روزنامه اصولگرا: فرصتِ توافق با آژانس را نسوزانیم

روزنامه خراسان: سرانجام چهارمین قطعنامه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران با ۱۹رای مثبت ، ۱۲ رای ممتنع و ۳ رای منفی به تصویب رسید. قطعنامه ای که مهم ترین حرفش درخواست ارائه گزارش از آژانس در مورد برنامه هسته ای ایران تا نشست بعدی شورای حکام در اسفندماه بود که البته می تواند با توجه به احتمال ارجاع این گزارش به شورای امنیت سازمان ملل برای کشورمان خطرناک باشد.

جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به قطعنامه شورای حکام، حدود پنج هزار ماشین سانتریفیوژ نسل های جدید خود شامل IR۶، IR۴ و IR۲M را راه اندازی و با تزریق گاز هگزا فلورید اورانیوم (UF۶) ،عملیات غنی سازی با آن ها و افزایش ظرفیت غنی سازی به اندازه حدود ۴۰هزار سو را در دو سایت فردو و نطنز آغاز کرده است .

ایران سعی کرد تا در ماه های اخیر حداکثر همکاری و تعامل ممکن را با آژانس داشته باشد تا بهانه ها را از دشمنان و لابی های صهیونیستی بگیرد . قبول درخواست سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تهران و دادن دیدارهای سطح بالا با رئیس جمهور و وزیرخارجه از یک سو و اجازه بازدید از سایت های نطنز و فردو به گروسی از سوی دیگر، اقدامات کم نظیری بود که ایران برای کاهش تنش میان تهران و وین انجام داد. حتی جمهوری اسلامی در آستانه تصویب قطعنامه پیشنهادهایی از جمله تعهد بالاتر نرفتن غنی سازی بیش از ۶۰درصدی به طرف مقابل داد که هیچ کدام پذیرفته و دیده نشد و نتیجه آن شد که  مشاهده کردیم.

با این حال و با وجود قطعنامه آژانس و اقدام متقابل ایران، فضا چگونه است؟ به نظر می‌رسد با توجه به اظهارات طرف های غربی به ویژه آمریکا، فرانسه، آلمان و انگلیس که طرف های اصلی ایران در برجام بوده و هستند و مدیرکل آژانس، اگرچه با قطعنامه، اقدام خصمانه ای در برابر ایران انجام دادند اما همچنان بدشان نمی اید این بحران هسته ای کهنه شود و به مقطع حساس برسد و به نوعی با دیپلماسی حل و فصل شود و کار از این میزان تنش بالاتر نرود. شاید آن ها که در این ۶ سال نتیجه تحریم‌های خود را عدم تغییر سیاست های ایران و حفظ اقتصاد کشور با همه مشکلات و هزینه ها دیده اند، در مقابل رشد سریع برنامه هسته ای و ذخایر و دانش غنی سازی ایران خواستار پر شدن دست‌شان در مذاکرات احتمالی داشته و قطعنامه اخیر نیز از این جهت صادر شد. با این حال در گفتار سعی کردند همچنان درهای گفت وگو را باز نگه دارند.

از سوی دیگر ایران نیز سعی کرد اگرچه پاسخ مناسبی به قطعنامه داشته باشد اما با کنترل ادبیات و فضای تنش، از افزایش تنش و رسیدن به سطح غیرقابل کنترل تنش اجتناب کندتا بتواند برای مذاکرات اینده ، هم وزن خواسته‌های خود در لغو تحریم ها، ذخایر مهمی داشته باشند .

تا سه ماه آینده گزارش جامع مدیرکل آژانس باید روی میز شورای حکام باشد. این موضوع اگرچه ظاهری تند و منفی دارد اما در باطن خود یک فرصت سه ماهه برای باز شدن پنجره ای جدید و حساس به سوی دیپلماسی برای حل این مشکل گره خورده یا حداقل رسیدن به یک توافق مقدماتی برای مراحل بعدی است. آن‌چه که هفته قبل گذشت باید در چارچوب تقابل حقوقی و فنی ایران و آژانس دید و از آن عبور کرد و اکنون این فرصت طلایی جدید از سوی دو طرف را مغتنم شمرد. دنیای امروز سرشار از تحولات سریعی است که هر کدام می تواند همچون جنگ اوکراین یا جنگ غزه به هر پرونده و مذاکراتی لطمات جبران ناپذیری وارد کند.

سابقه مذاکرات هسته ای در سه سال اخیر نیز همین را تایید می کند. فرصت سوزی در این میان به نفع هیچ کس نیست و رسیدن به مراحل حساس می تواند از طرفی ایران را دوباره در چاه فصل هفت منشور سازمان ملل و قطعنامه های شورای امنیت بیندازد و طرف مقابل را نیز با اجرای تهدیدات ایران مبنی بر خروج از ان پی تی و حتی تغییر دکترین هسته ای مواجه کند . هیچ کدام از این گزینه ها مطلوب هیچ یک از طرفین غیر از تندروها نیست.