خداحافظی تنها جزیره ایرانی خزر با آرامش

روزنامه شهروند: طرح مطالعات گردشگری و طبیعت‌گردی آشوراده پایان یافت تا جزیره یک گام، آن هم یک گام بلند به خداحافظی از آرامش نزدیک شود.

یک سالی می‌شود آشوراده خبرساز شده، تنها جزیره ایرانی خزر به مرکز گردشگری تبدیل خواهد شد. از آن پس، آرامش و سکوت آشوراده به هیاهوی مخالفت با خوابی تبدیل شد که برای جزیره بکر و دست‌نخورده شمال کشور دیده بودند.

خوابی که براساس آن آشوراده به ٧ منطقه تقسیم می‌شد و پای گردشگران بی‌شماری را به جزیره‌ای که تاکنون مقصد طبیعت‌گردان و پرنده‌نگرها بود، باز می‌کرد.طبق نقشه‌های تفکیکی طرح اجرایی منطقه نمونه گردشگری آشوراده که از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نوشته شده، جزیره به ٧ منطقه تقسیم خواهد شد که ٢ منطقه از این مجموعه، برای تبدیل شدن به مناطق نمونه گردشگری اختصاص پیدا کرده است. تغییراتی که زون‌های ششم و هفتم با خود به همراه می‌آورد، این مناطق را به زون‌های حاشیه‌ساز جزیره تبدیل کرده است. مناطقی که آرامش را از جزیره دور خواهند کرد.

براساس این طرح، منطقه نمونه گردشگری آشوراده که شامل ٣٨٠ هکتار اراضی تحت مدیریت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور است، به ٢ بخش ٢٨٠ و ١٠٠ هکتاری تقسیم می‌شود. بخش ٢٨٠ هکتاری، فاز نخست اجرایی طرح است که در بخش جنوبی جزیره قرار دارد و فاز دوم ١٠٠ هکتاری است که در بخش شمالی منطقه نمونه واقع شده است. در فاز دوم، تا ساماندهی کامل فاز نخست هیچ‌گونه فعالیت و اقدامی صورت نخواهد گرفت. این بخش تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، استانداری گلستان و سازمان حفاظت محیط ‌زیست قرار خواهد داشت.

طبق طرحی که برای تبدیل جزیره به مرکز گردشگری در نظر گرفته شده، قرار است در جزیره ٢٣ پروژه گردشگری به اجرا درآید. مجموعه ورودی، اقامتگاه مرکزی (هتل)، سفره‌خانه‌های سنتی و رستوران، مسیر سلامت، دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی، کمپینگ اقامت موقت، کمپینگ ساحلی، بازارچه‌های سنتی، مرکز تفریحی - ورزش‌های آبی، مجموعه ورزشی و اکوتوریسم، اقامتگاه‌های طبیعت‌گردی، واحد اداری، بازارچه صنایع دستی، باغ پرندگان، موزه آبزیان، پارک علم و فناوری، مجموعه فرهنگی، ورزش‌های آبی، مجموعه پروژه‌هایی هستند که قرار است در فاز نخست اجرایی شوند و برای گردشگران جذابیت ایجاد و آرامش را از آشوراده دور کنند.

این تغییرات صدای اعتراض فعالان

محیط ‌زیست و دوستداران طبیعت را با خود همراه کرد تا به مخالفت با تعبیر خواب گردشگری در جزیره آشوراده بلند شوند و نسبت به این تغییرات واکنش نشان دهند. آنها خواستار توقف اجرای این طرح بودند و می‌گفتند، تبدیل شدن آشوراده به مرکز گردشگری، تغییرات اکولوژیکی در جزیره به همراه آورده و مرگ ماهیان خاویاری و کوچ پرندگان را از منطقه رقم خواهد زد. این درخواست‌ها به بررسی دوباره طرح و انجام مطالعات گردشگری در منطقه منجر شد. مطالعاتی که نتیجه آن هنوز معلوم نیست و کسی نمی‌داند طرح اولیه که براساس آن قرار است ٢٣ پروژه گردشگری در جزیره اجرایی شود، چه تغییراتی کرده است اما معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان از پایان یافتن طرح مطالعات گردشگری و طبیعت‌گردی جزیره آشوراده خبر داده و گفته است: «این طرح آماده تقدیم به هیأت دولت است.»

رضا مروتی در همایش گلستان، مقصد گردشگری که با حضور مرتضی رحمانی موحد معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی کشور در گنبد کاووس برگزار شد، درباره تصمیماتی که برای تبدیل آشوراده به مرکز گردشگری گرفته شده است، گفت: «اجرایی شدن طرح گردشگری جزیره آشوراده که مصوب سفر آذرماه ٩٣ هیأت دولت به گلستان است، از مطالبات عمومی مردم این استان است و دامن زدن به مسائل زیست‌محیطی توسط برخی تشکل‌ها، اجرای طرح گردشگری آشوراده را با حساسیت‌هایی مواجه کرده و به همین علت مقرر شد، ارزیابی‌های طبیعی و زیست‌محیطی این طرح توسط دو مشاور به‌صورت همزمان انجام شود.»

او گفت: «با پایان یافتن مطالعات گردشگری و طبیعت‌گردی و نیز نقشه‌های اجرایی طرح گردشگری آشوراده، این طرح آماده تحویل به نهاد ریاست‌جمهوری یا معاونت اول ریاست‌جمهوری است.» او اجرایی شدن طرح گردشگری جزیره آشوراده را از مهم‌ترین زیرساخت‌ها در رشد و توسعه استان گلستان دانست و با اشاره به تدوین سند جامع توسعه استان در افق ١٤٠٤ و ١٤١٤ براساس طرح آمایش سرزمینی، بیان کرد: «توسعه صنعت گردشگری از محورهای اصلی این سند است.»

آشوراده توان هیچ نوع دست‌اندازی را ندارد

با وجود آنکه اجرایی شدن طرح گردشگری در جزیره بار دیگر بررسی شده و طرح مطالعاتی آماده است تا به هیأت دولت برود، اما همچنان این طرح با مخالفت فعالان محیط‌ زیست روبه‌رو است. آنها با اجرایی شدن هر نوع پروژه گردشگری که منجر به تغییر و اجرای فعالیت‌های عمرانی در جزیره شود، مخالف هستند. حر منصوری عبدالملکی در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «آشوراده را به‌عنوان مقصدی برای طبیعت‌گردی و اکوتوریسم قبول داریم. باید برای حضور طبیعت‌گردان یا گروه‌های پرنده‌نگر که آسیبی به محیط‌ زیست منطقه نمی‌زنند، برنامه‌ریزی کرد، نه برای گردشگری گسترده.»

مدیر دیده‌بان میانکاله با اشاره به این‌که هر نوع ساخت‌وساز در جزیره با واکنش ما (فعالان و دوستداران محیط زیست) روبه‌رو خواهد شد، ادامه می‌دهد: «موافق هیچ‌گونه تغییر و ساخت‌وساز در جزیره نیستیم. آشوراده توان هیچ نوع دست‌اندازی، ساخت‌وساز و تغییر را ندارد.»

او درباره این‌که در ماه‌های گذشته مخالفت‌های بسیاری برای اجرایی نشدن طرح گردشگری در آشوراده شده، با این حال بار دیگر گفته می‌شود که طرح قرار است اجرایی شود و آماده تقدیم شدن به هیأت دولت است؛ فکر می‌کنید طرح جدید چه تغییراتی کرده باشد، یادآوری می‌کند: «در جلساتی که با موضوع آشوراده در استان و با حضور مسئولان برگزار شده است، مخالفت‌ها با تغییر آشوراده اعلام شد و درنهایت تصمیم بر این شد تا شهرهای اطراف آشوراده برای اجرایی شدن طرح انبوه گردشگری آماده شوند و گروه‌های خاص با اهداف خاص، همچون طبیعت‌گردی یا پرنده‌نگری به جزیره سفر کنند و حضوری محدود در جزیره داشته باشند. به نظر ما ضرورتی ندارد که با وجود ظرفیت‌هایی که می‌توان در شهرهای اطراف جزیره ایجاد کرد، جزیره را دستخوش تغییر کرد. جزیره آسیب‌پذیر است.»

منصوری درباره اظهارات مروتی مبنی بر این‌که اجرایی شدن طرح گردشگری جزیره آشوراده از مطالبات عمومی مردم این استان است هم می‌گوید: «بحث گردشگری یک صنعت مورد مطالبه تمامی مناطق است، اما باید توجه داشت که آشوراده ساکن بومی ندارد که چنین مطالبه‌ای داشته باشند. اگر طرح گردشگری در جزیره اجرایی شود با محدودیت‌هایی رو‌به‌روست که اجرا کردن این طرح را غیرمنطقی می‌کند. محدودیت‌های تردد، یکی از محدودیت‌های تبدیل کردن جزیره به مرکز گردشگری است. به‌طور مثال امکان برگزاری بیش از ٥٠‌درصد برنامه‌های پرنده‌نگری در جزیره به دلیل محدودیت‌های تردد، خراب بودن هوا برای تردد از راه دریا و ... وجود ندارد، حال چگونه قرار است با این محدودیت، گردشگری به‌صورت انبوه در این منطقه برگزار شود؟»

هر چند که در ماه‌های گذشته، به‌ویژه ماه‌های نخستی که خبر تبدیل شدن آشوراده به مرکز گردشگری داده شده بود، فعالان محیط‌ زیست و دوستداران طبیعت با اجرایی شدن این طرح به مخالفت برخاسته و اجرای ٢٣ پروژه گردشگری در این جزیره را به معنای تخریب و از دست رفتن آشوراده می‌دانستند اما همچنان اجرایی شدن این طرح توسط مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دنبال می‌شود و مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان، جزیره آشوراده و استفاده از ظرفیت‌های گردشگری آن را به‌عنوان نگین گردشگری کشور نیازمند توجه ویژه می‌داند.

ابراهیم کریمی معتقد است که «جزیره آشوراده در استان گلستان این ظرفیت را دارد که در افزایش اقتصاد گردشگری منطقه و کشور نقش داشته باشد» و این در حالی است که فعالان محیط‌ زیست نظر دیگری در این‌باره دارند و می‌خواهند، این جزیره همچنان بکر و دست‌نخورده باقی بماند و آرامش از آن دور نشود.