همکاری صداوسیما در مستند «رضاشاه»!

پخش مستند "رضاشاه" از شبکه "من و تو" حسابی خبر ساز شده. قابل پیش بینی هم بود. به هرحال طبیعی است که روایت زندگی خاندان پهلوی برای خیلی ها جذاب باشد، به ویژه برای نسلی که می خواهند بدانند چرا پدران آن ها کمر به نابودی حکومت پهلوی بستند.حقیقتش را بخواهید آن ها پاسخ این پرسش را نمی توانند از شبکه های رسانه ملی دریافت کنند.

یعنی خیلی به روایت های رسمی باور ندارند. کلماتی مثل: "خیانت" و"وابستگی" و"غارت بیت المال" آن قدر به راحتی به این و آن عطا شده که دیگر کارآیی خود را از دست داده.علاوه بر این نمی توان یکسره همه چیز را منکرشد. مردم راه آهن و دانشگاه و استادیوم ورزشی را به چشم می بینند،هرچه قدر هم من وشما بگوییم این بناها با انگیزه های سیاسی ساخته شده اند فایده ای ندارد.

انگیزه ها درطول تاریخ از یاد می روند آنچه برجای می ماند خود اثر است و نه چیز دیگر.البته این حرف ها به معنای تایید مستند رضاشاه نیست. این مستند بیش از آن که یک مستند تاریخی و یا گزارشی باشد ستایش اغراق آمیزی بود که گاه از شدت افراط و اغراق، مضحک جلوه می کرد. این که فی المثل بگوییم رضا شاه به عقاید دینی مردم به شدت احترام می گذاشت تا آن جا که به آن ها اجازه می داد به زیارت حرم امام رضا(ع) بروند و مانع آن ها نمی شد یعنی یا خودمان خیلی هالو تشریف داریم یا مخاطب را همانند خودمان تصور کرده ایم. یا این که بگوییم رضا شاه برای پایان بخشیدن به شایعات زمین خواری اش همه زمین هایش را به نام فرزندش ثبت کرد یعنی این که کلا چیزی به نام فهم وشعور را به رسمیت نمی شناسیم. با این همه اگر چنین مستندی با اقبال عده ای روبرو شود نباید تعجب کرد.

این اقبال- ولواقبالی بی رمق و اندک- واکنشی است به آنچه ما تحویل مخاطب داده ایم. وقتی ما رضا شاه را فردی نشان می دهیم که فقط به عیش و نوش می پردازد و در حال قلع و قمع مخالفان است و هنری جز بله قربان گویی به اربابان خارجی ندارد طبیعی است که مخاطب جوان و پرسشگر- شما بگویید مخاطبانی بسیار محدود- روایت "من وتو" را بیشتر بپسندد.

یکی از معدود کارهای خوب تلوزیون مناظره ای بود که تلوزیون بین آقای زیبا کلام وسلیمی نمین درباره رضا خان برگزار کرد. اگرچه آن مناظره نیز متاثراز فضای احساسی و هیجانی جامعه ما دوقطبی بود. یعنی یکی رضا شاه را قهرمانی تمام عیار معرفی کرد و دیگری اورا خائنی بالفطره اما آن مناظره اگر ادامه پیدا می کرد و پای افراد دیگری به آن برنامه وا می شد شاید به نتایج بهتری دست می یافتیم.

متاسفانه آن برنامه مثل همه برنامه های خوبی از این دست به زمره برنامه های استثنایی تلوزیون پیوست. نتیجه منطقی آن هم شد مستند "رضا شاه" پخش شده از شبکه "من و تو". مستندی که در باور پذیری آن صدا و سیمای جمهوری اسلامی نقشی مهم و اساسی ای دارد.