سینما به سرنوشت «ارج» دچار نشود
توقفِ موقت فیلم «عادت نمی‌کنیم» و ادامه اکران آن بعد از چندروز که هر دو مورد به دستور دادستانی تهران صورت گرفت، بحث‌های متعدد و متنوعی را در سینمای ایران به راه انداخت.
روزنامه شرق - فرانک آرتا: توقفِ موقت فیلم «عادت نمی‌کنیم» و ادامه اکران آن بعد از چندروز که هر دو مورد به دستور دادستانی تهران صورت گرفت، بحث‌های متعدد و متنوعی را در سینمای ایران به راه انداخت. اینکه با وجود گردش مالی پایین و کمبودهایی در حیطه تجهیزاتی و تکنولوژی سینما و...، فیلم‌های ایرانی همچنان در داخل و هم در ورای مرزهای کشور توانسته‌اند هویت خود را به اثبات برسانند و به‌مثابه کالای فرهنگی شناسنامه‌دار با امضای معتبر مطرح شده‌اند، بر کسی پوشیده نیست.
اما با همه اینها سینمای ایران با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کند که جای کاویدن و بررسی آن خالی است. به‌طورمثال سینما در ایران با دارابودن نیروهای انسانی کارآمد و خلاق در بخش‌های فن‌سالاران و اندیشه‌‌ورزان، چگونه می‌تواند به مفهوم متداول «صنعت» نزدیک شود؛ سازوکاری است که با نظام عرضه و تقاضا ظهور و بروز پیدا می‌کند، اینکه یک فیلم به‌مثابه کالای فرهنگی به‌گونه‌ای شکیل و زیبا به متقاضی معرفی شود و به دستش برسد.
متقاضی هم با قدرت انتخاب و مطابق سلیقه‌اش آن را طالب می‌شود و خریداری می‌کند. طبعا چنین روندی در قالب «بازار»ی هماهنگ شدنی است. بنابراین پررونق‌بودن بازار، هم به‌نفع تولید‌کننده است و هم به کام ِمشتری. با این نگاه روز گذشته شاهد بودیم که علیرضا داوودنژاد، کارگردان و تهیه‌کننده سینما، نامه‌ای در پی حواشی پخش تیزرهای فیلم‌های ایرانی از ماهواره، خطاب به دادستان تهران نوشت و منتشر کرد. او که به مسائل سینمای ایران اشراف دارد، با شناخت از گودال‌های بازدارنده نظام تولید و پخش، راهکارهایی برای برون‌رفت از آن ارائه می‌دهد.
در این نامه دغدغه‌های داوودنژاد چنین بیان شده است: «آقای دادستان محترم! اگر یک یخچال تولیدشده در کشور توسط یک شبکه معاند ماهواره‌ای تبلیغ شود و فروش آن یخچال در داخل ایران از فروش یخچال‌های خارجی بیشتر شود، آیا لطمه‌ای به کشور خورده یا سودی عاید آن شده است؟ آیا باید از این تبلیغ جلوگیری کرد و یخچال‌های این کارخانه را در سطح کشور جمع‌آوری و کارخانه را تعطیل کرد؟ یا باید پذیرفت که تبلیغ هر نوع کالای استاندارد ایرانی یا فیلم دارای مجوز ایرانی از شبکه‌های ماهواره‌ای مصداق همکاری با آن شبکه نیست، چراکه نهایتا به تقویت بنیه اقتصادی کشور منجر می‌شود و به بی‌نیازترشدن ملت از واردات و قاچاق کالا.
آقای دادستان! یادش به‌خیر یخچال ارج، کولر ارج، بخاری ارج.
گویا ارج و سامسونگ با هم کار خود را شروع کردند. در ایران ما ارج ایرانی ورشکسته شد و سامسونگ کره‌ای مملکت را گرفت. یا زمانی که پرچم سینمای ایران در این‌طرف و آن‌طرف دنیا در اهتزاز بود سینماگران ترکیه ایستاده بودند و با حسرت تماشا می‌کردند؛ حالا فیلم‌های ترکیه میلیون‌ها خانه ایرانی را تسخیر کرده و سینمای ضربه‌خورده و ازنفس‌افتاده ما سرگردان است و برای تبلیغ فیلم‌های دارای مجوزش باید جواب پس بدهد.
در این نامه به مسائل کلیدی سینما و حتی جامعه که همانا اهمیت‌دادن و حمایت‌کردن از انواع تولیدات داخلی است، اشاره شد. با داوودنژاد گفت‌وگو کردیم تا ابعاد قضیه را واضح‌تر بیان کند. او در پاسخ چنین گفت: «آنچه به محتوای نامه من مربوط می‌شود این است که به‌طورکلی سینمای ایران بازاری دارد که از چندین بخش تشکیل می‌شود. این بخش‌ها شامل سالن‌های سینما، شبکه نمایش خانگی، تلویزیون، شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنت است. حالا بهتر است به جزئیات هرکدام از بخش‌ها بپردازیم تا ببینیم سینمای ایران چگونه می‌تواند به حیات خود ادامه دهد».
کارگردان فیلم «مرهم» در ادامه توضیح داد: «درباره تعداد سالن‌های سینما باید گفت که حدود هزار شهر ایران سینما ندارند. از میان حدود ٣٠٠ سالن سینما، دست‌کم زیر ٨٠ سالن استاندارد هستند؛ نکته‌ای که در قیاس با کشورهای منطقه هم ناچیز است. متأسفانه بازار شبکه نمایش خانگی هم بیشتر در دست سارقان و قاچاقچیان است و گردش مالی آن اصلا قابل مقایسه با گردش مالی بازار قانونی نیست! برخی از مراکز استانها چیزی حدود ١٠، ٢٠ دی‌وی‌دی می‌خرند و از روی آن برای سایر استانها هزاران کپی غیرقانونی تکثیر می‌کنند!»
داوودنژاد در ادامه به وضعیت رویکرد تلویزیون به سینما پرداخت و گفت: «تلویزیون هم نه فیلم‌های ایرانی را معرفی و تبلیغ می‌کند و نه می‌خرد. تازه در برنامه‌های سینمایی خود دلسوزانه به سینمای ایران توجهی ندارد. می‌ماند بازار شبکه‌های ماهواره‌ای خارجی که آنها هم با نمایش‌های غیرقانونی نه‌تنها فیلم‌هایمان را تاراج می‌کنند، بلکه تماشاگران را هم به غارت می‌برند. در بازار اینترنت هم طبق معمول دانلودهای غیرقانونی رایج است. ولی قرار است بازار وی.او.دی (V.O.D) راه‌اندازی شود که امیدوارم با کارشکنی‌هایی که می‌شود متوقف نماند و به نتیجه برسد.
درخواست ما هم از وزارتخانه‌های راه و بهداشت و سازمان جهانگردی هنوز به نتیجه نرسیده و آنها کماکان در بیمارستان‌ها، هتل‌ها، خطوط هوایی و کشتی‌رانی، قطارها و اتوبوس‌ها تعهدی به استفاده قانونی از فیلم‌های ایرانی ندارند و هنوز حاضر نشده‌اند برای خرید رایت فیلم‌های ایرانی بهایی بپردازند. چیزی که قبلا مرسوم بود ولی با ناامن‌شدن بازار سینما، آنها هم به همین فضای ناامن پیوستند. با این نگاه سینمای ایران امنیت بازار ندارد. حالا باید چه کنیم؟»
کارگردان فیلم «مصائب شیرین» در ادامه افزود: «به‌این‌ترتیب می‌بینیم عمده فضای دیداری و شنیداری کشور در دست ماهواره‌ها و بازار سیاه فیلم خارجی افتاده و طبیعتا وقتی فضا از تولیدات داخلی گرفته شود، پیداست واردات رسمی و غیررسمی بازار را اشغال می‌کنند».
داوودنژاد در پایان خاطرنشان کرد: «حالا در این اوضاع نابسامان چند شبکه ماهواره‌ای فیلم‌های ایرانی را تبلیغ کرده‌اند، آیا باید خوشحال باشیم یا ناراحت؟ آیا بهتر نیست قوانین مربوط به شبکه‌های ماهواره‌ای را به نحوی تفسیر و اجرا کنیم که حاصل آن به‌نفع تولید‌کننده داخلی باشد و نه محصولات وارداتی و قاچاق؟ پیش از استقبال تماشاگران از فیلم‌ها در اکران نوروزی، در جشنواره ملی فیلم فجر شاهد بودیم.
علتش هم این بود خوشبختانه به محض اینکه تنش اجتماعی کمتر و حال مردم بهتر شد به‌طور طبیعی آنها به طرف مراکز تفریحی و فرهنگی و هنری سرازیر شدند و بعد از آن استقبال از اکران فیلم‌های نوروزی افزایش پیدا کرد و تبلیغات ماهواره به رونق سالن‌ها افزود. حالا ما باید از این وضعیت خشنود باشیم یا ناراضی؟ آیا از اینکه فیلم ایرانی با استقبال بیشتر مواجه شود و مردم از پای ماهواره‌ها برخیزند و به‌جای مراجعه به بازار سیاه ویدئو، به سالن‌های سینمای نمایش‌دهنده فیلم ایرانی مراجعه کنند باید ناراحت بشویم؟ مسلم است که باید همه قوانین به نحوی تفسیر و اجرا شود که حاصل آن رونق تولید و توزیع کالای ایرانی و کاستن از واردات و قاچاق باشد.
اگر ما به اندازه کافی نسبت به تولیدات داخل کشور و ارتقای کیفیت و تبلیغات آنها مراقبت داشته باشیم آیا اتفاق دردناکی شبیه ورشکستگی کارخانه قدیمی و موفق ارج می‌افتاد؟ و محصولات شرقی و غربی رسمی و قاچاق و ال.جی و سامسونگ و برندهای اروپایی و آمریکایی بازار محصولات اجناس خانگی را یکسره فتح می‌کردند؟»
اما با همه اینها سینمای ایران با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کند که جای کاویدن و بررسی آن خالی است. به‌طورمثال سینما در ایران با دارابودن نیروهای انسانی کارآمد و خلاق در بخش‌های فن‌سالاران و اندیشه‌‌ورزان، چگونه می‌تواند به مفهوم متداول «صنعت» نزدیک شود؛ سازوکاری است که با نظام عرضه و تقاضا ظهور و بروز پیدا می‌کند، اینکه یک فیلم به‌مثابه کالای فرهنگی به‌گونه‌ای شکیل و زیبا به متقاضی معرفی شود و به دستش برسد.
متقاضی هم با قدرت انتخاب و مطابق سلیقه‌اش آن را طالب می‌شود و خریداری می‌کند. طبعا چنین روندی در قالب «بازار»ی هماهنگ شدنی است. بنابراین پررونق‌بودن بازار، هم به‌نفع تولید‌کننده است و هم به کام ِمشتری. با این نگاه روز گذشته شاهد بودیم که علیرضا داوودنژاد، کارگردان و تهیه‌کننده سینما، نامه‌ای در پی حواشی پخش تیزرهای فیلم‌های ایرانی از ماهواره، خطاب به دادستان تهران نوشت و منتشر کرد. او که به مسائل سینمای ایران اشراف دارد، با شناخت از گودال‌های بازدارنده نظام تولید و پخش، راهکارهایی برای برون‌رفت از آن ارائه می‌دهد.
در این نامه دغدغه‌های داوودنژاد چنین بیان شده است: «آقای دادستان محترم! اگر یک یخچال تولیدشده در کشور توسط یک شبکه معاند ماهواره‌ای تبلیغ شود و فروش آن یخچال در داخل ایران از فروش یخچال‌های خارجی بیشتر شود، آیا لطمه‌ای به کشور خورده یا سودی عاید آن شده است؟ آیا باید از این تبلیغ جلوگیری کرد و یخچال‌های این کارخانه را در سطح کشور جمع‌آوری و کارخانه را تعطیل کرد؟ یا باید پذیرفت که تبلیغ هر نوع کالای استاندارد ایرانی یا فیلم دارای مجوز ایرانی از شبکه‌های ماهواره‌ای مصداق همکاری با آن شبکه نیست، چراکه نهایتا به تقویت بنیه اقتصادی کشور منجر می‌شود و به بی‌نیازترشدن ملت از واردات و قاچاق کالا.
آقای دادستان! یادش به‌خیر یخچال ارج، کولر ارج، بخاری ارج.
گویا ارج و سامسونگ با هم کار خود را شروع کردند. در ایران ما ارج ایرانی ورشکسته شد و سامسونگ کره‌ای مملکت را گرفت. یا زمانی که پرچم سینمای ایران در این‌طرف و آن‌طرف دنیا در اهتزاز بود سینماگران ترکیه ایستاده بودند و با حسرت تماشا می‌کردند؛ حالا فیلم‌های ترکیه میلیون‌ها خانه ایرانی را تسخیر کرده و سینمای ضربه‌خورده و ازنفس‌افتاده ما سرگردان است و برای تبلیغ فیلم‌های دارای مجوزش باید جواب پس بدهد.
در این نامه به مسائل کلیدی سینما و حتی جامعه که همانا اهمیت‌دادن و حمایت‌کردن از انواع تولیدات داخلی است، اشاره شد. با داوودنژاد گفت‌وگو کردیم تا ابعاد قضیه را واضح‌تر بیان کند. او در پاسخ چنین گفت: «آنچه به محتوای نامه من مربوط می‌شود این است که به‌طورکلی سینمای ایران بازاری دارد که از چندین بخش تشکیل می‌شود. این بخش‌ها شامل سالن‌های سینما، شبکه نمایش خانگی، تلویزیون، شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنت است. حالا بهتر است به جزئیات هرکدام از بخش‌ها بپردازیم تا ببینیم سینمای ایران چگونه می‌تواند به حیات خود ادامه دهد».
کارگردان فیلم «مرهم» در ادامه توضیح داد: «درباره تعداد سالن‌های سینما باید گفت که حدود هزار شهر ایران سینما ندارند. از میان حدود ٣٠٠ سالن سینما، دست‌کم زیر ٨٠ سالن استاندارد هستند؛ نکته‌ای که در قیاس با کشورهای منطقه هم ناچیز است. متأسفانه بازار شبکه نمایش خانگی هم بیشتر در دست سارقان و قاچاقچیان است و گردش مالی آن اصلا قابل مقایسه با گردش مالی بازار قانونی نیست! برخی از مراکز استانها چیزی حدود ١٠، ٢٠ دی‌وی‌دی می‌خرند و از روی آن برای سایر استانها هزاران کپی غیرقانونی تکثیر می‌کنند!»
داوودنژاد در ادامه به وضعیت رویکرد تلویزیون به سینما پرداخت و گفت: «تلویزیون هم نه فیلم‌های ایرانی را معرفی و تبلیغ می‌کند و نه می‌خرد. تازه در برنامه‌های سینمایی خود دلسوزانه به سینمای ایران توجهی ندارد. می‌ماند بازار شبکه‌های ماهواره‌ای خارجی که آنها هم با نمایش‌های غیرقانونی نه‌تنها فیلم‌هایمان را تاراج می‌کنند، بلکه تماشاگران را هم به غارت می‌برند. در بازار اینترنت هم طبق معمول دانلودهای غیرقانونی رایج است. ولی قرار است بازار وی.او.دی (V.O.D) راه‌اندازی شود که امیدوارم با کارشکنی‌هایی که می‌شود متوقف نماند و به نتیجه برسد.
درخواست ما هم از وزارتخانه‌های راه و بهداشت و سازمان جهانگردی هنوز به نتیجه نرسیده و آنها کماکان در بیمارستان‌ها، هتل‌ها، خطوط هوایی و کشتی‌رانی، قطارها و اتوبوس‌ها تعهدی به استفاده قانونی از فیلم‌های ایرانی ندارند و هنوز حاضر نشده‌اند برای خرید رایت فیلم‌های ایرانی بهایی بپردازند. چیزی که قبلا مرسوم بود ولی با ناامن‌شدن بازار سینما، آنها هم به همین فضای ناامن پیوستند. با این نگاه سینمای ایران امنیت بازار ندارد. حالا باید چه کنیم؟»
کارگردان فیلم «مصائب شیرین» در ادامه افزود: «به‌این‌ترتیب می‌بینیم عمده فضای دیداری و شنیداری کشور در دست ماهواره‌ها و بازار سیاه فیلم خارجی افتاده و طبیعتا وقتی فضا از تولیدات داخلی گرفته شود، پیداست واردات رسمی و غیررسمی بازار را اشغال می‌کنند».
داوودنژاد در پایان خاطرنشان کرد: «حالا در این اوضاع نابسامان چند شبکه ماهواره‌ای فیلم‌های ایرانی را تبلیغ کرده‌اند، آیا باید خوشحال باشیم یا ناراحت؟ آیا بهتر نیست قوانین مربوط به شبکه‌های ماهواره‌ای را به نحوی تفسیر و اجرا کنیم که حاصل آن به‌نفع تولید‌کننده داخلی باشد و نه محصولات وارداتی و قاچاق؟ پیش از استقبال تماشاگران از فیلم‌ها در اکران نوروزی، در جشنواره ملی فیلم فجر شاهد بودیم.
علتش هم این بود خوشبختانه به محض اینکه تنش اجتماعی کمتر و حال مردم بهتر شد به‌طور طبیعی آنها به طرف مراکز تفریحی و فرهنگی و هنری سرازیر شدند و بعد از آن استقبال از اکران فیلم‌های نوروزی افزایش پیدا کرد و تبلیغات ماهواره به رونق سالن‌ها افزود. حالا ما باید از این وضعیت خشنود باشیم یا ناراضی؟ آیا از اینکه فیلم ایرانی با استقبال بیشتر مواجه شود و مردم از پای ماهواره‌ها برخیزند و به‌جای مراجعه به بازار سیاه ویدئو، به سالن‌های سینمای نمایش‌دهنده فیلم ایرانی مراجعه کنند باید ناراحت بشویم؟ مسلم است که باید همه قوانین به نحوی تفسیر و اجرا شود که حاصل آن رونق تولید و توزیع کالای ایرانی و کاستن از واردات و قاچاق باشد.
اگر ما به اندازه کافی نسبت به تولیدات داخل کشور و ارتقای کیفیت و تبلیغات آنها مراقبت داشته باشیم آیا اتفاق دردناکی شبیه ورشکستگی کارخانه قدیمی و موفق ارج می‌افتاد؟ و محصولات شرقی و غربی رسمی و قاچاق و ال.جی و سامسونگ و برندهای اروپایی و آمریکایی بازار محصولات اجناس خانگی را یکسره فتح می‌کردند؟»
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
خيلي وقته شده! نگاه به دوتا فيلم که تازه به زور تبليغ شبکه جم فروخته نکنيد!!؟