و ریسک اعتباری نظام مالی را به میزان قابل‌ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد و احتمال ورشکستگی مجموعه جدید به مراتب بیشتر خواهد شد. مهم‌ترین نکته‌ای که بانک مرکزی به‌عنوان نهاد ناظر نظام بانکی باید مدنظر داشته باشد این است که ابتدا باید بانک‌ها و موسسات اعتباری از نظر سلامت اعتباری رتبه‌بندی شوند و در گام بعد آنهایی برای ادغام کاندیدا شوند که رتبه اعتباری بالاتری را کسب کرده‌اند. برای موسساتی که در رتبه‌های پایین‌تر قرار گرفته‌اند یا در معرض خطر هستند، باید با نظارت‌های بیشتر اصلاحات ساختاری صورت گیرد. ادغام موسسات مالی در معرض خطر، پاک‌کردن صورت مساله است. بانک مرکزی باید به وظیفه نظارتی و اصلاح ساختار خود به‌خوبی عمل کند. سیاست پولی و نظارت بانکی از وظایف اصلی بانک مرکزی است.
ژاپن یکی از کشور‌هایی است که در حال حاضر سه بانک اصلی‌اش که سه کلان‌بانک نامیده می‌شوند، هرکدام حاصل ادغام‌های متعدد و حساب‌شده هستند. اینگونه نبوده است که بانک مرکزی هر دو یا چند بانکی را تشویق به ادغام کند. يكي از ادغام‌هاي بزرگ كه بزرگ‌ترين بانك ژاپن را تشكيل داده و منجربه تاسيس بانك BTMU شده از ادغام بانك‌هاي توكيو، ميتسوبيشي و هلدینگ UFJ در سال‌های ۱۹۹۶، ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ میلادی بوده است. در سال ۱۹۹۶ زمانی که بسیاری از بانک‌ها و موسسات مالی ژاپنی پس از ترکیدن حباب دارایی در این کشور، در معرض نکول و ورشکستگی بودند، بانک میتسوبیشی و بانک توکیو که هر دو وضعیت سلامت اعتباری مناسبی داشتند، ادغام شدند و بانک توکیو-میتسوبیشی را شکل دادند که در آن زمان از نظر حجم دارایی بزرگ‌ترین بانک جهان بود. در سال ۲۰۰۱ بانک تویو وارد مذاکرات ادغام با دو بانک سانوا و توکایی شد و در نهایت این سه بانک با هم ادغام شده و در سال ۲۰۰۲ هلدینگ مالی متحده ژاپن یا به اختصار UFJ را تشکیل دادند. در ادامه در ژانویه سال ۲۰۰۶ بانک توکیو میتسوبیشی با UFJ ادغام شدند و بانک توکیو- میتسوبیشی UFJ یا به اختصار BTMU را تشکیل دادند که بزرگ‌ترین بانک
ژاپن از نظر حجم دارایی و سرمایه بازار است.
توجه داشته باشيم كه ادغام موسسات و شركت‌ها، يك پديده متداول در طول تاريخ نظام مالی بین‌المللی بوده و همچنان ادامه دارد و اين روش مزايا و معايب بسياري دارد اما مزاياي آن از معايب آن بيشتر است چراکه با تشكيل بانك و موسسه مالي جديد، طرفین ادغام می‌توانند از مزيت‌هاي نسبي یکدیگر بهره ببرند. مثلا بانك توكيو در بخش مبادلات خارجي داراي توان و مزيت نسبي خوبي بوده است. بانك ميتسوبيشي نيز در بانكداري تجاري، خرده بانكداري در داخل كشور، مزيت نسبي داشته و شبكه گسترده‌اي از مشتريان و بازارها را در سطح كشور داشته است بنابراین ادغام دو بانك به هر دو امكان تحرك و استفاده بهتر از منابع و دارايي‌ها و بازارها را داد و سودآوري را تقويت کرد و آنها را از خطر بحران مالی نجات داد. مهم‌ترين عامل و انگيزه براي ادغام بانك‌ها در ژاپن، مقابله با بحران‌هاي مالي، زيان‌ها و خسارت‌ها و خطر ورشكستگي بانك‌ها در دوره بحران مالي و ركود اقتصادي بوده است تا از خطر ورشكستگي نجات يابند، زيان خود را كاهش دهند و يا سود كم خود را بيشتر كنند. همچنين بانك‌ها با انگيزه بهره‌مندي از مزيت‌هاي نسبي هركدام از طرفین ادغام، حاضر به ادغام مي‌شوند. بعضی از
منتقدان نگران هستند که ادغام بانک‌ها، تعداد بانک‌ها را کاهش داده و بازار بانکی به سمت انحصار چندجانبه کشیده شود. توجه داشته باشيم كه انحصار چندجانبه لزوما بد نيست زيرا بازار انحصار چندجانبه ثابت كرده كه مي‌تواند با نظارت فعال نهاد‌های نظارتی، با مديريت کارآمد مدیران بانکی به افزايش رفاه اجتماعی منجر شود. وقتي بانك‌ها به تنهايي عملكرد خوبي ندارند و هزينه‌ها زياد است و در معرض نکول هستند، چاره‌اي جز ادغام ندارند.
چالش‌های ادغام‌ها
نظر کاربران
همه افکارت قول بیابونیه تخم مرغهارو تو یه سبد بزار یه دفعه از دست بدی این توی تحریمها ثابت شده
بانک مرکزی لطفاً به فکر وصول مالی مردم در موسسات بانکی آرمان باش اعتراضات و جمعیت را دیدی !!! کار را از این که هست خرابتر نکن و سیستم بانک ایران را با ژاپن مقایسه و تشبیه نکن ، آنها در سیستم بانکی و پولی مدیریت کار آمد و قوی دارند و اختلالی نا توازونی بینشان وجود ندارد و نداشته است . با ادغام بحالت ژاپنی بعد از وصول مردم به فکر پیشرفت بانک باش .
بانک مرکزی محترم همانکه شما مجوز صادر میکنی ولی نسبت به مجوزداده شده خودت پایبد نیستی کافیه خواهشن بانکداری ایران را با کشوری همچون ژاپن مقایسه نکن که قابل مقایسه نیست لطفاشما اول بیاییداول طرض درست برخوردکردن کارکنان بانکهارابا ارباب رجوع یاد بده که مثل طلبکارها با مردم شریف رفتار میکنند بعد بیا مثل ژاپن با ان قدرت مالی قدم بردارواگر بادو چشم خودنمیدیدم باورکردن برایم خیلی سخت بودانقدر به مردماحترام میگذارند فقط دونفراز اول صبح جلوی در ورودیوخروجی به ملت تعظیم می کنند