جاباما
۱۰۰۵۶۷۲
۱۱۲ نظر
۵۶۹۹
۱۱۲ نظر
۵۶۹۹
پ

آیا علی شریعتی در حق محمدرضا پهلوی، جفا کرد؟

او یکی از سوتفاهم‌برانگیزترین شخصیت‌های سیاسی تاریخ معاصر است، محرک احساسات جوانان در دهه ۵۰؟ یا یک اندیشمند محبوب؟ درباره او و نقشش در انقلاب ۵۷ هنوز هم بحث و جدل است. آیا او محبت پهلوی‌ها را قدر ندانسته؟

برترین‌ها: چهل و سه سال از درگذشت علی شریعتی می‌گذرد. او یکی از سوتفاهم‌برانگیزترین شخصیت‌های سیاسی تاریخ معاصر است، محرک احساسات جوانان در دهه ۵۰؟ یا یک اندیشمند محبوب؟ درباره او و نقشش در انقلاب ۵۷ هنوز هم بحث و جدل است. آیا او محبت پهلوی‌ها را قدر ندانسته؟

در جستار پیش رو، نویسنده که خود دکترای تاریخ انقلاب اسلامی دارد، کوشیده برخی از این قرائت‌ها و واکنش‌های متقابل و بعضا متعارض را معرفی و به نحو اختصار مورد نقد و ارزیابی قرار دهد.

در تاریخ هر کشور و هر جامعه‌ای شخصیت‌های زیادی هستند که در قامت یک معما و مساله بروز پیدا می‌کنند. شخصیت‌های تاریخی که اساسا بحث و مشاجره بر سر آن‌ها تمامی ندارد و گاهی اوقات افراد می‌پذیرند که آن‌ها همچنان مساله بمانند و در همان گوشه از تاریخ باقی بمانند. شاید این مساله هیچ‌گاه حل نمی‌شود، اما تاثیرات تاریخی آن‌ها باقی خواهد ماند و به همین جهت هر زمان و هر نسلی حق دارد با نگاه جدیدی به این شخصیت‌ها و مسائل پرداخته و در دادگاه دیگری به قضاوت درباره آن شخصیت‌ها بپردازد. بدون شک در تاریخ کشور ما یکی از مهم‌ترین این شخصیت‌ها دکتر علی شریعتی است.

آیا علی شریعتی در حق محمدرضا پهلوی، جفا کرد؟

شریعتی یک مساله لاینحل

برای من و نسل من شریعتی شخصیتی مهم و تاثیرگذار بود که همچنان یک مساله لاینحل و مبهم باقی مانده است که برای بسیاری تبدیل به یک مساله دشوار و برای بسیاری دیگر نیز تبدیل به یک فراموشی و قضاوت‌های کلیشه‌ای شده است.

دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی ایران آوردگاه تحولات مهمی در تاریخ ایران بودند که مهم‌ترین آن انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ بود. درواقع شریعتی را با هر قضاوتی باید بر بستر تاریخی این دوران مطالعه کرد و هر قضاوتی غیر از توجه به این فضای تاریخی مغالطه و قضاوت‌های کلی است که عملا هیچ نشانی از واقعیت ندارد. مهم‌ترین ویژگی فضای تاریخی شریعتی استبداد سیاسی بود که اجازه بیان هیچ‌گونه اعتراضی وجود نداشت و با ظهور کوچک‌ترین انتقادی در فضای عمومی با سرکوب مواجه می‌شد. پس برای مواجهه با این سرکوب بیان و زبان همیشگی کارساز نبود و به زبان جدیدی نیاز بود.

چهارراه گفتمانی

در این دو دهه می‌توان یک چهارراه گفتمانی ترسیم کرد که این چهارراه در لحظات مهم تاریخی با هم تداخل‌ها و برخورد‌هایی داشتند. این چهارراه را می‌توان این‌گونه ترسیم کرد: حاکمیت و رژیم شاه، چپگرایان، ملی‌گرایان، روحانیت و جریان مذهبی‌ها. این چهار گفتمان با تداخل‌ها و تشابهاتی چهار گفتمان مسلط در آن دوران بودند که افراد و جریان‌ها فراخور ویژگی‌های خود در یکی از این جریان‌ها قرار می‌گرفتند. شریعتی دقیقا در میانه این چهارراه قرار داشت و به‌طور مشخص و عینی با هیچ‌کدام از این گفتمان‌ها همراه نشد و او راه خود را در پیش گرفت و دست به خلق جهان جدیدی زد که آثار زیادی بر جامعه ایران گذاشت.

از زمان درگذشت علی شریعتی ۴۳ سال می‌گذرد و تا کنون جریان‌ها و دسته‌های مختلف فکری سیاسی قضاوت‌های مختلفی درباره او داشته‌اند. کمتر شخصیتی مانند شریعتی را می‌توان سراغ داشت که تا این حد مورد قضاوت و ارزیابی قرار گرفته باشد. در میان ویژگی‌های مشترک مواضع افراد و گروه‌های مختلف یک ویژگی است که شاکله این بحث را شکل می‌دهد. اساسا اکثر گروه‌ها و جریان‌های بعد از انقلاب همگی شریعتی را خارج از بستر تاریخی آن مورد بررسی قرار داده‌اند ویکی از مهم‌ترین ثمره‌های این موضوع شکل‌گیری قضاوت‌های کلی و شخصی درباره شریعتی است و همچنین نسبت یک جریان مهم که از قضا خانواده خود دکتر شریعتی نیز با این جریان همراه شده‌اند و آن‌هم نسبت سیاست‌زدایی با شخصیت دکتر شریعتی است که در ادامه تا حد امکان توضیح داده می‌شود.

حاکمیت و روحانیت

فردای انقلاب ۵۷ و شکل‌گیری حکومت جمهوری اسلامی، حاکمیت به‌گونه‌ای باید مواضع خود را درباره شریعتی اعلام می‌کرد، چراکه بسیاری شریعتی را معلم انقلاب می‌دانستند. کسی که نوار‌ها و کتاب‌های سخنرانی‌اش به وفور در میان شخصیت‌های انقلابی دست به دست می‌شد و همچنین عکس‌های او در میان تظاهرات‌کنندگان کاملا نمایان بود، به همین جهت حاکمیت جمهوری اسلامی نمی‌توانست نسبت به این امر بی‌تفاوت باشد.

واقعیت امر این است که برخورد حاکمیت با شخصیت و افکار شریعتی به نوعی یک برخورد دوگانه بوده و هست. امروزه که یکی از مهم‌ترین خیابان‌های پایتخت با عنوان دکتر شریعتی نامگذاری شده است خود گویای پذیرش این شخصیت در میان بدنه حاکمیت است. اما به هر حال نمی‌توان از اختلاف‌نظر روحانیت با شریعتی از همان آغاز روز‌های انقلاب و حتی تا امروز گذشت.

ماجرای مخالفت روحانیت با دکتر علی شریعتی به روزگار پیش از انقلاب باز می‌گردد؛ زمانی که شریعتی در حسینیه ارشاد سخنرانی و تفسیر و قرائت جدیدی را از مذهب و تشیع ارایه می‌کرد که برای برخی روحانیون حوزه علمیه این قرائت خوشایند نبود. تکیه بیش از اندازه بر انزوا و بی‌تحرکی روحانیت در طول تاریخ موضوعی بود که به بحث‌های دنباله‌داری دامن زد که از قضا با ظهور امام خمینی بسیاری از این مناقشات به نفع شریعتی تمام شد. اما در مجموع این مباحث و مشاجرات به بعد از انقلاب نیز کشیده شد و مخالفت با شریعتی و افکار او در میان روحانیت کم نبود.

در این میان قضاوت‌های شهید مطهری هم کم بی‌تاثیر نبود. او در جایی عنوان کرده است: «کوچک‌ترین گناه این مرد بدنام کردن روحانیت است. او همکاری روحانیت با دستگاه‌های ظلم و جور علیه توده مردم را به صورت یک اصل کلی اجتماعی درآورد. [و]مدعی شد که ملک و مالک و ملا و به تعبیر دیگر تیغ و طلا و تسبیح همیشه در کنار هم بوده و یک مقصد داشته اند.» ... «و خدا می‌داند که اگر خداوند نبود از باب «و یمکرون و یمکر‌الله و‌الله خیر الماکرین» در کمین او نبود او در ماموریت خارجش چه بر سر روحانیت و اسلام می‌آورد.»، اما به هر حال شریعتی بعد از انقلاب نه تنها حذف نشد بلکه تمامی کتاب‌ها و سخنرانی‌های او درنهایت بدون محدودیت منتشر شد. درواقع شریعتی به عنوان یک روشنفکری دینی که خدمات زیادی به شکل‌گیری ادبیات انقلاب اسلامی کرده بود، پذیرفته شد.

نوشریعتی‌ها

نوشریعتی‌ها جریانی تقریبا نوپا هستند که بعد از انقلاب شکل گرفتند. افرادی که این جریان را شکل می‌دهند به هیچ عنوان افرادی یک‌دست و همفکر نیستند، بلکه افکار و شخصیت‌های مختلفی از‌جمله هاشم آقاجری، امین قانعی‌راد، بیژن عبدالکریمی، عباس منوچهری، حسین مصباحیان و شمار زیادی از شاگردان آن‌ها را شامل می‌شود.

آن‌گونه که محسن آزموده روزنامه‌نگار در یادداشتی درباره این جریان عنوان می‌کند: اطلاق عنوان جریان یا حلقه یا گروه به این اسامی و قرار دادن آن‌ها ذیل عنوان کلی «نوشریعتی»، بدون روشن شدن دقیق این عنوان، اولا به آن معنا نیست این چهره‌ها آگاهانه و کاملا ارادی به تاسیس یک جریان یا حلقه یا گروه پرداخته‌اند و ثانیا میان رویکرد و نگاه این افراد به شریعتی و نحوه قرائت‌شان از او تفاوت‌های اساسی مطرح است و ثالثا هیچ بعید نیست هر یک از این پژوهشگران از اینکه نوشریعتی خوانده شوند، یا طرح فکری‌شان چنین نامیده شود، راضی نباشند.

اما در مجموع و با یک نگاه ساده‌ساز و نادقیق و از منظر کسی که جریان‌های فکری معاصر ایران را بررسی می‌کند، می‌توان این افراد را (با وجود میل شخصی خودشان شاید) نوشریعتی خواند. ظهور و بروز این جریان نیز معمولا در همایش‎ها، نشست‌ها، گفتار‌ها و نوشتار‌های مطبوعاتی و بعضا کتاب‌‎هایی است که در سال‎های اخیر، در جهت بازخوانی میراث فکری علی شریعتی عرضه شده است.

آیا علی شریعتی در حق محمدرضا پهلوی، جفا کرد؟

با وجود تفاوت‌ها و اختلاف دیدگاه‌هایی که ممکن است میان پژوهشگران مذکور در قرائت دکتر شریعتی وجود داشته باشد، می‌توان به‌طور نسبی اشتراکاتی را برشمرد که اطلاق عنوان نوشریعتی به ایشان را به نحو ایجابی ممکن می‌سازد. مهم‌ترین وجه مشترک همه این اندیشمندان نگاه همدلانه و مثبت‌شان به دکتر شریعتی است، البته با حفظ موضع انتقادی. این پژوهشگران، هر یک از موضع خود و به درجات متفاوت، میراث شریعتی را یکسره منفی ارزیابی نمی‌کنند، برخلاف آن‌ها که با شریعتی و آثار او به هیچ‌وجه بر سر مهر نیستند و به جهات گوناگون او را متهم می‌کنند.

سلطنت‌طلبان و مخالفان نظام

این جریان که بیشتر از طرفداران رژیم شاه یا به‌طور کل بدبین به انقلاب اسلامی ۵۷ ایران و میراث آن هستند به‌طور کل شریعتی را ایدئولوگ این انقلاب و نظام تاسیس‌یافته آن می‌دانند و به خاطر ضدیتی که با نظام جمهوری اسلامی دارند شریعتی را آماج نقد‌ها و حتی اهانت‌های خود قرار می‌دهند. برای این جریان شریعتی کسی بود که نیرو‌های مذهبی را علیه شاه بسیج کرد و با بی‌توجهی شاه به ادبیات حاصل از این افکار جریان انقلاب شکل گرفت. در این نوع نگاه جریان‌های مختلفی از جمله خاندان سلطنتی، دکتر سید‌حسین نصر، مبارزان چپ تواب، اپوزیسیون خارج‌نشین و... که همگی این‌ها در نگاه منفی به شریعتی سهیم هستند شکل گرفت.

نوع نگاه این دسته مخالفان شریعتی این‌گونه است که او را به عنوان یک فرد قدرنشناس قلمداد می‌کنند که به جای قدردانی از شاه برای اعزام او به فرانسه و تامین هزینه‌های تحصیلی‌اش و همچنین به واسطه عدم سرکوب او در حسینیه ارشاد علیه او دست به فضاسازی زد و جریان‌های مخالف شاه را بسیج کرد. حتی سیدحسین نصر در جایی از خاطرات خود عنوان می‌کند که درباره سخنرانی‌های شریعتی در حسینیه ارشاد هشدار داده بود، اما شاه نسبت به این گفتمان بی‌توجه بود.

عمده مسائلی که این جریان در تاسیس جمهوری اسلامی به شریعتی نسبت می‌دهند شامل: ۱. ضدیت با غرب سرمایه‌داری و لیبرالیسم که درواقع این امر را برآمده از تفکر چپ مذهبی شریعتی می‌دانند. ۲. هویت اسلامی، در نگاه آن‌ها شریعتی نه تنها بنیانگذار هویت اسلامی در ایران بلکه حتی بنیانگذار این نگاه در منطقه خاورمیانه است و به نحوی قصد دارند بنیادگرایی اسلامی را به گردن او بیندازند. ۳. اجرای شریعت، درواقع این امر برگرفته از تاکید شریعتی بر امر بازگشت به خویشتن بود. در نظر آن‌ها گفتمان بازگشت به خویشتن دعوتی به بازگشت مسلمان با تمام وجوه بدون تامل به صدر اسلام است. آن‌ها بدون توجه به ذات این مساله در اندیشه و تنها با پرداختن به ظواهر امر دست به این قضاوت می‌زنند.

به‌طور قطع بررسی‌ها و قضاوت‌های این جریان به هیچ عنوان دارای مبنای علمی و فکری نیست و صرفا قضاوت‌هایی سیاسی است تا تحلیل‌های فکری و علمی. به همین جهت در مواجهه با این جریان حتی نباید توقع داشت که قضاوت‌های با اتکا به مطالعه آثار شریعتی ارایه کنند حتی گاهی بدون مطالعه آثار او دست به تحلیل و قضاوت می‌زنند.

جریان‌های دست راستی و نئولیبرال‌های وطنی

گروه‌ها و جریان‌های دست راستی که غالبا طرفدار شکل خاصی از نئولیبرالیسم اقتصادی هستند به افراد و گروه‌هایی منصوب می‌شود که مخالف افکار چپ با همه اشکال آن و همچنین مخالف دخالت دولت در عرصه‌های مختلف بازار و جامعه هستند.

پیشینه حضور این جریان در فضای فکری و سیاسی ایران به روز‌های پایان جنگ باز‌می‌گردد که تحصیلکردگان اقتصاد در دانشگاه‌های مختلف دنیا به ایران بازگشته و مفاهیمی همچون دست نامرئی بازار، تعدیل اقتصادی، خصوصی‌سازی، رقابت‌گرایی در بازار و... در فضای فکری و سیاسی ایران باب کردند. این گروه هرچند در آغاز در اقلیت بودند، اما به مرور و با حمایت‌های دولت وقت یعنی هاشمی رفسنجانی رشد و گسترش روزافزون یافتند تا در این فضا جایی برای خود باز کنند.

برای این جریان شریعتی را نمودی از یک سوسیالیست خام و احساسی می‌دانند که جریان چپ مذهبی با تکیه بر این افکار دولت‌گرایی و حضور همه‌گیر دولت در اقتصاد را ممکن کردند. به نظر آنان این افکار از مهم‌ترین موانع خصوصی در ایران بعد از انقلاب بوده و به همین جهت باید با تمام وجود علیه این تفکر ایستاد تا جوانه‌های توسعه مبتنی بر دست نامرئی بازار در این رشد و پرورش یابد.

از نمایندگان این جریان موسی غنی‌نژاد اقتصاددان و سید‌جواد طباطبایی مورخ سیاسی ایران هستند که در بیان هر نوع اهانتی علیه شریعتی کوتاهی نکرده‌اند. به قول محمد‌محسن راحمی روزنامه‌نگار: سیدجواد طباطبایی و موسی غنی‌نژاد، یک «جمهوری دموکراتیک بر پایه اقتصاد بازار آزاد» بود که به‌جای یا با مسخ جمهوری اسلامی و نظام امت و امامت، پیدا می‌شد و طبعا هواداران آن در مورد شریعتی و جلال به یک نقطه می‌رسیدند و رسیدند.

سیدجواد طباطبایی در گفت‌وگویی می‌گوید: «تاریخ معاصر ایران نه با «شارلاتانیسم سیاسی آل‌احمد» و «خیالبافی‌های شریعتی» آغاز می‌شود و نه به طریق اولی با روشنفکری دینی دو دهه اخیر پایان خواهد یافت. او در ادامه اضافه می‌کند: «امثال آل‌احمد و شریعتی و‌... به دلایل پیکار سیاسی و قدرت‌طلبی، می‌خواستند به هر قیمتی، مشروعیت نهادهایی را که از مشروطه‌خواهی برآمده بود، خدشه‌دارکنند.»

در تازه‌ترین برخورد این جریان با شریعتی ویژه‌نامه‌ای است که یکی از مجلات اقتصادی در شماره آخر خود به شریعتی اختصاص داده و در آن این‌گونه عنوان کرده است: در حساس‌ترین مقطع تاریخ در تله قرائت‌های نادرست از دین، جامعه و اقتصاد گرفتار شدیم. زمانی که جامعه ایران به سمت انقلابی تاریخی حرکت می‌کرد، «سوسیالیست‌های مسلمان» سرنخ افکار عمومی را در دست گرفتند و به تقبیح مهم‌ترین پیشران‌های توسعه پرداختند. آن‌ها آزادی اقتصادی، مالکیت خصوصی، انباشت سرمایه و تعامل با جهان را نفی کردند و به دفاع از خودکفایی، عدالت اجتماعی و برابری برخاستند. سوسیالیسم، قبله آنان بود و زمانی که تفکرات‌شان با مفاهیم دینی درآمیخت، تغییر آن دشوارتر شد. در میان سوسیالیست‌های مسلمان جایگاه علی شریعتی از آن جهت ویژه است که بیشترین اثرگذاری را بر ذهنیت جامعه ایران در سال‌های منتهی به انقلاب داشت.

۴۳ سال از فقدان او می‌گذرد؛ اگر زنده بود همان حرف‌ها را تکرار می‌کرد؟

به هر حال قضاوت این جریان درباره شریعتی را باید عمیق‌تر نگریست و باید توجه کرد که در این نگاه هر چه هست به جز نگرش همدلانه با دوران تاریخی شریعتی و این امر به گونه‌ای قرائت واژگونه از تاریخ است که در جای خود باید بررسی بیشتری شود.

آیا علی شریعتی در حق محمدرضا پهلوی، جفا کرد؟

خانواده و فرزندان شریعتی

میراث ازدواج دکتر علی شریعتی و پوران شریعت‌رضوی ۴ فرزند بود با نام‌های احسان، سارا، سوسن و مونا. بدون شک این خانواده از گفتمان‌های اصلی افراد محل مراجعه برای شناخت شریعتی بوده‌اند. خیلی‌ها از جمله خود خانواده شریعتی قصد دارند در قالب نوشریعتی‌ها بازتعریف شوند، اما من فکر می‌کنم تفکیک‌های مشخصی مابین این جریان و خانواده دکتر شریعتی وجود دارد.

مهم‌ترین ویژگی قرائت خانواده شریعتی از شخصیت افکار او را می‌توانم در یک جمله کلمه خلاصه کنم «سیاست‌زدایی.» درواقع تلاش‌های زیادی از سوی خانواده آن مرحوم انجام شده که هرگونه مفهوم انقلابی‌گری و سیاست‌گرایانه را از افکار شریعتی بزدایند و بیشتر او را در قامت یک متفکر، شخصیت فرهیخته، معلمی دلسوز و در‌نهایت کسی که نه در پی انقلاب سیاسی اجتماعی بلکه در پی انقلابی فردی و فرهنگی بود.

اما تقلیل دادن پروژه او به یک انقلاب معنوی خود یک خطای فاحش تاریخی است و‌گرنه چرا باید شریعتی با شنیدن خبر اعدام مبارزان انقلابی در جریان‌های مختلف مذهبی در سخنرانی‌ها لحن و بیان او دچار دگرگونی شود.

نتیجه‌گیری

آنچه اینجا واقعیت دارد این است که شریعتی قصد بیان معنای جدیدی از «اسلامی» بودن داشت که با ابداع زبان جدید سیاسی در ایران مدرن این امر امکان‌پذیر شد. به این امر باید بیشتر و عمیق‌تر اندیشید. این ابداع در زبان سیاسی امکانات جدیدی برای ایجاد تخیل سیاسی دراختیار مبارزان علیه استبداد شاه نهاد امری که بسیاری از جریان‌های مدعی روشنفکری و مبارز از انجام آن عاجز بودند و حتی نتوانستند ارتباطی بسیط و عمیق با مردم پیدا کنند.

برای بیان اهمیت شریعتی همین بس که در میان متفکران تاریخ معاصر کمتر کسی را می‌توان دید که تا بدین حد در میان نسل‌های مختلف طرفدار داشته باشد و همچنان با گذر این سال‌ها سخنان او محل ارجاع و مشاجره باشد. هیچ متفکر و روشنفکری را در تاریخ معاصر نمی‌توان سراغ داشت که تا بدین اندازه مانایی و ماندگاری داشته باشد. این اهمیت را نباید در قالب برچسب‌هایی مانند پوپولیست بودن یا عوام‌پسند بودن خلاصه کرد بلکه خود دارای پیچیدگی‌های زیادی است که باید بیشتر به آن اندیشید تا طرد کرد.

صحبت و قضاوت درباره شریعتی شاید در این مجال کوتاه نگنجد، اما من فکر می‌کنم همچنان نیازمندیم با رجوع به ابزار‌های نظری جدید و متفاوت از نسل‌های گذشته باز هم به بازخوانی این شخصیت مهم بپردازیم. نسل امروز حق دارد قضاوت خود را بیان کند هر چند گاهی که به خطا، اما اینکه با عناوینی همچون عبور از یک جریان یا از مد افتادن یک تفکر یا خیلی از مسائل دیگر نباید شخصیت‌های مهم تاریخی حذف و به کناری نهاده شوند. امید است که این نوشته به این بازخوانی کمکی کرده باشد.

آیا علی شریعتی در حق محمدرضا پهلوی، جفا کرد؟
پی‌نوشت: این مطلب با تغییراتی اندک از روزنامه اعتماد برداشته شده است.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن برترین ها را نصب کنید.
درآمد ماهیانه 5-20 میلیون از توی خونه با موبایل

آموزش رایگان کسب درآمد 5-20 میلیون ماهیانه از خونه و فقط با یه موبایل ساده رو در یک وبینار رایگان آموزشی یاد بگیر

همراه با تضمین و گارانتی ضمانت کیفیت

پرداخت اقساطی و توسط متخصص مجرب

ايمپلنت با ١٥ سال گارانتي 8/8 ميليون تومان

ویزیت و مشاوره رایگان
ظرفیت و مدت محدود

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

سایر رسانه ها

    نظر کاربران

    • ع،ر

      بیشتر‌شبیه‌به‌خیانت‌بود‌تاجفاکاری

      پاسخ ها

      • بی طرف

        قدر زر زرگر شناسد؛ قدر گوهر گوهری!!!

      • بدون نام

        توهین نکن به کسی که نمیشناسیش. شهید بهشتی در مورد ایشون کتابی دارند به نام *شریعتی انسانی در مسیر شدن*سیر تعالی افکار ایشون رو بررسی کردند.روحانیت هیچ مشکلی با شهید دکتر شریعتی نداشته

      • بدون نام

        مرگ بر شاه

      • بدون نام

        خدا ازت نگذره شریعتی اگر جفاکردی

      • بدون نام

        اینکه بورسیه شده به فرانسه لطف شاه نبوده.لیاقت خودش بوده

      • بدون نام

        موافقم اینا وقتی خیابون به نامش زدن یعنی به نفعشون کار کرده

      • دکتر الکی زیاده

        تفسیر دین برات نون و آب نمیشه واسه اینه که الان وضع اینه

      • بدون نام

        کاملا درست میگی خیانت به همه ملت

      • بدون نام

        یه انسان بیسواد بلاتکلیف به اسم شریعتی

      • بدون نام

        وقتی تندرو ها دوستش داشتند برو تا تهش

      • بدون نام

        شریعتی به مردم ایران خیانت کرد هر کی کتاب میده بیرون با شعور باسواد نیست

      • بدون نام

        در حق همه نسل ها جفا کرد

      • بدون نام

        یه کچل که باعث بدبختی همه شد مثل بقیه شون

      • بدون نام

        به چی خیانت کرد؟ مگه هرگز به شاه دوزاری اعلام وفاداری کرده بود؟

      • بدون نام

        همه مون رو بیچاره کرد

      • بدون نام

        ۱۱:۱۶
        شاه که میگن مرده به کی مرگ میفرستی تو خخخخخخ

      • بدون نام

        و قبل ترش ستارخان باقرخان مثل همین شریعتی بودن

      • مسیحی

        همین شریعتی اگه الان بود الان یاممنوع التصویر شده بود یا زندانی یا بایکوت یافرارکرده بودخارج وشده بود اپوزسیون ...

      • بدون نام

        درود درود درود

    • ساعد

      بدون شک معلم شهید علی شریعتی از روشنفکران اسلامی و شیعه راستین امام علی( ع) می باشد . سلطنت طلبان در آن اندازه نیستند که او را قضاوت کنند یعنی سواد شو ندارند .

      پاسخ ها

      • بدون نام

        برو سطح علمیت رو ببر بالا کامنت نویسی فله ای نشد کار

    • ساعد

      نام و یاد علی شریعتی زنده با د .

      پاسخ ها

      • بدون نام

        پشت هم تکراری چرت بنویس

      • بدون نام

        ساعد فقط از خدا مرگ طلب مکنید خوب ادم روشنفکر به نظر شما نفرین میکنه

    • بدون نام

      زبباترین تعبیری که از شریعتی شنیدم . اصطلاح " آخوند کراواتی" بود . با توجه به چند کتابی هم که ازش مطالعه کردم به نظرم تعبیر درستی هست . همان عقاید آخوندی منتهی در لباسی نو ، کلماتی پرطمطراق و به اصطلاح روشنفکر پسند . به همین دلیل حکومت هم در حال حاضر باهاش'چندان مشکلی نداره . او هرگز یک اندیشمند نوگرا و یا یک تحول خواه و حتی یک وطن پرست ملی گرا نبود . فقط خوانش او از اسلام با خوانش آخوندی متفاوت تر و به روزتر بود .

      پاسخ ها

      • ناشناس

        وقتی با چند خط از خواندن یک کتاب از استاد شریعتی اینطور یاد میکنی بهتره بری پینوکیو ببینی بهتره

      • بدون نام

        اندیشه نو گرا لازم نداریم قرآن از همه اندیشه ها بالا تر

      • بدون نام

        ۱۱: ۳۰ تو اگه کارتون پینوکیو رو هم نگاه کنی ، براش تفسیرهای فلسفی میکنی . بیخود این بابا رو گنده نکنید .

    • بدون نام

      وقتی خیابون به اسمش زدن واپسگراها قبولش دارن خیانت جفا هم چی بوده

      پاسخ ها

      • ناشناس

        اصلا معنی واپس گرا چیه که بلغور میکنی

      • بدون نام

        ۱۱:۳۱
        یعنی مثل تو برو گوگل بیسواد

      • بدون نام

        دقیقا موافقم

    • بدون نام

      یه بیسواد که فقط اسمش الکی گنده اس باعث این وضع ایران امروز امثال همینا هستند

      پاسخ ها

      • بدون نام

        مطمئن هستم حتی یک کتاب از دکتر رو نخوندی

      • بدون نام

        باسواد فقط تو که در کسری از ثانیه سید کامنت شلیک میکنی

      • ناشناس

        وضع امروز ایران به من و تو ربط داره آنها زحمت کشیدن ولی من و شما تو باد آن خوابیدیم بی تفاوتی پدر مردم را درآورده

      • بدون نام

        کتابش بخوره تو سرش در مورد حجاب خیلی چیزا گفته ولی خودش و خانواده اش در خارج وزنش هم بی حجاب بود
        دوصد گفته چون نیم کردار نیست خودشم اهل مشروبات الکلی بود

      • بدون نام

        دقیقا مردم الان متوجه شدن

      • تامل

        بی سواد توییی عزیز
        دکتر شریعتی نظریه پرداز برتر در جهانه
        ...در ضمن دکتر شریعتی تو عمرش لب به مشروبات الکلی نزده اون محمدرضای ... بود که دایم الخمر بود.

      • بدون نام

        ۱۲:۵۵
        اون موقع تازه دانشگاه و کتاب دیده بودین امثال تو ذوق داشتین هر کچلی میدیدین بهش میگفتین استاد حالا هر چی میخواست بگه ...

      • بدون نام

        شریعتی اگه دلسوز مردم بود الان خیابون به اسمش نبود ، شماهم حق تونه صبح تا شب واسه یه لقمه نون زار بزنید

      • بدون نام

        اقتدار یعنی شکم مردمت سیر باشه تن فروشی نکنن واسه نون فهمیدی

      • بدون نام

        دکتر دکتر نکن انگار کی بوده بت پرست

      • بدون نام

        صبح تا شب تفسیراشو بخون ببین واست میشه نون و آب

      • بدون نام

        اگه دل سوز مردم بود الان کتابهاش مثل کتاب حاج آقای صادق هدایت ممنوع بود

      • بدون نام

        خدارو شکر مرد

      • بدون نام

        بادکنکی بود که زاد بادش کردن ترکید

      • بدون نام

        فکر کردی صدتا لقب پس و پیش اسمش بیاری خیار میشه موز یا. پراید میشه بنز

      • بدون نام

        سبزی فروشها کتابهاشو میپسندن

    • بدون نام

      همه اینا دست به دست هم دادن برای شوربختیه ایران

      پاسخ ها

      • ناشناس

        ایران امروز اقتدار دارد نه به تاج و تخت که حامی اش غرب و اروپا بود همین که با دست خالی و تحریم مملکت پابرجاست نشانه عزم یک سری جوانان غیور است نه جوانی که فکرش و ذکرش غربه

      • بدون نام

        دقیقا ،، کسانیکه مملکت ما رو به این روز انداختن الهی به بدترین وجهه نابود بشن آمین یکی از همینا شریعتی بود

      • بدون نام

        كاربر ناشناس اول اين كه اين اقتدار به چه قيمتي نابودي زندگي ملت و نسل هاي اينده ضمنا شما اقتدار را در چه ميبيني اقتدار به داشتن 4 تا موشك كه البته قدرت اين هم را موقع عمل بايد ديد ضمنا چرا ما در اقتصاد و توليد ورفاه اجتماعي اقتدار نداريم اقتدار در چي ارزشمند تر است

      • بدون نام

        منافع اقتدار ايا به مردم ميرسد يا به ديگران ؟

      • امیر

        یکی از عوامل بدبختی کشورما همین بوده جالبه که زن و دخترش هم بدون حجابن ولی این خودشو میکشته واسه این که زنای ایرانی حجاب داشته باشند

    • دهه شصتیم

      دکتر شریعتی یک انسان اندیشمند و متفکر برجسته بود کتاب هاشونو بخونین.عالین

      پاسخ ها

      • بدون نام

        اندیشه اش با کتابش فرق داشت

      • بدون نام

        خوندیم چرت پرته

      • رامین

        کی کتاب های اینو میخونه آخه

    • بدون نام

      درود به روح بزرگ معلم عزیز دکتر شریعتی

      پاسخ ها

      • بدون نام

        خخخخخخخ برای همه سینه میزنید یعنی

      • علی قلی

        عجب خخخخخ

    • عبدالرحمن

      شریعتی جامعه شناسی قوی و متفکری آگاه بود اما از چیزی دفاع کرد که مردم را از چاله به چاه انداخت چون او سیاستمدار نبود!

      پاسخ ها

      • بدون نام

        چطور متفکر قوی بود مردم رو از چاله انداخت تو چاه خودت جمله ات رو ببین چقدر تضاد داره پس آگاه نبود الکی نظر ندین

    • بدون نام

      بزرگترین مفسر دین و قران دکتر شریعتی بود حیف که زود رفت

      پاسخ ها

      • بدون نام

        دروغهای شاخدار که نشد تفسیر.

      • بدون نام

        الان دری وری هاش رو شده

    • بینام امیییید

      خیلی جالبه این همه شریعتی تو زندگیش چرت و پرت گفت و کتاب فاطمه فاطمه است رو نوشت ولی زن خودش با ... آخرشم تو حسینه ارشاد که خودش پایه گذارش بود نزاشتن قران براش بخونن

      پاسخ ها

      • بدون نام

        نكنه شما در و گل و بلبل ميفرماييد

      • A.m

        اشتباه منفی دادم

    • بدون نام

      لعنت خدا به هر کسی کشور را به این روز انداخت

      پاسخ ها

      • بدون نام

        لعنت براي ١ ثانيه هست نفرين ابدي به نسل قبل و بعد هم اضافه كن ،

    • بدون نام

      کسی که خودش هم نمی دونست چی میخواهد .از اینا که همیشه ناراضی هستند ...

    • بدون نام

      بزرگترين اشتباه مردم برهم زدن آن نظم رو به رشد كشور دوران ستم شاهي بود .
      كه قرن ها ايران و به عقب انداخت

      پاسخ ها

      • بدون نام

        یاد بگیرین نظر گذاشتن رو چقدر تناقض و تضاد داری

      • بدون نام

        لايك

      • بدون نام

        برادر من شما هنوز مفاهيم تناقض ايهام نميدوني نظر دوستمون داراي ايهام است
        !يعني ستم شاهي

      • بدون نام

        کاملا درسته

      • بدون نام

        ملت ايران چوب حماقت و خريت خودش را ميخورد

    • بدون نام

      با چیدمان کلمات مخ جوونا رو میزد

    • اهورا

      اصلا نه از خودش نه از افکارش خوشم نیومده آدم حراف و بیخودی بود و بیخود هم رفت ....

      پاسخ ها

      • بدون نام

        چون سواد نداری واهل کتاب نیستی

    • بدون نام

      دستش رو شد برای نسل های الان نسل های اون موقع رو تونست گول بزنه

    • خسته از قرنطینه

      یکی از همونایی که ما رو به این روز انداخت از اندیشه ای حمایت کرد که چیزی شبیه به سراب بود. تاریخ می تونه خوب قضاوت کنه بعد از این همه سال که چه دست هایی پشت پرده بود تا ملت ایران روز خوش نبیند

    • بدون نام

      کاش زنده بود ببینیم الان چه مزخرفاتی میگه دیگه

      پاسخ ها

      • بدون نام

        اگه زنده بود از خجالت همه حرفهاشو پس میگرفت یا میرفت خودکشی میکرد یا گم و گور میشد

    • بدون نام

      قضاوتهای مطهری در مورد شریعتی کم بی تأثیر نبود!!!!!!!!!!!! (جمله رو با دقت بخوانید) یعنی زیاد بی تأثیر بود! ...

    • بدون نام

      شریعتی رو برید کتابهاش روبخونید انگار بچه ده ساله کتاب نوشته بیشتر میخوره طنز نوشته باشه ...

      پاسخ ها

      • بدون نام

        من کتابهای شریعتی رو خوندم همش تناقض گویی بویژه "تشیع علوی و تشیع صفوی" اش. خودش هم نمیفهمید چی داره میگه

    • بدون نام

      این همه توهین تو کامنت ها به چنین شخصی واقعا تاسف باره و نشون میده هرچه میگذره مردم سطحی نگرتر و بیسوادتر میشن،چون مشخصه افراد کم سن و سالی کامنت گذاشتن که هیچ تاثیری از ایشون و آثارشون نگرفتن و انتظاری هم نمیشه داشت،البته تیتر سطحی و خاله زنکی این مقاله هم تاثیر داشته تا مخاطب کم حوصله حتی قبل از خوندن مقاله کامنت توهین آمیز بگذاره

      پاسخ ها

      • بدون نام

        اونا که تاثیر گرفتن چی به روز ایران اوردن

      • 2939

        شما که تأثیر گرفتی یا امثال شما چه فایده ای برای کشور و بشریت داشته اید ؟

      • امید

        اتفاقا من خزعبلات اینو خوندم، سطح سواد تو هم معلومه در چه حدی هست

      • بدون نام

        شماها که فکر میکردین خیلی حالیتونه این وضع نکبتی رو بوجود آوردین

      • بدون نام

        مردم سطحی نگر نیستن مردم مخالفان رژیم گذشته رو به خاطر وضعیت الان مقصر میدونن

    • ناشناس

      شریعتی می توانست مانند فهیمه رحیمی ،رمان نویس خوبی شود

    • بدون نام

      من در دوران دانشجويي كتابهاي دكتر شريعتي را مطالعه كرده ام.ايشان شخصيتي سالم و استوار داشته اند،ولي با تعريفي كه از دين دارند و با ترويج تشيع علوي و دين سرخ به جاي تشيع صفوي و دين سياه و سياسي كردن مذهب جفاي بزرگي به كشور كردند و مانع پيشرفت كشور شدند و نسلي را به بيراهه بردند.

    • بدون نام

      قضاوتهامون احساساتیه و همین خصلت هم تا حالا زیاد کار دستمون داده.
      ایشون در رژیم شاه خیلی مورد سرکوب نبود چون تشخیص داده بودند که او با استفاده از ادبیات مذهبی، در زمینه جلوگیری از پیوستن جوانها به جریانات مارکسیستی میتونه مفید باشه؛ به همین دلیل، در مواردی حتی حمایتهای پیدا و پنهان هم از او میشد. در این زمینه رجوع کنید به خاطراتی که دکتر جلال متینی رییس وقت دانشگاه مشهد (که مدتی محل تدریس شریعتی بود) در زمان اقامتش در امریکا بیان کرده.

    • بدون نام

      خوب یا بد
      شریعتی در زمان خودش تونست بر افکار توده عظیمی از مردم تاثیر بذاره و اونا رو به سمت انقلاب هدایت کنه.
      انقلاب در حالت کلی پدیده بسیار و نمادی از تحول بنیادین در ساختار حکومته ولی به شرط اینکه به هدف درست منجر بشه و اون هدف چیزی نیست جز ارتقا جامعه از همه نظر.

      تحول همواره برای یک جامعه لازمه و برگشت به عقب چیزی جز ضرر و زیان نیست پس به جای پرداختن به گذشته و دمیدن در خاکستر سلطنت موروثی که عقلانی نیست بهتره به فکر آینده و بهتر شدن باشیم.

    • amir

      این کیه که به هر کامنتی که داره از شریعتی طرفداری میکنه، جواب میده. معلومه که خیلی سوخته

    • A.m

      محمد رضا شاه پهلوی....اینو تو سرت فرو کن..

    • بدون نام

      یک جمله رو هزار بار تکرار کرد! یاد سخنرانیهایی افتادم که سالهاست از صداوسیما پخش میشه، و تکرار مکررات!

    • بدون نام

      سریعتی خیانت کرد و همه هنر مند ها که فاز سیاسی برداشتع بودن راحت زندگی میکردن و تو اروپا میگشتن و جفتک مینداختن. با لیاقت خودش رفت فرانسه چطور الان کسی نمیتونع بره فرانسه تو ترکیه و یونان ۱۰۰جور توهین و تجاوز و ..‌‌ میبینن تا برسن به اروپا

    • مهدی

      برای همه کسانی که پیام علیه مرحوم دکتر علی شریعتی نوشته متاسفم،بدون آنکه کتابی و سیر خط فکری ایشان را بخوانند و بدانند فقط حمله می کنند.لطفا تفکر و تعقل کنید چیزی که لازمه جهان امروز است.روح و یادش گرامی.او میدانست بعد از خود تهمتها و افتراها بر او سراریز خواهد شد و چه زیبا بر روی سنگ مزاردکتر علی شریعتی حک شده است:اگر تنهاترین تنها شوم باز هم خدا هست.

    • بدون نام

      برترینها چرا نظر منو نذاشتی

    • بدون نام

      شریعتی یه یکی مث بقیه روشنفکرنماهایی بود که رفته بودن با پول بیت المال تحصیل کردند ولی آخرت فکرشون ...

    • بدون نام

      فوق تخصص یکی به نعل یکی به میخ بود !

    • بدون نام

      خانواده ش شاید مثل خودشو نباشند. فراوان داریم در تاریخ ،فراوان، که یکی تو خانواده با بقیه فرق می کنه

      خانواده های اینها میخوان راحت باشند حوصله بحث و دردسر ندارند فقط خوشنامی و بدنبال اش احترام حاصل از خوشنامی این افراد رو میخوان ،برای همین فوری میگن سیاسی نبودن. انقلابی نبودن. و..

    • بدون نام

      شاه هرکس که فضولی می کرد می فرستاد فرانسه

    • بدون نام

      دیگه تو هیچ دولتی مردم نمیتونن اعتراضکنن همه سرکوب میشن ومیرن جایی که هیچ کس نفهمه کجاست از فرانسه هم خبری نیست

    • بدون نام

      بايد تاثيرش در انقلاب را ديد
      اگر موثر بود خائن بود
      اگر موثر نبود كه هيچ

    ارسال نظر

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «برترین ها» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

    بانک اطلاعات مشاغل تهران و کرج