قطعی آب هم در تهران دچار شکاف طبقاتی شد

هم‌میهن: انگار خون ساکنان مناطق شمالی پایتخت از بقیه رنگین‌تر است. اگر کمبودی باشد نصیب ساکنان جنوب تهران می‌شود. سهمیه‌بندی برق کمتر در مناطق شمالی اتفاق می‌افتد و اگر هم برق قطع شود با اطلاع قبلی است. اما در مناطق جنوبی بدون اطلاع برق می‌رود. سهمیه‌بندی آب هم این روزها به مشکلات اضافه شده و طبق همان سیاق بدون اطلاع، انجام می‌شود.

آبفا قطعی آب را تکذیب کرده و فقط به افت فشار اشاره می‌کند، با این وجود مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرده که مردم باید به فکر خرید تانکر و مخزن آب باشند. «زیبا» که سال‌هاست در منطقه صالحیه زندگی می‌کند به هم‌میهن می‌گوید که یک سالی می‌شود هر روز از ساعت ۱۱ شب تا ۱۱ صبح آب قطع می‌شود و ما مجبور به تهیه تانکر آب شده‌ایم.

او از تبعیض گلایه دارد. می‌گوید: «چرا کمبود آب فقط شامل جنوب تهران می‌شود و مناطق شمالی تهران تاثیری در کمبود آب ندارند؟ تا به امروز هیچ‌یک از قطعی‌ها به ما اطلاع‌رسانی نشده است و ما طبق عادت می‌دانیم چه زمانی آب نداریم، حتی در اغلب موارد زمان قطعی برق نیز به ما اعلام نمی‌شود و باید خودمان حدس بزنیم چه زمانی آب و برق داریم.»

ناترازی انرژی معضل امروز و دیروز اقتصاد کشور نیست و سالیان سال است که کشور و مردم با این معضل دست و پنجه نرم می‌کنند اما مشکل اینجاست که مردم کشور سهم یکسانی از ناترازی ندارند و اغلب بیشترین سهم کمبود انرژی توسط افرادی در جنوب شهرها خصوصاً آنهایی که در جنوب تهران زندگی می‌کنند پرداخت می‌شود و شمال شهرنشینان سهم کمتری در ناترازی‌ها دارند و علت این موضوع مشخص نیست.

تقریباً در تمامی فصول سال شاهد قطعی‌ها در حوزه انرژی هستیم و به نوعی ناترازی انرژی همواره در کشور وجود دارد. برهمین اساس شاهد آن هستیم که در فصول بهار، تابستان و حتی پاییز برق و آب برای مردم سهمیه‌بندی و قطع می‌شود و در فصل زمستان نیز برخی از نقاط کشور با قطعی و سهمیه‌بندی گاز مواجه هستند.

همین ناترازی‌ها و قطعی‌های مکرر باعث شده که مردم نسبت به شرایط موجود اعتراض و عقیده داشته باشند که این قطعی‌ها تبعیض‌آمیز است و باعث شده که زندگی مردم در مناطق مختلف کشور خصوصاً مناطق محروم به خطر بیفتد.

در همین راستا ناترازی برق طی ماه‌های اخیر باعث شد که وزارت نیرو به صورت برنامه‌ریزی‌شده برق مناطق مختلفی را قطع کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هر فرد تقریباً هفته‌ای دو بار با قطعی دوساعته برق مواجه است. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که این قطعی برق دو ساعته در برخی از روزها افزایش پیدا می‌کند و به محدوده سه تا چهار ساعت در روز می‌رسد که این موضوع دلایل مختلفی دارد. 

همراه با قطعی برق، آب بسیاری از مناطق نیز قطع می‌شود و علت آن نیز کمبود آب و استفاده از پمپ‌های آب است. با قطع شدن برق پمپ‌های آب از کار می‌افتند در نتیجه روند آب‌رسانی نیز مختل می‌شود و می‌توان گفت که در مناطقی همانند تهران و کرج قطعی برق نداریم بلکه حداقل هفته‌ای دوبار آب و برق همزمان با یکدیگر قطع می‌شوند. 

طی هفته‌های اخیر به جز برق شاهد سهمیه‌بندی آب در برخی از نقاط تهران هستیم که وزارت نیرو این موضوع را رد می‌کند و اعلام کرده که تنها فشار آب کاهش یافته است. اما بررسی هم‌میهن نشان می‌دهد که مناطق جنوبی و حواشی تهران با قطعی مکرر آب و برق دست‌وپنجه نرم می‌کنند. مناطق جنوبی و حواشی تهران همانند صالحیه، پیشوا، برخی از روستاها در کهریزک و باقرشهر طی هفته‌های اخیر با قطعی آب مواجه شده‌اند و حتی برخی از این مناطق به صورت برنامه‌ریزی‌شده هر شب با قطعی آب مواجه می‌شوند. این موضوع درحالی است که پیگیری‌ها نشان می‌دهد قطعی آب در شمال تهران اتفاق نیفتاده و شرایط همانند گذشته ادامه دارد. 

تانکرهای آب در راه تهران

سخنگوی صنعت آب عقیده دارد که تهران شدیدترین تنش‌های آبی را تجربه می‌کند. به گفته عیسی بزرگ‌زاده، اصلی‌ترین راهکار در شرایط فعلی مدیریت تقاضا و مصرف آب است. به گفته وی اگر این روند کنترل نشود، ناچار به برداشت بیشتر از منابع زیرزمینی خواهیم شد؛ روشی که در بلندمدت پایداری منابع آبی را تهدید می‌کند. بزرگ‌زاده در ادامه ایجاد مخازن شهری، حلقه‌های اتصال شبکه و انتقال آب سطحی و زیرزمینی را بین مناطق مختلف به‌عنوان راهکارهای اساسی در این شرایط دانست و تاکید نمود که این طرح‌ها در بلندمدت نتیجه می‌دهند و اکنون اولویت، همکاری مردم در صرفه‌جویی است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که انتقال آب سطحی همان قطعی آب است، در اصل آب مناطق قطع می‌شود. مسئولان مربوطه منطقه، آب را به صورت سطحی و با استفاده از تانکرها به آن منطقه حمل می‌کنند، در نتیجه زندگی مردم مجدداً به سال‌های دور بازمی‌گردد. به نظر می‌رسد صحبت‌های سخنگوی صنعت آب نیز رنگ و بوی قطعی آب را در پی دارد که طی ماه آینده با گرم شدن هوا شاهد قطعی رسمی آب در تهران باشیم. البته به نظر می‌رسد که شمال تهران از این قطعی‌ها سهم کمتری داشته باشد. 

طی روزهای اخیر آبفا اعلام کرده که هیچ‌گونه قطعی آب در تهران نداشته‌ایم و تنها فشار آب کاهش یافته است، اما شرایط چیز دیگری را بیان می‌کند و مشخصاً قطعی آب رخ داده است. پیگیری‌های «هم‌میهن» از سخنگوی صنعت آب نتیجه‌ای نداشت و وی پاسخگو نبود.

قطعی آب نداریم!

درحالی‌که اغلب مردم جنوب و حواشی تهران از قطعی بدون برنامه آب گلایه دارند شرکت آب و فاضلاب استان تهران با اعلام اینکه هیچ‌گونه برنامه قطعی آب در دستورکار این شرکت قرار ندارد، دلایل نوسان‌های شبکه آب را ناشی از افزایش دما و رشد پیک مصرف در برخی ساعت‌های گرم عنوان کرد و افزود: تلاش می‌کنیم با مدیریت فشار شبکه و توزیع عادلانه آب و همراهی شهروندان در صرفه‌جویی ۲۰ درصدی، از اعمال قطعی آب پیشگیری کنیم. در ادامه آبفای تهران اعلام کرد که هیچ منطقه‌ای در پایتخت با قطعی آب مواجه نیست، با این حال کاهش فشار در حدی بوده که در برخی محله‌ها، عملاً آب در شیرها جریان نداشته است.

همچنین در ادامه شرکت آب و فاضلاب شهرستان ری نیز در پیامی اعلام کرد: با توجه به خشکسالی‌ها و در راستای تأمین پایدار آب و بر اساس دستور شورای تأمین استان تهران، آب با فشار استاندارد در اختیار مشترکین قرار خواهد گرفت. لذا از مشترکانی که با افت فشار آب مواجه هستند، درخواست می‌شود جهت عبور از فصل گرما، نسبت به نصب سیستم پمپ و مخزن ذخیره آب اقدام لازم را به عمل آورند.

شرکت آب و فاضلاب باقرشهر نیز در همین راستا پیام داد: با عنایت به کمبود شدید منابع آبی در پنجمین سال متوالی خشکسالی سطح استان تهران و لزوم مدیریت منابع موجود و در راستای مدیریت توزیع و مصرف بهینه آب در ساعات پایانی شب و ابتدایی صبح در بخش‌هایی از محدوده باقرشهر با افت فشار مواجه خواهیم بود.

در این شرایط اعتراض مردم جنوب تهران نسبت به قطعی تبعیض‌آمیز آب افزایش یافته است و ساکنان جنوب و حواشی تهران به دنبال علت قطعی آب هستند؛ چراکه از ماه‌های اخیر با کاهش فشار آب مواجه شده‌اند و این روزها نیز به جای کاهش فشار، قطعی مکرر را تجربه می‌کنند. 

«زیبا» یکی از ساکنان صالحیه به «هم‌میهن» گفت: «سال‌هاست من در این محله زندگی می‌کنم و تا به امروز مشکلات بسیار زیادی داشته‌ایم. حدود یک سالی می‌شود که هر روز از ساعت 11 شب تا 11 صبح آب قطع می‌شود و ما مجبور به تهیه تانکر آب شده‌ایم. چرا آب مردم تهران قطع نمی‌شود و تنها ما آب نداریم؟ کمبود آب فقط شامل جنوب تهران می‌شود و مناطق شمالی تهران تاثیری در کمبود آب ندارند؟ تا به امروز هیچ‌یک از قطعی‌ها به ما اطلاع‌رسانی نشده و ما طبق عادت می‌دانیم چه زمانی آب نداریم، حتی در اغلب موارد زمان قطعی برق نیز به ما اعلام نمی‌شود و باید خودمان حدس بزنیم چه زمانی آب و برق داریم.

من نمی‌دانم علت این موضوع چیست و چرا ما نباید از زمان قطع یا وصل بودن آب و برق خبر داشته باشیم درحالی‌که مردم در مرکز یا شمال تهران این مشکلات خصوصاً قطعی آب را تجربه نمی‌کنند.» به گفته زیبا برای داشتن آب، تانکر تنها لازمه نیست و باید پمپ آب نیز خریداری شود و در این شرایط اقتصادی و وضعیت معیشتی مردم در این منطقه خرید تانکر و پمپ آب به سختی امکان‌پذیر است. 

«رضا» یکی از ساکنان پیشوا نیز گفت: «سال گذشته ما قطعی آب نداشتیم و صرفاً در زمان‌هایی که برق نبود آب هم نداشتیم. اما امسال چند باری آب برایمان قطع شد و آخرین بار از ساعت 8 شب تا صبح آب نداشتیم. ما پیگیری کردیم در پاسخ به ما اعلام کردند که صرفاً به علت کمبود فشار آب است و قطعی در کار نیست. اما خانه ما طبقه همکف است و اگرفشار کمتر بود باید به ما می‌رسید، اما اینطور نبود و تا جایی که من خبر دارم آب برای تمامی اهالی کوچه ما قطع بود.» به گفته رضا بسیاری از محله‌ها در پیشوا دارای تانکر آب هستند که وجود این تانکرها از کمبود آب در جنوب تهران خبر می‌دهد.

«فاطمه» یکی از اهالی شهرک گلستان نیز توضیح داد: «برنامه قطعی برق برای ما پیامک می‌شود. برای مثال قرار است برق از ساعت 9 تا 11 قطع شود اما در اغلب موارد 30 دقیقه الی یک ساعت و نیم قطعی برق بیشتر از برنامه داریم. فشار آب محله ما بسیار کم است و اگر پمپ نداشته باشیم عملاً آب نداریم و زمان‌هایی که برق می‌رود عملاً آب هم نداریم. با وجود تجربه این شرایط طی چند هفته گذشته آب محله ما قطع شد. پیگیری‌ها به جایی نرسید و تنها به ما گفتند افت فشار بوده اما ما همیشه افت فشار داشتیم و این افت فشار نیست و قطعی کامل است.»

کاهش فشار آب برای جنوب تهران

بررسی‌های «هم‌میهن» از نقاط مختلف تهران نشان می‌دهد که بیشترین میزان افت فشار مربوط به جنوب تهران بوده است و در مقابل شمال تهران، کمترین میزان افت فشار آب را تجربه کرده است. البته این موضوع تنها در حوزه آب نیست و اردیبهشت‌ماه «هم‌میهن» در گزارشی قطعی برق را بررسی کرده بود؛ برهمین اساس 75 درصد از خاموشی‌های دوماهه نخست سال جاری به جنوب و غرب استان تهران رسیده بود.

حتی در همان زمان یکی از مدیران برق منطقه‌ای در نشست شورای اداری استان در فروردین ۱۴۰۴ گفته بود: برای پایداری شبکه ناچاریم خاموشی‌ها را متمرکز در حاشیه‌ها اعمال کنیم، چون قطع برق تهران تبعات امنیتی و رسانه‌ای دارد! حال اگر دید گسترده‌ای نسبت به این موضوع داشته باشیم به این نتیجه می‌رسیم که آب نیز شرایطی چون برق را تجربه می‌کند و مردم جنوب تهران مجدد در حوزه‌ای دیگر مورد تبعیض قرار می‌گیرند.

«اکبر» یکی از ساکنان جنوب تهران به «هم‌میهن» گفت: «هرسال با گرم شدن هوا میزان فشار آب در منطقه ما کاهش پیدا می‌کند، اما امسال کاهش فشارها اواخر فروردین آغاز و این روزها به اوج خود رسیده است. آب به اندازه‌ای کاهش یافته بود که ما برای کارهای روزانه از جمله حمام رفتن مشکل داشتیم در نهایت مجبور به تامین پمپ آب شدیم. اکنون با وجود اینکه پمپ آب داریم همچنان فشار آب نسبت به زمستان کمتر است.»

اقتصاد خرد در خطر

بررسی‌ها نشان می‌دهد که اغلب کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی در جنوب و حاشیه تهران قرار دارند و علت را می‌توان قیمت ارزان و دوری از مرکز شهر دانست. بسیاری از کسب و کارهای خرد به علت افزایش هزینه‌ها ترجیح می‌دهند که در جنوب شهر به فعالیت بپردازند و به نوعی کسب و کار خود را به جنوب شهر انتقال داده‌اند. از سوی دیگر برخی از کارگاه‌های تولیدی صدای بسیاری دارند و همین موضوع عاملی می‌شود تا جنوب و حواشی تهران بهترین گزینه برای کسب و کار آنها باشد.  

طی ماه‌های اخیر سهمیه‌بندی برق و قطعی آن باعث شده که بسیاری از این کسب‌وکارها با معضلاتی از جمله کاهش سود و برخی از مواقع نیز با زیان‌سازی مواجه شوند. با تجربه این شرایط، شاهد آن هستیم که قطعی آب نیز آغاز شده است و همین موضوع می‌تواند مجدداً کارگاه‌های تولیدی را به زیان‌سازی نزدیک‌تر کند.

بررسی‌های میدانی هم‌میهن نشان می‌دهد از روز چهارشنبه کاهش فشار آب رسماً در تهران آغاز شده است. پیگیری‌ها نشان می‌دهد از صبح روز چهارشنبه در مناطق جنوب غربی تهران چون نعمت‌آباد، جوادیه، عبدل‌آباد، شهرک شریعتی و محله‌های مجاور حجم آب به صورت قابل توجهی کاهش یافته و حتی طبقات اول و دوم نیز از مشکل کمبود آب رنج می‌برند‌. به گفته ساکنان این‌محلات تنها با پمپ آب، به صورت ضعیف آب دارند.