کشته‌ شدن یوز ایرانی توسط سگ‌ های گله!

تابناک: در شرایطی که کار‌شناسان حیات وحش، چرای گله را به چند دلیل از موارد تهدید کننده حیات یوز ایرانی می‌دانند، به تازگی یک قلاده یوزپلنگ ماده‌ که حدود چهل کیلومتر از منطقه حفاظت شده توران (خارتوران) سمنان خارج شده بود با حمله سگهای گله مواجه شده و کشته می‌شود.

مهندس هومن جوکار، مدیر پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی مرگ این یوزپلنگ در اثر حمله سگ‌های گله در استان سمنان را تایید کرد.

البته شاید کشته شدن سریع‌ترین پستاندار زمین توسط سگ‌ عجیب به نظر برسد اما جالب است که بدانید دشمن طبیعی یوز، سگ گله و پلنگ است؛ برخلاف تصور اکثر مردم، یوز‌ها حیوانات آرامی هستند و هرگز به دام‌های اهلی حمله نمی‌کنند ولی ورود دام به زیستگاه این گونه «آسیب‌پذیر» -بر پایه سیاهه قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) - از تهدیدات اصلى زندگى به شمار می‌رود چراکه علاوه بر خطر تهاجم سگ گله،‌گاه چوپانان هم به محض رویارویى با این حیوان با تصور احتمال حمله یوز به دام‌هایشان، حیوان را مورد حمله قرار می‌دهند.

از سوی دیگر، با توجه به اینکه وجود آب در زیستگاه اصلی یوز که دشت‌های باز و تپه ماهورهای واقع در مناطق استپی و بیابانی است، یک موهبت بزرگ محسوب می‌شود، اشغال کردن آبشخور یا چشمه‌های منطقه توسط گله سبب می‌شود که یوز و طعمه‌هایش از این نعمت محروم شده و با مهاجرت طعمه‌های سم‌دار، زندگی یوز هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

کشته شدن این یوزپلنگ در حالی تایید می‌شود که طبق قانون شکار و صید، جریمه شکار و کشتن هر یوزپلنگ ۲۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده و هنوز مشخص نیست که آیا صاحبان سگ‌های گله‌ای که باعث تلف شدن این یوز شده‌اند، آیا محکوم به پرداخت این جریمه‌ خواهند شد یا خیر.

منطقه حفاظت شده توران (در حوزه شهرستان شاهرود از استان سمنان) به عنوان یکی از ذخیره گاههای زیست کره محسوب می‌شود که دارای اکوسیستمی کویری بوده و مجموعه‌ای از تقریبا تمامی گونه‌های جانداران صحرایی ایران از جمله جیبر، آهو، قوچ و میش وحشی، کل و بز وحشی، کفتار، پلنگ، گرگ، یوزپلنگ را پناه می‌‌دهد و یکی از دو پناهگاه باقی مانده برای گور است.

گفتنی است یوزپلنگ (ترکیبی از دو کلمه یوز و پلنگ؛ یوز در فارسی، بن مضارع یوزیدن بوده و «جستن، جهیدن، جستجو کردن» معنی می‌دهد) جانوری مهره‌دار از رده پستانداران، راسته گوشتخواران و خانواده گربه‌سانان است که البته برخی آن را نیمی گربه و نیمی سگ دانسته‌اند، به این دلیل که شباهت‌هایی به هر دو خانواده دارد.

گونه یوز دارای دو زیرگونه آسیایی و آفریقایی بوده اما زیرگونه آسیایی آن، به یوزپلنگ ایرانی مشهور است چرا که برخلاف پراکندگی گسترده‌اش در زمانهای گذشته در بخش‌های وسیعی از خاورمیانه و هند، امروزه تنها تعداد محدودی از آن در کشورمان باقی مانده که در پنج نقطه (پناهگاه حیات وحش نابیندان طبس، پارک ملی توران سمنان، پارک ملی کویر، دره انجیر و بافق در یزد) تحت حفاظت قرار گرفته است.

این در حالی است که در دست نبودن آمار مستند از تعداد یوزهای کشورمان، همواره به عنوان یکی از نقاط ضعف بزرگ در حفاظت از این گونه مطرح بوده و حدس و گمان‌های زیادی بوجود آورده است؛ از این رو مشاهده چندباره این پستاندار در توران، مسئولان اداره محیط زیست استان سمنان را ترغیب کرد تا با نصب ۵۰ تا ۶۰ دوربین در نقاط مختلف این پناهگاه در تابستان گذشته، برای نخستین بار بصورت گسترده و به روش علمی نسبت به برآورد جمعیت این گربه‌سان اقدام کند.