اینشتین ذاتا نابغه بود

هفت صبح: راجع به مغز غیرعادی آلبرت اینشتین و در نتیجه هوش سرشارش، تا به امروز صحبت‌های بسیاری شده است؛ حال «نیچر» خبر از تحلیل تصاویری تازه منتشر شده داده که این ادعاها درباره مغز اینشتین را تایید می‌کند

اینشتین، دانشمند سرشناس فیزیک و پایه گذار نظریه‌های نسبیت خاص و عام با صدها پژوهش و یافته درخور، در سن 76 سالگی چشم از جهان فروبست؛ 28 فروردین 1334،گونه بشر یکی از باهوش‌ترین انسان‌های تاریخ خود را از دست داد.

گواه باهوشی او نه دستاوردهای ماندگارش و نه گفته‌های همتایان و همکاران او، بلکه نتیجه کالبدشکافی مغزش پس از مرگ است. در حالی که بسیاری از فرهیختگان نسبت به توان نامتعارف فیزیک مغز آلبرت اینشتین به ذهن خود شک وارد می‌کردند، روز گذشته، پایگاه خبری نشریه پژوهشی و معتبر «نیچر» خبر از انتشار مقاله‌ای تازه در نشريه «برين» در مورد توان بالای مغز اینشتین به سبب ساختار نامتعارفش داد.

در این پژوهش علاوه بر نمونه های به جا مانده از مغز این دانشمند بنام فیزیک، برای نخستین بار شکل مغز او مورد بررسی دقیق قرار گرفت. این بررسی گرچه در سالیان اخیر اتفاق افتاد، اما مدیون تلاش توماس هاروی، آسیب شناس، در نیم قرن پیش است.

مغزی که 240 قطعه شد

هاروی، پس از مرگ اینشتین، مغز او را از كاسه سرش بيرون آورد و در مایع فرمالین انداخت. پس از گرفتن چند 10عکس سیاه و سفید از ساختار مغز اینشتین، این آسیب شناس مغز اینشتین را به 240 قسمت تقسیم کرد. سپس بافت‌های هر نمونه را روی اسلایدهای میکروسکوپ قرار داد و آن اسلایدها را برای بررسی برترین آسیب شناسان اعصاب در جهان ارسال کرد. کالبدشکافی در آن زمان نشان داد که مغز اینشتین کوچک‌تر از معمول است و تحلیل بعدی نیز نشان داد که تغییرات روی مغز اینشتین متناسب با پیری اتفاق افتاده.

با وجود این، چیزی دیگر مورد تحلیل قرار نگرفت. توماس هاروی، قطعات مغز در شیشه پر از فرمالین را تحت شرايط خاصي در دفتر کارش حفظ كرد. چند دهه بعد، چندین پژوهشگر از هاروی خواستند که چند نمونه از مغز اینشتین را برای بررسی در اختیارشان قرار دهد.

آنها در همان تحلیل‌های ابتدایی خود متوجه جزئیات غیرمتعارف مغز این دانشمند مشهور فیزیک شدند. در پژوهشی که سال ۱۳۶۴/۱۹۸۵ منتشر شد، نشان داده شد که مغز اینشتین به طور غیرمعمولی، تعداد بیشماری سلول‌های غیر عصبی گلیا برای هر یاخته عصبی (نرون) دارد. یک دهه بعد، پژوهشی دیگر منتشر شد که نشان می‌داد لوب آهیانه‌ای (بخش بالا و وسط نیم کره مغز) مغز اینشتین، فاقد فرورفتگی‌ها و ساختاری است که اوپرکولوم نام گرفته است.

نتیجه آن پژوهش، مشخص می‌کرد که فرورفتگی‌های ناپدید شده، احتمالا ارتباطات در این بخش مغز را بالا برده است؛ بخشی که وظیفه عملیات ادراک بصری و مهارت‌های ریاضی مانند حسابان (arithmetic) بر عهده‌اش قرار گرفته است.


2012؛ سال نمایش مغز اینشتین

57 سال پس از مرگ نابغه فیزیک، آسیب شناس اعصابی به نام «دین فالک» از دانشگاه فلوریدا در تالاهاسی و همکارانش 12 تصویر اصلی را که هاروی از مغز اینشتین گرفته بود به دست آوردند؛ آنها این تصاویر را از موزه ملی سلامت و داروی سیلور اسپرینگ در مریلند تهیه کردند. آنها سپس الگوی مغز اینشتین را با برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌های حلقوی 85 نمونه مغز بررسی شده دیگر، مقایسه و تحلیل کردند.

بسیاری از تصاویر از زوایای نامعمول گرفته شده بود و ساختارهایی که پیش از این در تصاویر تحلیل شده مشخص نبود را این بار نشان می‌داد. آنچه که در تحلیل فالک و همکارانش، بیش از همه، آنها را به خودش جلب کرد، الگوی حلقوی و پیچیده در بخش‌های خاصی از قشر مغز اینشتین بود؛ به ویژه در بخش قشر جلومغزی و همچنین در لوب آهیانه‌ای و قشر بصری.


قشر جلومغزی در تفکر انتزاعی، نقش بسیار مهمی بر عهده دارد و مطمئنا نقش بسزایی در اندیشیدن اینشتین در مورد روابط فضا-زمان، همچون تصور حرکت با سرعت نور داشت. پیچیدگی و الگوی حلقوی نامتعارف مغز اینشتین در این بخش، سطح بیشتری از قشا را ایجاد کرده است و بدین ترتیب توان هوشی ذاتی را به اینشتین هدیه داده است.

فالک و همکارانش متوجه جزئیات نامتعارف در قشر سوماتوسنسوری (مربوط به حواس بدن) در بخش راست مغز اینشتین شدند. این بخش از مغز اینشتین، توانایی مربوط به دست چپ او را افزایش داد تا به گفته پژوهشگران او بتواند فردی متبحر در نواختن ویولن نیز باشد.

پژوهشگران امیدوارند که این پژوهش، بتواند آغازی باشد بر پژوهش‌های جزیی نگر دیگر در مورد تفاوت توانایی‌های ذاتی افرادی چون اینشتین با نمونه‌های متعارف. گرچه این پژوهش‌ها نشان می‌دهند، اینشتین ذاتا یک نابغه بوده است ولی نباید فراموش کرد که چه بسیار انسان‌هایی که از این توان ذاتی بهره‌مند شده‌اند ولی هیچ یادی از خود در ذهن‌ها باقی نگذاشتند.