دو ترانه که اندازه حسن پورشیرازی در پیر پسر درخشیدند!
«پیر پسر» فیلمی درخشان، پر اُبهت، تکان دهنده و البته پیشرو در سینمای اجتماعی ایران است.
بیلبورد فارسی: «پیر پسر» فیلمی درخشان، پر اُبهت، تکان دهنده و البته پیشرو در سینمای اجتماعی ایران است. اکران آن در روزهای اخیر، با استقبال گسترده و رکوردشکنی های مداوم همراه بود تا جریان بزرگ و هیجان انگیزِ تازه‌ای در سینمای ایران شکل بگیرد. سینمایی که در سالهای اخیر، عمده رکوردزنی هایش در بیشتر خنداندن مخاطبان بوده و ردی از سینمای متفکر در آن به چشم نیامده.
یک تراژدی خونین، آغشته به خیانت و انتقام که تاثیرپذیری «اکتای براهنی» (کارگردان فیلم) به ادبیات روسی از «برادران کارامازوف» و «جنایت و مکافات» تا آثار شکسپیر را در برجسته ترین حالت ممکن به خود میبیند. فیلمی در مدت زمان سه ساعت و ده دقیقه، که بی‌اغراق لحظه‌ای از نفس نمی‌افتد….
* شبی که برج میلاد نخوابید
«پیر پسر» پس از مدت ها توقیف و بلاتکلیفی، در روزهای ملتهب جامعه ایران با دعوت مدیران جشنواره از «فیلم های مورد دار» برای اکران در بخش من درآوردی «ویژه»، در چهل‌و‌سومین جشنواره فیلم فجر برای منتقدان و خبرنگاران به نمایش درآمد. در دیرترین ساعت ممکن و اکرانی که تا ساعت 1 و نیم صبح ادامه داشت… واکنش ها پس از نخستین اکران فیلم حیرت انگیز بود… فضای مجازی و صفحات شخصی منتقدین و رسانه های سینمایی همه به تحسین «پیر پسر» پرداختند و تیتر اکثر خبرگزاری ها به شکل عجیبی پس از تشویق های ممتد منتقدین و خبرنگاران در سالن سینما یکسان بود: « شبی که برج میلاد نخوابید…»
* موسیقی «پیر پسر» ما را کجا میبرد؟
موسیقی «پیر پسر» را حسام ناصری ساخته است. موزیسینی که کمتر در حوزه سینما و مشخصا آهنگساز فیلم شناخته میشود و در سالهای اخیر با آهنگسازی برای علیرضا قربانی و رهبری ارکستر او، به اوج رسیده است.
در کنار بازیهای درخشان حسن پورشیرازی، لیلا حاتمی و حامد بهداد، جسارت، وسواس و دقت بالای کارگردان و البته فیلمنامه و درام روانشناختی دقیق و کم‌نقص، بدون شک موسیقی «پیر پسر» تاثیر زیادی در ریتم و روایت فیلم دارد. حسام ناصری در تلفیقی ماهرانه از موسیقی آکوستیک و الکترونیک، سکانس به سکانس آن میزان اضطراب و خشم را با آهنگسازی ماهرانه روایت کرده و در صحنه های عاشقانه فیلم، با سُلوهای ویلنسل مخاطب را بیش از پیش درگیر خود میکند.
انتهای فیلم و حرکت دوربین روی خون و شیشه در آن ویرانکده، و موسیقی آداجیوی ساموئل باربر پخش میشود. تماشاگر با تمام وجود سینما را تجربه کرده است…
گرجستان ام را پس بده…
سکانس رقص غلام باستانی (حسن پورشیرازی) در کنار دوستانش و استفاده به جا از صدا و موسیقی «محسن نامجو» و قطعه «کورتانیدزه»، اوج هیجان های موسیقایی «پیر پسر» است. قطعه «کورتانیدزه» اثری جسورانه و خلاقانه از محسن نامجو درباره شکست های همیشگی «علیرضا حیدری» از «کورتانیدزه» (کشتی گیر سرشناس گرجستانی) است که بصورت یک مسئلهٔ بغرنج و یک «عقدهٔ ملی» درآمده بود. محسن نامجو این خاطرهٔ جمعی را دستمایهٔ این آهنگ قرار داده است. اما نبوغ نامجو به همینجا ختم نمی‌شود. او جدال بین حیدری و کورتانیدزه را به دو مسئلهٔ دیگر ربط می‌دهد….
«گرجس گرجیا، خاتونِ ایالتِ جورجیا»
جنگ‌های ایران و روسیه و عهدنامه‌های گلستان و ترکمانچای و در نتیجه جدایی بخش‌هایی زیادی از ایران از شرق گرجستانِ امروزی تا آذربایجان و ارمنستان و صلبِ حق ایران از کشتی‌رانی در دریای خزر است. نامجو این دو «عقدهٔ تاریخی» را به کشاکش جنسی با «گرجس گرجیا، خاتونِ ایالتِ جورجیا» ربط می‌دهد. از استعاره‌های جنگ و فن‌های کشتی برای اشاره به درآمیختگیِ جنسی بهره می‌گیرد و با این ملاتِ غنیِ کلامی، صحنه‌ای مالیخویایی از کشاکشی اروتیک را پدید می‌آورد. ادغام این مفاهیم با تصاویر «پیرپسر» همراستا میشود تا درک درست تری از آن پدید آید.
* «تنها ماندم» در «پیر پسر»
از تصنیف «تنها ماندم» (کاروان) در بخش هایی از «پیر پسر» استفاده شده است. یکی از آثار ماندگار موسیقی سنتی ایران که غم سنگینی در آن موج می زند. زمزمه همیشگی اهالی موسیقی که نزد مردم از محبوبیت خاصی برخوردار است. استفاده هوشمندانه از آن در سکانس ویژه «لیلا حاتمی» که متاثر از فضای سنگین قصه بیننده را به سختی درگیر قصه و روایت کرده، استفاده ای هوشمندانه و درست را باعث شده است.
* منتقدان چه گفتند؟
بسیاری از منتقدین سینمایی و روزنامه نگاران درباره موسیقی و روایت «پیرپسر» گزارش ها و مطالبی را منتشر کرده اند که در انتهای این گزارش، آنها را مرور می کنیم:
«مصطفی زمانی»، هنگام دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد:
«اگر فیلم پیرپسر در بخش مسابقه حضور داشت ما هیچ جایزه‌ای نمی‌بردیم»
نسیم قاضی زاده – منتقد موسیقی:
حسام ناصری ماهیت موسیقی فیلم را با تمامی فراز و فرودهای قصه رعایت کرده است. برای دوئل پدر و پسر قطعه‌هایی در فضای اکشن نوشته و برای زمانی که جوان‌ترها در میهمانی مشغول استعمال مواد مخدرند، سراغ موسیقی‌های الکترونیک رفته. برای صحنه قبر کندن پدر موسیقی وحشت نوشته و برای عشق موسیقی رمانتیک. حتی در موقعیت هایی سراغ سلوی ویولنسل رفته که بارزترین سکانس آن، سکانس حضور پسر کوچک تر (رضا) در آرایشگاه مادرش در زیرزمین نور و پر از تار عنکبوت است.
مهم ترین ویژگی موسیقی پیرپسر که او را به یک اثر منحصر به فرد بدل کرده است، حضور متفاوت، قطعات اریجینال، ملودی جااندار و قوی و نهایتا انسجام معنادار آن است. امید که حسام ناصری فعالیتش را در حوزه موسیقی فیلم گسترده تر و بیشتر کند.
محمد صابری – منتقد سینما:
۱۹۰ دقیقه سکوتی که کات به یک تشویق ممتد شد؛ این گزارش خلاصه‌ای از مواجهه با فیلمی است که حالا جدی‌تر از قبل می‌توانیم درباره چرایی محرومیت از تماشایش در بخش اصلی مهمترین رویداد سینمای ایران، بپرسیم و تن به هیچ توجیهی برای آن ندهیم! اکران ویژه «پیر پسر» غافلگیرکننده‌‌ترین اتفاقی است که در حافظه همه ما حک میشود تا سال‌ها بعد به نشانی آن جشنواره فجر سال ۱۴۰۳ را به یاد بیاوریم.
سید قدرت اله دهقانیان – منتقد سینما:
فیلم «پیر پسر» آشکارا و هنرمندانه تحت تأثیر آثار داستایفسکی ساخته شده است. با مهارت تمام، فضای تاریک و نبرد خیر و شر را با چنان قدرتی به تصویر می‌کشد که گویی کارگردانی روسی پشت دوربین آن بوده است. باید گفت که این فیلم، تجربه‌ای منحصربه‌فرد برای پرده سینماست. جزئیات درخشان در اجرا، تماشاگر را برای سه ساعت تمام در فضایی جذاب و به‌یادماندنی غرق میکند و تجربه ای کامل و لذت‌بخش را برای او رقم می‌زند. در فیلم «پیر پسر»، شاهد نبرد همیشگی و اساسی بین اندیشه، تفکر ،وقار و هنر ، در برابر توهم، جهل، سطحی‌نگری، ولنگاری و هوس‌های زودگذر هستیم. نماینده این تفکر ، برای رسیدن به اهداف خود، از نوع خشونت و توحش ابایی ندارد و هر مزاحمی را قربانی میکند.
صوفیا نصرالهی – منتقد سینما
بازی حسن پورشیرازی در حد آل‌پاچینو در بهترین اجراهای متد اکتینگ اوست. چشم‌ها و حرکات بدن پورشیرازی چنان عاری از اغراق و در عین حال قدرتمندند که میشود تمام احساسات درونی این شخصیت فروپاشیده را در آنها خواند. این نقش آفرینی می‌تواند در عرصه بین‌المللی بدرخشد. حسن پورشیرازی با استفاده از میمیک و بدن خود بدون دیالوگ، عواطف عریان انسانی را تجسم کرده و بار دراماتیک فیلم بر دوش او نشسته است.
ارسال نظر