گاز مایع چیست؟

گاز مایع یک نوع سوخت فسیلی محسوب میشود که از اهمیت بالایی برخودار است. این گاز به علت اینکه تحت فشار بالایی قرار میگیرد بصورت مایع در می‌آید. این ویژگی باعث میشود تا حجم زیادی از گاز را بتوان در داخل مخزن‌های مخصوص گاز ذخیره کرد و از این طریق به روش‌های مختلف جابجا کرد. از همین رو صادارت این ماده بسیار ارزشمند است، زیرا حمل و نقل، ذخیره سازی و استفاده از آن در مقایسه با دیگر گاز‌ها بسیار آسان است. این در حالی است که این سوخت بسیار محبوب است و به راحتی می توان از آن در مصارف مسکونی و تجاری استفاده کرد. در این مقاله به بررسی فرآیند تولید گاز مایع، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی، و تأثیرات محیطی این گاز ارزشمند می‌پردازیم.

ترکیبات گاز مایع

گاز‌های مایع یا Liquid Petroleum Gas از ترکیبات شیمیایی هیدروکربنی تشکیل شده‌اند. ترکیبات اصلی مورد استفاده در تولید گاز‌های مایع عبارتند از پروپان (C۳H۸) و بوتان (C۴H۱۰) که از فرآیند‌های استخراج نفت و گاز طبیعی به دست می‌آیند. این ترکیبات در دما و فشار خاصی، به حالت مایع تبدیل می‌شوند. از فرایند‌های صنعتی مختلفی برای جذب، جداسازی و فرآوری گاز مایع استفاده میشوند که نیازمند تکنولوژی بالا است

فرایند تولید گاز مایع

در ابتدا، نفت خام یا گاز طبیعی از مخازن زیرزمینی استخراج می‌شود. این مواد اولیه حاوی ترکیبات هیدروکربنی مختلفی هستند که بعداً به عنوان گاز‌های مایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس اولین قدم برای تهیه گاز مایع استخراج نفت یا گاز از ذخایر نفتی و گازی می‌باشد. در این مرحله، ترکیبات مختلف موجود در نفت و گاز تجزیه و تحلیل می‌شوند تا ترکیبات مورد نیاز برای تولید گاز LPG جدا شوند.

در پالایشگاه‌ها به وسیله روشی بنام کراگینگ ترکیبات نفت خام با توجه به چگالی مواد نفتی تجزیه میشوند؛ و ترکیبات سبک تری مانند پروپان و بوتان از تجزیه نفت خام بدست می‌اید. در مرحله بعدی پروپان و بوتان خالص سازی میشوند تا پروپان و بوتان خالص بدست آید. سپس این ترکیبات پروپان و بوتان تحت فشار و دمای پایین به حالت مایع تبدیل می‌شوند. این فرآیند به عنوان لیکفیکاسیون (Liquefaction) شناخته می‌شود و به منظور تغییر حالت از گاز به مایع استفاده می‌شود. به این ترتیب گاز مایع LPG ساخته میشود. این گاز توسط مخازن مخصوص میتواند به اقصی نقاط دنیا ارسال شود.

خواص گاز مایع

۱. دمای جوش پایین: گاز‌های مایع دارای دمای جوش بسیار پایین هستند. به عنوان مثال، پروپان دمای جوش منفی ۴۲ درجه سانتی‌گراد دارد. این ویژگی باعث می‌شود که گاز‌های مایع به سهولت و با مصرف انرژی کمتر به حالت مایع تبدیل شوند؛ و حمل و نقل آن بسیار آسان شود

۲. حجم کم و چگالی بالا: گاز‌های مایع دارای حجم کمتری نسبت به حالت گازی هستند. به عنوان مثال، یک متر مکعب از گاز پروپان در حالت مایع تنها حجمی حدود ۲۷۰ لیتر را اشغال می‌کند. این ویژگی به آن امکان می‌دهد که حجم زیادی از انرژی در یک فضای کوچک ذخیره شود.

۳. انرژی بالا: گاز‌های مایع دارای انرژی بالایی هستند و در فرآیند‌های احتراق انرژی زیادی تولید می‌کنند. به عنوان مثال، گرمای انرژی تولید شده از احتراق گاز پروپان دو برابر گرمای انرژی تولید شده از بنزین است.

۴. حفظ کیفیت با گذشت زمان: گاز‌های مایع به طور طبیعی پایداری خوبی دارند و در مخازن طولانی‌مدت ذخیره می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود که از آن‌ها به مدت طولانی بدون افت کیفیت استفاده شود.

۵. استفاده در صنایع مختلف: گاز‌های مایع به عنوان منبع انرژی در صنایع مختلفی از جمله خانه‌ها، خودروها، صنایع تولیدی و کشاورزی استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، در کشاورزی، گاز مایع به عنوان منبع انرژی برای دستگاه‌ها و پمپ‌های آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۶. دوست دار محیط زیست: گاز‌های مایع دارای آلاینده‌های کمتری نسبت به برخی سوخت‌های فسیلی هستند، که به کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت هوای محیط زیست کمک می‌کند.

مخزن گاز

مخزن گاز مایع یک راه حل ایده آل برای استفاده از گاز مایع برای استفاده‌های صنعتی و مسکونی است. این مخازن با رعایت مقرارات ایمنی ساخته میشوند تا در امکانی که دسترسی به گاز شهری وجود ندارد استفاده شود. مخزن گاز مایع باید استاندارد ۸۴۱ را کسب کند. استاندارد ۸۴۱ استاندارد اجباری برای مخازن گاز است که نشان میدهد مخزن گاز مایع به وسیله اپراتور‌های متخصص و توسط یک روش اصولی و با الیاژ مخصوصی از فولاد بنام A۵۱۶ گرید ۷۰ ساخته شده است.