۴۰۶۰۳۱
۷ نظر
۵۱۴۸
۷ نظر
۵۱۴۸
پ

سایه روشن های سربازی در زمانه جدید

برخی با اصطلاحات و الفاظ مرد شدن، مستقل شدن، روی پای خود ایستان، مسئولیت پذیری و ... خدمت سربازی را به عنوان یک ضرورت و مقطعی از زندگی پذیرفته اند. در مقابل بسیاری از شکل کنونی سربازی گلایه و شکوائیه دارند.

ماهنامه همشهری ماه - محمد مهدی ضیانوشین: حتما در خصوص دو طیف موافقان و مخالفان دوره خدمت سربازی شنیده ایم. برخی با اصطلاحات و الفاظ مرد شدن، مستقل شدن، روی پای خود ایستان، مسئولیت پذیری و نظم و انضباط و کمک به تامین امنیت و آمادگی نظامی و ... خدمت سربازی را به عنوان یک ضرورت و مقطعی از زندگی پذیرفته اند.
در مقابل بسیاری بر به بطالت گذشتن و عدم بهره گیری از توان و تخصص به ویژه تحصیلکرده ها و راندمان پایین در دو سال از عمر جوانی از شکل کنونی سربازی گلایه و شکوائیه دارند.

سابق بر این زمزمه هایی مبنی بر کاهش خدمت سربازی، تغییر در نوع خدمت سربازی و ... شنیده می شده اما هر بار با اظهارات مسئولان نظام وظیفه، معلوم می شده که سربازی در شکل و شمایل فعلی اش تداوم خواهد داشت تا این که اخبار تغییر در نوع سربازی در چند سال اخیر جدی تر از قبل مطرح شده و اتفاقا بحث های کارشناسی و راهکارهای عملیاتی هم از سوی مخالفان سپری شدن سربازی به شکل کنونی ارائه شده است.

سایه روشن های سربازی در زمانه جدید
ساختار جمعیتی و تعداد مشمولان

واقعیت این است که ساختار جمعیتی بر تعداد مشمولان سربازی تاثیر دارد. یعنی تعداد میزان باروری، تعداد ازدواج ها و میزان جوانی جمعیت در یک مقاطعی روی جمعیت مشمولان سربازی تاثیرگذار است. همان گونه که متولدین سال های اولیه دهه ۶۰ در دهه ۸۰ جزو مشمولان سربازی می شدند و ما با بالا بودن اعزام سربازان مواجه بودیم و نظام وظیفه با تاخیر در اعزام به نوعی حجم بالای متقاضیان را مدیریت می کرد و بازار معافی بگیرها داغ بود. در اوایل دهه ۹۰ با حذف و اصلاحاتی در خصوص کفالت و معافیت های پزشکی تعداد مشمولان را در حد متعادل نگاه می داشتند.

اگر محاسبات جمعیتی کشور را به خوبی رصد کنیم می بینیم به دلیل میزان ازدواج بالا و جوانی معیت، تعداد مشمولان تا ده های آینده کاهش نخواهد یافت. طبق آمارها میزان موالید ما در سال ۱۳۹۰ به حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار رسیده بود که این رقم در سال ۱۳۹۴ به یک میلیون و ۵۷۰ هزار نفر رسید.
معنی دیگرش این است که متولدین سال ۱۳۹۴ در بین سال های ۱۴۱۲ تا ۱۴۲۶ در سنین ۱۸ تا ۳۲ سال و به نوعی در سن سربازی هستند. اگر این تحلیل جمعیتی را که واقعی است، بپذیریم آنگاه می بینیم که حداقل تا دو سه دهه آینده مسئله ای در خصوص تعداد سربازان نخواهیم داشت.

جای نگرانی برای کاهش تعداد مشمولان نظام وظیفه نیست

در سال های اخیر مسئولان نظام وظیفه در خصوص کاهش تعداد سربازان ابراز نگرانی کرده اند و شاید به همین دلیل بود که از سال ۱۳۹۰ در خصوص کفالت و معافیت های پزشکی تصمیماتی مبنی بر حذف و اصلاحات گرفته شد. همچنین یکی از مسئولان نظام وظیفه در سال ۱۳۹۲ در اظهارنظری گفته بود که باید تعداد مشمولان در سال آینده، احتمال غیبت افراد و ... بررسی و سپس بر اساس آن درباره طول مدت سربازی تصمیم بگیریم.

در جای دیگر عنوان شده بود که در حال حاضر با توجه به کاهش میزان موالید و گرایش مشمولان به ادامه تحصیل قصد داریم در خصوص میزبان امریه ها بازنگری کنیم. اگر حضور سربازان در برخی دستگاه ها اثرگذاری خوبی نداشته باشد، اختصاص سرباز به عنوان امریه به آن دستگاه را متوقف می کنیم.

واقعیت این است که اولین زمزمه های کمبود سرباز و کاهش تعداد سربازان همزمان با اصلاح قانون خدمت وظیفه عمومی به گوش رسید. قانونی که آبان ماه سال ۹۰ در مجلس شورای اسلامی تصویب و بر اساس آن ۳۶ ماده از قانون سابق اصلاح و ۳۰ ماده هم الحاقی شد. همزمان با اجرای این قانون، برخی از معافیت ها حذف و شرایط تعدادی از آنها هم سخت تر شد. در آن زمان بود که همزمان با اعلام کاهش نرخ موالید، زمزمه هایی مبنی بر کاهش سربازان شنیده شد؛ موضوعی که هیچ گاه از سوی مسئولان ستاد کل نیروهای مسلح نه رد و نه تایید شد.

بر اساس آخرین آمارهای اعلام شده سالانه نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر در کشور به خدمت وظیفه عمومی اعزام می شوند و نزدیک به ۱۰ درصد جمعیت نیروهای اعزام شده هم تا قبل از تغییر قانون معافیت پزشکی و کفالت دریافت می کردند.
در همین حال سردار موسی کمالی جانشین اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح گفته بود: «شایعه کم شدن مدت خدمت وظیفه به علت کاهش موالید ذکور که به سن سربازی رسیده اند، صحت ندارد و اکنون شاهد کاهش موالید ذکور هستیم. اگر روزی با کمبود سرباز مواجه شویم مدت خدمت وظیفه بر اساس قانون ۲۴ ماهه اجرا می شود. در همین حال دانشجویانی که از سال ۸۳ برای تحصیل به خارج از کشور رفته اند، در صورت بازگشت به کشور ممنوع الخروج شده و باید سربازی بروند. در حال حاضر هم با کمبود موالید پسر روبرو هستیم.»

هر چند ممکن است در مقاطع کوتاه مدت به دلیل ادامه تحصیل جمعیت مشمولان سربازی به صورت مقطعی کاهش یابد اما همان طور که واقعیت های جمعیتی نشان می دهد به همان دلایل ساختاری و جمعیتی کشور حداقل تا دو ، سه دهه آینده مسئله ای در خصوص کاهش مشمولان نظام وظیفه نداریم.
سایه روشن های سربازی در زمانه جدید
موافقان چه می گویند

عموما موافقان دوره سربازی به دو بعد امنیتی و اجتماعی تاکید می کنند در سطح کلان عامل بازدارنده و نوعی آمادگی نظامی آحاد جامعه را مطرح می کنند. بر اساس این در شیوه فعلی آموزش های نظامی فرا گرفته شده و جوانان از گذرگاه مردانگی عبور کرده، نظم و انضباط را می آموزند. در دوران جنگ هم نیروی آماده به خدمت مردمی در دسترس است. در بعد اجتماعی سربازی گلوگاه و تونل اجباری برای همه مردان کشور تلقی شده که جوانان باید از آن عبور کنند و به معنای واقعی مرد شوند.

اگر نگاهی به نقطه نظرات مسئولان نظام وظیفه یا تجربه های زیسته برخی از سربازان بیندازیم.، می توان ابعاد مثبت سربازی را در تقویت مسئولیت اجتماعی، کسب مردانگی و گذار به بزرگسالی، آبدیده شدن، تکمیل شدن فرآیند جامعه پذیری از طریق گروه های دوستی، نظم و انضباط کاری، آشنایی با تجربه های زندگی دیگران و مستقل شدن، شکل گیری نوعی رقابت سالم برای بروز توانایی ها و تلاش برای تثبیت جایگاه خود، آماده شدن برای بر عهده گرفتن مسئولیت های جدید، آمادگی برای ازدواج مناسب تر و شغل یابی و جربزه پیدا کردن جستجو کرد.

به هر حال هر چند به سربازی در شکل کنونی اش انتقاداتی وارد است اما هستند کسانی که چنین رویه ای می پسندند با این که سعی می کنند از مزیت های سربازی بهره بگیرند و معایبش را کاهش دهند.

تغییر مداوم در نوع معافیت ها و اصلاح سربازی

بنا بر ضرورت های سازمان نظام وظیفه و تعداد مشمولان همواره در سال های مختلف تغییرات در نوع معافیت ها و خرید سربازی و کفالت بسیار بوده و در این تغییرات و نوسان ها عده ای با خوش شانسی از خدمت سربازی به نوعی معاف شده اند و در مقابل عده ای به سربازی اعزام شده اند.
در نیمه دوم دهه ۷۰ بود که بخشی از جوانان متمول با خرید سربازی معاف شدند و به نوعی اجحاف شد در حق دیگر جوانانی که تمکن مالی نداشتند یا در یک مقاطع کوتاهی، رتبه های برتر کنکور سراسری و کنکور کارشناسی ارشد معافت می شدند (معافیت های نخبگی و تحصیلی) و بلافاصله در سال بعد این نوع معافی ها کمتر و محدودتر می شد.

در اصلاح قانونی خدمت وظیفه عمومی سال ۱۳۹۰ بسیاری از معافیت های پزشکی و چند برادری برای مشمولین سال های ۹۰ به بعد برداشته شد. این در حالی است که بسیاری در دوره سال های ۱۳۹۰-۱۳۸۵ از همین معافیت ها استفاده کرده و معاف شدند. یا موضوع مهم سربازی فوتبالیست ها و معافیت سربازی در جوانان به ویژه تهرانی ها از دیگر نکاتی است که به نوعی بی عدالتی در اعزام و سربازی محسوب می شود.

طبق گفته مسئولان نظام وظیفه، تنها ۴۰ درصد مشمولان تهرانی به خدمت نظام وظیفه رفته و با بررسی سربازان مرزی متوجه می شویم که اکثرا شهرستانی و از اقشار ضعیف هستند. به عبارت دیگر رویه فعلی بعضا ناعادلانه و با خلأهای قانونی نسبتا بالا عمل می کند. هر جا فرصت های شغلی بیشتر باشد، میزان مشمولان غایب هم بیشتر می شود و به همین دلیل است که تهران بیشترین مشمول غایب و تعداد بالای معافیت های پزشکی را دارد و هر چه به مناطق دوردست می رویم تعداد مشمولان غایب کمتر می شود. بنابراین نباید محدودیت ها را طوری کاهش دهیم که برای عده ای هزینه سربازی نرفتن کمتر شود و این گونه تلقی شود که پایتخت نشینان کمتر به سربازی می روند یا معافیت بیشتری می گیرند.
سایه روشن های سربازی در زمانه جدید
عدم بهره وری و استفاده نکردن از ظرفیت های سربازان

بدون شک مهم ترین انتقادات در خصوص سربازی در شکل فعلی عدم بهره برداری مناسب از ظرفیت ها و تخصص به ویژه تحصیلکرده ها و نبود برنامه آموزشی و تخصصی جهت ممانعت از به هدر رفتن وقت باشد. واقعیت ها هم به نوعی این را نشان می د هد که ما نتوانسته ایم در این مقطع دو ساله سربازی از نیروی سربازی به نحو شایسته استفاده ببریم که جوانان احساس بیهودگی و به بطالت گذشتن وقت و انرژی شان را نکنند.

به جز سربازان امریه و گروه های پزشکی تقریبا بسیاری از فعالیت سربازان در محیط های نظامی ارتباطی با رشته های تحصیلی شان ندارد یا این که ساختار نظام وظیفه قادر به استفاده از آنها نیست و به نوعی برنامه ریزی و تعریف نشده است. شاید اگر مطالعه ای در خصوص نوع فعالیت و گذران وقت سربازان در محیط های پادگان ها صورت گیرد، مشخص بکند که این حدود ۶۰۰-۴۰۰ هزار سرباز نظام وظیفه در دوره دو ساله از عمر خود چه راندمان و بهره ای از زندگی، فعالیت و آموزش و ... می برند.
در این صورت می توان ارزیابی واقع بینانه تری داشت و نه در دام منتقدان سفت و سخت افتاد و نه خوشبینانه به قضیه نگاه کرد. با این حال آنچه که تقریبا قطعی است این است که سربازی به شکل فعلی آن کارکردهای سابق را ندارد و راه حل به جای حذف، اصلاح و بازنگری است.

توجیه اقتصادی سربازی

شاید یکی از دلایل و توجیهات برای سربازی بحث استفاده از نیروی سربازان در بخش هایی از نظام وظیفه و ارتش و نیروی انتظامی است که بعد اقتصادی دارد. به طوری که اگر جمعیت ۶۰۰-۴۰۰ هزار نفری سربازان کاهش یابد برخی از امور در حوزه به ویژه انتظامی و پلیس و راهنمایی و رانندگی و مرزبانی، نگهبانی و ... مختل می شود. در واقع وجود نیروی سرباز با حقوق کم توجیه اقتصادی دارد و به جای استفاده از نیروهای کادری با حقوق بالا می توان همان امور را از طریق سربازان وظیفه انجام داد.

در سالیان گذشته بخشی از نیازهای نیروهای مسلح از قبال خدمات نسبتا رایگان سربازان برطرف شده؛ به نحوی که اگر قرار باشد، برای کارهایی از قبیل تایپ نامه های اداری، حمل و نقل کارکنان، نظافت، نگهبانی، راهنمایی و رانندگی، مرزبانی و ... نیروی مستقل استخدام کنند، نیاز به منابع مالی بسیار گسترده ای است. هر چند این هم منطقی است که به جای اعزام سالی ۵۰۰ هزار سرباز که در جای خود هزینه هایی هم دارد، می توان این هزینه ها را در به کارگیری ۱۰۰ هزار نیرو با حقوق توزیع کرد.
به جای ۵۰۰ هزار سرباز که ۲۰ درصد آنها نیازهای نیروهای مسلح را تامین می کنند و برای مابقی برنامه خاصی نیست، بیاییم ۱۰۰ هزار نیرو استخدام و به کار گماریم. به نظر بسیاری باید برای این کار از سربازان حرفه ای استفاده شود؛ بدین معنی که افراد داوطلب به مدت چند سال رسما در اختیار نیروهای مسلح باشند و در قبال آن حقوق دریافت کنند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن برترین ها را نصب کنید.
آموزش هوش مصنوعی

تا دیر نشده یاد بگیرین! الان دیگه همه با هوش مصنوعی مقاله و تحقیق می‌نویسن لوگو و پوستر طراحی میکنن
ویدئو و تیزر میسازن و … شروع یادگیری:

همراه با تضمین و گارانتی ضمانت کیفیت

پرداخت اقساطی و توسط متخصص مجرب

ايمپلنت با ١٥ سال گارانتي 9/5 ميليون تومان

ویزیت و مشاوره رایگان
ظرفیت و مدت محدود

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

سایر رسانه ها

    نظر کاربران

    • اشکان

      با سلام بهترین و رضایتمندانه ترین و داوطلبانه ترین و با اخلاص ترین خدمت خدمتی است که با جان ودل باشد نه با اجبار و نارضایتی که بسیاری از جوانان و مردم امروزه درگیر و دغدغه های فراوان سربازی اجباری دارند به جای اتلاف وقت و این همه هزینه بعنوان مثال برای هر سازمان یا پادگانی به اندازه نیاز و با حقوق مکفی نیروی ماهر و متخصص آموزش دیده استخدام کنند وکسانی هم که قصد سربازی رفتن را ندارند با حداقل هزینه مثلا هزینه یک سرباز در مدت دوسال امروزه مبلغی در حدود چهار میلیون تومان میباشد پرداخت کنند و به آینده و زندگیشان برسند. با تشکر

    • سرباز

      و آقا زاده هایی که در مملکت ..........هیچوقت به سربازی نمی روند و من که از عوام هستم باید دو سال از عمرم رو به تباهی بسپرم! بماند که تا قبل از رفتن به سربازی هم فکر تنفر از سربازی و آزارم میداد!

    • بدون نام

      این ها همه بهانست. در حقیقت سربازی چیزی جز سو استفاده از عمر و جوونی بچه های مردم نیست. اگه بحث آموزش نظامی باشه تو دوران مدرسه هم میشه این کار رو کرد یا فقط طی سه ماه سر و ته قضیه رو هم آورد ولی اینکه نزدیک به دو سال از جوون سو استفاده بشه و به زور ببرنش سربازی واقعا کار غلطیه .

    • اشکان

      خدمات نسبتا رایگان سربازان ?!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
      خب رایگان هست دیگه نسبتا یعنی چی ؟!!!!
      دقیقا همینطور باید بجای این همه سرباز یکسری نیرو از دیپلم و سیکل و فوق دیپلم استخدام کنند تا کارهایی که افسران و .. نمی توانند انجام بدهندذ و کسر شان میدانند را انجام بدهند.
      سربازی باید برداشته بشود و با حقوق نیرو جذب کنند
      اینجوری اشتغال زایی هم میشود ..
      یا حداقل سربازها را به اندازه اعزام کنند البته با حقوق کافی به عنوان یک نیروی قراردادی
      بابا خیلی از این جوان ها خرج پدر و مادر گردنشونه خیلی ها هم متاهلن,
      مسئولین خودشون نکشیدن که !!!
      همه یا امریه بودند یا .. به خدمت گرفته شدن و سربازی هم حساب شد با حقوق
      درک ندارن
      بچه هاشونم که هیچ ..

      برترینها لطفا تایید کن, شاید به گوش یک اهل معرفت رسید و چاره ای کرد

    • دکتررضا

      من پزشک معاین ناجا هستم.بسیاری سربازان فقط اهل تمارض هستند وبس.بنظرمن سربازی جهت مسوولیت پذیری فردلازم است

      پاسخ ها

      • اشکان

        انشالله که برا بچه و دوست و آشنای خودتون پارتی نشی
        تا به سربازی برن و مسئولیت پذیری را یاد بگیرند ! دکتر کم سواد ندیده بودیم, امروزه با رفتن به دانشگاه و ... اسکلت و مسئولیت پذیری و ... فرد شکل گرفته و اصلاح سربازی آدم سازی معنا نداره جز الافی و ... تازه آن هم اگر برای همه باشد عیب ندارد ..

    • دکتررضا

      اقای اشکان کی امادگی داری که شماراشخصا اعزام کنم ازنظام وظیفه اصفهان.درضمن دوست عزیز من خودم هم سربازی رفتم

    ارسال نظر

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «برترین ها» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

    بانک اطلاعات مشاغل تهران و کرج