غرب وحشیِ وحشی؛ مهم ترین آثار وسترن تاریخ صنعت بازی

مجله همشهری دانستنیها - کسری کریمی طار: وسترن تنها به معنای غرب وحشی، کابوی ها و کلانترهای فاسد نیست. وسترن یعنی انتقام، یعنی دوئل بین دو خیر و شر، یعنی مولفه ای که هنوز هم در سینمای جهان از آن استفاده می شود، حتی اگر کارگردان ها و تهیه کنندگان دیگر جرئت ساخت یک فیلم وسترن استخوان‌دار را نداشته باشند. در چنین شرایطی، صنعت بازی بستر مناسبی را برای گاوچران هایی با گذشته ای سیاه فراهم کرده که می خواهند با برقراری عدالت، وجدان خود را آسوده کنند. تاریخچه بازی های وسترن به سال های دور باز می گردد.

به 1971 (1350) و عرضه «The Oregon Trail» که قرار بود با نشان دادن سختی زندگی در دوران غرب وحشی، به بازی آموزشی مناسبی برای دانش آموزان مبدل شود. فروش 65 میلیون نسخه ای این اثر و محبوبیت آن در مدارس آمریکا و اروپا طی سه دهه، کمک شایانی به همه گیر شدن ژانر وسترن در صنعت بازی کرد. در اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80 میلادی (اواخر 1350 و واوایل 1360) این روند با عرضه بازی هایی مانند «Gun Fight» و «High Noon» ادامه یافت تا این که در سال 1985 (1364)، کپکام با عرضه بازی «Gun. Smoke» به صورت رسمی وسترن را به عنوان ژانری محبوب به گیمرهای سراسر جهان معرفی کرد. حالا 46 سال پس از عرضه اولین بازی وسترن نوبت به دو عنوان Wild West Online و RDR2 رسیده تا با آمدنشان، میراث اورگن را ادامه دهند. به همین مناسبت در این مطلب شما را با 10 بازی تاثیرگذار وسترن صنعت بازی آشنا خواهیم کرد.

Gun. Smoke

ژاپنی ها در غرب وحشی

شاید باورش مشکل باشد، اما اگر «G.S» (Gun. Smoke) نبود مخاطبان هیچ وقت نمی توانستند عنوان درجه یکی مانند «Red Dead Redemption» را تجربه کنند. این بازی را می توان نخستین ساخته مشهور صنعت بازی در ژانر وسترن دانست که «کپکام» آن را برای دستگاه های آرکید طراحی کرد. G.S در دوران محبوبیت دستگاه های آرکید به دست سازنده مشهور ژاپنی «یوشیکی اوکاموتو» طراحی شد. اوکاموتو برای ساخت بازی اش از عنوان محبوب «Commando» الهام گرفت که گیم پلی اش بسیار به نسخه نهایی G.S شباهت داشت.

علاوه بر این، اسم بازی برگرفته از سریال وسترن مشهوری به همین نام بود که طی سال های 1955 تا 1975 (1334 تا 1354) از تلویزیون ایالات متحده آمریکا پخش می شد. با توجه به این که دو عنوان ارتباطی با یکدیگر نداشتند، کپکام برای فرار از دعوای حقوقی یک نقطه بین دو کلمه Gun و Smoke اضافه کرد. داستان این بازی درباره جایزه بگیری به نام «بیلی باب» بود که به دنبال جنایتکاران مشهور غرب وحشی می رفت. از منظر گیم پلی با اثری در ژانر Vertical scrolling shooter سر و کار داشتیم که دوربین آن از بالا به پایین بود و کاراکتر باید برای رسیدن به اهدافش رو به جلو حرکت می کرد.

علاوه بر گیم پلی سریع، شاید بارزترین نکته این بازی استفاده از کاروگیری بود، آن هم 21 سال قبل از عرضه «Gears of War». او کاموتو این کاورها را طوری طراحی کرده بود که کاربر در زمان هایی که صفحه پر از دشمن می شد، به پشت آن ها حرکت کند و از تیر دشمنان مصون بماند. سال ها بعد، کپکام برای طراحی بازی جدید خودش به نام «Red Dead Revolver» از این عنوان الهام گرفت، هر چند در سال 2002 (1381) ساخت این بازی متوقف شد و مدتی بعد هم «راکستار» تمامی امتیاز و بازی نیمه کاره را از شرکت ژاپنی خریداری کرد.

• سال ساخت: ۱۹۸۵ (۱۳۶۴)
• پلتفرم : NES, Arcade, MSX
• سازنده : Capcom

Sunset Riders

این گروه خشن

بازی محبوب بسیاری از گیمرهای دهه 60 ایران که بعضا به دلیل شباهت یکی از شخصیت هایش به «باد اسپنسر» با نام «پاگنده» یا «پاگنده در غرب وحشی» هم شناخته می شد. این بازی محبوب در حقیقت جواب «کونامی» به رقیب دیرینه اش کپکام و Gun. Smoke بود که از قضا هر دو عنوان هم مختص دستگاه های آرکید طراحی شده بودند و بعدها وارد بازار کنسول ها شدند. «SR» (Sunset Riders) یک side- scrolling شوتر بود که به شما امکان می داد از بین چهار کاراکتر به نام های بیلی، باب، استیو و کورمانو یکی را انتخاب کنید. ویژگی قابل توجه این بازی، امکان بازی کردن تا چهار نفر روی دستگاه های آرکید و دو نفر روی کنسول های بازی بود که لذت انجام دادنش را دوچندان کرده بود. مانند G.S، این بازی حول محور جایزه بگیرهایی می گذشت که باید خلافکاران بزرگ غرب وحشی را از بین می بردند.

در ابتدای هر مرحله، پوستری از فرد تحت تعقیب به مخاطبین نشان داده می شد و در ادامه مرحله و پس از نابود کردن تمامی دشمنان نوبت به باس بازی یا همان فرد تحت تعقیب می رسید. از نکات جالب بازی می توان به سلاح های مختلف هر شخصیت اشاره کرد که تا حدی گیم پلی هر کاراکتر را نسبت به دیگری متمایز می کرد. در حالی که استیو و بیلی از دو ریوالور استفاده می کردند، باب از سلاح رایفل استفاده می کرد و کورمانو از شاتگان. طراحی گیم پلی بازی به گونه ای بود که دشمنان نه تنها از رو به رو بلکه از بالا و پایین صفحه هم به شما شلیک می کردند. از آن جالب تر این که گیم پلی تنها به نبرد با دشمنان و کشتن باس ختم نمی شد و در بیشتر مراحل شاهد هجوم گله گاوهای وحشی بودیم که در آن هنگام بازیکن می بایست با پرش سریع از خطر کشته شدن می گریخت.

• سال ساخت : ۱۹۹۱ (۱۳۷۰)
• پلتفرم : Arcade, Genesis, SNES
• سازنده : Konami

Outlaws

در راه انتقام

با ورود به عصر سه بعدی و محبوب شدن بازی های شوتر اول شخص (FPS) مخاطبان به دنبال عنوانی بودند ک غرب وحشی را به تصویر بکشند و «Outlaws» دقیقا در چنین برهه ای برای کامپیوترهای شخصی عرضه شد. مسئولیت ساخت این بازی برعهده همان تیمی در استودیوی «هنرهای لوکاس» بود که پیش از آن عنوان جذاب «Star Wars: Dark Forces» را طراحی کرده بودند. هر دو بازی، اول شخص بودند و ضمنا هر دوی آن ها از موتور گرافیکی «Jedi engine» بهره می بردند، با این تفاوت که گرافیک Outlaws از برادر ناتنی اش یک سر و گردن بالاتر بود. از طرفی، ظاهر و مکانیک های شوتینگ بازی به شدت به شاهکارهای «id» یعنی «Doom» و «Quake» شباهت داشتند.

برخلاف دیگر بازی های وسترنی که بازار تا ان روز به خود دیده بود، Outlaws علاوه بر گیم پلی، به شدت روی داستان و موسیقی متمرکز بود. قصه بازی حول محور کلانتری به نام «جیمز اندرسون» بود که در بازگشت از یک سفر کاری با جنازه نیمه جان همسرش رو به رو می شود. همسر اندرسون در آخرین لحظات زندگی اش به قهرمان داستان می گوید که آدم بدها دخترش را دزدیده اند و از این نقطه بود که بازی آغاز می شد. برای تمامی میان پرده های بازی، انیمیشنی جداگانه ساخته شده بود، همراه با موسیقی بی نظیر «کلینت باجاکیان» (Clint Bajakian) و نماهایی که تا پیش از آن تنها در فیلم های درجه یک وسترن قابل مشاهده بودند.

در مورد گیم پلی، همان طور که گفتیم Outlaws شباهت بسیاری به شوتر های id داشت، با این تفاوت که جزء اولین عناوینی بود که از زوم دوربین برای اسلحه اسنایپر بهره می برد، ویژگی ای که در بین عناوین آن روزها ویژگی ای مثال زدنی دانسته می شد. با این که فروش Outlaws پایین تر از سطح انتظارات بود، اما یک سال پس از عرضه، بسته الحاقی رایگانی با نام «Handful of Missions» در اختیار مخاطبان قرار گرفت.

• سال ساخت : ۱۹۹۷ (۱۳۷۶)
• پلتفرم : PC
• سازنده : Lucas Arts

Desperados: Wanted Dead or Alive

به خاطر یک مشت دلار

وقتی «دسپرادوس» در سال 2001 (1380) روانه بازار شد، مخاطبان و منتقدان حسابی تحویلش گرفتند. این بازی که اتفاقا طی دوره ای در کشورمان همه به محبوبیت بالایی رسید، تفاوت های فراوانی بادیگر عناوین وسترنی داشت که تا آن روز عرضه شده بودند. تا پیش از آن، تمامی بازی های این ژانر به سبک فیلم های اسپاگتی وسترن، درباره قهرمانی بود که یک تنه یا با کمک دوستانش، لشگری از دشمنان را قلع و قمع می کرد، اما دسپرادوس عنوانی استراتژی/ مخفی کاری بود که باید با صبر و حوصله فراوان آن را دنبال می کردید.

کلیت گیم پلی بسیار به «کماندوز» شباهت داشت و شما کنترل تیمی متشکل از شش نفر را برعهده می گرفتید که هرکدام از یک یا چند ویژگی منحصر به فرد بهره می بردند. داستان بازی در سال 1881 (1260) و در نیومکزیکو جریان داشت؛ جایی که گروهی خبیث با نام «آل دیابلو» به راحتی از تمامی قطارها دزدی می کردند تا این که مدیران شرکت «Twinnings & Co» با ارائه پیشنهادی وسوسه انگیز به جان اعضای این گروه افتادند. 15 هزار دلار، پاداش کسی بود که بتواند یک بار برای همیشه به کابوس آل دیابلو پایان دهد. «جان کوپر»، شخصیت اصلی بازی، با قبول این پیشنهاد گروهی از دوستان مورد اعتمادش را دور خود جمع می کند و به نبرد آل دیابلو می رود.

علاوه بر روایت جذاب، پیچش نهایی قصه، دسپرادوس را به یکی از بهترین داستان های هزاره جدید دنیای بازی تبدیل کرد. موفقیت بی بدیل این عنوان سبب شد سازندگان، کار ساخت دنباله آن را در پیش بگیرند، دنباله ای که پنج سال بعد و با نام «Desprados 2: Cooper's Revenge» روانه بازار شد؛ هر چند به هیچ وجه نتوانست موفقیت های قسمت نخست را تکرار کند. داستان ضعیف و باگ های فراوانی از دلایل اصلی ناکامی قسمت دوم بودند. قسمت سوم هم در سال 2007 (1386) و با نام «Helldorado» منتشر شد که آن هم توفیقی در بازار نداشت تا پرونده سری بازی دسپرادوس برای همیشه بسته شود.

• سال ساخت : ۲۰۰۱ (۱۳۸۰)
• پلتفرم : PC
• سازنده : Spellbound

Gun

جهان غرب

یکی از متفاوت ترین ساخته های استودیوی «Neversoft» که دقیقا یک سال پس از Red Dead Revolver وارد بازار شد و به نوعی رقیب مستقیم ساخته جدید راکستار بود. دو بازی، شباهت های فراوانی به یکدیگر داشتند، از تم اصلی داستان که درباره انتقام بود گرفته تا نمای سوم شخص و طراحی محیط. البته حسن بزرگ «Gun»، محیط Open World آن بود که علاوه بر ماموریت های اصلی به شما اجازه می داد تا ماموریت های جانبی را هم تکمیل کنید. محیط بازی برای اثری در سال 2005 (1384) بسیار غنی بود و می توانستید با گشت و گذار در محیط، حیوانات مختلف از جمله بوفالو و اسب های وحشی را شکار کنید. این ویژگی ها آن قدر تاثیرگذار بودند که راکستار بعدها در «Red Dead Redemption» هم از آن ها استفاده کرد.

«کولتون وایت»، شخصیت اصلی بازی در همان ابتدای قصه پدرش «ند» را از دست می دهد، هر چند در لحظات آخر، ند به او می گوید که کولتون پسر واقعی اش نیست و او باید به دنبال حقیقت بگردد. در ادامه، سفر اودیسه وار کولتون، او را با حقایقی از گذشته اش آشنا می کرد که برای هر مخاطب آثار وسترن می توانست جذاب باشد. داستان این بازی به وسیله «رندال جانسون» نویسنده فیلم «نقاب زورو» به رشته تحریر درآمده بود و بازیگرانی مانند «ران پالرمن»، «لنس هنریکسن» و «توماس جین» صدای خود را به کاراکترها قرض داده بودند. علاوه بر داستان، گیم پلی بازی هم در نوع خودش جذاب بود و بازیکنان می توانستند با استفاده از اسب در اطراف کلرادو، کانزاس و آریزونا به گشت و گذار بپردازند. Gun با وجود فروش ۱.۴ میلیون نسخه ای و نمرات خوب، مورد کم لطفی «اکتیویژن» قرار گرفت، اما قطعا نمی توان تاثیرگذاری فراوان آن را روی بهترین بازی تاریخ وسترن نادیده گرفت.

• سال ساخت: 2005 (1384)
• پلتفرم : Xbox, Xbox ۳۶۰, PS۲, PSP, PC
• سازنده : Neversoft

Dead Man's Hand

هشت مرد خبیث

بازی «Human Head» اول شخص، نه فروش چندان بالایی را تجربه کرد و نه نمراتش چندان درخشان بودند، اما برای یک استودیوی تازه کار اثری باارزش بود؛ مخصوصا این که حتی در آن دوران هم ساخت اثری وسترن ریسکی عظیم بود. داستان بازی مانند بیشتر آثار وسترن، حول محور انتقام می چرخید؛ «آل تیون» El Tejon یکی از اعضای اصلی گروه بدنام «Nine» است و از طریق دزدی و کشتن افراد بی گناه چرخ زندگی اش را می چرخاند. اما وقتی از دستور رییس گروه برای کشتن زنان و کودکان بی گناه سرپیچی می کند، مورد خیانت گروهش قرار می گرد. آل تیون از این سوءقصد جان سالم به در می برد، اما کلانتر او را به زندان می اندازد و در آنجاست که با کمک هم سلولی اش، «آیاگو»، از زندان می گریزد تا انتقامش را از Nine و اعضای آن بگیرد.

از ویژگی های جالب بازی، رودررویی آل تیون با هشت عضو دیگر گروه بود که هرکدام شخصیتی منحصر به فرد داشتند. برای نمونه یکی از اعضای گروه، «Flat Iron» نام داشت که تا به حال با اسلحه شلیک نکرده و تبحرش در پرتاب چاقو بود. گیم پلی بازی تا حد زیادی وامدار Outlaws بود، هر چند در سال ۲۰۰۴ (۱۳۸۳) هم هیچ کس نمی توانست به Dead Mna's Hand لقب شوتری انقلابی بدهد. از دیگر نکات مثبت بازی می توان از موسیقی دلنشین و متناسب با محیط، حس تیراندازی لذت بخش و روایت جذاب آن یاد کرد. قطعا بزرگ ترین مشکل Dead ،Mna's Hand، سیستم ذخیره آن بود که به کاربران اجازه Quick Save نمی داد و از آن بدتر این که در بازی خبر از چک پوینت نبود.

• سال ساخت : 2004 (1383)
• پلتفرم : PC, Xbox
• سازنده : Human Head

Dark Watch

خون آشام های وسترن

یکی از بزرگ ترین حسرت های دارندگان پلی استیشن ۲، نبود بازی های شوتر اول شخص مهیج بود، آن هم در حالی که گیمرها به ایکس باکس به دلیل تعدد عناوین FPS لقب «شوتر باکس» داده بودند. «DW» (Dark Watch) جزء معدود شوترهای اول شخص با کیفیت کنسول نسل ششمی «سونی» بود که توانست حس واقعی یک Run & Gun ناب را به مخاطبان منتقل کند. این بازی، تلفیقی از آثار وسترن، علمی- تخیلی و ترسناک بود که در آهن، پا جای پای «جریکو کراس» می گذاشتید؛

مجرمی که در همان ابتدای کار به اجبار و از سر ناچاری به گروه سری «دارک واچ» می پیوست. این گروه، قرن ها وظیفه محافظت از انسان ها در مقابل شیاطین را برعهده داشت و کراس هم به عنوان عضو تازه وارد باید به نبرد هیولاها، خون آشام ها و دیگر شیاطین می رفت. DW شباهت بی اندازه ای به «دووم» داشت و با الهام از سیستم کنترل «هیلو» به شوتر مهیجی برای دارندگان پلی استیشن ۲ مبدل شد. البته استودیوی «High Moon» برای اولین بازی خودش از عناوین مشهور فراوانی الهام گرفت.

«Blood Shield» که از سیستم سلامت هیلو الهام گرفته بود، «Blood Vision» که در حقیقت همان کار عینک «سم فیشر» را انجام می داد و سیستم اخلاقی بازی که با انتخاب بین خیر و شر به شما قدرت های متفاوتی می داد و بسیار شبیه به همان سیستم اخلاقی بازی «Star Wars: Knights of the Old Republic» بود. تمام این ها را بگذارید کنار سلاح های فراوان؛ از دو کلت گرفته تا اسنایپر و بازوکا- آن هم در قرن ۱۹- و بسیاری ویژگی های جذاب که همگی در قالب یک بازی جمع شده بودند متاسفانه DW هم با وجود فروش خوب و نمرات قابل قبول، قربانی سیاست های انحصارطلبانه اکتیویژن شد و در حالی که دو سال از ساخت دنباله آن می گذشت، پرونده اش برای همیشه بسته شد.

• سال ساخت : 2005 (1384)
• پلتفرم : PS۲, Xbox
• سازنده : High Moon