طب سنتی

تمام روش‌هـای درمانـی حکمای ایرانی

فعالیت متخصصان طب سنتی دو بخش عمده دارد: حفظ سلامت و رفع بیماری. روش‌های طب سنتی عمومیت ندارد، یعنی روش درمانی یک بیماری را نمی‌توان برای تمام افراد مبتلا به‌‌ همان بیماری استفاده کرد. برای انتخاب شیوه درمان باید به سن، نیاز و شرایط منحصر به فرد بیمار توجه شود. بنابراین، بد نيست به نکات حائز اهمیت از دیدگاه طب سنتی در سه بخش بارداری، شیردهی و کودکان نگاهی بیندازیم. دکتر مهرداد کریمی، متخصص طب سنتی پاسخگوی ما بودند.

خانم‌های باردار

بعضی از این گیاهان خطرناک هستن

حجامت: هیچ خانم بارداری نباید در دوران بارداری حجامت انجام دهد، به خصوص در ۳ ماهه اول و سوم.
مسهل: در این دوران یبوست شایع می‌شود، اما شما نباید سرخود مسهل مصرف کنید. در صورت نیاز سری به پزشک متخصص طب سنتی بزنید تا با بررسی وضعیت شما تجویز لازم را انجام دهد. یادتان باشد، همین روش ساده هم در موارد بیماری تجویز می‌‌شود و زن سالم نباید از آن استفاده کند.
ملین‌های خطرناک در دوران بارداری: پنیرک، ختمی، گل بنفشه و... هم برای خانم‌های باردار توصیه نمي‌شود. هر کدام از این مواد خطراتی را برای مادر ایجاد می‌کنند، مثلا ختمی سبب انقباض عضلات رحم، زایمان زودرس و سقط می‌شود یا گل بنفشه سبب ناراحتی قلبی در زن باردار می‌شود.
ملین‌های بی‌خطر در دوران بارداری: ملین‌هاي قابل استفاده در اين دوران عبارتند از:

تمبر هندی که نباید جوشانده شود زیرا تهوع‌آور است. دم کرده شیرابه‌کشی شده این ماده که ترشی و شیرینی مناسبی دارد به شما توصیه مي‌شود.

گلنگبین: به آن گل‌قند آفتابی هم می‌گوییم. برای تهیه این ماده، گل سرخ، شکر و عسل را زیر آفتاب گذاشته تا قوام پیدا کند.

ترنجبین و گلاب

برگه خشک گل سرخ: در خانه می‌توانید به میزان یک قاشق چای‌خوری گلبرگ‌های گل سرخ (که از تخم و غلاف سبز جدا شده است) را در گلاب بخیسانید و بگذارید یک شب بماند. بعد از این‌که نرم شد آن را بسابید و با قند یا نبات بخورید.

خانم‌های شیرده

بایدها و نبایدها

مادر باید از حدود يك هفته قبل (حداقل ۳ روز) از شروع شیردهی غذای مناسب بخورد و از مصرف غذاهایی که برای مادر و نوزاد مشکل آفرین است، خودداری کند. مثلا خوردن پیاز باعث ترشح مواد آن در شیر و ایجاد بیماری‌هایي مثل نفخ می‌شود. معمولا نوزاد در چنین مواردی از خوردن شیر اجتناب می‌کند زیرا طعم شیر برایش نامطلوب است.

غذاهای مناسب از دیدگاه طب سنتی: برنج، خوراکی‌های تهیه شده از گندم، گوشت بره، گوشت گوسفند، ماهی تازه، ماش، سوپ‌ها و آش‌های حاوی اسفناج، بادام درختی، فندق.

آنچه نباید مصرف کنید: گوشت گاو (به خصوص گوشت گاو پیر)، ماهی‌های نمک سود، نعنا، شاهی و به ويژه تخم شاهی.

ورزش: اطبای سنتی به شما خانم‌ها توصیه می‌کنند در دوران شیردهی خود حتما ورزشی سبک و مداوم را انجام دهید.

ماساژ خفیف: توصیه می‌شود مادر شیرده در این دوران از ماساژهای ملایمی هم بهره بگیرد.

برای ازدیاد شیر

مزاج سرد: اگر فردی مزاجش سرد است و ضعف او باعث کاهش شیرش شده می‌تواند از خوراکی‌هایي مانند هویج ایرانی (زردک) استفاده كند. روش بادکش گرم هم مفید است که امروزه با نوعی تدبیر جدید استفاده می‌شود. برای این کار می‌توانید حوله‌ای گرم را روی سینه‌تان بگذارید تا از درد‌های‌تان کاسته شود.

اگر شیرتان کم است: 1- غذای‌تان کم نیست؟ گاهی مراجعان از کم بودن شیرشان شکایت دارند که در بسیاری از موارد می‌بینیم مادر غذای کافی نمی‌خورد.2- غذای مناسب می‌خورید؟ اگر به فرزندتان شیر می‌دهید باید مراقب کیفیت تغذیه‌تان باشید، یعنی مواد غذایی مقوی و مغذی میل کنید. انواع حریره دانه‌های مغذی مثلا حریره گندم، بادام یا انواع حبوبات همچنین مصرف تخم و ریشه رازیانه، تخم شوید، سیاه‌دانه و شیر هم برای مادر شیرده توصیه می‌شود.

درد تجمع شیر در سینه: اگر چنین مشکلی برای‌تان پیش آمد می‌توانید سینه‌تان را بدوشید یا زیره و سرکه را بر سینه‌تان ضماد کنید. البته یادتان باشد تهیه این مرهم مراحل و روش خاصی دارد که بهتر است به متخصص طب سنتی مراجعه کنید.

آرام باشید

استرس نداشته باشید: اگر در زندگی خانوادگی یا شغلی خود استرس‌های روحی و جسمی را متحمل می‌شوید، حتما به منظور رفع عامل استرس‌زا و برای سلامت خود و فرزندتان اقدام کنید. استرس در خانم‌هایی که سرد مزاج هستند می‌تواند مشکلات شدیدتری را ایجاد کند.

شیر غلیظ یا بدبو: اگر شیرتان دچار چنین مشکلاتی شد می‌توانید از جوشانده سرکنگبین و آویشن استفاده کنید و نوع غذا خوردتان را تغییر دهید.

تعدیل مزاج مادر: مادر نباید قبل از این‌که خودش غذا بخورد به فرزندش شیر بدهد. مثلا کسی که گرم مزاج است باید طبع خود را تعدیل کند در غیر این صورت شیرش کم می‌شود.

مزاج گرم: اگر مادری با مزاج گرم و خشک یا گرم و ‌تر هستید می‌توانید از ماش پخته، اسفناج، برنج، سوپ‌های جو و ماءالشعیر استفاده کنید.

ماءالشعیر سنتی: این ماءالشعیر‌‌ همان نوشیدنی خنکی که امروزه استفاده می‌شود، نیست. اطبای سنتی جو را در آب می‌پختند تا شکوفا شود و آب حاصل از آن را ماءالشعیر می‌نامیدند و برای بیماران خودبه کار می‌بردند.

کشک الشعیر: بعد از پختن و پاک کردن جو‌ها مایع غلیظی ته ظرف می‌ماند که کشک الشعیر نامیده می‌شود. مادران شیردهی که سو مزاج گرم دارند می‌توانند از این ماده استفاده کنند.

کودکان

سرخود مصرف نکنید

مصرف حنا: بعضی خانواده‌ها رسم دارند برای سلامت بخشیدن به نوزادشان از حنا استفاده کنند که تحقیقات جدید ما ثابت کرده این روش می‌تواند برای کودک خطرناک باشد، زیرا در منابع داروسازی اشاره شده ضماد کردن حنا بیلی‌روبین خون را افزایش می‌دهد و سبب زردی می‌شود.

ماساژ نوزاد: توصیه می‌شود نوزاد را به خصوص در ناحیه پشت ماساژ دهید. دقت کنید که هنگام ماساژ به هیچ وجه روی ستون فقرات را ماساژ ندهید. می‌توانید در کناره‌های ستون فقرات روغنی مثل روغن بادام را کناره‌های ستون فقرات بزنید و به صورت ملایم پشت فرزندتان را از پایین به بالا ماساژ دهید. این عمل برای آرامش بخشیدن به نوزاد نیست بلکه باعث پیشگیری از بیماری‌هایی مانند بیماری‌های گوارشی می‌شود.

سرخود جوشانده به فرزندتان ندهید: بسیاری از خانواده‌ها به مصرف داروهای گیاهی علاقه خاصی دارند و به صرف این‌که ماده شیمیایی را به فرزندشان نمی‌دهند و با مصرف آن سلامت فرزندشان تامین می‌شود، مطابق سلیقه و شنیده‌های‌شان انواع جوشانده یا دم نوش را به کودک می‌دهند.

آفتاب را از کودکتان دریغ نکنید

قنداغ: استفاده از قنداغ در طب سنتی چندان مرسوم نبوده اما ریشه‌هایی دارد. مصرف این ماده در کولیک‌ها و دردهای شیرخوار که از ماه دوم تولد معمولا شروع می‌شوند، مرسوم است. این مایع غلظت قندی شدیدی دارد و انقباضات جدار دستگاه گوارش را کاهش می‌دهد و از این طریق باعث کاهش درد و گازهای روده‌ای می‌شود.

ملین‌ها: بسیاری از والدین جوشانده‌هایی را به فرزندشان می‌دهند که اطبای سنتی به هیچ وجه در حالت عادی آن‌ها را برای فرد سالم تجویز نمي‌كنند.

نور آفتاب: می‌توانید برای ساخت ویتامین D در بدن فرزندتان او را در معرض نور غیر مستقیم آفتاب قرار دهید.

استحمام نوزاد: در ۴۰ روز اول تولد برای پاکسازی بدن نوزاد و دور ماندنش از چرک و عرق استحمام خفیفی انجام دهید. یعنی بدنش را با آب و حوله‌ای تمیز پاک کنید. لازم نیست او را کامل زیر آب ببرید. در فصل گرم بهتر است هفته‌ای ۳ بار فرزندتان را تمیز کنید، اما در فصل سرد می‌توانید فواصل استحمام را بیشتر کنید. دقت کنید دمای آب مناسب و نیم گرم باشد.

بیشتر مراقب باشید

تحریکات روحی و روانی شدید ممنوع: در این دوران باید مراقب باشید زیاد هیجان‌زده نشوید چه از نظر شادی چه غم.

اگر بارداری اول‌تان است: روایح شدید را ناگهان استشمام نکنید و در معرض اصوات بلند و با شدت قرار نگیرید.

خوراکی‌های خیلی سرد یا خیلی گرم ممنوع: مثلا خوردن خرفه که بسیار سرد (درجه سوم سرد) یا آنغوزه که به شدت گرم (درجه چهارم گرم) است، ممنوع است.

حرکات شدید انجام ندهید: به هيچ عنوان ورزش‌های سنگین و همچنین فعالیت‌های دشوار انجام ندهید، مثلا دویدن، بلند کردن جسم سنگین، دوچرخه سواری و..... اگر ورزشکار حرفه‌ای هستید هم باید در دوران بارداری ورز‌ش‌های سبک‌تری انجام دهید.