کشف اسکلت زن جادوگری که ۵ هزار سال قبل حکومت می‌کرد
تحقیقات تازه دربارۀ اسکلت ۵ هزار ساله‌ای که ۱۵ سال قبل در اسپانیا کشف شد، دریچۀ تازه‌ای را به رازهای زندگی در دوران ماقبل تاریخ گشوده است.
فرادید: یک عاج فیل، یک خنجر کریستالی، جواهری از جنس عاج، یک پوستۀ تخم شترمرغ و خنجری از جنس سنگ چخماق که با قطعات کهربا مرصع شده بود؛ این‌ها اشیائی بودند که در سال ۲۰۰۸ در مقبره‌ای باستانی در نزدیکی شهر سویل اسپانیا در کنار یک اسکلت با قدمت ۵ هزارساله کشف شدند. کاملا واضح بود که این اسکلت متعلق به فردی است که در قوم و قبیلۀ خودش جایگاه بسیار مهمی داشته است.
بعد از تحلیل‌های اولیۀ استخوان لگن، تشخیص یکی از متخصصان این بود که این فرد احتمالا یک مرد جوان بوده که در زمان مرگ بین ۱۷ تا ۲۵ سال سن داشته است. گروهی از باستان‌شناسان اروپایی نام این فرد را «مرد عاجی» گذاشتند و شروع به تحقیقات بیشتر دربارۀ این یافتۀ به قول خودشان «باشکوه» کردند.
نمای کلی مقبره
بیشتر از ۱۰ سال بعد، در سال ۲۰۲۱، محققان از یک شیوۀ جدید مولکولی برای تعیین جنسیت اسکلت استفاده کردند؛ نتیجۀ این آزمایش محققان را شوکه کرد. معلوم شد که «مرد عاجی» در واقع زن بوده است. پس نام درستی که باید به او داده می‌شد «بانوی عاجی» بود.
این کشف غافلگیرکننده، خیلی چیزها را دربارۀ این سایت تاریخی عوض می‌کرد و بسیاری از گمان‌های قبلی را تغییر می‌داد. این پنجرۀ تازه‌ای به وضعیت اجتماعات باستانی بود و محققان را مجبور می‌کرد که دیدگاه‌هایشان دربارۀ نقش زنان در دوران ماقبل تاریخ را تغییر بدهند.
یک عاج حکاکی شده که جزء اشیاء تدفینی در این گور بود
لئوناردو گراسیا سن‌خوان، استاد تاریخ دانشگاه سویل می‌گوید: «قبلا وقتی باستان‌شناسان گوری کشف می‌کردند که در آن شمشیر و سپر قرار داشت، با خودشان می‌گفتند خب پس این گور یک مرد است! اما قطعا این ذهنیت اشتباه بوده است زیرا نقش جنسیت‌ها را در دوران ماقبل تاریخ بر اساس آنچه که امروز جریان دارد قضاوت می‌کردند».
خنجر بلورین کشف شده در گور
حالا با پیدایش شیوه‌های جدید تعیین جنسیت، دوران جدیدی در تحلیل و بررسی سازمان اجتماعی جوامع ماقبل تاریخ آغاز شده است. در شیوۀ جدید برای مثال از تحلیل مینای دندان استفاده می‌شود که می‌تواند با دقت بالایی جنسیت فرد را تعیین کند. در روش قبلی از بررسی اندازۀ لگن استفاده می‌شد که به دلایل مختلف امکان اشتباه در آن وجود داشت.
حالا محققان معتقدند که «بانوی عاج» جایگاه بسیار مهم و مورد ستایشی در اجتماع خودش داشته است؛ جایگاهی که از نظر محققان دست کم تا هشت نسل بعد از مرگ او، مورد تکریم بوده است. این را محققان از روی مقبره‌ها و نشانه‌های دیگری که تا دویست سال بعد از مرگ این زن در اطراف مقبرۀ او ایجاد شده بودند دریافته‌اند.
پوستۀ تخم شتر مرغ که در گور یافت شد
اشیاء تدفینی که در گور این زن یافت شدند (چه آن‌هایی که همراه با او دفن شده بودند و چه آن‌هایی که مثل خنجر کریستالی بعدا به گور اضافه شده بودند)، ارزشمندترین یافته‌هایی هستند که تا به حال در میان حدود ۲ هزار گور ماقبل تاریخی در اسپانیا و پرتغال کشف شده‌اند. قبر هیچ مردی از دورۀ ماقبل تاریخ دارای چنین اشیاء ارزشمندی نبوده است.
تنها یافتۀ قابل مقایسه، گوری است که ۱۵ زن را در خود جای داده و تقریبا ۱۰۰ متر با گور بانوی عاج فاصله دارد. محققان احتمال می‌دهند که این مقبره را کسانی ساخته‌اند که مدعی بوده‌اند اصل و نسبشان به بانوی عاج می‌رسد. این نشان می‌دهد که در این اجتماع ماقبل تاریخی زنان جایگاه رهبری را در اختیار داشته‌اند.
خنجری از جنس سنگ چخماق که جزء اشیاء تدفینی بود
اینکه این زن چگونه به این جایگاه دست یافته محل حدس و گمان است. شاید این جایگاه ارتباطی به جادو و توانایی‌هایی از این جنس داشته باشد. محققان در استخوان‌ها و نیز در گور این زن مقادیر نسبتا بالایی از جیوه یافته‌اند (در تصویر نمایه، قسمت‌های قرمزرنگ کنار اسکلت وجود سینابار را نشان می‌دهند). این یافته نشان می‌دهد او از مادۀ موسوم به سینابار یا شنگرف استفاده می‌کرده یا زیاد با آن سر و کار داشته است. این ماده‌ای است که در دوران باستان از خواص خلسه‌آور آن در مناسک جادویی و آیینی استفاده می‌شد.
ارسال نظر