علیرضا فغانی از حضور در دومین جام جهانی می‌گوید

سالنامه شرق - پارسا شیرازی نژاد: چند ماهی تا آغاز جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه باقی مانده است. در این جام جهانی علاوه بر این که تیم ملی فوتبال ایران حضور دارد، داوری کشورمان هم شانس خوبی دارد که یک تیم اصلی در مسابقات داشته باشد. آخرین باری که یک ایرانی به نمایندگی از کشورمان و نه از کشوری دیگر در جام جهانی سوت زده، هیچ کدام از بازیکنان فعلی تیم ملی که در اردوهای قبل دعوت می شدند و شانس حضور در روسیه را دارند به دنیا نیامده بودند.

حالا فیفا نام علیرضا فغانی را در جمع شش داور انتخابی از قاره آسیا قرار داده که در جام جهانی ۲۰۱۸ حضور دارند. البته از این شش داور، چهار داور به عنوان داور اصلی در روسیه سوت می زنند. حضور فغانی که فینال المپیک ۲۰۱۶ ریو را سوت زده در جام جهانی، بهانه ای شد تا با او درباره تجربه اش از جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل که به عنوان داور ذخیره حضور داشت و شانسی که برای سوت زدن در روسیه دارد، صحبت کنیم.

زنده یاد جعفر نامدار آخرین داور وسط ایرانی بود که به عنوان نماینده کشورمان توانست در جام جهانی سوت بزند، فکر می کنید چرا بعد از جام جهانی 1978 آرژانتین که نامدار در آن قضاوت کرد، دیگر هیچ کس از ایران نتوانست در جام جهانی سوت بزند؟

- متاسفانه کشور ما هیچ برنامه ای در زمینه داوری ندارد. هر کسی هم که در سال های گذشته در داوری کشور به موفقیتی رسیده بر اساس توانایی های خودش بوده است. معتقدم باید سیستماتیک کار کنیم. همچنین برنامه ریزی درستی هم برای داوری کشور داشته باشیم تا بتوان در سطح بین المللی به موفقیت رسید. یک فرد به تنهایی نمی تواند در موفقیت داوری در کشور نقش ایفا کند. در سال های گذشته ما داورانی داشته ایم که برای قضاوت در جام جهانی کاندیدا بوده اند اما موفق نمی شدند برای این رقابت ها انتخاب شوند و در آن سوت بزنند. البته من دقیق نمیدانم داورانی از کشورمان که در برخی از دوره های جام جهانی شانس قضاوت در این بازی ها را داشته اند، به چه دلیل انتخاب نشده اند. در کلاس ها و تست ها ناموفق بوده اند یا انتخاب نشدن آنها دلایل دیگری داشته است. آن چیزی که می دانم این است که برای موفقیت در داوری باید راهی را که الان می رویم عوض کنیم.

جعفر نامدار

هفت بازی در جام جهانی ۲۰۱۴ به عنوان داور چهارم حضور داشتید. چه خاطره ای از آن بازی ها دارید؟

- جام جهانی 2014برای من به دلیل این که فکر می کردم تیم داوری ما چون دیدار رده بندی جام باشگاه های جهان را قضاوت کرده در جام جهانی به عنوان تیم اصلی داوری حضور خواهد داشت و این اتفاق نیفتاد. خیلی تلخ بود. هر چند قضاوت نکردن در جام جهانی برای من بسیار تلخ بود اما خوشبختانه همان طور که گفتید، این شانس را داشتم که هفت بازی به عنوان داور چهارم کنار زمین حضور داشته باشم. شاید اگر داور اصلی در جام جهانی بودم، نهایتا سه بازی به تیم ما می رسید. حضور در بازی افتتاحیه جام جهانی که برزیل میزبان کرواسی بود، افتخار بزرگی برای من بود. سعی کردیم بعد از جام جهانی 2014 از تجربیات به دست آمده در آن بازی ها استفاده کنیم که خوشبختانه اتفاقات خوبی از سال 2015 برای من و تیم داوری ما افتاد.

از تجربیات خوبی که در جام جهانی ۲۰۱۴ به دست آوردید، حرف زدید؛ بزرگ ترین تجربه ای که علیرضا فغانی از جام جهانی ۲۰۱۴ به دست آورد چه بود؟

- بیشتر بحث اعتماد به نفس بود که خوشبختانه آن را به دست آوردیم. مانند یک تیم بزرگ که مربی خواسته هایی از بازیکنان خود دارد، ما هم توانستیم آن خواسته هایی را که مسئولان داوری در فیفا از ما داشتند، در تمرینات کار کنیم و در طول مسابقات به بهترین شکل ممکن خواسته های آنها را عملی کنیم. تیم داوری ما همه استانداردها و معیارهایی را که برای داوری مدرن مد نظر آنها بود، در تمرینات نشان داد و به مرور در تورنمنت های بزرگ هم نتیجه تلاش های ما نمود پیدا کرد.

فیفا به ما اعتماد کرد و بازی های بزرگ را به تیم داوری از ایران سپرد. جام ملت های آسیا و فینال جام باشگاه های جهان را قضاوت کردیم. همچنین در سال های بعد هم فینال المپیک 2016 ریو را به ما سپرده و در جام کنفدراسیون ها قضاوت کردیم. با تجربیات خوبی که از جام جهانی 2014 به دست آورده ام، اتفاقات خوبی برای من بعد از این رقابت ها افتاد.

چه احساسی داشتید وقتی به عنوان داور فینال المپیک ۲۰۱۶ ریو که بین دو تیم برزیل و آلمان برگزار می شد، انتخاب شدید؟

- با توجه به این که مسابقات فیفا از این جام جهانی تا جام جهانی بعد معمولا محدود است و ما جام باشگاه های جهان در سال 2018 را قضاوت کرده بودیم، خودمان فکر نمی کردیم قضاوت فینال المپیک 2016 ریو را به ما بدهند. خوشبختانه با عملکرد و کار تیمی خوبی که در المپیک داشتیم، این اعتماد به وجود آمد و به عنوان اولین تیم داوری آسیایی توانستیم فینال المپیک را قضاوت کنیم. واقعا خوشحالم که از آن بازی در سطح آسیا به عنوان یک افتخار نام می برند که داوران مایرانی توانستند آن را قضاوت کنند.

دو بازی حساس آلمان - شیلی و پرتغال - شیلی را در جام کنفدراسیون ها قضاوت کردید؛ قضاوت آن دو بازی که بازیکنان صاحب نام جهان از جمله رونالدو بهترین بازیکن جهان در سال ۲۰۱۷ در آن حضور داشتند، چه تفاوتی با سایر بازی ها برای شما داشت؟

- آن چیزی که ما در کلاس های فیفا یاد گرفته ایم، این است که اسم یک بازیکن یا اسم یک تیم را زیاد مد نظر خودمان در قضاوت قرار ندهیم و برای ما مهم نباشد. قضاوت برای ما به این صورت است که تصور می کنیم تیم 8 و 9 با هم بازی می کنند و باید به دنبال این باشیم که آن خواسته ها و استانداردهای لازم را که کمیته داوران فیفا از ما می خواهد، رعایت کنیم. با توجه به این که ما آسیایی هستیم، اکثرا در تورنمنت های مختلف، بازی تیم های قاره های دیگر را قضاوت می کنیم. قضاوت بازی هایی که تیم های اروپایی مقابل تیم هایی از آمریکای جنوبی قرار می گیرند.

بسیار سخت است. بازی فیزیکی و خشن می شود و هر دو تیم فوتبال بازی می کنند و تیم داوری هم نباید حتی یک لحظه تمرکز خودش را از دست بدهد. قضاوتدر جام نفدراسیون ها تجربیات خوبی برای من داشت. با توجه به این که در کلاس های آمادگی فیفا و AFC تمامی زوایای قضاوتمند نظر قرار گرفته می شود و با داورها کار می کنند، وقتی ما به وسط زمین می رویم، دیگر سورپرایز یا چیز جدیدی برایمان وجود ندارد و تمام صحنه های بازی در تمرینات کار شده است.

در کلاس های آمادگی که قبل از جام جهانی برای شما می گذارند، با کدام داورها صمیمی تر هستید؟

- اکثر داورها در این کلاس ها با هم دوست هستند و سعی می کنند به هم کمک کنند. چند تورنمنت هست که با شکیر کونیت ترکیه ای هستیم و از دوستان خوب من است. میلو راد ماریچ صرب و ویکتور کاسای مجارستانی هم از دوستان من در کلاس های فیفا هستند. داوران آمریکای جنوبی و آمریکای شمالی هم اکثرا خونگرم هستند و با همه دوست هستیم. با وجود این که رقابت سالمی با هم داریم، همه سعی می کنیم از هم کار یاد بگیریم و از کنار هم بودن لذت ببریم.

در کنار شما، فیفا نام فهد المیرداسی از عربستان، روشن ایرماتوف از از ازبکستان، عبدالله محمد از امارات، ریوجی ساتو از ژاپن و نواف شکرالله از بحرین را برای حضور در جام جهانی 2018 روسیه از آسیا اعلام کرده است. از این شش داور اعلام شده چهار داور در جام جهانی به عنوان داور اصلی حضور دارند. شانس کدام داورها از آسیا را برای سوت زدن در جام جهانی 2018 بیشتر می دانید؟

- من معمولا پیش بینی نمی کنم ولی خیلی ها با توجه به اتفاقاتی که در سال های گذشته افتاده، شانس من و روشن ایرماتوف را برای قضاوت در جام جهانی مسلم می دانند. باید تاکید کنم آن چیزی که من در فیفا تا به حال دیده ام این است که تا لحظه آخر نباید از حضور در جام جهانی اطمینان داشت و باید تمام سعی و تلاش خود را انجام دهید تا به عنوان داور اصلی شما را انتخاب کند. این که چه کسانی اصلی باشند، چه کسانی ذخیره و چه کسانی ویدئویی، تصمیماتی است که با توجه به عملکرد در کلاس ها گرفته می شود. ما سعی می کنیم انشاءالله طبق روال گذشته در کلاس ها عملکرد مناسبی داشته باشیم که یک تیم کامل در جام جهانی به عنوان داور اصلی از ایران پس از سال ها حضور داشته باشند.

با توجه به این که در جام جهانی 2014 هم حضور داشتید، چه نکاتی را در کلاسی که قبل از شروع جام جهانی می گذارند به داوران می گویند؟

- تمام داوران دنیا قوانین داوری را بلد هستند. آزمون هایی در این کلاس ها از داوران می گیرند تا شما را از نظر شناخت قوانین به روز کنند. آزمون های بدنی هم که دیگر مال گذشته نیست و یک داور باید مانند یک فوتبالیست آماده باشد. مثلا آزمون استقامت در سرعت در این کلاس ها از داوران گرفته می شود. در این کلاس ها از داوران گرفته می شود. در این کلاس ها همچنین تیم ها و سبک بازی آنها برای داوران آنالیز می شود. در نهایت هم بحث هماهنگی برای آنها مهم است. فرهنگ های داوری در قاره های مختلف با هم تفاوت دارد. به طور کلی سعی بر این است که داوران به صورت یکنواخت در سطح جام جهانی عمل کنند.

در افتتاحیه جام جهانی 2014 به عنوان داور چهارم حضور داشتید. بازی خاصی مثلا فینال جام جهانی 2018 روسیه مد نظرتان هست که دوست داشته باشید آن را قضاوت کنید؟

- قطعا داوران در جام جهانی دوست دارند بازی های مهم مخصوصا فینال جام را قضاوت کنند. آن چیزی که من در تورنمنت ها یاد گرفته ام، این است که باید قدم به قدم و پله به پله جلو رفت. هر بازی که به شما می دهند، باید تمام تمرکزتان روی آن باشد تا اتفاقات مثبت بعد از قضاوت خوب شما در تورنمنت رقم بخورد. خیلی وقت ها داوران عملکرد خوبی داشته اند ولی با توجه به این که تیم های قاره آنها صعود کرده اند، نتوانسته اند قضاوت فینال را بر عهده بگیرند. تمام فکر و تمرکز تیم داوری ایران این است که بتواند حضوری موفق در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه داشته باشد و با خاطره خوب جام جهانی را پشت سر بگذارد.

از این گفتید که در تورنمنت مشخص می شود چه کسی برای مراحل بعد شانس دارد ولی اگر بخواهیم قبل از شروعت جام جهانی نظرتان را در مورد داورانی که شانس قضاوت در فینال جام جهانی 2018 را دارند به ما بگویید، چه کسانی مد نظرتان است؟

- در این چند سال که من در سطح اول داوری جهان حضور دارم، آن چیزی که دیده ام این است که دیگر اسم داوران تضمینی برای حضور آنها در مراحل بالاتر جام جهانی نیست. در گذشته شاید اگر به یک فوتبال دوست می گفتند چند داور را نام ببر که احتمال دارد فینال جام جهانی را قضاوت کند، می توانست پیش بینی درست کند ولی الان دیگ راسم ها کارایی ندارند و بیشتر کیفیت کار برای فیفا مهم است. در فینال هایی که در سال های گذشته داوران مختلف قضاوت کرده اند، مسئولان داوری در فیفا نشان داه اند که برای آنها اسم دیگر مهم نیست و کیفیت داوری در انتخاب یک دئاور تاثیرگذار است. واقعا نمی شود پیش بینی کرد. همه داوران شانس دارند که در جام جهانی مسابقات بزرگ را قضاوت کنند.

از نظر هماهنگی با دو کمک ایرانی خود رضا سخندان و محمدرضا منصوری در چه وضعیتی قرار دارید؟

- فیفا یک کار کارشناسی انجام داده و برای داوری اصطلاحا سه گانه درست کرده است، یعنی داور وسط و دو کمک او همیشه از یک کشور باشند. به نظر من این تصمیم فیفا بسیار خوب است. من با دو کمک خودم هماهنگ هستم. آنها هم جداگانه تمرین می کنند. برنامه هایی را که از فیفا ابلاغ می شود دنبال می کنند و امیدوارم مثل گذشته بتوانیم همدل و با اتحاد خیلی خوب در جام جهانی هم حضور خوبی داشته باشیم و کم اشتباه ظاهر شویم.

بزرگ ترین آرزوی علیرضا فغانی در داوری چیست؟

- از روز اول، قضاوت در فینال جام جهانی هدف من بود. برای رسیدن به هدف خودم با تمام توان تلاش می کنم. روال کار هم به این صورت است که همیشه باید نوک قله را به عنوان هدف خود قرار دهید تا بتوانید به موفقیت هایی دست پیدا کنید. خدا را شکر در سال های گذشته در مسیری که قرار گرفته ام توانستم موفقیت های خوبی را به دست آورم. امیدوارم در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه هم بتوانم یک خاطره ماندگار داشته باشم.

به عنوان حرف آخر، نکته ای مانده که بخواهید به مخاطبان ما بگویید؟

- اول از همه آرزو می کنم تیم ملی فوتبال ایران به مراحل بالاتر جام جهانی ۲۰۱۸ صعود کند و برای کادر فنی و بازیکنان تیم هم آرزوی موفقیت می کنم. امیدوارم ما هم در کنار آنها بتوانیم عملکرد خوبی داشته باشیم. در آخر هم می خواهم به سوال اول شما اشاره کنم و بگویم: «بالاخره باید برنامه ریزی شود. برنامه مدونی تصویب شود. از تجربیات گذشته استفاده کنند و با برنامه جلو برویم. اگر درگیر مسائل روزمره باشیم، دردی از داوری کشور دوا نمی شود و داوری پیشرفتی نمی کند. اگر با برنامه پیش برویم می توانیم مثل ژاپن و خیلی از کشورهای دیگر هر دوره در جام جهانی نماینده داشته باشیم.