وقتی مخالفان، حرف ساده را نمی‌فهمند!

خبرگزاری ایسنا: روزنامۀ محوری مخالفان و منتقدان «برجام» یا توافق هسته‌ای ایران با غرب از این سخن رئیس‌جمور روحانی که «اگر برجام نبود، صادرات نفت به صفر می‌رسید»، برآشفته و در واکنش به آن تیتر زده «اگر برجام نبود، نفت به ۱۲۰ دلار می‌رسید»؛ اما مگر روحانی گفته بود که «قیمت» نفت به صفر می‌رسید که حالا می‌گویند ۱۲۰ دلار می‌شد؟!

«عصر ایران» در ادامه می‌نویسد: رئیس‌جمهور گفته بود «صادرات» نفت به صفر می‌رسید، یعنی «یک بشکه نفت هم نمی‌توانستیم صادر کنیم». وقتی نتوانی بفروشی، گیرم ۱۲۰ دلار شود؛ ایران چه سهمی می‌بُرد؟!

مگر جز این است که در دوران تحریم، هند - که تازه در زمره تحریم‌کنندگان هم نبود و از کشورهای دوست به حساب می‌آید - هفت میلیارد دلار پول نفت ایران را به خاطر تحریم‌های بانکی نمی‌پرداخت یا نمی‌توانست بپردازد و کار به جایی رسید که به جای پول نفت ما برنج هندی می‌دادند که شالیکار ایرانی و خصوصا گیلانی را به خاک سیاه نشاند؟

بیشترین امتیازی که هند داد این بود که حاضر شد معادل دلاری را روپیه هند بدهد که به کار ما نمی‌آمد زیرا اقتصاد ایران در مرتبه اول به دلار و یورو و در وهله بعد به ین ژاپن و نهایا یوآن چین نیاز دارد و روپیه هند چندان مشکل را حل نمی‌کرد. برخی به طعنه می‌گفتند اگر آن وضع ادامه می‌یافت بعید نبود به جای تتمه ۷ میلیارد دلار و غیر از برنج فلفل بدهد!

روحانی می‌گوید: «صادرات نفت ما به صفر می‌رسید». به زبان ساده‌تر یعنی نفتمان روی دستمان می‌ماند و اگر هم می‌خریدند پول آن قابل انتقال نبود و اگر هم می‌خواستند دور بزنند حاصل آن می‌شد بابک زنجانی که دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون یورو پول نفت را با ادعای دور زدن تحریم‌ها نداده و حکم اعدام هم هنوز سبب نشده بگوید پول‌ها را کجا چال کرده یا به چه‌کسی سپرده.

مگر نفت در برخی بنادر نمانده بود؟ به گونه‌ای که نفت‌کش‌ها قطار شده بودند. حالا با این وضعیت نفت چه ۱۲۰ دلار و چه ۲۰ دلار. چه فرقی می‌کرد؟!

این تازه در حالی است که خود گزاره «اگر برجام نبود، نفت ۱۲۰ دلار بود» هم محل مناقشه است، زیرا مبتنی بر این فرضیه است که با تنش و درگیری قیمت نفت بالا می‌رود در حالی که در چند سال اخیر این گزاره هم باطل شده زیرا درست در هنگامه آتش و خون در خاورمیانه قیمت نفت روند افزایشی نداشته است.

این ادعاها سخنان نماد این جریان یعنی محمود احمدی‌نژاد را در آغاز تابستان ۱۳۸۷ به یاد می‌آورد که دو پیش‌بینی تاریخی خود را ارائه داد: اول این‌که نظام سلطه اجازه نخواهد داد یک رنگین‌پوست به کاخ سفید راه یابد و دوم این‌که امکان ندارد قیمت نفت از ۱۵۹ دلار پایین‌تر بیاید. چند ماهی بیشتر اما نگذشت که بحران مالی آمریکا و بازارهای بورس و بانک‌ها را فرا گرفت و قیمت سهام سقوط کرد و قیمت نفت هم پایین آمد و اندک زمانی بعدتر باراک اوباما به عنوان اولین رنگین‌پوست رئیس‌جمهور آمریکا شد.

ادعای ۱۲۰ دلاری شدن نفت بدون برجام را البته نماینده سابق ایران در اوپک مطرح کرده که گفته است: «در همین دولت یازدهم هم و خصوصا در ۱.۵ سال آغاز به کار که با بحران فروش مواجه بود باز هم صادرات نفت خام کشور حداقل یک میلیون بشکه در روز بوده است».

وی در توضیح نحوه فروش نفت ایران در سه سال انتهایی دولت دهم گفته است: «به غیر از اروپا و آفریقای جنوبی مابقی کشورها نفت ایران را خریداری می‌کردند و با وجود تحریم نفتکش‌های خارجی و اجتناب شرکت‌های بیمه‌ای خارجی از بیمه کردن نفتکش‌ها و نخریدن نفت، ایران نفت خود را با تکیه بر نفتکش‌ها و بیمه‌های داخلی در بنادر کشورهای مشتری، تحویل خریداران می‌داد».

در این‌باره هم می‌توان گفت رئیس‌جمهور نگفته «صفر شده بود»، بلکه گفته است «داشت صفر می‌شد». مثل این است که فردی به یک بیماری دشوار مبتلا شده باشد و بگویند «اگر به موقع عمل جراحی نمی‌شد احتمال مرگ او وجود داشت و زیاد دوام نمی‌آورد» و در رد این ادعا گفته شود: نه! درست نیست. قبل از عمل هم زنده بود و داشت نفس می‌کشید که به اتاق عمل رفت!

معلوم است که قبل از برجام هم نفت صادر می‌کردیم ولی داشت کم می‌شد. روحانی این را می‌خواهد بگوید. واقعاً این سخن این قدر غامض و پیچیده است؟

موجودی اقتصاد ما نفت است اما این بشکه‌های نفت را به صورت «قالب یخ» تصور و تصویر کنید. تحریم‌های نفتی و بانکی هم مثل آفتاب که می‌تابد و آب می‌کند. صبح یخ داری اما اگر زیر تیغ آفتاب ذوب شود، دیگر نداری؛ به همین سادگی!

بله. ۱.۵ میلیون بشکه بود اما داشت کمتر و کمتر می‌شد و روحانی نگفته صفر شده بود، بلکه گفته «صفر می‌شد». واضح است اما اگر واضح است - که هست - چرا خود را به ندانستن می‌زنند؟

مخزن بنزین یا همان باک بنزین اتومبیل شما گنجایش ۵۰ لیتر بنزین را دارد و تنها ۵ لیتر باقی مانده و طبعاً در پی آن هستید که خود را به اولین جایگاه یا پمپ بنزین برسانید. این اتفاق هم می‌افتد و بعد از آنکه باک را پر کردید به همراه و همسفرتان می‌گویید: شانس آوردیم‌ها! داشت تمام می‌شد و در جاده می‌ماندیم. تصور کنید این همراه و همسفر اما به طعنه پاسخ دهد: هنوز که صفر نشده بود؛ ۵ لیتر داشتی.

بله داشتیم، اما داشت تمام می‌شد! صادر می‌کردیم، اما داشت صفر می‌شد! چه قیمت آن به ۱۲۰ دلار می‌رسید و چه نمی‌رسید...