باران، آتشکده شهرری را شست!

باران تهران کولاک کرد، به ساعت نکشیده ترافیک و طغیان جوی‌های آب، اهالی این شهر را که مدت‌ها منتظر باران بودند را کلافه کرد و انواع و اقسام حادثه شعف بارش پربار باران را تحت الشعاع قرار داد.

آفتاب یزد: باران تهران کولاک کرد، به ساعت نکشیده ترافیک و طغیان جوی‌های آب، اهالی این شهر را که مدت‌ها منتظر باران بودند را کلافه کرد و انواع و اقسام حادثه شعف بارش پربار باران را تحت الشعاع قرار داد.

با این مقدمه نوشت: زیر قطرات تند باران یکی از آثار تاریخی مهم تهران نیز بی پناه بود. اثری که جای شکوهش را حالا چاله‌های آب گرفته است و مسئولان میراث فرهنگی نیز به جای اینکه به فکر تپه میل شهرری (آتشکده شهرری) باشند، حتما دیروز در حال لذت بردن از باران تهران بودند.

۵ ماه بی‌توجهی

توفان خرداد ماه امسال کل حفاظ و سقف تپه‌میل را از بین برد. این اتفاق اما مسبوق به سابقه بود. سال۹۴ نیز توفان به ۴۰ درصد سقف این محوطه مهم تاریخی آسیب زد. اما پس از آن اتفاق نیز مسئولان به جای مرمت اساسی و جلوگیری از تکرار حادثه مشابه، به تعمیرات جزئی اکتفا کردند تا سال ۹۵ کل این حفاظ‌ها با توفان تهران از بین برود. همان موقع نیز مسئولان میراث فرهنگی استان تهران از پاسخ دادن نسبت به وضعیت این محوطه تاریخی طفره می‌رفتند. اما کارشناسان میراث فرهنگی اعلام کردند در صورتی که این حفاظ دوباره برپا نشود با شروع فصل بارندگی این محوطه مهم آسیب خواهد دید. حالا آبان پربارش تهران شروع شده و از تپه میل خبر می‌رسد که نه تنها کسی به فکر تعمیر سقف آن نیست که این محوطه دیگر محافظ هم ندارد.

حفاظت با کیسه پلاستیکی

۵ ماه پس از تخریب سقف تپه میل، گویا مسئولان میراث فرهنگی فرصت کافی نداشتند تا فکری به حال این محوطه کنند. براساس تصاویری که از روز ۱۵ آبان امسال به دست آفتاب یزد رسیده وضعیت داربست‌های شکسته شده این بنا همچنان مثل سابق است. در توفان خرداد ماه امسال حفاظ و سقف این بنا به طور کامل از بین رفته و دیگر قابل استفاده نیست. در تصاویر مشخص است که برای حفاظت از باقیمانده‌های ارزشمند معماری در این محوطه نیز به کشیدن کسیه پلاستیکی کفایت شده است. برهمین اساس حفاظت از این منطقه نیز به درستی انجام نمی‌شود و افراد به راحتی می‌توانند به داخل این محوطه و روی تپه چند هزار ساله بروند. از سوی دیگر این منطقه در حالی رها شده است که روز دوشنبه تهران شاهد باران پرباری بود و مشخص نیست چه اتفاقی با این نوع حفاظت در تپه میل رخ داده است. با این حال این اثر چند هزار ساله که کارشناسان میراث فرهنگی بر ارزش‌های بسیار آن تاکید دارند در حالی تبدیل به خرابه‌ای بی پناه شده که به نظر می‌رسد مسئولان میراث فرهنگی در حال لذت‌بردن از باران‌های پاییزی تهران هستند و خبری از توجه به میراث فرهنگی در خطر استان تهران آن هم اثری به مهمی و ارزشمندی تپه میل نیست.

نمادی از تاریخ

تپه میل یا آتشکده شهرری در میان زمین‌های کشاورزی شهرری محصور شده است. اما نمای آن از دور چشم‌ها را خیره می‌کند؛ طاقی آجری بر فراز تپه‌ای مسلط به دشت شهرری. اما این تپه که از پس سال‌ها فراز و نشیب تاریخی باقی مانده، این روزها حال خوشی ندارد. حالی که شبیه باقی آثار تمدن مهم شهرری زیر سایه فراموشی ناشی از پایتخت است. این روزها می‌توان لیستی از آثار در معرض تخریب شهرری را نوشت که انتهایی نداشته باشد. یکی از مهم‌ترین مراکز تاریخی که قدمتش به بیش از ۷ هزار سال می‌رسد به راحتی تحت‌الشعاع تصمیمات پایتخت نشین‌ها قرارگرفته و کسی فریادرس تاریخ خفته اش نیست.

تپه میل که به آن، آتشکده بهرام و آتشکده ری نیز می‌گویند، حدود ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی شهرری به سوی ورامین بر بلندای تپه‌ای پهناور در روستای «قلعه‌نو - چال طرخان» قرار دارد. بخشی از بنای آتشکده ری در زمان حمله اسکندر به ایران خراب شد و تنها قسمتی از بنای چهارطاقی و زیبای این آتشکده به صورت دو میل باقی‌ماند.

بیشتر قسمت‌های غربی بنا از میان رفته، در بخش زیرین مجموعه یک راهروی کم عرض وجود دارد که سراسر طول بنا را طی می‌کند. بقایای معماری تپه معماری میل دارای ساختاری متشکل از گل، خشت، لاشه سنگ، گچ و از نظر دیرینگی متعلق به دوره ساسانیان (حدود ۱۸۰۰ سال پیش) است و به آتشکده بهرام گور نیز معروف است.

نخستین بار در سال ۱۹۱۳میلادی «ژاک دومورگان» فرانسوی این آتشکده و سازه‌های پیرامون آن را مرمت کرد. این بنا در سال ۱۹۳۳توسط باستان‌شناس آمریکایی به نام اریک اشمیت مورد کاوش و حفاری قرار گرفت.