آغاز عصر جدید «ایران‌ خودرو - پژو»

روزنامه دنیای اقتصاد: پس از ماه‌ها مذاکره، بالاخره قرارداد جدید ایران‌خودرو و پژو امضا شد تا این دو شریک قدیمی پس از سه سال جدایی، فعالیتی دوباره را آغاز کنند. همان طور که از هفته‌ها قبل پیش‌بینی می‌شد، در جریان سفر رئیس‌جمهوری به فرانسه، ایران‌خودرویی‌ها نیز شال و کلاه کرده و همراه وی راهی پاریس شدند تا نخستین قرارداد خودروسازی کشور را به امضا برسانند.

البته پیش از این، مسوولان بنز نیز با حضور در ایران‌خودرو، تفاهم‌نامه‌ای را با این شرکت به امضا رسانده و بناست تا در آینده، این تفاهم‌نامه به قرارداد تبدیل شود. ایران‌خودرو و پژو اما پس از امضای قرارداد با یکدیگر، بیانیه مشترکی نیز صادر کردند.در اين بيانيه آمده است: «اين توافق نامه يك هفته پس از لغو تحريم‌هاي بين‌المللي بيانگر شروع فصل جديدي براي طرفين خواهد بود كه از سوي شركت‌هاي انتقال‌دهنده فناوري و فعالان داخلي نيز مورد حمايت قرار گرفته و در اواسط سال2016 به اجرا درخواهد آمد.»

در این بیانیه گفته شده که «پيش‌بيني مي‌شود تا سال 2020 توليد خودرو در ایران به بيش از يك ميليون و 400 هزار و در نهايت به دو ميليون دستگاه در سال افزايش پيدا كند. براساس آمار فعلي، تعداد خودروهاي پژو موجود در جاده‌هاي ايران بيش از چهار ميليون دستگاه است.» در بخش دیگری از این بیانیه آمده «ايران يكي از مولفه‌هاي كليدي استراتژي توسعه شركت پژو سيتروئن در خاورميانه و آفريقا و سومين بازار بين‌المللي به سرعت در حال رشد اين شركت به‌شمار مي‌رود.»

انتقاد به بازگشت پژو

بازگشت پژو به ایران اما کم حاشیه نداشته و پیوند دوباره این شرکت با ایران‌خودرو، منتقدان خاص خود را دارد. بخشی از این منتقدان را مشتریانی تشکیل می‌دهند که اولا از کیفیت خودروهای کنونی فرانسوی به خصوص پژو راضی نیستند و ثانیا نمی‌توانند رفتار این خودروساز را در دوران تحریم، توجیه کنند. در واقع ریشه اصلی این نارضایتی را باید در قطع ارتباط ناگهانی این شرکت با خودروسازی کشور جست‌وجو کرد. پژویی‌ها در حالی اوایل سال 2012 میلادی و همزمان با تشدید تحریم‌های غرب علیه ایران، ناگهان همکاری خود با ایران‌خودرو را قطع کردند که تا سال 2014 متعهد به ماندن در جاده مخصوص بودند، اما تحت‌تاثیر دوست آمریکایی شان (جنرال موتورز که بخشی از سهام این شرکت را خرید) از ایران رفتند.

با رفتن پژو، ایران‌خودرو با مشکلات زیادی در تولید روبه‌رو شد و روزهای بسیار سختی را در غیاب این شریک فرانسوی تجربه کرد. بحرانی که پس از رفتن پژو، در ایران‌خودرو آغاز شد، یکی از سخت‌ترین دوران‌ها را برای خودروساز بزرگ کشور رقم زد و سبب شد تولید آبی‌های جاده مخصوص به شدت افت کند. اگرچه رفتن پژو تمام علت بحرانی شدن وضعیت ایران‌خودرو نبود، اما این اتفاق بدون تردید بیشترین تاثیر را بر اوضاع ناخوش این شرکت داشت، چه آنکه هم سبب کاهش تیراژ شد و هم به توقف تولید برخی خودروها از جمله پژو 207 انجامید.

جدای از اینها، ایران‌خودرو یک شریک معتبر اروپایی را هم از دست داد، آن هم در شرایطی که آمادگی لازم را برای این جدایی نداشت. هر چه هست، «کاهش تیراژ» و «افت کیفیت» دو اتفاق ناخوشایند در ایران‌خودرو پس از رفتن پژو به حساب می‌آید و از همین رو بخشی از مشتریان و کارشناسان و فعالان صنعت خودرو، نسبت به خودروساز فرانسوی موضع گرفته و تاکید داشته و دارند که نباید دوباره به این شرکت اعتماد کرد. انتقادها از پژو به جایی رسید که در مقاطعی حتی صحبت از دریافت غرامت از این شرکت نیز به میان آمد، هر چند نه ایران‌خودرو و نه پژو، هیچ‌کدام حاضر به صحبت در مورد این موضوع نشدند. قطع ارتباط با ایران‌خودرو اما به ضرر پژو نیز تمام شد، چه آنکه طی سال 2012 میلادی، 10 میلیون یورو از درآمد ماهانه این شرکت کاسته شد تا رفتن از ایران، نقش مهمی در زیان 576 میلیون یورویی پژویی‌ها در آن سال داشته باشد.

هر چه بود و هر چه گذشت، ایران‌خودرو و پژو بلافاصله پس از توافق دو سال پیش ایران و کشورهای 1+5 در ژنو، مذاکرات را آغاز کردند تا جبران مافات کرده و فصلی جدید در روابط خود را آغاز کنند. در نهایت نیز در جریان سفر رئیس‌جمهوری به فرانسه و با وجود مخالفت‌ها، قرارداد جدید ایران‌خودرو و پژو به امضا رسید، قراردادی که گفته می‌شود کاملا متفاوت از گذشته بوده و به نفع هر دو طرف است. این البته در حالی است که دو طرف تا به امروز بر سر کلیات به توافق رسیده و قرار است طی هفته جاری وارد جزئیات قرارداد شوند.

پژو پول می‌آورد

اما نگاهی بیندازیم به جزئیات قرارداد ایران‌خودرو و پژو، تا مشخص شود تفاوت آن با گذشته چیست و چه اتفاقات جدیدی با بازگشت خودروساز فرانسوی به ایران، رخ خواهد داد. به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین نکته در این قرارداد، سرمایه‌گذاری پژو در خودروسازی ایران است، چه آنکه این شرکت در گذشته به هیچ وجه حاضر به انجام این کار نشد.

 در واقع اتفاق بزرگ در پیوند جدید ایران‌خودرو و پژو، «سرمایه‌گذاری» خودروساز فرانسوی در صنعت خودرو ایران است و این موضوع می‌تواند تا حد زیادی از تلخی رفتار گذشته پژویی‌ها بکاهد. آن‌طور که منابع رسمی می‌گویند، ارزش قرارداد ایران‌خودرو و پژو، 400 میلیون یورو (معادل 436 میلیون دلار) است و بناست دو طرف شرکتی مشترک (با سهم برابر) تاسیس و امور مربوط به همکاری جدید، توسط آن پیگیری و اجرا شود.

این سرمایه البته قرار است تدریجی و ظرف چهار سال تامین شود، به نحوی که در فاز نخست، هر یک از دو طرف، بین 35 تا 50 میلیون یورو آورده نقدی را وسط خواهند گذاشت تا شرکت مشترک (جوینت ونچر) شکل گرفته و ایران‌خودرو و پژو کم کم وارد فاز تولید شوند. به گفته منابع آگاه، میزان سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو و پژو یکسان است و هر یک از آنها باید طی چهار سال، 200 میلیون یورو آورده نقدی داشته باشند.

خودروهای جدید پژو در ایران

بنابر گزارش خبرگزاری فرانسه اما گروه خودروسازی پژوسیتروئن قرار است سالانه 200 هزار دستگاه خودرو در ایران به تولید برساند و برای رسیدن به این تیراژ، از قطعات تولید داخل (تولید ایران) نیز استفاده خواهد شد. بر این اساس، مدل‌های پژو 208، 2008 (شاسی بلند) و مدل کامپکت 301 تحت قرارداد جدید ایران‌خودرو و پژو به تولید خواهند رسید و این در شرایطی است که پیش‌تر گفته می‌شد مدل 308 نیز در ایران تولید می‌شود، اما ظاهرا این موضوع منتفی است.

هرچند فرانسوی‌ها تاکید دارند اولین محصول جدید پژو در ایران، طی سال 2017 میلادی تولید و عرضه خواهد شد، با این حال پیش از این سه محصول، تولید 206 پلاس (یا به قول ایران‌خودرویی‌ها 207 آی) از سرگرفته می‌شود. این محصول تا پیش از رفتن پژو، در ایران‌خودرو به تولید می‌رسید و حالا پس از سه سال توقف، خط تولید آن از اوایل سال آینده دوباره فعال خواهد شد. با این حساب، طبق قرارداد جدید ایران‌خودرو و پژو، چهار محصول این شرکت فرانسوی در ایران به تولید خواهد رسید.

همچنین پیش از این اعلام شده بود که در قرارداد این دو شرکت بر ساماندهی تولید کنونی مدل‌های قدیمی پژو ۴۰۵ و پژو ۲۰۶ تاکید شده حال آنکه طبق اخبار غیررسمی پژو برنامه‌ای برای ادامه تولید 405 ندارد و به نظر می‌رسد این خودرو طی یکی دو سال آینده راهی موزه شود. با این حال اما تولید پژو 206 همچنان ادامه خواهد یافت. اما هرچند هنوز قیمت قطعی خودروهای جدید پژو در ایران اعلام نشده، اما به گفته منابع آگاه، پژو 207 در بازه قیمتی 40 تا 50 میلیون تومان، پژو 301 و 208 در بازه قیمتی 50 تا 60 میلیون تومان و پژو 2008 در بازه قیمتی 70 تا 80 میلیون تومان عرضه خواهند شد.

 با توجه به قیمت‌های گمانه‌زنی شده، به‌نظر می‌رسد پژو در دور جدید حضورش در ایران، بازه قیمتی 40 تا 80 میلیون تومان را نشانه رفته و می‌خواهد خلأ‌های این محدوده را پر کند و با این حساب باید با چینی‌ها به رقابت بپردازد. آن طور که منابع آگاه می‌گویند، صحبت‌هایی مبنی‌بر تبدیل شدن ایران به‌هاب صادراتی پژو در منطقه نیز انجام شده، با این حال این موضوع هنوز روی کاغذ نیامده و فعلا قطعی نیست.